ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

21o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Ελληνικό Τμήμα: Η μοίρα και η ποίηση

Κριτική στην ταινία "Ο Ηρακλής, Ο Αχελώος και η Μεσοχώρα"

 04/03/2019 10:00

21o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Ελληνικό Τμήμα: Η μοίρα και η ποίηση

Αλέξης Δερμεντζόγλου

Προϊόν μεγάλης και πολλαπλής ωριμότητας «Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η Μεσοχώρα» του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου που φθάνει πλέον στο καλύτερο σημείο της καριέρας τους. Οικολογικό ντοκουμέντο, αυτοβιογραφικό φιλμ αλλά τελικά – κι αυτό μ’ ενδιαφέρει- σινεμά υψηλής αισθητικής και πολλαπλών στόχων. Η γενέτειρα του σκηνοθέτη – εκεί που βρίσκεται και το πατρικό του σπίτι στην Μεσοχώρα- πρόκειται να βυθιστεί στα νερά όταν γίνει η εκτροπή του Αχελώου. Σ’ ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ οι συνεντεύξεις δεν μπορούν να αποφευχθούν και είναι μάλιστα και διαφορετικές. Από εκεί και μετά το σύνολο είναι γοητευτικό (μέσα από την τραγικότητά του) και διαθέτει στοιχεία εθνολογικά, ψυχολογικά, συναισθηματικά, νοσταλγίας, διλημμάτων, σύγκρουσης παλιού και νέου και έντεχνης διερεύνησης της έννοιας της προόδου. Πάνω από όλα με ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η αίσθηση που σου προκαλεί η θέαση σ’ ένα φιλμ που καθηλώνει και πόσο τη συναισθηματική φόρτιση εξετάζει το θέμα πολύπλευρα. 

koytsiambasakos.jpg


Τελικά δεν είναι μόνο μια οικολογική μαρτυρία για το περιβάλλον αλλά ιδίως η σχέση του ανθρώπου με τα οικιστικά του πλαίσια και η σύμπλευση ευτυχίας και ψυχολογίας. Ο σκηνοθέτης μέσα από ένα οδοιπορικό και το προσωπικό του βίωμα (που ουσιαστικά λειτουργεί ως ένας δραματουργικός, δηλαδή μυθοπλαστικός άξονας) εισβάλλει στον ρεαλισμό (φράγμα – χώροι) με μια ποιητική διάθεση που μου θυμίζει Χέρτζογκ. Αντί για νερό  πλημμυρίζουμε από νοσταλγία συγκίνηση ερωτηματικά και συμμετοχή. Είναι φανερό  πώς ο κόσμος μας μετατράπηκε σ’ ένα ανοιχτό πεδίο αναπάντητων διλημμάτων που διαιωνίζουν τα ίχνη (μας) σ’ αυτή τη ζωή μέχρι το τέλος της. Καθόλου τυχαία ο δημιουργός αφιερώνει το ντοκιμαντέρ στον πρόωρα χαμένο αδερφό του Πέντρο, καλό λογοτέχνη. Το περιβάλλον χάνεται, ο άνθρωπος παλεύει απεγνωσμένα ενώ η αναφορά στον Ηρακλή είναι σιβυλική και κρυφή υπόσχεση – ελπίδα στα όρια του μεταφυσικού. Γνωρίζουμε ότι ο Ηρακλής απέτυχε κατά κάποιον τρόπο στον 10ο του άθλο. Αν θα σωθεί τώρα όλο αυτό το οικιστικό πλαίσιο είναι καθαρά θέμα υπερβατικής συγκυρίας. Επαναλαμβάνω πως όταν κάνουμε σινεμά (ακόμα και ντοκιμαντέρ) επιθυμούμε να «περάσουν» οι ιδέες οπωσδήποτε, αλλά να υπάρξει και μια υψηλή αισθητική όπως μας το έδειξαν οι μετρ του είδους. Η ταινία του Κουτσιαμπασάκου σου επιβάλλεται δια της αισθητικής, αναβλύζει ποίηση, ευαισθησία, στιλ, αξιοπρέπεια και την αίσθηση της μοίρας. Άρα είναι και τραγική με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου.

