Στα 80 δισ. ευρώ θα ανέλθουν οι επενδυτικές ανάγκες των λιμένων της Ευρώπης για την επόμενη 10ετία έως το 2034, επισημαίνει σχετική μελέτη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Λιμένων (ESPO) που θέτει παράλληλα τις βασικές προτεραιότητες, προκειμένου η λιμενική βιομηχανία στη Γηραιά Ήπειρο να καταστεί ανταγωνιστική και βιώσιμη.

Η μελέτη βασίζεται στην ανάλυση των επενδυτικών αναγκών 84 φορέων διαχείρισης λιμένων, που αντικατοπτρίζουν τη γεωγραφική διασπορά και τη λειτουργική ποικιλομορφία των λιμένων τους.

Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις για τη βιωσιμότητα και την ενεργειακή μετάβαση είναι η δεύτερη σημαντικότερη για τις λιμενικές αρχές.

Ενώ η κατηγορία αυτή αντιπροσώπευε λιγότερο από 10% το 2018, το μερίδιο έχει αυξηθεί σε σχεδόν 25% το 2023.

Στην πρώτη θέση βρίσκονται οι νέες υποδομές για την επέκταση των λιμενικών λεκανών, οι προβλήτες και οι τερματικοί σταθμοί.

Σύμφωνα με την ESPO, το 79% των φορέων διαχείρισης λιμένων παρακολουθεί την κατανάλωση ενέργειας, το 88% λαμβάνει μέτρα για τη μείωσή της και το 74% έχει θέσει ενεργειακούς στόχους.

Αναφορικά με τη χώρας μας ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης έχει αναφέρει ότι σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος θα μπορέσει να ληφθεί ένα μεγάλο ποσό από το ταμείο της ΕΕ για την απανθρακοποίηση σχετικά με τον ενεργειακό μετασχηματισμό των λιμένων με έμφαση στην ηλεκτροδότηση ελλιμενιζόμενων πλοίων - το λεγόμενο "cold ironing".

Ήδη πάντως ορισμένα από τα λιμάνια( Πειραιά, Ηράκλειο και Ηγουμενίτσα)προχωρούν ήδη στον ενεργειακό μετασχηματισμό τους.

Πρόσβαση στη χρηματοδότηση

Η έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θαλάσσιων Λιμένων καλύπτει περίπου το 72% της διακίνησης στην ΕΕ, ενώ επισημαίνεται σε αυτή ότι οι ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα λιμάνια θα συνεχίσουν να επενδύουν σημαντικά σε νέες εγκαταστάσεις, όπως τερματικούς σταθμούς, αποθήκες και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αλλά και στη διαχείριση καθαρής ενέργειας όπως υδρογόνο, αμμωνία και βιοκαύσιμα.

Τονίζει εξάλλου την ανάγκη τα λιμάνια της Ευρώπης να αποκτήσουν περισσότερο από ποτέ πρόσβαση σε επαρκή δημόσια χρηματοδότηση αλλά και συμμετοχή σε ειδικά κονδύλια των διαφόρων ταμείων της ΕΕ

Όσον αφορά τις επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια και απαλλαγή από τον άνθρακα, το πιο συνηθέστερο επενδυτικό σχέδιο είναι η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία από τη ξηρά (OPS). Περισσότερα πάνω από το 70% όλων των λιμένων που παρείχαν στοιχεία για τα επενδυτικά τους σχέδια σχεδιάζουν να επενδύσουν σε OPS. Επιπλέον, οι εγκαταστάσεις για τη μεταφορά ή/και την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας σχεδιάζονται επίσης τακτικά. Περίπου το ένα τρίτο των όλων των φορέων διαχείρισης σχεδιάζει επίσης να επενδύσει στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και περίπου το 30% των σχεδιάζουν επενδύσεις σε σύστημα διαχείρισης ενέργειας.

Συνολικά, οι λιμένες της ΕΕ σχεδιάζουν να επενδύουν συνολικά σε διαφόρους τομείς περίπου 7-9 δισ. ευρώ ετησίως κατά την επόμενη δεκαετία

Οι προτάσεις

Στις προτάσεις του ο Ευρωπαϊκός οργανισμός λιμένων ζητεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να παρέχουν υποστήριξη στους λιμένες, να άρουν τα εμπόδια αδειοδότησης για την ενεργειακή μετάβαση δίνοντας παράλληλα περιθώριο στους φορείς διαχείρισης να αναλάβουν διαμεσολαβητικό ρόλο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Για το θέμα των εκπομπών αερίων στη ναυτιλία ζητεί να οριστεί ένας καθορισμένο παγκόσμιο μηχανισμό τιμολόγησης, αλλά και να διασφαλιστούν οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και χρηματοδότησης για τα λιμάνια. Επισημαίνει εξάλλου ότι η ψηφιοποίηση και οι έξυπνες τεχνολογίες αποτελούν κρίσιμα εργαλεία προκειμένου η Ευρωπαϊκή λιμενική βιομηχανία να γίνει πιο αποτελεσματική ασφαλής και βιώσιμη.

