Μπορεί ακόμη η ημερομηνία των εθνικών εκλογών να παραμένει για πολλούς ένα μεγάλο ερωτηματικό και κανείς να μην πείθεται από τις συνεχείς προσπάθειες του Αλέξη Τσίπρα να διαβεβαιώσει ότι οι εκλογές θα γίνουν τον Οκτώβριο, όμως μια σχετικά μεγάλη βεβαιότητα υπάρχει ήδη από τώρα για την επόμενη Βουλή και την ανθρωπογεωγραφία της: είτε οι εκλογές γίνουν τον Μάιο είτε τον Ιούνιο, είτε μετά το καλοκαίρι, η ανθρωπογεωγραφία των επόμενων βουλευτών της Βόρειας Ελλάδας θα είναι τελείως διαφορετική.

Σήμερα, και με βάση τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2015 στη Βόρεια Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει σαφές προβάδισμα σε ό,τι αφορά την κοινοβουλευτική του δύναμη. Το κυβερνών κόμμα έχει εκλέξει στη Δυτική και την Κεντρική Μακεδονία, καθώς και στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη συνολικά 37 βουλευτές. Οι 18 προέρχονται από την Κεντρική Μακεδονία, οι 7 εκλέγονται στη Δυτική και οι 12 στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Αντίστοιχα, στον ίδιο εκλογικό χώρο η ΝΔ εξέλεξε το 2015 συνολικά 19 βουλευτές, η Χρυσή Αυγή 5, η Δημοκρατική Συμπαράταξη 4, από 3 βουλευτές η Ένωση Κεντρώων, οι ΑΝΕΛ και το Ποτάμι, και 2 το ΚΚΕ.

Ήδη σήμερα έχουν καταγραφεί αυξομειώσεις και αλλαγές στην κοινοβουλευτική δύναμη των κομμάτων. Η Κατερίνα Μάρκου, που εκλέχτηκε στη Β’ Θεσσαλονίκης με το Ποτάμι, μεταγράφηκε στη ΝΔ όπου θα είναι υποψήφια ευρωβουλευτής, ο Γιώργος Λαζαρίδης (Β’ Θεσσαλονίκης) ανεξαρτητοποιήθηκε από τους ΑΝΕΛ και καλοβλέπει και αυτός προς τη ΝΔ, ο Αριστείδης Φωκάς εκλέχτηκε με την Ένωση Κεντρώων, αλλά μεταγράφηκε στους ΑΝΕΛ, ενώ λίγοι μπορούν να πουν μετά βεβαιότητας σε ποιο κόμμα ανήκει σήμερα ο Κώστας Ζουράρης, που στις τελευταίες εκλογές εκλέχτηκε ως συνεργαζόμενος βουλευτής με τους ΑΝΕΛ και σήμερα στηρίζει την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν είναι όμως μόνο αυτοί οι λόγοι που ανατρέπουν άρδην το κοινοβουλευτικό τοπίο στη Βόρεια Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε σαφή υποχώρηση και όλα δείχνουν ότι στις επόμενες εκλογές θα είναι δεύτερο κόμμα. Αυτό περιορίζει σημαντικά την εκλογική του δύναμη στη Βόρεια Ελλάδα και, αν επιβεβαιωθούν οι πιο μέτριοι υπολογισμοί, θα απολέσει 19-22 βουλευτές. Δηλαδή πάνω από το 50% της δύναμής του που, όπως είπαμε, φτάνει σήμερα τους 37 βουλευτές.

Πολύ επιβαρυντικό για το κυβερνών κόμμα είναι και το θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, που φαίνεται ότι επηρεάζει δραστικά τη δυναμική του κόμματος στο βορρά, που έχει τις ευαισθησίες του στο συγκεκριμένο θέμα. Ιδιαίτερα στην Κεντρική αλλά και στη Δυτική Μακεδονία το κλίμα για το κυβερνητικό κόμμα μοιάζει πολύ αρνητικό, κάτι που επιβεβαιώνουν οι συνεχείς διαμαρτυρίες πολιτών όπου εμφανίζονται υπουργοί της κυβέρνησης ή οι πολιτικές συγκεντρώσεις με πολύ πενιχρή συμμετοχή, όπως συνέβηκε αυτήν την εβδομάδα στο Κιλκίς σε ομιλία του Νίκου Παππά.

