Λύσεις σε ανίατες ασθένειες, αυτόνομα αυτοκίνητα, γάντι με αισθητήρες που θα μας δίνει όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε, αλλά και μια νέα μορφή ενέργειας που έρχεται από τη νέα γενιά φωτοβολταϊκών είναι μερικές από τις τεχνολογικές εξελίξεις που θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια και που οφείλονται στη νανοτεχνολογία, την επιστήμη που συνενώνει όλες τις θετικές επιστήμες.

Κινητό τηλέφωνο πάνω στο ρούχα μας

Η νανοτεχνολογία ήρθε στη ζωή μας δίνοντας λύσεις και καλύπτοντας πεδία που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε. Όπως εξηγεί ο καθηγητής του τμήματος Φυσικής και επικεφαλής του εργαστηρίου νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ κ. Λογοθετίδης (φωτ.), «δίνει λύσεις και καλύπτει πολλά πεδία, δεν είναι μόνο εκείνο των ηλεκτρονικών, της ενέργειας και εκείνο που έχει να κάνει με τα αυτοκίνητα, αλλά και τα πεδία που σχετίζονται με την ένδυση, την υγεία και την ποιότητα της ζωής μας. Για παράδειγμα, το κινητό τηλέφωνο πάνω στα ρούχα μας. Αυτό λέγαμε ότι θα έρθει και έρχεται. Τι σημαίνει; Ότι ο άνθρωπος πολλά πράγματα τα οποία δεν μπορούσε να κάνει νωρίτερα τεχνολογικά και επιστημονικά ούτε να τα φανταστεί, θα τα ζήσει πολύ σύντομα. Δεν μπορούσε να φανταστεί πάνω σε μια εύκαμπτη μεμβράνη που θα είναι λεπτή, ότι θα βάλει μια ηλεκτρονική διάταξη που θα παράγει ενέργεια και θα μπορεί να της μιλά, να μετρά την πίεσή του, θα του δίνει πληροφορίες που σχετίζονται με τη ζωή του, με προϊόντα στο σουπερμάρκετ, πηγαίνοντας απλώς μπροστά και σαρώνοντάς τα, αλλάζοντας δηλαδή την ποιότητα της ζωής του».

Νέα παραγωγή ενέργειας

«Μία από τις βασικές συσκευές που κάνουμε με τα εύκαμπτα υλικά είναι τα οργανικά φωτοβολταϊκά, δηλαδή τη νέα γενιά των φωτοβολταϊκών. Μπορεί να παράγει ενέργεια και μάλιστα η απόδοσή της έχει φτάσει σε πολύ ικανοποιητικά σημεία. Οποιαδήποτε πολυκατοικία χτίζεται στο εξωτερικό χρησιμοποιεί αυτού του τύπου την ενέργεια» δηλώνει ο κ. Λογοθετίδης. Στην ερώτηση για το τι αναμένεται να δούμε στο μέλλον, ο ίδιος δηλώνει εμφατικά πως βλέπει σε «ευθεία κλίση προς τα πάνω. Άρα, αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι σε πέντε με δέκα χρόνια μπορούμε να πάμε εκεί, όλα αυτά τα κτίρια που θα χτίζονται, τα ξενοδοχεία, τα θερμοκήπια, τα beach bar, όλα θα παίρνουν ενέργεια από τον ήλιο και θα τη δίνουν σε φωτισμό και σε πληροφορία. Δηλαδή, θα μας πληροφορούν για το περιεχόμενο και τη χρησιμότητα, ενώ τα αυτοκίνητά μας θα γίνουν ηλεκτρικά και αυτόνομα ενεργειακά».

Το «εργοστάσιο του μέλλοντος»

Το ερευνητικό εργαστήριο του ΑΠΘ αποτελεί ένα από τα κορυφαία της Ευρώπης, είναι αυτοματοποιημένο και ψηφιακό, ενώ καθημερινά καθηγητές και φοιτητές μέλη της ερευνητικής ομάδας πραγματοποιούν καινοτόμες έρευνες, βάζοντας εδώ και χρόνια τη χώρα μας και τη Θεσσαλονίκη στον παγκόσμιο ερευνητικό χάρτη. «Το εργαστήριο συμμετείχε μαζί με άλλα σε όλη την υδρόγειο, για να φτιάξει τη νανοτεχνολογία. Άρα, σε αυτήν την κατεύθυνση συνέβαλε τα μέγιστα, ακόμα και το όνομα «flexible electronics», που κυριάρχησε για τα εύκαμπτα ηλεκτρονικά και άνοιξε το δρόμο, ξεκίνησε από εδώ, από αυτό το εργαστήριο του ΑΠΘ. Το εργαστήριο έχει πάρει μερικά από τα ευρωπαϊκά προγράμματα που τρέχει για να κάνουν το «εργοστάσιο του μέλλοντος» και είναι λίγα στην Ευρώπη για αυτές τις τεχνολογίες. Κάθε μέρα 20, 30, 40 ακόμα και 50 άτομα βρίσκονται στο εργαστήριο και μαζί με τους φορείς που συνεργαζόμαστε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό πραγματοποιούμε πειραματικές εφαρμογές».

