Πριν ακόμη ανοίξουν οι κυριακάτικες κάλπες, άρχισαν οι συζητήσεις και τα σενάρια για την επόμενη ημέρα. Τα μεγάλα κόμματα εξετάζουν τις τελευταίες ημέρες επισταμένως όλα τα ενδεχόμενα που μπορεί να προκύψουν από το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης, που αποτελεί ένα πολύ κρίσιμο πολιτικό εργαλείο, το οποίο θα επηρεάσει καθοριστικά τους σχεδιασμούς των υψηλόβαθμων κομματικών αξιωματούχων ενόψει της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης, που δεν θα αργήσει.

Στο Μέγαρο Μαξίμου και στον ΣΥΡΙΖΑ η προσοχή είναι στραμμένη σε δύο εκλογικά νούμερα. Το ένα είναι το εκλογικό ποσοστό που θα πετύχει το ευρωψηφοδέλτιο «ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία». 

Αν αυτό ξεπεράσει έστω και κατά μία ψήφο το 25%, η ανακούφιση θα είναι μεγάλη. Ο δεύτερος αριθμός αφορά τη διαφορά με τη ΝΔ. Όσο και αν ο Αλέξης Τσίπρας επιμένει στις τελευταίες του εμφανίσεις ότι οι δημοσκοπήσεις έχουν συχνά διαψευσθεί, στο κυβερνητικό κόμμα δεν θεωρούν ότι μπορεί να ανατραπεί εύκολα η διαφαινόμενη πρωτιά της ΝΔ. 

Αν όμως το εκλογικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ είναι πάνω από 25% και η διαφορά του με τη ΝΔ κοντά στο 5%, τα χαμόγελα θα είναι διακριτά στο Μέγαρο Μαξίμου το βράδυ της Κυριακής. Θυμίζουμε ότι η διαφορά μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ στις ευρωεκλογές του 2014 ήταν 3,8% και ότι ο Αλέξη Τσίπρας με αυτό το αποτέλεσμα είχε θέσει στον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια θέμα πρόωρων εκλογών, κάνοντας λόγο για δυσαρμονία μεταξύ της βούλησης του λαού και της εκλογικής δύναμης των κομμάτων στη Βουλή. Έτσι, μια διαφορά 5 μονάδων υπέρ της ΝΔ θα του δημιουργούσε ζήτημα.

Είναι προφανές ότι το ίδιο θα ισχύσει και στις περιπτώσεις που το εκλογικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ κυμανθεί σαφώς κάτω του 25% και η διαφορά με τη ΝΔ είναι μεγαλύτερη των 8 μονάδων. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα αισθάνεται ως νικητής των ευρωεκλογών αν καταφέρει να ξεπεράσει το 25% και αν πετύχει η διαφορά του με τη ΝΔ να είναι μικρότερη των 5 μονάδων. Σε μια τέτοια περίπτωση και ιδιαίτερα αν προκύψει ένα κοντινό σκορ (όπως το 28 - 25 υπέρ της ΝΔ) υπάρχουν εισηγήσεις για πρόωρες εκλογές εντός του Ιουνίου, έτσι ώστε το κυβερνητικό κόμμα να εκμεταλλευθεί τη θετική γι’ αυτό συγκυρία, αλλά και να αξιοποιήσει την γκρίνια που θα υπάρξει στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης από ένα τέτοιο εκλογικό αποτέλεσμα.

Στην Πειραιώς και το επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι ευχαριστημένοι αν το εκλογικό ποσοστό της ΝΔ ξεπεράσει το 30% και αν η διαφορά με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγαλύτερη των 5 μονάδων. 

Ένα 32 - 24 υπέρ της ΝΔ θα είναι ένα πολύ καλό αποτέλεσμα, που θα καθιστά τον Κυριάκο Μητσοτάκη απόλυτο κυρίαρχο στο πολιτικό παιχνίδι και στην πορεία προς τις επερχόμενες εκλογές. Σε μια τέτοια περίπτωση πάντως το σενάριο των εκλογών τον Οκτώβριο γίνεται πλέον πολύ ισχυρό. Αντίθετα, ένα ποσοστό της ΝΔ που δεν θα έχει το 3 στην αρχή του και μια διαφορά κάτω από 5% είναι πιθανό να προκαλέσει φαινόμενα εσωστρέφειας εντός του κόμματος.

Στο ΚΙΝΑΛ τα χαμόγελα θα είναι πλατιά αν το κόμμα είναι τρίτο, πίσω από τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ, και αν το εκλογικό του ποσοστό είναι διψήφιο ή γλείφει το 10%. Ικανοποίηση αναμένεται να καταγραφεί και στην περίπτωση της τρίτης θέσης και ενός ποσοστού που θα κινείται πιο πάνω από το 8%, που είχε λάβει η Ελιά-Δημοκρατική Συμπαράταξη στις ευρωεκλογές του 2014.