Ένα επιπλέον ζήτημα για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι εσωκομματικής υφής και έχει να κάνει με την επόμενη κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος, μια ομάδα που αλλάζει δραματικά. Ένα πρώτο δεδομένο έχει να κάνει με την εμφανή πρόθεση του Αλέξη Τσίπρα να προωθήσει στη Βουλή ανθρώπους με τους οποίους κυβέρνησε. Τέτοιες περιπτώσεις για τη Βόρεια Ελλάδα είναι η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου, αλλά και η μέχρι πρότινος υφυπουργός Μακεδονίας-Θράκης Κατερίνα Νοτοπούλου. Η μεν πρώτη εσχάτως έχει πυκνώσει τις παρουσίες της στη Θεσσαλονίκη, όπου τους τελευταίους δύο μήνες μίλησε σε δύο κομματικές εκδηλώσεις, η δε δεύτερη είναι η εκλεκτή του κόμματος για τον κεντρικό δήμο, ενώ πολλοί τη βλέπουν, σε περίπτωση που δεν εκλεγεί δήμαρχος Θεσσαλονίκης και οι εκλογές διεξαχθούν μετά τον Μάιο, να συμπεριλαμβάνεται στη λίστα της Α’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ.

Έτσι δημιουργείται μία απίστευτη συμφόρηση στο ψηφοδέλτιο της Α’ Θεσσαλονίκης για τον ΣΥΡΙΖΑ, με δύο νέα δεδομένα. Το ένα είναι οι δύο ισχυρές νέες παίκτριες. Και το άλλο η μείωση των εκλογικών εδρών του ΣΥΡΙΖΑ, που το 2015 είχε εκλέξει στη Θεσσαλονίκη 6 βουλευτές.

Επιπλέον συμφόρηση αλλά και παρασκηνιακές εντάσεις δημιουργεί στον ΣΥΡΙΖΑ η επιχείρηση «γέφυρα» που στήνει εδώ και καιρό ο Αλέξης Τσίπρας και οι συνεργάτες του, σε μία προσπάθεια να αποδυναμώσει το ΚΙΝΑΛ με μεταγραφές πασοκογενών στον ΣΥΡΙΖΑ. Όποιο και αν θα είναι τελικά το αποτέλεσμα της όλης επιχείρησης, έχουν ήδη εμφανιστεί νέοι παίκτες από την κεντροαριστερά, που θα διεκδικήσουν την εκλογή τους στην επόμενη Βουλή. Ένας από αυτούς για το χώρο της Βόρειας Ελλάδας είναι ο Άγγελος Τόλκας, που εκλέγεται στην Ημαθία και ο οποίος είναι βέβαιο ότι θα επιδιώξει να εκλεγεί βουλευτής.

Την ίδια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει ήδη μια ομάδα πασοκογενών βουλευτών, που έχουν διανύσει μια πορεία εντός των τειχών, όπως ο Μάρκος Μπόλαρης, που εκλέγεται και αυτός στην Α’ Θεσσαλονίκης και ο οποίος ενισχύθηκε με την υφυπουργοποίησή του, ο Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης που εκλέγεται και αυτός στην Α’, ο Θόδωρος Παραστατίδης από το Κιλκίς, η Θεοδώρα Τζάκρη στην Πέλλα, η οποία το 2015 και ύστερα από σκληρή μάχη κόντρα στον Γιάννη Σηφάκη είχε εκλεγεί πρώτη σε σταυρούς βουλευτής και ο Δημήτρης Μάρδας που βγήκε βουλευτής στη Β’ Θεσσαλονίκης, χωρίς προηγουμένως να έχει δοκιμαστεί στη μάχη του σταυρού.

Η μεγαλύτερη ανατροπή φυσικά θα προέλθει από το πλασάρισμα του ΣΥΡΙΖΑ στη δεύτερη θέση, κάτι που δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αλλά και από το ενδεχόμενο η επόμενη Βουλή να είναι πεντακομματική. Σε μια τέτοια περίπτωση ενδέχεται η ΝΔ να ανεβάσει τις έδρες της στη Βόρεια Ελλάδα από 19 που κατέχει σήμερα στις 45, καθώς δεν θα υπάρχουν πλέον τα μικρά κόμματα, για να επιλέξουν έδρες, ο ΣΥΡΙΖΑ να περιοριστεί στις 17 με 18 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες να διανεμηθούν στη Χρυσή Αυγή, το ΚΙΝΑΛ και το ΚΚΕ.

