Λεξικά και βιβλία ιστορίας που χρονολογούνται από το 1802 και το 1806, σπάνιοι παγκόσμιοι χάρτες, κουδούνια από χαλκό που χτυπούσαν για το διάλλειμα οι επιστάτες, αναγνωστικά που διδάσκονταν στα χρόνια της χούντας, δίνοντας έμφαση στην πατρίδα και τη θρησκεία, σχολικές ποδιές με τα περίφημα λευκά γιακαδάκια, ακόμη και συλλογές από εξωσχολικά βιβλία, όπως «Μικρός Σερίφης», «Τεν Τεν» «Μικρός Ήρωας», ακόμα και περιοδικά όπως το «Ρομάντζο» είναι ορισμένοι μόνο από τους θησαυρούς που συγκεντρώνει στις προθήκες του το Μουσείο Σχολικής Ιστορίας στις Συκιές, το πρώτο στο είδος του σε ολόκληρη τη χώρα.

Οι συλλογές του, τόσο σε βιβλία δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου όσο και σε εποπτικά μέσα που χρησιμοποιούνταν στα σχολεία της χώρας στις αρχές του 20ού αιώνα είναι σπάνιες και μοναδικές, καθώς συγκεντρώθηκαν χάρη στο μεράκι ενός «ρακοσυλλέκτη», όπως τουλάχιστον αποκαλεί τον εαυτό του ο συγγραφέας και εκπαιδευτικός Κώστας Νίγδελης, που είναι και η ψυχή του εγχειρήματος για τη λειτουργία του Μουσείου Σχολικής Ιστορίας στο δήμο Νεάπολης - Συκεών.

Μιλώντας στη «ΜτΚ» για τις συλλογές των βιβλίων, των εγχειριδίων, των χαρτών, των εποπτικών μέσων ακόμα και των επίπλων, όπως τα θρανία, τονίζει ότι το μουσείο αυτό ήταν όνειρο ζωής. «Είχα μεγάλο μεράκι και διάθεση να στήσω αυτήν τη δομή στο δήμο Νεάπολης - Συκεών, παραχωρώντας ότι συγκέντρωσα όλα αυτά τα χρόνια από παζάρια, γιουσουρούμ, παλαιοπωλεία ακόμα και από κάδους ανακύκλωσης, όπου συνήθως πετιούνται τα σχολικά βιβλία» λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει «είμαι λάτρης της εκπαίδευσης και όλο αυτό το υλικό δεν θα μπορούσε να συγκεντρωθεί αν δεν ήμουν… ρακοσυλλέκτης».

Και προφανώς ο κ. Νίγδελης έχει δίκιο, καθώς από αύριο που ανοίγει τις πόρτες του το Μουσείο Σχολικής Ιστορίας στις Συκιές, το κοινό, κυρίως όμως οι μαθητές θα έχουν τη ευκαιρία να δουν από κοντά τα βιβλία αλλά και τα μέσα που χρησιμοποιούσαν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, για να διδάξουν την ύλη των μαθημάτων.

Θα βρουν συλλογές σχολικών βιβλίων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από το 19ο αιώνα, μεταξύ αυτών το «Λεξικό Ενδόξων Ανδρών» και το βιβλίο Ιστορίας για τον Πελοποννησιακό πόλεμο του Θουκυδίδη, συλλογές 1.500 βιβλίων και αναγνωστικών, εποπτικά όργανα (φυσικής και χημείας), έπιπλα, θρανία, πίνακες, βιβλία και σπάνιους χάρτες που αποτυπώνουν τις ηπείρους, σχολικές ποδιές με τα άσπρα γιακαδάκια και πολλά άλλα.

