Πενηνταπέντε λεπτά μιλήσαμε με τον Γιωργή Μπουσβάρο και οι ιστορίες του δεν έλεγαν να τελειώσουν. Τα είπαμε στο φιλόξενο και γεμάτο νοσταλγικές εικόνες Μουσείο τη ΧΑΝΘ. Καφέ δεν ήπιε, γιατί πίνει μόνο συγκεκριμένες ώρες. Πάντα γαλλικό σκέτο. Έναν στις 8.25 το πρωί και έναν στις 6 το απόγευμα. Από εκεί και πέρα άνοιξε το κουτάκι της αστείρευτης μνήμης του και θυμήθηκε παλιές κι καινούργιες ιστορίες. Από τη ΧΑΝΘ, από τον Άρη, από την κατασκήνωση του Πηλίου και του Αγίου Νικολάου που ανακάλυψε με άλλους 22, για τη Λαμπέτη, τον Πάριο, τον Ομπράντοβιτς και τον Ίβκοβιτς, τον Γκάλη και τον Γιάννη Ιωαννίδη. «God bless, basketball», είπε το τέλος. Πριν προλάβω να θέσω την πρώτη ερώτηση η εξιστόρηση ξεκίνησε και αφορούσε το σχολείο του.

Ήμουν Πειραματικό σχολείο, με διευθυντή τον Ξηροτύρη, κλασσικό, με πολλά μαθηματικά, εφτάωρο και παιδονόμο. Που να γίνουν αυτά τώρα (γελάει). Είχα μεγάλους δασκάλους. Ξηροτύρη, τον Τάσσο τον Παππά μετά στην κατασκήνωση, τον μουσικό, τον Τσικίνα, μετά Πεταλίδη και Σπύρου στον Άρη.

Ξεκινάς από μόνος σου τη συνέντευξη. Πίνεις πρωινό καφέ;

Ύψιλον, δηλαδή υποχρεωτικά

Πού τον πίνεις;

Παλιά στο καφέ Άλφα.

Στην Αλεξάνδρου Σβώλου;

Δε λέγεται Σβώλου, αλλά Πρίγκιπος Νικολάου. Εγώ είμαι υπέρ δεξιών καταστάσεων (γελάει).

Τι καφέ;

Πάντα γαλλικό σκέτο.

Και τώρα που έκλεισε το Άλφα;

Τώρα στο χέρι. Τον παίρνω από ένα Ηρακλιδέα και μετά πάω στο κολυμβητήριο στην Καλαμαριά. Πίνω δύο καφέδες την ημέρα. Ο πρώτος στις 8 και 25 το πρωί, γιατί είμαι ΣΠ εγώ.

Τι σημαίνει ΣΠ;

Σιδηρά Πειθαρχία. Είμαι χειρότερος από τους Γερμανούς. Έχω πλάνο. Στις 7 και 10 έχει ξύπνημα, 8 και τέταρτο φεύγουμε από το σπίτι, 8 και 25 πίνουμε τον καφέ, 9 και τέταρτο είμαστε στο κολυμβητήριο, 9 και μισή μπαίνουμε μέσα μέχρι τις 10 και μισή με 11 παρά είκοσι και μετά αρχίζουμε λίγο λακριντί για το μπάσκετ.

Και ο δεύτερος καφές το απόγευμα;

Στις 6. Στα Bulldogs, που είναι το μαγαζί κάτω από το σπίτι μας.

Άρα τώρα δεν πίνεις καφέ.

Τώρα μόνο νερό…

Ποιο είναι το καλό ρόφημα στην αρχή της ημέρας για έναν μπασκετμπολίστα;

Για μένα ο απλός γαλλικός καφές.

Δε δημιουργεί πρόβλημα στους αθλητές;

Κανένα. Και με τον Ματθαίου που ήμασταν παλιά στην εθνική Ενόπλων γαλλικό έπιναν οι παίκτες.

Γεννήθηκες στη Θεσσαλονίκη. Στο κέντρο της πόλης;

Στο κέντρο, αλλά η καταγωγή είναι από το Μέτσοβο. Από τους εθνικούς ευεργέτες, που όλοι έδωσαν τα λεφτά στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη τίποτα. Έχω σπίτι στο Μέτσοβο που λέει οικία Γεωργίου Μπουσβάρου που δεν πάω ποτέ. Το έδωσα στα ξαδέλφια μου στα Γιάννενα.

Πού στο κέντρο το πρώτο σπίτι;

Φιλίππου, στην πλατεία Δικαστηρίων και πήγα στο Πειραματικό.

Οι γονείς; Με τι ασχολούνταν;

Ξυλέμπορος ο πατέρας μου, δασκάλα η μάνα μου η οποία έγινε καθηγήτρια μετά και στη συνέχεια διευθύντρια στο αρμένικο σχολείο και γι΄ αυτό τα έχω πάρα πολύ καλά με τους Αρμένιους.

Φιλίππου και μετά Πρίγκιπος Νικολάου 1, όπου μέναμε στην ίδια πολυκατοικία.

Μετά Πρίγκιπος Νικολάου που αγοράσαμε το σπίτι…

Οι γονείς σε επηρέασαν για να ασχοληθείς με μπάσκετ;

Στη ζωή μου δεν έπαιξαν κάποιο ρόλο σε ότι αφορά το μπάσκετ.