Προϊόν μεγάλης και πολλαπλής ωριμότητας «Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η Μεσοχώρα» του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου που φθάνει πλέον στο καλύτερο σημείο της καριέρας τους. Οικολογικό ντοκουμέντο, αυτοβιογραφικό φιλμ αλλά τελικά – κι αυτό μ’ ενδιαφέρει- σινεμά υψηλής αισθητικής και πολλαπλών στόχων. Η γενέτειρα του σκηνοθέτη – εκεί που βρίσκεται και το πατρικό του σπίτι στην Μεσοχώρα- πρόκειται να βυθιστεί στα νερά όταν γίνει η εκτροπή του Αχελώου. Σ’ ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ οι συνεντεύξεις δεν μπορούν να αποφευχθούν και είναι μάλιστα και διαφορετικές. Από εκεί και μετά το σύνολο είναι γοητευτικό (μέσα από την τραγικότητά του) και διαθέτει στοιχεία εθνολογικά, ψυχολογικά, συναισθηματικά, νοσταλγίας, διλημμάτων, σύγκρουσης παλιού και νέου και έντεχνης διερεύνησης της έννοιας της προόδου. Πάνω από όλα με ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η αίσθηση που σου προκαλεί η θέαση σ’ ένα φιλμ που καθηλώνει και πόσο τη συναισθηματική φόρτιση εξετάζει το θέμα πολύπλευρα. 

koytsiambasakos.jpg


Τελικά δεν είναι μόνο μια οικολογική μαρτυρία για το περιβάλλον αλλά ιδίως η σχέση του ανθρώπου με τα οικιστικά του πλαίσια και η σύμπλευση ευτυχίας και ψυχολογίας. Ο σκηνοθέτης μέσα από ένα οδοιπορικό και το προσωπικό του βίωμα (που ουσιαστικά λειτουργεί ως ένας δραματουργικός, δηλαδή μυθοπλαστικός άξονας) εισβάλλει στον ρεαλισμό (φράγμα – χώροι) με μια ποιητική διάθεση που μου θυμίζει Χέρτζογκ. Αντί για νερό  πλημμυρίζουμε από νοσταλγία συγκίνηση ερωτηματικά και συμμετοχή. Είναι φανερό  πώς ο κόσμος μας μετατράπηκε σ’ ένα ανοιχτό πεδίο αναπάντητων διλημμάτων που διαιωνίζουν τα ίχνη (μας) σ’ αυτή τη ζωή μέχρι το τέλος της. Καθόλου τυχαία ο δημιουργός αφιερώνει το ντοκιμαντέρ στον πρόωρα χαμένο αδερφό του Πέντρο, καλό λογοτέχνη. Το περιβάλλον χάνεται, ο άνθρωπος παλεύει απεγνωσμένα ενώ η αναφορά στον Ηρακλή είναι σιβυλική και κρυφή υπόσχεση – ελπίδα στα όρια του μεταφυσικού. Γνωρίζουμε ότι ο Ηρακλής απέτυχε κατά κάποιον τρόπο στον 10ο του άθλο. Αν θα σωθεί τώρα όλο αυτό το οικιστικό πλαίσιο είναι καθαρά θέμα υπερβατικής συγκυρίας. Επαναλαμβάνω πως όταν κάνουμε σινεμά (ακόμα και ντοκιμαντέρ) επιθυμούμε να «περάσουν» οι ιδέες οπωσδήποτε, αλλά να υπάρξει και μια υψηλή αισθητική όπως μας το έδειξαν οι μετρ του είδους. Η ταινία του Κουτσιαμπασάκου σου επιβάλλεται δια της αισθητικής, αναβλύζει ποίηση, ευαισθησία, στιλ, αξιοπρέπεια και την αίσθηση της μοίρας. Άρα είναι και τραγική με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου.

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία