Της Μελίνας Δερμεντζοπούλου

Δέκα χρόνια περίπου η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση. Εθνική απαίτηση είναι η υπέρβασή της, καθώς το μάκρος αλλά και η σφοδρότητα με την οποία έπληξε την ελληνική κοινωνία είναι ανεπίτρεπτη. Για το αν καταφέραμε να αλλάξουμε ό,τι έπρεπε να αλλάξουμε όλα αυτά τα χρόνια, ο καθείς μας έχει μία προσωπική άποψη. Το σίγουρο όμως είναι ότι μόνο μέσα από αλλαγές θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τα προβλήματα. Αλλαγές σχεδόν σε όλους τους τομείς του κράτους και της οικονομίας.

Η ανάγκη ενός νέου παραγωγικού προτύπου με στροφή στους διεθνώς εμπορεύσιμους τομείς της οικονομίας μας είναι ένας κεντρικός στόχος. Η υποχρέωση αποφυγής των ίδιων με το παρελθόν λαθών, επίσης. Εφόσον ο δρόμος της υπέρβασης της κρίσης περνά μέσα από την ανάπτυξη και μέσα από ένα διαφοροποιημένο αναπτυξιακό μοντέλο, τότε είναι εμφανής ο ρόλος της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

Για να αντιληφθούμε σε βάθος το μέγεθος της πρόκλησης, πρέπει να έχουμε μία συναίσθηση της εξέλιξης των πραγμάτων. Στην πορεία των ετών περάσαμε από μία αυτοδιοίκηση που εξέδιδε ληξιαρχικές πράξεις σε ένα σύνθετο θεσμικό πλαίσιο, όπου οι σημερινοί δήμοι αλλά κυρίως οι περιφέρειες διαχειρίζονται το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Επίσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι στην κορύφωση της οικονομικής κρίσης, όταν το κεντρικό κράτος αδυνατούσε ή τις στιγμές που έφτασε προ των πυλών της κατάρρευσης, ήταν η τοπική αυτοδιοίκηση, που κράτησε όρθια τη χώρα.

Και αν ο 19ος αιώνας ήταν ο αιώνας των αυτοκρατοριών, ο 20ός των εθνικών κρατών, τότε ο 21ος αιώνας είναι αναμφίβολα των περιφερειών. Όμως για ποιον αιώνα να μιλήσουμε, ποια προγράμματα και ποιες ιεραρχήσεις να κάνουμε όταν στην Ελλάδα παρατηρείται τέτοια οπισθοχώρηση; 

Αντί να προχωρήσουμε αποφασιστικά στη μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτων από το κεντρικό κράτος στην αυτοδιοίκηση -όπως κάνουν όλες οι προηγμένες κοινωνίες- εμείς αλλάζουμε το εκλογικό σύστημα και προκαλούμε συνθήκες Βαβέλ. Η απλή αναλογική, όπως διαμορφώνεται, θα προκαλέσει κατακερματισμό όλων των αυτοδιοικητικών συμβουλίων, με αποτέλεσμα να τίθεται εν αμφιβόλω η λειτουργικότητα των θεσμών. Από εκεί που το ζήτημα ήταν η εξασφάλιση των αντικειμενικών δυνατοτήτων υλοποίησης των αποφάσεων, θα περάσουμε σε μία φάση όπου η ίδια η διαδικασία λήψης αποφάσεων θα είναι προβληματική.

Οι εκλογές αυτές πρέπει να μετατραπούν σε ορόσημο. Μέσα στα επόμενα χρόνια στόχος μας είναι να λάβουν χώρα επαναστατικές αλλαγές. Μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων στην αυτοδιοίκηση είναι στόχος εκ των ων ουκ άνευ. Αν η χώρα θέλει να προλάβει το τρένο της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης -που μπορεί να το κάνει- πρέπει να ξεχάσει το κράτος των αρχών του προηγούμενου αιώνα και να συγχρονιστεί με τα υπόλοιπα ανεπτυγμένα. 

Ανάμεσα στις προτεραιότητες και στις θεματικές ή χωρικές δράσεις που θα προωθηθούν στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, θα πρέπει να επικεντρωθούμε και στη μεγάλη εικόνα όλης της χώρας. Αυτή θα πρέπει να είναι κεντρική επιλογή και κριτήριο στις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές, τόσο για το εκλογικό σώμα όσο και γι’ αυτούς που θα διεκδικήσουν την ψήφο του.