Ό,τι έγινε με το μπάσκετ το έκανες μόνος σου, δηλαδή;

Μόνος μου. Έφυγα, πήγα στη ΧΑΝΘ, μετά στην κατασκήνωση του Πηλίου. Η μάνα μου η συγχωρεμένη κάποια στιγμή μου είπε: «Εσύ κάποια μέρα δε θα φύγεις από το Πήλιο. Πραγματικά ακόμη είμαι στο Πήλιο (γελάει).

Η πρώτη εικόνα με την μπάλα το χέρι από πότε σου έρχεται το μυαλό;

Επειδή ο ξάδελφός μου ο Στέργιος ο Μπουσβάρος ήταν μεγάλος παικταράς στον Άρη πολύ γρήγορα άρχισα να παρακολουθώ αγώνες του μπάσκετ στο έξω γήπεδο της ΧΑΝΘ. Η αγάπη μου για το μπάσκετ ήταν τεράστια, έπαιξα μπάσκετ στη ΧΑΝΘ, αλλά δεν ήμουν τίποτα το ιδιαίτερο. Είχα προπονητές τον Τσικίνα και τον Ροδόπουλο. Μάλιστα ο Ροδόπουλος όταν έπαιζε ζώνη η αντίπαλη ομάδα με έβαζε μέσα γιατί τα έβαζα όλα. Ήμουν τριποντέλας, όταν ακόμη δεν υπήρχε το τρίποντο. Αλλά μόλις ξεκινούσαν οι άλλοι το man to man έλεγε αλλαγή και έβγαινα μόνος μου (γελάει).

Έπαιζες τι θέση;

Άσσος. Μίελο, μίελο που έλεγε ο Λέσιτς στον Άρη.

Μπασκετικό ίνδαλμα της εποχής ποιο ήταν για σένα;

Έχω πετύχει πάρα πολύ μεγάλους παίκτες. Είδα ακόμη και τον Ταλιαδώρο στα τελευταία του στη ΧΑΝΘ, που για μένα προσωπικά ήταν ο μεγαλύτερος παίκτης όλων των εποχών. Σε αυτό το παλιό το γήπεδο που έκανε ριβέρς τρίπλα και jumpshot. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για το μπάσκετ. Μην ξεχνάμε ότι ο Ταλιαδώρος δεν έφυγε ποτέ από την ΧΑΝΘ και στο τέλος ξαναγύρισε για να παίξει. Μεγάλος παίκτης.

Από ξένους εκείνης της εποχής;

Έχω πετύχει πάρα πολλούς. Για μένα εκείνη την εποχή ήταν ο Ρώσος ο Μπέλοφ ο συγχωρεμένος, ο Σλοβένος ο Ντανέου της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας που ζει ακόμη, παικτάρα μεγάλη και ο Ρώσος Αλατσατσάν.

Η πρώτη επαφή με τη ΧΑΝΘ πότε έγινε;

Ήρθα μόνος μου εδώ με την παρέα. Παίξαμε ωραία, πήγαμε στο παιδικό τμήμα, πολύ γρήγορα έγινα στέλεχος, παίζαμε βόλεϊ, παίζαμε μπάσκετ, παίζαμε πινγκ πονγκ, παίζαμε τα πάντα. Άρης βέβαια λόγω του ξαδέλφου μου, του Στέργιου του Μπουσβάρου που με έπαιρνε και έβλεπα τα ματς εδώ. Είδα και το πανελλήνιο πρωτάθλημα που το πήρε ο ΠΑΟΚ και κέρδισε εδώ τον Ολυμπιακό στο έξω γήπεδο της ΧΑΝΘ. Είδα ακόμη και το φεστιβάλ τραγουδιού με τη Νανά Μούσχουρη. Που τραγούδησε επίσης εδώ έξω το «Χάρτινο το φεγγαράκι». Ήταν τα πάντα το ανοικτό γήπεδο μπάσκετμπολ της ΧΑΝΘ, που έλεγε ο δάσκαλός μας, ο Φαίδων ο Ματθαίου. Ήταν το κέντρο και ήμασταν πολύ τυχεροί γιατί μεγαλώσαμε με τον Τσικίνα, ο οποίος ήταν τεράστιος δάσκαλος σε όλους τους τομείς. Και στην κατασκήνωση και στη ΧΑΝΘ.

Στο σχολείο πως ήσουν; Καλός μαθητής;

Ήμουν πρώτος μαθητής, αλλά στο Πειραματικό έσπασα ένα τζάμι και ο Ξηροτύρης ήθελε να με διώξει (γελάει). Ήξερε και τη μάνα μου και με αγαπούσε υπερβολικά. Το Πειραματικό ήταν εκείνη την εποχή το σχολείο. Τότε γράφαμε εξετάσεις για να πάμε από το δημοτικό στο γυμνάσιο. Και τις πιο δύσκολες ερωτήσεις τις έκαναν σε μένα γιατί δε με γούσταραν.