Η μεγάλη σφαγή θα γίνει βέβαια στον ΣΥΡΙΖΑ, όπου θα ισχύσει ο τίτλος της ταινίας των «Μόντι Πάιθον», «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Σύμφωνα με το πιο πιθανό σενάριο κατανομής των εδρών, σε μια τέτοια περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ θα εκλέξει σε όλες τις τετραεδρικές περιφέρειες (Πέλλα, Πιερία, Ημαθία, Έβρος και Καβάλα) από 1 έδρα αντί για 2 ή 3 που διαθέτει σήμερα. Μάλιστα υπάρχει και το ενδεχόμενο αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καταφέρει σε αυτές τις περιοχές να συγκεντρώσει το ποσοστό του μέτρου που είναι στις τετραεδρικές, το 25% να μείνει εκεί χωρίς βουλευτή. Σε μια τέτοια περίπτωση κινδυνεύουν να μην εκλεγούν στο Κοινοβούλιο ούτε οι πρώτοι σε σταυρούς βουλευτές του κόμματος, που είναι οι πρωτοκλασάτοι Θεοδώρα Τζάκρη (Πέλλα), Ελισάβετ Σκουφά (Πιερία), Φρόσω Καρασαρδίδου (Ημαθία), Γιώργος Καΐσας (Έβρος) και Δημήτρης Εμμανουηλίδης στην Καβάλα. Όλοι αυτοί είναι ισχυροί παίκτες στον ΣΥΡΙΖΑ. Αρκεί να θυμίσουμε ότι κ. Τζάκρη είχε συγκεντρώσει στην Πέλλα στις πρώτες εκλογές του 2015 10.811 σταυρούς και ο κ Εμμανουηλίδης στην Καβάλα 8.649.

Σε μεγάλο πρόβλημα μπορεί να αναδειχθεί για τον ΣΥΡΙΖΑ η μάχη της Θεσσαλονίκης. Κυρίως στην Α’ αλλά και στη Β’. Μάλιστα δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι η μάχη του σταυρού θα θυμίζει λίγο εποχές ΠΑΣΟΚ, όταν στη Θεσσαλονίκη κονταροχτυπιόνταν για την εκλογή οι Ευάγγελος Βενιζέλος, Χάρης Καστανίδης, Άκης Τσοχατζόπουλος και Γιάννης Μαγκριώτης. Μια απλή απαρίθμηση των μνηστήρων της έδρας για τον ΣΥΡΙΖΑ αρκεί για να αντιληφθεί ο καθένας το μέγεθος του προβλήματος. Στην Α’ Θεσσαλονίκης κανείς από τους σημερινούς έξι βουλευτές (κατά σειρά εκλογής τον Σεπτέμβριο του 2015 οι Νίκος Παρασκευόπουλος, Γιάννης Αμανατίδης, Τάσος Κουράκης, Μάρκος Μπόλαρης, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης και Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης) δεν δείχνει διάθεση να μην είναι ξανά υποψήφιος. Κοντά σε αυτούς έρχονται και τρεις δυνατές γυναικείες υποψηφιότητες, που όπως όλα δείχνουν παίζουν για τη λίστα. Η μία είναι η σημερινή υφυπουργός Μακεδονίας-Θράκης Ελευθερία Χατζηγεωργίου, που στις εκλογές του 2015 ήταν 10η στη λίστα, έχοντας συγκεντρώσει 12.570 σταυρούς και τώρα μπαίνει ακόμη πιο δυναμικά στη μάχη. Πιθανώς να είναι η Έφη Αχτσιόγλου, κάτι που υποδηλώνει η πρόσφατη κινητικότητά της στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, δεν αποκλείεται να είναι υποψήφια βουλευτής και η Κατερίνα Νοτοπούλου, που το 2015 είχε δοκιμάσει την τύχη της και είχε βγει 16η με 10.169 σταυρούς. Τόσο η κ. Νοτοπούλου όσο και οι κυρίες Αχτσιόγλου και Χατζηγεωργίου θεωρούνται ισχυρά ονόματα, που μπορεί να ανατρέψουν το σημερινό βουλευτικό στάτους του ΣΥΡΙΖΑ στη Θεσσαλονίκη, ενώ υποψήφια θα είναι και η πρώτη επιλαχούσα βουλευτής το 2015 Βούλα Τεκτονίδου (είχε συγκεντρώσει 14.851 σταυρούς). Εδώ θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι μάχη του σταυρού στην Α’ Θεσσαλονίκης και με το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν δώσει ούτε ο κ. Παρασκευόπουλος (μπήκε στην πρώτη θέση της λίστας στις εκλογές του Σεπτεμβρίου) αλλά ούτε και ο πασοκογενής Μάρκος Μπόλαρης, που είχε τοποθετηθεί στην τέταρτη θέση, αποτελώντας το τότε άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στο ΠΑΣΟΚ.

