Μία πόλη στο ντιβάνι
Σίδερα, μπετόν, μπουλτόζες, εργάτες που φορούν κράνη. Κάπως έτσι θα έστηνε ένας σκηνοθέτης μία σκηνή εργοταξίου. Εκτός αν η σκηνή εκτυλισσόταν στη Θεσσαλονίκη. Τότε ο σκηνοθέτης ίσως έπρεπε να βάλει κάπου, σε μία γωνίτσα, και ένα ντιβάνι ψυχαναλυτή. Γιατί εσχάτως τα κυβερνητικά στελέχη ανακάλυψαν και μία ψυχαναλυτική διάσταση, όχι των ίδιων των έργων βεβαίως, αλλά της στάσης της πόλης απέναντι σε αυτά. Δεν υπάρχει πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από το Μετρό.
Είναι αλήθεια ότι από το 2006 που υπογράφηκε η σύμβαση για το έργο υπήρξαν πολλές διακυμάνσεις στο συλλογικό θυμικό. Στην αρχή υπήρχε ελπίδα, προσμονή, αισιοδοξία. Μετά αναμονή και καρτερικότητα. Ύστερα άρχισε να εμφανίζεται σταδιακά η γκρίνια. Φτάσαμε στον αυτοσαρκασμό, γεννήθηκαν πολλά ανέκδοτα και τρολλιές με θέμα το Μετρό. Και ξανά γκρίνια, και νεύρα. Ακραία πολιτικοποίηση και διχασμός. Και απελπισία, αν είσαι παστωμένος μέσα σε ένα λεωφορείο ή κολλημένος στο μποτιλιάρισμα. Και οργή, αν είσαι επαγγελματίας κλεισμένος πίσω από λαμαρίνες για 16 και βάλε χρόνια.
Η πόλη κουράστηκε. Έχασε την υπομονή της. Έχασε και το χιούμορ της. Κυρίως έχασε την εμπιστοσύνη της ότι το έργο θα παραδοθεί κάποτε. Το Μετρό έχει μπει πλέον στην τελική ευθεία, γίνονται δοκιμαστικά δρομολόγια εδώ και μήνες, κι όμως πολλοί δεν πιστεύουν καν ότι υπάρχουν συρμοί και ράγες κάτω από τη γη! Αν δεν υπάρξουν άλλα απρόοπτα, σε ένα χρόνο από τώρα θα μπορούμε να μετακινούμαστε με τον υπόγειο σιδηρόδρομο. Και τότε, μας λένε τα κυβερνητικά στελέχη, η πόλη μπορεί να ατενίζει το μέλλον με πολλή αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση. Δεν ξέρω αν πουθενά αλλού στον κόσμο ένα τεχνικό έργο έχει φορτωθεί με τόσες προσδοκίες, όχι σε τεχνικό αλλά σε ψυχολογικό επίπεδο. Ίσως γιατί δεν θα βρούμε πολλά παραδείγματα έργων αυτού του μεγέθους (9 χλμ. σε 18 χρόνια) που διήρκησαν όσο μία ενηλικίωση.
Και πριν κλείσει αυτός ο κύκλος, και αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση ανοίγει ένας άλλος, που μας ρίχνει στην απελπισία. Όταν παρουσιάστηκε επισήμως το έργο του FlyOver ο αρμόδιος υφυπουργός Νίκος Ταχιάος είχε πει ότι «θα βοηθούσε να είχε ξεκινήσει μετά το Μετρό λόγω ψυχολογίας. Να είχε τελειώσει το ένα για να ξεκινήσει το άλλο. Όχι για άλλους λόγους κυκλοφοριακούς. Μόνο για λόγους ψυχολογίας». Δηλαδή, με αλλά λόγια, αν είχε τελειώσει το Μετρό στην ώρα του (ή έστω, αν είχε τελειώσει) θα ξέραμε ότι ακόμα και στη Θεσσαλονίκη τα έργα κάποτε(!) ολοκληρώνονται. Ενώ τώρα φοβόμαστε ότι με το FlyOver θα ζήσουμε σε λούπα αυτό που ζούμε με το Μετρό. Το έργο άρχισε να υλοποιείται χωρίς να μελετηθούν οι επιπτώσεις του στην πόλη. Αφήστε τις ψυχολογικές επιπτώσεις -άγχος και εκνευρισμός στο κόκκινο.
Χιούμορ αυτή τη φορά δεν έχει. Μας σώθηκε. Και δεν ξέρω καν αν θα μας σώσει το ντιβάνι του ψυχαναλυτή. Γιατί ποιος ξέρει; Μπορεί να έχουν δίκιο όσοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι είναι στοιχείο της ιδιοσυστασίας των Θεσσαλονικέων η γκρίνια των έργων και να μην αλλάζει. Να είναι εγγεγραμμένο στο DNA της. Μπορεί αυτό να φταίει σε τελική ανάλυση, που οι Θεσσαλονικείς «δαιμονοποιούν» τα έργα. Αυτό και όχι οι λάθος επιλογές και οι αστοχίες στο σχεδιασμό και την κατασκευή τους.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21.01.2024