Αγαπημένα μαθήματα;

Νέα Ελληνικά. Ήμουν φοβερός στην Έκθεση. Θυμάμαι μια λέξη που μου έβαλλαν για να με κόψουν και να μην με περάσουν. Ήταν η λέξη «εγκαταλελειμμένων». Ας την γράψει ένα παιδί έκτης δημοτικού σωστά. Και μάλιστα μετά με ρωτούν για τον Ναπολέοντα και λέω όλη την ιστορία του γιατί η εξέταση ήταν και προφορικά και γραπτά και μετά μου λένε ότι έγραψα λάθος τη λέξη…

Μετά το σχολείο τι επακολούθησε;

Μπάσκετμπολ. Πήγαινα γαλλικά που κάναμε και στο σχολείο, αλλά δε μου άρεσαν και γερμανικά που δεν μου άρεσαν επίσης καθόλου και προσπαθούσα να μην πάω. Η μάνα μου με κυνηγούσε για να πάει στο φροντιστήριο της Σουκιούρογλου. Πήγα στο πανεπιστήμιο στο Οικονομικό της Νομικής.

Γιατί;

Γιατί ήταν ξυλέμπορος ο πατέρας μου και πήγαινα στο μαγαζί και κρατούσα τετάρτης κατηγορίας βιβλία λογιστικής.

Έχεις απαντήσει ποτέ στο ερώτημα γιατί είχες τέτοια αγάπη με το μπάσκετ;

Οι μεγάλες μου αγάπες είναι δύο. Και γι΄ αυτό δεν παντρεύτηκα κιόλας. Η θάλασσα και το μπάσκετ.

Τι σχέση έχει αυτό με το ότι δεν παντρεύτηκες;

Ο Βασίλης ο Γκούμας είχε πει κάποτε μια πολύ ωραία έκφραση, απαντώντας σε μια ερώτηση του Σκουντή. Ότι εκτός από το μπάσκετ κάνει και ιστιοπλοΐα.«Έχει καμία σχέση το ένα με το άλλο;» του λέει ο Σκουντής. «Ναι, βέβαια», απαντά ο Γκούμας. «Ποια;», ρωτά ο Σκουντής. «Και τα δύο φωνάζεις και δε σε ακούει κανένας», του λέει ο Γκούμας (γελάει). Εγώ πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι δεν μπορεί να γίνω μεγάλος παίκτης και από τότε ο Θόδωρος ο Ροδόπουλος μας έβαλε μαζί με το Μάκη τον Πυριτίδη τον συγχωρεμένο προπονητές στη ΧΑΝΘ. Εθελοντικά στην αρχή, αλλά σε τρία χρόνια κάναμε φοβερές ομάδες εδώ στη ΧΑΝΘ και η ομάδα βγήκε τρίτη στο Ανδρών. Πολύ γρήγορα πήραμε τα πρωταθλήματα, ενώ στην κατασκήνωση πήγαινα και έκανα προπόνηση στα παιδιά και ήμουν υπεύθυνος αθλητικών.

Η παντρειά γιατί δεν έγινε;

Δεν παντρεύτηκα ποτέ. Η τότε η φίλη μου έφυγε στο Λονδίνο, που να πάω εγώ στο Λονδίνο. Αυτοί είναι φουτμπαλέρηδες, εγώ είμαι μπασκετέρας. Δε γινόταν. Άρα αναβολή, αναβολή, αναβολή. Και τελικά παντρεύτηκα τη ΧΑΝΘ, παντρεύτηκα το μπάσκετ, παντρεύτηκα τον Άρη.

Έκανες και πολλούς φίλους…

Σούμποτις, Κολτεμπέλα και Μουλαομέροβιτς είναι φίλοι μου. Αν ήμουν σήμερα παράγοντας αυτοί κάπου θα ήταν. Γιατί εγώ δεν είμαι με τις δημοκρατίες. Είμαι με τη δημοκρατία του ενός. Όπως ήταν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι που ήταν τύραννοι και ανώμαλοι. Εγώ δεν είμαι ανώμαλος, αλλά είμαι η δημοκρατία του ενός. Αποφασίζω και διατάζω.

Πάμε στο ελληνικό μπάσκετ…

…Μπάσκετμπολ…

Μπάσκετμπολ. Έγινε κλικ και είχαμε τέτοιες επιτυχίες ή είναι στο DNA μας;

Ανέκαθεν ήταν ψηλά. Ακόμη και η ΑΕΚ με τη Σλάβια Πράγας το 1978. Ο μακαρίτης ο πατέρας του Τσάκη Λάβα (εννοεί τον Λάκη Τσάβα) ο Σωτήρης, έφερε σε μένα και τον Ροδόπουλο τα εισιτήρια εκείνου του ματς που ήταν τα πιο ακριβά εισιτήρια. Έκαναν 30 δραχμές. Ο Τσάκης Λάβας ήταν πολυαθλητής και ο Ροδόπουλος εκτός από μπασκετμπολίστας ήταν και πολύ καλός ποδοσφαιριστής και τον λέγαμε Κοπά από τον Γάλλο ποδοσφαιριστή. Αυτοί ήταν αθλητές. Και στις εθνικές ομάδες ο Ματθαίου μας έλεγε ότι η τεχνική κατάρτιση με την φυσική κατάσταση είναι το τέλειο πράγμα. Είναι αυτό που γίνεται σήμερα. Σήμερα όμως παραγίνεται…

Τι εννοείς;

Δεν αφήνουν τα ταλέντα να παίξουν. Γιατί το μπάσκετμπολ είναι ταλέντο. Ο προπονητής πρέπει να τον δει και να τον αφήσει να παίξει. Κάποτε ο Ομπράντοβιτς μου είπε: «Εσείς στην Ελλάδα νομίζετε ότι ο καλύτερος παίκτης είναι ο Διαμαντίδης». «Ποιος είναι;» τον ρωτάω. «Ο Φώτσης» μου λέει. «Γιατί;» τον ρωτάω. «Γιατί τον Διαμαντίδη του το λες, φιλτράρεται μέσα στο μυαλό του σε 30 δευτερόλεπτα και μπαίνει μέσα και το κάνει. Ο Φώτσης ξέρεις τι κάνει; Του το λες, μπαίνει μέσα και το κάνει. Δεν το φιλτράρει». Και πόσο δίκαιο έχει. Τέτοιος παίκτης δεν έχει περάσει.