Ο ίδιος μιλάει και για τις δυσκολίες που υπάρχουν στη χώρα μας τόσο στα χρηματοδοτικό πλαίσιο όσο και στο μικρό αριθμό των εταιρειών, με τις οποίες μπορεί να συνεργαστεί για την παράγωγή υψηλής τεχνολογίας ευρήματα. «Για τα ελληνικά δεδομένα δεν είναι εύκολα τα πράγματα, γιατί ο αριθμός των εταιρειών που ενδιαφέρονται να παράγουν στο αύριο νέες υπηρεσίες είναι μικρός στη χώρα μας. Για να αναπτύξουμε την τεχνολογία με τις εύκαμπτες μεμβράνες, που τότε ήταν πρωτοπόρες, έπρεπε να φύγουμε από εδώ, να υποβάλουμε έξω τις προτάσεις μας. Παράλληλα, οι χώροι του πανεπιστημίου είναι για εκπαίδευση, όχι για εργαστήρια. Το 2009 αναγκαστήκαμε να φύγουμε από το χώρο του ΑΠΘ και να δημιουργήσουμε ένα εργαστήριο με υποδομές και τεχνολογία με μηχανές μεγάλες και σύγχρονα μέσα σε χώρο εκτός πανεπιστημίου, γιατί το ζητούμενο είναι οι δομές που δημιουργείς να είναι τέτοιες όπου θα δίνουν λύσεις στην κοινωνία και παράλληλα θα μπορούν οι νέοι να εκπαιδεύονται στον τελειότερο βαθμό, καλύτερα από τους καλύτερους και στη συνέχεια ο κάθε ένας από αυτούς να γίνεται πυρήνας, για να συνεχιστεί η διαδικασία αυτή» τονίζει ο καθηγητής, που δημιούργησε το εργαστήριο νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ.

4η βιομηχανική επανάσταση

Η νανοτεχνολογία αποτελεί κομμάτι της τεχνολογικής επανάστασης καθώς όπως εξηγεί ο καθηγητής Φυσικής, «η επιστήμη της νανοτεχνολογίας συνεισφέρει στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και στην ‘έξυπνη κοινότητα’. Το εργοστάσιο που θα δημιουργηθεί, θα βγάζει προϊόντα που θα είναι φιλικά προς το περιβάλλον, φθηνά και ό,τι πιο σημαντικά για τον άνθρωπο, θα ενσωματώνεται στη ζωή του και θα είναι στις σωστές διαστάσεις, να λειτουργεί η κοινωνία με αυτόν τον τρόπο, πιθανώς να είναι και πιο εύκαμπτο. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι το ίδιο το ανθρώπινο χέρι όπου μέσα από ένα γάντι που θα φοράμε θα μπορούμε να συγκεντρώνουμε όλες τις πληροφορίες και τις λύσεις που χρειαζόμαστε», ενώ στην ερώτηση αν θα προλάβουμε να δούμε αυτά τα επιστημονικά επιτεύγματα, ο ίδιος χαμογελάει και τονίζει «είναι αλλαγές που θα γίνουν σε μία με δύο δεκαετίες, όλοι θα τα προλάβουμε».

Τι είναι η νανοτεχνολογία;

Προσπαθώντας να συλλάβουμε αυτόν το «διαφορετικό κόσμο», που για πολλούς μοιάζει δυσνόητος, ο καθηγητής Φυσικής του ΑΠΘ με απλές λέξεις προσπαθεί να εξηγήσει την επιστήμη της νανοτεχνολογίας. «Έχει να κάνει με πολύ μικρά πράγματα γι’ αυτό και ξεκινάει από τη λέξη ‘νάνο’, που είναι ελληνική. Για παράδειγμα, κάνουμε συσκευές που είναι 100 φορές μικρότερες από το πάχος της τρίχας. Το συνολικό πάχος μιας συσκευής που είναι ένα εκατοστό από το πάχος της τρίχας, έχει μέσα της δεκάδες πιο μικρές νανοσυσκευές. Άρα, κατορθώνει κανείς με πολύ μικρά πράγματα να κάνει μεγάλες εφαρμογές, σε κτίρια, σε αεροπλάνα κτλ. Και παράλληλα να ανεβάσει την αντοχή τους και να κατεβάσει το κόστος τους. Στη νανοτεχνολογία ανακατεύονται όλες οι βασικές επιστήμες, φυσική, χημεία, μαθηματικά και βιολογία».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 30 Δεκεμβρίου 2018