Τι απαιτεί ο κανονισμός της Ε.Ε.

Σύμφωνα με τον κανονισμό Fuel EU Maritime, άρθρο 6, από την 1η Ιανουαρίου 2030 τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και τα επιβατηγά πλοία με ολική χωρητικότητα (GT) μεγαλύτερη ή ίση των 5.000 θα συνδέονται με την ηλεκτρική ενέργεια ξηράς και θα αντικαθιστούν τις ανάγκες τους σε ηλεκτρική ενέργεια στους μεγάλους λιμένες της Ε.Ε. που αναφέρονται στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (TEN-T).

Το Διεθνές Συμβούλιο για τις Καθαρές Μεταφορές ICCT εκτιμά ότι η Ε.Ε. πρέπει να τριπλασιάσει ή να τετραπλασιάσει την εγκατεστημένη ισχύ ξηράς μέχρι το 2030 για να ανταποκριθεί στις τρέχουσες φιλοδοξίες του κανονισμού για τη ναυτιλία FuelEU και του κανονισμού για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων.

Προχωρά ο ενεργειακός μετασχηματισμός σε ελληνικά λιμάνια

Τα λιμάνια του Πειραιά της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου ήδη προχωρούν στον ενεργειακό μετασχηματισμό τους .

Στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας και της Δέσμης Μέτρων της Ε.Ε. «Fit for 55», το λιμάνι του Πειραιά έχει ήδη ολοκληρώσει τις σχετικές μελέτες για την καθαρή ηλεκτρική διασύνδεση των πλοίων της ακτοπλοΐας στο πλαίσιο του προγράμματος EALING που ολοκληρώθηκε. Ο ΟΛΠ έχει ήδη υποβάλλει τη σχετική πρόταση για χρηματοδότηση από το ταμείο συνοχής, σε ποσοστό 85% .

Οι περιοχές στο λιμάνι της ακτοπλοΐας όπου θα γίνουν οι σταθμοί ηλεκτροδότησης και θα συνδέουν το λιμάνι με τους υποσταθμούς που διαθέτει ο Οργανισμός είναι στην ακτή Ποσειδώνος, Αγίου Διονυσίου, Ηετιώνεια και Περικλέους.

Στις συγκεκριμένες θέσεις θα τοποθετηθούν επίσης οι βραχίονες που θα συνδέουν το πλοίο με την υποδομή του λιμένα.

Στη μελέτη ηλεκτροδότησης περιλαμβάνεται και το σχέδιο για την μεταφορά της καθαρής ισχύος που θα απαιτηθεί από τη ΔΕΔΗΕ που έχει ήδη ολοκληρώσει τη σχετική πρόταση. Σημειώνεται ότι ο ΟΛΠ Α.Ε., μέσω των δυο συγχρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. έργων CIPORT και EALING, έχει ολοκληρώσει ήδη τις τεχνικές μελέτες και για 4 θέσεις ηλεκτροδότησης πλοίων στο χώρο της κρουαζιέρας ωστόσο ακόμα δεν ολοκληρωθεί η σχετική μελέτη για τη μεταφορά της απαιτούμενης καθαρής ηλεκτρικής ισχύς .

Επίσης τα λιμάνια της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου, μετά την απόκτηση πλειοψηφικού ποσοστού μετοχών από τον μεγάλο ιταλικό όμιλο Grimaldi έχουν ανακοινώσει επενδυτικά σχέδια που αφορούν στην πράσινη μετάβαση μέσω ηλεκτροδότησης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με εγκατάσταση συστήματος ηλεκτροδότησης των ελλιμενισμένων πλοίων -cold ironing, εκσυγχρονισμό των υποδομών και του μηχανολογικού εξοπλισμού τους.

Στο πλαίσιο επίσης του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού "Συνδέοντας την Ευρώπη-CEF", ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας Α.Ε υλοποιεί ήδη το έργο ''ALFION -INFRA Implementation of energy upgrading infrastructure in Igoumenitsa port'' συνολικού προϋπολογισμού 8.900.000,00Euro.

Εξάλλου και το λιμάνι του Ηρακλείου έχει ήδη ολοκληρώσει δύο μελέτες χρηματοδοτούμενες από το Connecting Europe Facility -ΣΕΦ η μία έχει να κάνει με το elecric port και η δεύτερη με τη χρήση κυματικής ενέργειας.