Άρα τι παίζει τελικά ρόλο για να γίνει κάποιος καλός παίκτης; Το ταλέντο; Τα φυσικά προσόντα; Η προπόνηση; Η συγκυρία;

Προπόνηση σίγουρα. Το ταλέντο πρέπει να το δεις, γιατί δεν είναι όλοι ταλέντα. Ήμουν πολύ τυχερός γιατί με πήρε ο συγχωρεμένος ο Γιάννης ο Ιωαννίδης στον Άρη εκείνη την εποχή. Τότε πήραμε το πρωτάθλημα το 78 χωρίς τον Γκάλη και ο Γκάλης έμαθε ότι εμείς είμαστε πρωταθλητές και ήρθε στην Ελλάδα. Εμείς τότε πήραμε πανελλήνιο παιδικό και πανελλήνιο εφηβικό. Από εκεί ξεκίνησαν τα πάντα για την ομάδα του Άρεως.

Όμως ο Γκάλης θα γινόταν ο Γκάλης που έγινε χωρίς τον Άρη της εποχής;

Όχι. Παικταράδες ήταν και αυτός και ο Παπαγεωργίου, αλλά θέλει και την ομάδα.

Και ο καλός προπονητής τι πρέπει να έχει;

Πρέπει να είναι δάσκαλος και παιδαγωγός. Ο Τσικίνας ήταν πολύ καλός προπονητής, γιατί ήταν δάσκαλος και παιδαγωγός και ο Ματθαίου ήταν το ίδιο. Γιατί ήταν μορφωμένοι άνθρωποι. Ο Τσικίνας είχε τελειώσει Νομική και δεν ήθελε να εξασκήσει, ο Ματθαίου ήταν γεωπόνος, ο Μουρούζης ήταν οικονομολόγος, ο Ιωαννίδης ήταν γεωπόνος. Όλοι αυτοί άφησαν ανεξίτηλο στίγμα και λείπουν σήμερα πολύ. Θα τους έπιαναν και θα του γύριζαν ανάποδα τους σημερινούς παίκτες. Αν είσαι μεγάλος παίκτης, μπορεί να μη γίνεις καλός προπονητής.

Άρα δάσκαλος και τι άλλο;

Δάσκαλος και ψυχολόγος.

Ο καλύτερος προπονητής σήμερα ποιος είναι;

Στην Ευρώπη μακράν ο Λάσο. Είναι και πολύ καλός άνθρωπος. Και ο Ομπράντοβιτς είναι πολύ καλός και ο Μπαρτζώκας και ο Ιτούδης και ο Πασκουάλε και ο Ιβάνοβιτς.

Ο Άρης πως κατάφερε και πήρε τα ηνία του μπάσκετ;

Ήταν μια συγκυρία τεράστια, διότι και ο Πεταλίδης και ο Σπύρου πήγανε λίγο το εγώ τους πιο πίσω, γιατί ήταν πολύ μεγάλες μορφές. Εγώ μαζί τους εκείνα τα χρόνια γνώρισα τη Μαρινέλα και τον Πάριο. Ακόμη και σήμερα όταν με βλέπει ο Πάριος μου λέει: «Τι ωραία περνούσαμε εκείνα τα χρόνια».

Ήταν συγκυρία και με τους παίκτες και με τον Ιωαννίδη;

Ο Ιωαννίδης κατάφερε και έκανε πάρα πολλά πράγματα. Τους ένωσε και πήγε λίγο μπασκετικά πίσω σαν προπονητής. Μετά όταν έφυγε από τον Άρη και πήγε στην Αμερική εκεί κατάλαβε κάτι. Η συνεργασία είναι χειρότερη της εργασίας.

Ήσουν δίπλα σε Γιάννη Ιωαννίδη, Νίκο Γκάλη, Παναγιώτη Γιαννάκη και Ντούσαν Ίβκοβιτς. Μια ιστορία άγνωστη για τον καθένα θα μας πεις;

Παρά πολλές ιστορίες.

Ο Ίβκοβιτς;

Μεγάλος δάσκαλος και μεγάλος προπονητής. Μαζί με τον Ντουξάιρ καθιερώσαμε τις πρωινές προπονήσεις και άλλαξε ο τρόπος ζωής για όλο το μπάσκετμπολ. Ο Ίβκοβιτς ήρθε για το παιδί του στην Ελλάδα γιατί έχει καλό κλίμα και σε δύο μήνες έμαθε ελληνικά. Πηγαίναμε κάθε Κυριακή και βλέπαμε ταλεντάκια. Μάλιστα την πρώτη φορά που πήγαμε στον ΒΑΟ θυμάμαι τον Ίβκοβιτς να μου λέει: «Μπρε, εδώ στο Ελλάδα είστε ανώμαλοι». «Γιατί βρε, κόουτς;», ρωτώ. «Αντί να βάλετε το πάτωμα επάνω και κάτω τον ουρανό εσείς βάζετε τα ανάποδα. Ξύλο επάνω και κάτω πλαστικό.