Ένα ακόμη νούμερο που ενδιαφέρει πολύ τους επιτελείς της Φώφης Γεννηματά είναι η διαφορά που θα προκύψει μεταξύ των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ. Κι αυτό γιατί, όπως είπε και η ίδια η πρόεδρος του κόμματος, η ευρωκάλπη θα είναι η πρώτη μάχη και θα επακολουθήσει και δεύτερη, που θα διεξαχθεί στις εθνικές εκλογές. Αν λοιπόν η διαφορά ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ ξεπεράσει τις 15 μονάδες, δεν αποκλείεται να υπάρξουν εσωτερικά ταρακουνήματα εντός του ΚΙΝΑΛ στην πορεία προς τις εκλογές.

Πέρα από τα σενάρια, ενδιαφέρον έχει η στατιστική της ευρωκάλπης, που είναι αδυσώπητη. Τι λένε οι αριθμοί; Ότι στην Ελλάδα ο νικητής των ευρωεκλογών είναι σχεδόν πάντοτε και ο νικητής των εθνικών εκλογών. Είτε οι ευρωπαϊκές εκλογές προηγούνται είτε έπονται των εθνικών εκλογών. Αυτό συνέβη στις τελευταίες ευρωεκλογές που διεξήχθησαν τον Μάιο του 2014. Τότε η κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε στην ευρωπαϊκή κάλπη όταν κέρδισε -για πρώτη φορά- συγκεντρώνοντας ποσοστό 26,6% έναντι 22,7% της ΝΔ. Στην εθνική κάλπη, που στήθηκε τον Γενάρη του 2015 το +3,9% των ευρωεκλογών έγινε + 8,5%. Η ίδια τάση επιβεβαιώθηκε και το 2009. Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τον Ιούνιο τις ευρωεκλογές με 4,3 μονάδες διαφορά από τη ΝΔ και τον Οκτώβριο η διαφορά ξεπέρασε στις βουλευτικές εκλογές τις 10 μονάδες.

Γενικά, όταν οι ευρωεκλογές είναι κοντά στις εθνικές εκλογές, ανατροπές δεν παρατηρούνται. Στις ευρωεκλογές του 2004 η ΝΔ με αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή επιβεβαιώθηκε η πολιτική κυριαρχία του κόμματος, που ήταν πρώτο τόσο στις εθνικές εκλογές του Μαρτίου (με διαφορά 4,9% από το ΠΑΣΟΚ) όσο και στις ευρωεκλογές του Ιουνίου (με διαφορά 9 μονάδων από το ΠΑΣΟΚ). Το ίδιο και το 1993. Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τον Οκτώβριο τη ΝΔ στην εθνική κάλπη με διαφορά 7,6% και επιβεβαίωσε την κυριαρχία του και στις ευρωεκλογές που έγιναν τον Ιούνιο του 1994, κερδίζοντας με 5 μονάδες διαφορά.

H εξαίρεση

Μια μόνο εξαίρεση καταγράφεται στα μεταπολιτευτικά χρονικά, που η πρωτιά των ευρωεκλογών δεν επιβεβαιώθηκε. Ήταν όταν ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και το ΠΑΣΟΚ κατάφεραν να ανατρέψουν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του Ιουνίου του 1999, στις οποίες η Νέα Δημοκρατία είχε πρωτεύσει με 3,1%. Κερδίζοντας οριακά και χάρη στην ευφορία που πρόσφερε η πορεία της χώρας προς την ευρωζώνη, ανέτρεψε το αποτέλεσμα στην εθνική κάλπη του Απριλίου του 2000 με μία μονάδα διαφορά.

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι από τον Σεπτέμβριο του 2015 δεν έχει στηθεί καμία πανελλαδική (εθνική ή αυτοδιοικητική) κάλπη, κάτι που αυξάνει τη σημασία της εκλογικής αναμέτρησης της Κυριακής. Γιατί ποτέ στα χρονιά της μεταπολίτευσης δεν πέρασε μια ολόκληρη τετραετία χωρίς μια εκλογική αναμέτρηση είτε για το κοινοβούλιο είτε για την Ευρωβουλή, είτε για την αυτοδιοίκηση. Όπως συμβαίνει από τον Σεπτέμβριο του 2015 μέχρι σήμερα. Έτσι οι κυριακάτικες ευρωεκλογές έχουν αποκτήσει μεγάλη πολιτική βαρύτητα.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25-26 Μαΐου 2019