Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου

Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»

Ο Πολύβιος (204 – 118 π.Χ.) υπήρξε ο κορυφαίος Έλληνας ιστορικός των ελληνιστικών χρόνων. Είναι αυτός που πρώτος συνέλαβε την έννοια της οικουμενικής ιστορίας και περιέγραψε την πορεία της Ρώμης προς την κοσμοκρατορία. Πώς το κατάφερε αυτό; Αναλύοντας τα σχετικά γεγονότα με αυστηρά επιστημονική σκέψη και πολύ σοφή μέθοδο. Είναι γνωστός για το έργο του «Ιστορίαι» που αναπτύσσεται σε 40 βιβλία. Είναι επίσης γνωστός για τις πολιτικές του απόψεις σχετικά με την εξισορρόπηση των εξουσιών, απόψεις οι οποίες, πολύ αργότερα, χρησιμοποιήθηκαν κατά τη σύνταξη του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Μερικές από τις σκέψεις του ταιριάζουν απόλυτα με τη συμπεριφορά των οικογενειακών επιχειρήσεων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Η ιστορία (… θα μπορούσε να γράψει των «οικογενειακών επιχειρήσεων»…) διδάσκει ότι ο εγωϊσμός πάντοτε ταπεινώνεται. Πως η αμάθεια, η οκνηρία, η ολιγωρία, η ευπιστία, η ανανδρία, πάντα οδηγούν στην καταστροφή. Αντίθετα η επιμέλεια, η δραστηριότητα, η φρόνηση, η ευφυία, η γενναιότητα, η τόλμη, η σωφροσύνη, η σταθερότητα, η ψυχραιμία, είναι πολύ ωφέλιμα και σωτήρια στη ζωή των ανθρώπων. Η πρώτη αλήθεια!

Ουσιαστικά μας προτρέπει: τολμήστε να ξεκινήσετε έγκαιρα τη διαδικασία μετάβασης της ηγεσίας στην επόμενη γενιά. Με σχέδιο, κοινή λογική, με τόλμη στη λήψη των αποφάσεων, για να φτάσετε στο μεγάλο ζητούμενο: την εξασφάλιση της συνέχειας της οικογενειακής σας επιχείρησης. Γι’ αυτό οι οικογενειακές επιχειρήσεις που θέλουν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν και μετά την αποχώρηση του ιδρυτή τους, θα πρέπει να θέσουν τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα υπεράνω των ΜΙΚΡΟ-συμφερόντων της οικογένειας και να ορίζουν τους διαδόχους τους µε κριτήριο το αν οι διάδοχοι μπορούν να συμβάλλουν στην πρόοδο της επιχείρησης, και όχι µε κριτήριο τη δύναμη επιρροής που έχει η οικογένεια στην επιχείρηση. Η δεύτερη μεγάλη αλήθεια!

Στην πορεία προς τη μεταβίβαση της ηγεσίας, λάβετε πολύ σοβαρά υπόψη σας και τις ακόλουθες δέκα (10) μεγάλες αλήθειες:

1. Είναι πιο εύκολο να χειριστείς δύσκολες καταστάσεις σε ένα κλίμα υψηλής εμπιστοσύνης. Κοινώς: συνεννοηθείτε όταν τα έχετε «καλά» μεταξύ σας.
2. Η οικογενειακή διακυβέρνηση είναι σκληρή δουλειά — αλλά πρέπει να την κάνετε. Η αναβολή βλάπτει. Ξεκινήστε έγκαιρα.
3. Οι «καλύτερες πρακτικές» που εφαρμόζουν άλλες οικογενειακές επιχειρήσεις, μπορεί να μην είναι οι καλύτερες επιλογές για τη δική σας περίπτωση. Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Αναλογισθείτε τη διαφορετικότητα των οικογενειών.
4. Η διαδικασία επεξεργασίας ζητημάτων είναι εξίσου σημαντική με το αποτέλεσμα. Αν ξεκινήσεις τη συζήτηση, κάπου θα καταλήξεις. Αν δεν την ξεκινήσεις ποτέ, τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος των σφοδρών συγκρούσεων.
5. Η επένδυση στη διακυβέρνηση και στην ανάπτυξη των μελών της οικογένειας αποδίδει μακροπρόθεσμα, διασφαλίζοντας τη συνέχεια της οικογενειακής επιχείρησης. Χρειάζεται ΥΠΟΜΟΝΗ και ΕΠΙΜΟΝΗ!
6. Πολλές οικογενειακές επιχειρηματικές προκλήσεις μπορούν να προβλεφθούν μέσα από τον διάλογο. Η συμμετοχή όλων πάντα ωφελεί. Η ανακοίνωση των αποφάσεων, ειδικά από την πρεσβύτερη στη νεότερη γενιά, βλάπτει σοβαρά την οικογενειακή συνοχή και θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της οικογενειακής επιχείρησης.
7. Η επικοινωνία και η διαφάνεια είναι απαραίτητες για να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Η εφαρμογή κανόνων «Εταιρικής Διακυβέρνησης» σε λίγον καιρό θα είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση της συνέχειας των οικογενειακών επιχειρήσεων.
8. Ένα «Ανεξάρτητο Διοικητικό Συμβούλιο» με τα κατάλληλα μέλη είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημα για μια οικογενειακή επιχείρηση. Κοιτάξτε προς τα έξω. Πάψτε να κοιτάτε προς τα μέσα.
9. Σε ορισμένες περιπτώσεις το «κλάδεμα του γενεαλογικού δέντρου» είναι μια σοφή στρατηγική κίνηση. Μπορείς να είσαι μέτοχος και να απολαμβάνεις τα οφέλη. Δεν είναι απαραίτητο να εργάζεσαι στην οικογενειακή επιχείρηση.
10. Ο καλύτερος τρόπος για να μάθετε τι σκέφτονται τα μέλη της οικογένειας είναι να τα ρωτήσετε. Χωρίς λόγια! Χρειάζονται άραγε σχόλια;

Τι μένει τώρα; Να αναλογιστείτε τον τρόπο εφαρμογής τους στη δική σας περίπτωση:

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26.10.2022