Με τον Γκάλη;

Αθλητάρα.

Κλειστός πολύ;

Δεν ήταν. Μια χαρά ήταν. Και σε ταξίδια γελούσαμε. Μια ιστορία από εκείνη την εποχή ήταν μετά τον αγώνα με τον Ιωνικό Νικαίας, που είχαν κάνει κάτι απίθανα πράγματα ο Γκάλης και ο Γιαννάκης. Την άλλη ημέρα αναχωρήσαμε να πάμε για Τσεχοσλοβακία. Τότε ο Άρης είχε στο ποδόσφαιρο έναν καταπληκτικό Τσέχο προπονητή, τον Βίτσαν. Πάμε εκεί με τον Ίβκοβιτς, φτάνουμε στη Μπρατισλάβα και ο Γκάλης είναι άρρωστος. Έρχεται ο Βίτσαν που είχε φύγει από τον Άρη και ο Βέλος του δίνει 500 μάρκα για να βρει έναν γιατρό για τον Γκάλη. Ψάχνουμε για γιατρό, αλλά τι γιατρό να βρούμε βραδιάτικα, δεν υπήρχε κανένας. Την άλλη ημέρα στο πρωινό μας βλέπει ο Ίβκοβιτς. «Ελάτε μπρε παιδιά εσείς εδώ. Που πήγατε χτες το βράδυ; Στις χιονούλες πήγατε;» Χιονούλες ο Ίβκοβιτς έλεγε τις αγαπητικές. Λέω στο Βέλο: «Θα μιλήσεις;» «Πήγαμε να βρούμε γιατρό», λέει ο Βέλος «Για ποιον βρε βλάκα, πήγες να βρεις γιατρό;», λέει ο κόουτς. «Για τον Γκάλη» του απαντάμε. «Βρε βλάκες, έχει 41 πυρετό. Αυτό το παιδί αγαπά το μπάσκετ. Μόνο του θα έρθει, αν είναι καλά». Και ακούσαμε ένα μπινελίκι. Ο Γκάλης τελικά δε σηκώθηκε ποτέ, γιατί είχε 41 πυρετό. Χάσαμε 7 πόντους και την άλλη εβδομάδα κερδίσαμε με 30 πόντους και περάσαμε. Ο Ίβκοβιτς ήξερε τα πάντα. Τρεις ανθρώπους γνωρίζω που ήξεραν τα πάντα γύρω από την ομάδα. Τον Τσικίνα, τον Ίβκοβιτς και τον Ιωαννίδη.

Σήμερα η Ελλάδα είναι ακόμη ισχυρή στο μπάσκετ. Κυρίως σε συλλογικό επίπεδο, αν κρίνουμε από τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό. Γιατί;

Το παν στο μπάσκετμπολ είναι να έχεις ιδιοκτήτες. Σήμερα οι ιδιοκτήτες αποφασίζουν για όλα, γιατί είναι αυτοί που πληρώνουν. Η Θεσσαλονίκη είναι 5 Π.

Τι σημαίνει αυτό;

Πάρα πάρα πάρα πολύ πίσω. Γιατί δεν έχουμε ιδιοκτήτες ενώ ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός έχουν. Εμείς όταν τους είχαμε τους κτυπούσαμε και φαινόταν ότι δε θα αντέξουν. Τώρα για τους παράγοντες που κινούνται εδώ είναι μπερδεμένοι γιατί είναι ερασιτέχνες.

Ποια πρόβλεψη έχεις για το φετινό Final Four;

Έχω πάει σε 34 Final Four, τα 3 ως προπονητής. Είναι δύσκολη η πρόβλεψη, αλλά θα σου πω και για τις 4 ομάδες. Τους καλύτερους παίκτες, αλλά χωρίς να είναι η καλύτερη ομάδα, τους έχει η Φενέρ. Η καλύτερη θεωρητικά ομάδα, αλλά έχει τραυματίες, είναι η Ρεάλ. Οι ελληνικές ομάδες: Μεγάλη η επιτυχία του Παναθηναϊκού που βγήκε δεύτερος από εκεί που ήταν τελευταίος και μεγάλη επιτυχία του Ολυμπιακού που δείχνει ότι είναι ομάδα. Έχασε τους δύο καλύτερους παίκτες και βλέπεις ότι κρατιέται. Θα τον δω το Σάββατο στο τελευταίο ματς πριν τον Final Four με την AEK.

Άρα είναι ανοικτά όλα;

Και δεν ξέρω πως θα σφυρίξουν και οι διαιτητές.

Σε σενάριο ελληνικού τελικού ποιος θα έχει προβάδισμα;

Δε νομίζω ότι θα παίξουν ποτέ.