Δύσκολα θα είναι τα πράγματα για τον ΣΥΡΙΖΑ στη Β’ Θεσσαλονίκης αλλά και στην Κοζάνη. Στην περιφέρεια του νομού το εκλογικό μέτρο είναι 11,11%. Για να εκλέξει το κυβερνητικό κόμμα δεύτερη έδρα (θα είναι μάλλον ο επίσης πασοκογενής Δημήτρης Μάρδας) θα πρέπει να ξεπεράσει το 22,25%. Ζόρικη είναι η κατάσταση και στην πενταεδρική Κοζάνη, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει σήμερα τέσσερις κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους. Εκεί το κυβερνητικό κόμμα, πέρα από το κακό κλίμα εξαιτίας της Συμφωνίας των Πρεσπών, έχει να αντιμετωπίσει και το ζήτημα με τη ΔΕΗ, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δεχτεί πολύ έντονη κριτική.

Η ΝΔ περιμένει αλλαγές προς το καλύτερο

Πολλές ανατροπές αλλά προς τα επάνω θα έχει και η ΝΔ στη Βόρεια Ελλάδα. Οι γαλάζιοι ευελπιστούν να εκλέξουν σε όλες τις τετραεδρικές περιφέρειες, από 1 έδρα που διαθέτουν σήμερα, 3 ή 4 βουλευτές, όπως είχε συμβεί το 2012 στην Πιερία και την Καβάλα. Αυτός είναι και ο λόγος που ιδιαίτερα σε αυτές τις εκλογικές περιφέρειες ο συνωστισμός των μνηστήρων για τις λίστες είναι τόσο μεγάλος.

Εδώ υπάρχει και το φαινόμενο της αποχώρησης βουλευτών, που μεταπηδούν στην αυτοδιοίκηση. Αυτό συμβαίνει στην Πιερία, όπου ο μοναδικός γαλάζιος βουλευτής του νομού Κώστας Κουκοδήμος θα είναι υποψήφιος δήμαρχος Κατερίνης και, αν εκλεγεί, δεν θα είναι ξανά υποψήφιος βουλευτής. Έτσι είναι σχεδόν σίγουρο ότι όλοι οι επόμενοι βουλευτές της ΝΔ στην Πιερία (3 ή 4) θα είναι νεοεκλεγέντες. 

Το ίδιο συμβαίνει και στην Κοζάνη, όπου ο μοναδικός σήμερα βουλευτής της ΝΔ στο νομό κατεβαίνει υποψήφιος περιφερειάρχης. Αν λοιπόν ο Γιώργος Κασαπίδης εκλεγεί στην περιφέρεια, όλοι οι βουλευτές της ΝΔ στην Κοζάνη (πιθανώς 4) θα είναι επίσης νεοεκλεγέντες. Αυξομειώσεις προς τα επάνω θα έχει η ΝΔ στην Α’ Θεσσαλονίκης (από 4 μπορεί να φτάσεις μέχρι και 9) και στη Θράκη καθώς αναμένεται να ξανακερδίσει έδρες στην Ξάνθη και τη Ροδόπη, όπου το 2015 δεν είχε εκλέξει ούτε μία έδρα.

Αν η Βουλή είναι πεντακομματική, απώλειες θα έχουν στη Βόρεια Ελλάδα και τα μικρά κόμματα. Εκτός Βουλής θα μείνουν τόσο ο Βασίλης Λεβέντης όσο και ο Σταύρος Θεοδωράκης, που εκλέγονται στην Α’ Θεσσαλονίκης, αλλά και η πρώην υπουργός Μαρία Κόλλια-Τσαρούχα (βγαίνει στις Σέρρες).

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23-24 Μαρτίου 2019