Άρωμα ιστορίας για τα παιδιά των tablet

Σύμφωνα με το συγγραφέα και εκπαιδευτικό κ. Νίγδελη, το Μουσείο αξιοποιεί μία από τις καλύτερες συλλογές σχολικών βιβλίων (δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου) από το 1802 και σχολικού υλικού τα οποία χρονικά καλύπτουν διάστημα περίπου τριών αιώνων. «Το Μουσείο θεωρώ πως είναι μοναδικό και χρήσιμο για όλους. Μοναδικό για τους μεγαλύτερους που θα δουν μέσα από όλα αυτά τα εκθέματα σχολικά τους ενθύμια και θα θυμηθούν τη σχολική τους ζωή με τις γαλάζιες ποδιές, και χρήσιμο για τα παιδιά του σήμερα που τα έχουν σχεδόν όλα και εν πολλοίς έχουν αντικαταστήσει το βιβλίο με το tablet και το κομπιούτερ» επισημαίνει ο κ. Νίγδελης.

Εκτιμά πως είναι σημαντικό μέσα από όλα τα εκθέματα που υπάρχουν στο Μουσείο τα παιδιά, οι μαθητές να πάρουν μια γερή γεύση ιστορίας για την εκπαίδευση και τα μέσα που ασκούνταν. «Κατά τη γνώμη μου είναι η πορεία του σχολείου στο διάβα της ιστορίας. Είναι χρήσιμο οι μαθητές να ξέρουν πώς οι παλιότεροι μάθαιναν τα αλφάβητο, πώς έκαναν τα πειράματα φυσικής και χημείας, ακόμη και για τη σχολική υγιεινή» σημειώνει ο ίδιος.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον θεωρεί ότι έχουν και τα αναγνωστικά που διδάσκονταν την περίοδο της χούντας, βιβλία με υπερβολές για τη θρησκεία και την πατρίδα. «Με λίγα λόγια, την κυρίαρχη αντίληψη της δύσκολης εκείνης εποχής» αναφέρει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας.

Εκδόσεις δυσεύρετες

Πολλές από τις εκδόσεις που θα βρει το κοινό στο Μουσείο Σχολικής Ιστορίας είναι σπάνιες και δυσεύρετες, πολλά βιβλία δεν υπάρχουν στις επίσημες βιβλιογραφίες και στις μεγάλες βιβλιοθήκες, ενώ οι συλλογές θα εμπλουτίζονται συνέχεια με δωρεές και αγορές υλικού.

Οι κατηγορίες τις οποίες καλύπτει η συλλογή γενικά μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε: αναγνωστικά δημοτικού σχολείου και γυμνασίου, χρηστομάθειες, σχολικά βιβλία για όλες τις τάξεις και για όλα τα μαθήματα (αρχαία, λατινικά, μαθηματικά, φυσική, χημεία, φυσική ιστορία, ιστορία, θρησκευτικά, φυτολογία, ζωολογία, πατριδογνωσία, μουσική, ιχνογραφία, καλλιγραφία, ξένων γλωσσών κτλ.), εποπτικά μέσα διδασκαλίας, επαγγέλματα, σχολικούς χάρτες.

Εκτός από τα σχολικά εγχειρίδια, το Μουσείο διαθέτει και πλούσιο υλικό σχετικό με τη σχολική πράξη και ζωή. Έχει να παρουσιάσει ακόμα παιδικά βιβλία (ελληνικά και ξένα), τετράδια, αρχεία σχολείων, ελέγχους, βαθμολόγια, εποπτικό υλικό, χάρτες, παιδικά περιοδικά και κόμιξ όπως «Μικρό Ήρωα», «Μπλεκ», «Μικρό Σερίφη» κ.ά.

Παράλληλα, με την επίσκεψή του στο Μουσείο ο επισκέπτης θα απολαμβάνει μια ξεχωριστή εμπειρία, καθώς, κατά τη διάρκεια της ξενάγησης, θα γνωρίζει όχι μόνο την ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης και των σχολικών βιβλίων, αλλά θα ακούει και την ιστορία της ομορφότερης περιοχής ίσως της Θεσσαλονίκης, της Άνω Πόλης και των Κάστρων.

Πού βρίσκεται το Μουσείο

Το Μουσείο Σχολικής Ιστορίας Νεάπολης - Συκεών βρίσκεται στην οδό Γρηγορίου Λαμπράκη 42, στις Συκιές .

Τηλ. επικοινωνίας: 2313-313125, 126, 127

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Μαρτίου 2019