Η Εθνική γιατί δεν είναι τόσο ισχυρή όσο παλιά; Είναι θέμα φουρνιάς παικτών;

Είναι μια πονεμένη ιστορία, επειδή κάποιοι παράγοντες σαν τον Βασιλακόπουλο νόμιζαν ότι η Εθνική είναι μια δική τους ομάδα. Και όταν συγχωρέθηκε και ο Συρίγος αποκαλύφτηκαν όλα. Η Εθνική ομάδα είναι ομάδα όλων των Ελλήνων. Προχτές ήμασταν στο γήπεδο της Άρτας μαζί με δύο ογκόλιθους. Τον Σταυρόπουλο και τον Καμπούρη. Όταν ο Σταυρόπουλος έδειξε στο κινητό του μια φωτογραφία με την τότε ομάδα, με τον Γκάλη και το Γιαννάκη ο Καμπούρης ξέρει τι είπε; «Μπράβο, ρε ομαδάρα, βγαίνουμε». Φώναζε. Συγκινήθηκα. Δεν το έχω ξανακούσει αυτό. Δηλαδή, πως αγαπούσαν το μπάσκετμπολ. Όλοι. Αυτό σήμερα δεν ισχύει. Από το μπάσκετμπολ λείπουν σήμερα ο Ματθαίου, ο Ιωαννίδης, ο Μουρούζης, ο Πολίτης και ο Συρίγος. Θα ήταν πολύ διαφορετικό το μπάσκετ.

Το πιο παλιό μητρώο για τον Γιωργή Μπουσβάρο στο Δελτίο Ταυτότητας του Συνδέσμου Ελλήνων Προπονητών Καλαθοσφαίρισης

Στα γήπεδα το 1983: Με τον αείμνηστο Γιάννη Ιωαννίδη σε κοουτσάρισμα της ομάδας του Άρη

Η αυθεντική μπασκέτα και μια φωτογραφία από το ανοικτό γήπεδο της ΧΑΝΘ, όπως εκτίθενται στο μουσείο της ΧΑΝΘ

Με τη ΧΑΝΘ εξακολουθείς να ασχολείσαι;

Με την κατασκήνωση τώρα. Το Μουσείο της ΧΑΝΘ το έφτιαξα εγώ το 2013. Την κατασκήνωση του Αγίου Νικολάου ήμουν ένας από τους 22 που την ανακάλυψαν, αλλά δεν πήγα ποτέ ως προσωπικό.

Τι εννοείς ανακάλυψαν;

Εκείνη την εποχή είχαμε το Πήλιο, όπου η μετακίνηση ήταν πολύ δύσκολη. Το Πήλιο έγινε γιατί ο Άη Γιάννης ήταν στη μέση μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Τότε όταν φεύγαμε από το Πήλιο δεν μπορούσαμε να ξαναπάμε. Τώρα πάμε πολύ γρήγορα. Έτσι βρήκαμε την κατασκήνωση της Χαλκιδικής το 1968. Ήμασταν 22 άτομα. Με τον συγχωρεμένο το Δερβίση πήραμε δύο REO από εδώ και πήγαμε. Εγώ μάλιστα, που σήμερα δεν μπορώ να βράσω ούτε ένα αυγό, ήμουν στην πρώτη κατασκήνωση της ΧΑΝΘ στον Άγιο Νικόλαο ως μάγειρας. Επίσης είχα πάει τότε στην Αμερική με τον Ροδόπουλο και είχα αγοράσει έναν υπνόσακο με αμερικάνικη σημαία και τον χρησιμοποίησα. Και όταν πήγαμε να κοιμηθούμε με το slipping bag στη Χαλκιδική, παρέα με τον Ανανιάδη και τον Τσικίνα, εγώ γενικά γύριζα και βρέθηκα το πρωί κοντά σε κάτι μελίσσια. Το πρωί με έψαχναν και εγώ κοιμόμουν δίπλα στα μελίσσια. Άλλο ένα περιστατικό από την πρώτη κατασκήνωση είχα ενδιαφέρον. Τότε πηγαίναμε στην κατασκήνωση Δευτέρα και γυρίζαμε με Σάββατο με δύο REO. Στο ένα μπαίναμε εμείς και στο άλλο βάζαμε τα πράγματά μας. Φτάναμε στον Όρμο της Παναγίας και εκεί οι μισοί πηγαίναμε με τη βάρκα και εγώ, με τον Νούσια και τον Ανανιάδη, παίρναμε ένα γαϊδουράκι, στο οποίο βάζαμε γκιούμια μέσα, γιατί αν είχε θαλασσοταραχή θε έπρεπε να πιούμε πόσιμο νερό και γυρίζαμε πίσω για να πάρουμε νερό. Ωραίες ιστορίες. Αλλά όταν γυρίζαμε το Σάββατο στη Θεσσαλονίκη και γεμίζαμε τη μπανιέρα και κάναμε μπάνιο βούλωνε. Από τι; Από το αλάτι, επειδή δεν κάναμε μπάνιο. Τι μπάνιο; Όλη την ημέρα στη θάλασσα ήμασταν (γελάει).

1969-φωτογραφία της ομάδας παίδων της ΧΑΝΘ. Μεταξύ των άλλων διακρίνονται οι Δ. Ανανιάδης, Σ. Βούγιας. Ε. Βαμβακούδης, Κ. Τσικίνας. Ζ. Γκίνης, Σ. Στρατής και Α. Αβραμίδης

1969- η ομάδα εφήβων της ΧΑΝΘ με προπονητή τον Γιωργή Μπουσβάρο

Παρακολουθείς ακόμη τα εφηβικά και τα παιδικά πρωταθλήματα. Πως είναι σήμερα οι γενιές που έρχονται; Πόσο διαφέρουν από τις παλιότερες;

Είναι τελείως διαφορετικά τα πράγματα. Και με τα παιδιά και με τους παίκτηδες και με τους δασκάλους. Τώρα υπεισέρχονται πολλά πράγματα.

