Στο μεγάλο βιβλίο ιστορίας της χώρας μας, στους δύσκολους αγώνες της πατρίδας, ο Δήμος Λαγκαδά κατέθεσε τις δικές του σελίδες. Η 27η Οκτωβρίου, αποτελεί διπλή επέτειο, που από τις 3 Δεκεμβρίου του 2008 έχει αναγνωριστεί ως επίσημη εορτή για την απελευθέρωση της πόλης του Λαγκαδά, με απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας, που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Στις 27 Οκτωβρίου του 1912 ο Λαγκαδάς απέκτησε την πολυπόθητη ελευθερία του από τον Τουρκικό ζυγό. Ο Βενιζέλος, Πρωθυπουργός, Υπουργός Εθνικής Άμυνας αλλά και Αρχηγός του Στρατού, διατάζει τον διάδοχο Κωνσταντίνο να κατευθυνθεί προς Θεσσαλονίκη και, το αργότερο έως την 26η Οκτωβρίου, να αρχίσει τη διαδικασία παραλαβής της πόλης άνευ όρων.

Ο Ταξίν Πασάς, που υπερασπιζόταν τη Θεσσαλονίκη, ζητά μια έντιμη συμφωνία για την παράδοση της πόλης λέγοντας “από τους Έλληνες την πήραμε, στους Έλληνες θα την παραδώσουμε”.

Το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου, οι πληρεξούσιοι αξιωματικοί Ιωάννης Μεταξάς και Βίκτωρ Δούσμανης μεταβαίνουν στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης και υπογράφουν τα πρωτόκολλα παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό.

Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, παραδίνονταν ως αιχμάλωτοι 25.000 τούρκοι στρατιώτες και 1.000 αξιωματικοί. “Η Θεσσαλονίκη χάθηκε αλλά και σώθηκε”, θα γράψει αργότερα στα απομνημονεύματα του ο Ταξίν Πασάς.

Την ίδια ώρα, η στιγμή της πολυπόθητης ελευθερίας πλησιάζει και για την πόλη του Λαγκαδά. Στις 27 Οκτωβρίου ο καπετάν Γιάννης Ράμναλης κατευθύνεται προς το Λαγκαδά, όπου εγκαθιστά μια ομάδα ανδρών του για να προλάβουν την βουλγαρική είσοδο στην πόλη μας.

Μια εμβληματική μορφή του αγώνα που σημάδεψε την ιστορία του τόπου μας, ο οποίος βλέποντας σε εφηβική ηλικία τους γονείς του να δολοφονούνται από Βούλγαρους Κομιτατζήδες, γίνεται σε ηλικία μόλις 18 ετών αρχηγός ανταρτικής ομάδας και παράλληλα ο εφιάλτης Τούρκων και Βουλγάρων.

Το 1908, μετά την πρώτη φάση του Μακεδονικού αγώνα βρίσκεται στην Αθήνα με το όνειρο να σπουδάσει στη σχολή Ευελπίδων, όμως το πάθος του για την πατρίδα και τη λευτεριά της, τον ξαναγυρνά πίσω στην μάχη. Επικεφαλής παλικαριών αποβιβάζεται στην Χαλκιδική και ελευθερώνει την Αρναία, το Ζαγκλιβέρι, τα Λαγκαδίκια, τον Λαγκαδά.

Πλήθος κόσμου τον υποδέχεται σε μια ιστορική μέρα για τον τόπο μας. Δύο μέρες μετά, στις 29 Οκτωβρίου 1912 η πόλη του Λαγκαδά γιορτάζει τη δική της λευτεριά με πάνδημη δοξολογία στο Ναό της Αγίας Παρασκευής.

Τριάντα δύο χρόνια αργότερα στις 27 Οκτωβρίου του 1944, την νυχτερινή ησυχία του Λαγκαδά ταράζει ένας τρομερός κρότος.

Οι Γερμανικές δυνάμεις κατοχής μετά από τέσσερα χρόνια και με το πρωτόκολλο αποχώρησης που υπέγραψαν στις 12 Οκτωβρίου του 1944 στη Αθήνα, εγκαταλείπουν την Ελλάδα.

Η ανατίναξη της γέφυρας του Λαγκαδά κατά την αποχώρησή τους, καταδεικνύει τον πανικό της ηττημένης υπερδύναμης.

Μόλις τρεις μήνες πριν, την 1η Αυγούστου του 1944, ο Λαγκαδάς είχε ζήσει εφιαλτικές στιγμές, από τις πιο δραματικές της σύγχρονης ιστορίας του.

Ήταν το γερμανικό μπλόκο, πρώτα στο ζωοπάζαρο στην αλάνα εκεί που βρίσκεται σήμερα το ΚΑΠΗ και στην συνέχεια στην κεντρική πλατεία του Λαγκάδα, που για δύο ημέρες συγκέντρωσε όλους τους άντρες πάνω από 16 χρονών. Δύο δραματικές ημέρες για την πόλη με πολλούς συντοπίτες μας να καταλήγουν στην γερμανική φυλακή του στρατοπέδου Παύλου Μελά, αλλά και 8 αθώους να χάνουν την ζωή τους.

Τρεις μήνες αργότερα, στις 28 Οκτωβρίου του 1944 οι πρόγονοι μας πανηγύριζαν και πάλι στο ναό της Αγίας Παρασκευής, τα ελευθέρια της πόλης τους.

27η Οκτωβρίου 1912 και 27η Οκτωβρίου 1944, δύο σταθμοί σημαντικοί, περήφανοι, γεμάτοι ηρωισμό και εθνική αυταπάρνηση, που αποτελούν σημείο αναφοράς για την πόλη του Λαγκαδά. Σημαδεύουν την ιστορία της, συνοδεύουν την ιστορική μας μνήμη.