Έχουν ταλέντα τα παιδιά;

Υπάρχουν ταλέντα, αλλά δυστυχώς πάει ο κακός Γιωργής, ο κακός Ροδόπουλος και ο κακός Τσάβας και τους λένε ότι «εσύ είσαι ο Γκάλης». Οι γονείς νομίζουν ότι κάτι είναι. Οι γονείς είναι μεγάλοι χορηγοί και τους σέβομαι, αλλά υπεισέρχονται σε πάρα πολλά πράγματα.

Εμένα στα χρόνια που έπαιζα μπάσκετ στο παιδικό η μητέρα μου δεν το ήξερε καν.

Μου το έχεις πει και άλλη φορά αυτό. Γιατί παλιά δεν ασχολούνταν οι γονείς με αυτό.

Ενώ σήμερα ο γονέας θα πάει να διαμαρτυρηθεί στον προπονητή για το παιδί του.

Όχι, μόνο να διαμαρτυρηθεί. Θα βάλει και τον μάνατζερ και τον εγώ δεν ξέρω ποιον. Όλοι είναι για δίλεπτα στρατοδικεία. Το όνομά σου και να φεύγεις. Ούτε το χαρτόσημο να μην πληρώσεις. Σήμερα δεν υπάρχουν boss. Οι δάσκαλοι που έπρεπε να είναι στις ομάδες και να διδάσκουν μπάσκετ οι παράγοντες τους πέταξαν έξω. Αυτοί έφυγαν και είναι αποκαταστημένοι και δεν υπάρχει διάδοχη κατάσταση. Και κάνει ο καθένας ό,τι γουστάρει. Όλη η Ελλάδα -λέει- παίζει μπάσκετ. Που παίζει μπάσκετ και δεν το βλέπουμε; Κατ΄ αρχήν τα παιδιά δεν κάνουν προπόνηση. Το καλοκαίρι στις 16 και 17 Αυγούστου αρχίζουν οι ομάδες προπόνηση και οι παίκτες μπαίνουν στο πρόγραμμα της ομάδας. Γίνεται να τον πάρει τον τάδε παίκτης ο Χ προπονητής να τον κάνει ατομική προπόνηση; Ποιος είσαι που θα μου πάρεις τον δικό μου παίκτη να τον κάνεις προπόνηση. Ακόμη και να τον βάλω να παίξει φουτμπαλέρα εγώ είμαι υπεύθυνος. Εγώ θα χάσω τη δουλειά.

1973- η ανδρική ομάδα μπάσκετ της ΧΑΝΘ με προπονητή τον Θόδωρο Ροδόπουλο

Το ιστορικό ανοικτό γήπεδο της ΧΑΝΘ σε στιγμιότυπο του 1961, σε αγώνα Άρη-ΠΑΟΚ

Σχέση ποδοσφαίρου με μπάσκετ υπάρχει;

Μια ακόμη ιστορία θα σου πω γι’ αυτό. Κάνω μια φορά προπόνηση τον Άρη και μπαίνει ο Λάζαρος ο Λέσιτς, που ήμασταν μαζί δεύτεροι προπονητές επί Ιωαννίδη. Μου λέει. «Μπρε Γιωργή, που είναι αυτοί οι φουτμπαλέρηδες;» Δεν καταλαβαίνω εγώ. «Έχω τον καλύτερο στο Ευρώπη», μου λέει. «Άσε με ρε, εγώ καίγομαι» του απαντάω. Ποιον έχει μαζί του και τον απέρριψε ο Αρης;

Ποιον;

Αυτό που άλλαξε την ιστορία του ποδοσφαίρου της Ελλάδας. Το Σαβέφσκι. Και τον απέρριψε ο Άρης. Τα έχεις ακούσει εσύ ποτέ αυτά;

Είναι αλήθεια πως όχι. Ωραία ιστορία. Το ποδόσφαιρο σου αρέσει;

Όταν ήμουν την πρώτη χρονιά στον Άρη ήταν ένας μεγάλος προπονητής, ο Τσίριτς. Αυτός έφερνε τους ποδοσφαιριστές του Άρη, δηλαδή τον Σπυρίδωνα, τον Συρόπουλο, τον Χρηστίδη και τον Κωνσταντινίδη στο Παλέ. Τους έλεγε: «Θα δείτε μπάσκετ, γιατί είναι η αντιγραφή από το ποδόσφαιρο». Τρεις έμεναν στο ημίχρονο, οι υπόλοιποι πήγαιναν να παίξουν μπαρμπούτι. Ξέρεις ποιοι ήταν; Ο Σπυρίδων και ο Χρηστίδης που έπαιζαν στον Μέγα Αλέξανδρο και ένα εξτρέμ που είχε ο Άρης, το «πουλί», ο Γιώργος ο Κωνσταντινίδης.

Λένε ότι το μπάσκετ είναι πιο δίκαιο άθλημα και ότι δύσκολα μια χειρότερη ομάδα κερδίζει ένα ματς. Σε αντίθεση με το ποδόσφαιρο. Συμφωνείς;

Στο μπάσκετ κατά 99% κερδίζει ο καλύτερος. Στο ποδόσφαιρο μπορεί η Πυλαία να αποκλείσει τη Βραζιλία. Να κάτσουν όλοι πίσω και να μην μπαίνει γκολ

Πάμε στον ιδιώτη Γιωργή Μπουσβάρο: με τι χαλαρώνεις σήμερα;

Με τη θάλασσα και με τον κινηματογράφο.

Και θέατρο άκουσα ότι σου αρέσει.

Θέατρο μάς έμαθε η συγχωρεμένη η Λαμπέτη και ο Άλκης Στέας. Έχω δει όλα τα έργα της Λαμπέτη.

Ιστορία με τη Λαμπέτη υπάρχει;

Στο Πήλιο είχε σπίτι. Τη γνώρισα το 1972. Είχε ένα σκυλί, τη Λάσι και εμείς στο Πήλιο κάναμε για τρεις ημέρες ένα σαφάρι. Η Λάσι ερχόταν και μας ακολουθούσε και έπαιρνε η Λαμπέτη τον Τσικίνα στο τηλέφωνο και τον ρωτούσε: «Κύριε Τσικίνα, που είναι η Λάσι μου;» Όταν γυρίζαμε η Λάσι έμπαινε πρώτη στην κατασκήνωση και μετά εμείς. Μετά σε μια παράσταση που ήταν να παίξω τον Χάρη Μπελαφόντε είχα κτυπήσει το πόδι μου και έκανα τον υποβολέα. Έρχεται μετά η Λαμπέτη μαζί με τον ποδοσφαιριστή του Πανιώνιου τον Στάθη Χάιτα, τον Λάκη Πετρόπουλο, τον Νίνο Τζίκα και τον προπονητή του πόλο Γαρύφαλο. Και λέει στον Τσικίνα: «Ποιος είναι ο υποβολέας; Τι φωνή; Τι άρθρωση;» «Ο Γιωργής», λέει ο Τσικίνας. Και έρχεται η Λαμπέτη και μου λέει: «Γιωργή, γιατί δε γίνεσαι ηθοποιός;». Αυτά με τη Λαμπέτη.

Εικόνες και στιγμιότυπα απο την ιστορία του ελληνικού μπάσκετ, όπως αναδύονται στο Μουσείο της ΧΑΝΘ

Το πιο ωραίο παιχνίδι στη ζωή σου που θυμάσαι ποιο ήταν;

Δύο ήταν τα καλύτερα. Αυτό με τον Ολυμπιακό που το έβαλε ο Πρίντεζης και το άλλο ήταν το Σερβία-Ρωσία, που το κέρδισαν οι Ρώσοι με τα τέσσερα τρίποντα. Έχω πάει σε 16 πανευρωπαϊκά, σε 5 Ολυμπιάδες, σε 8 παγκόσμια. Γι’ αυτό μου είπε κάποτε ο παλιός διαιτητής ο Κώστας ο Δήμου: «Όπου διαιτητεύω βλέπω τον Γιωργή. Και μας πάει και στα καλύτερα μαγαζιά».

Μια συμβουλή για έναν 12χρονο που θέλει να ασχοληθεί με το μπάσκετ ποια θα ήταν;

Είμαι του μπάσκετ δια του μπάσκετ. Υποχρεωτικά τα μυαλά στα κεφάλια, να ακούν τους δασκάλους που δυστυχώς λείπουν από τις ομάδες. Και ΣΠ.

Σιδηρά Πειθαρχία, έτσι;

Έτσι. Μαζί και διάβασμα. Και στο μπάσκετ πρέπει να ξέρεις τρεις γλώσσες: αγγλικά, ισπανικά και σέρβικα. Αυτές είναι οι γλώσσες του μπάσκετμπολ. Θέλουμε δε θέλουμε.

Τι είναι ο Γιωργής Μπουσβάρος; Ποιος χαρακτηρισμός σου ταιριάζει καλύτερα; Μπασκετάνθρωπος;

Eίμαι αϊλαβιουκός, από το «I love». Η ζωή μου όλη ακόμη και το πρωί που ξυπνάω είναι γεμάτη Βοστώνη. Είμαι φανατικός Βοστώνη. Παλιά πήγαινα πολύ συχνά εκεί και ήμουν φίλος με τον Ray Allen, που ήταν παλιά μια παιχτάρα. Το πρωί βλέπω τα σκορ του NBA, όχι τα ματς, γιατί είμαι του κολεγιακού μπάσκετμπολ. Εκεί υπάρχουν δάσκαλοι, γίνονται καλοί μαθητές, εκεί δίνονται υποτροφίες, εκεί δίνουν τα πάντα στα παιδιά και τα προσέχουν. Αυτό λείπει στην Ελλάδα: η προσοχή, οι δάσκαλοι και οι ψυχολόγοι. Αν ο Νίκος πέσει στα μαθήματα και είναι πρώτος μαθητής για κάποιους λόγους πέφτει και όχι έτσι ξαφνικά. Εδώ στην Ελλάδα δυστυχώς ΔΥ.

ΔΥ;

Δεν υπάρχουν αυτά. (γελάει).

God bless, basketball, δηλαδή…

Μπράβο.

Για το τέλος η ερώτηση για το μαγικό ραβδί; Αν το είχες τι θα άλλαζες στο ελληνικό μπάσκετ που δεν αλλάζει εύκολα;

Τους παράγοντες, όλους. Αυτοί είναι η αρχή του τέλους και του κακού. Επίσης συνεργασία με τους προπονητές που είναι χειρότερη της εργασίας. Τέλος.