«Κόκκινος» συναγερμός έχει σημάνει στους δήμους, πριν καλά-καλά συμπληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2024, υπό το φόβο δημοσιονομικού εκτροχιασμού το φθινόπωρο, λόγω της μεγάλης οικονομικής στενότητας που προκαλεί η μείωση της τακτικής χρηματοδότησής τους και οι τεράστιες επιβαρύνσεις από το κόστος της ενέργειας, της μισθοδοσίας του προσωπικού και του Τέλους για τα σκουπίδια.

Ο φόβος των αιρετών όμως είναι μεγαλύτερος μπροστά στο σοβαρό ενδεχόμενο η φετινή χρονιά, η πρώτη της νέας θητείας, να... βγει πολύ δύσκολα και να μην μπορούν να καταρτιστούν προϋπολογισμοί και ισολογισμοί, θυμίζοντας τις δύσκολες εποχές των μνημονίων. Οι δήμαρχοι υψώνουν ήδη κραυγή αγωνίας, θέτοντας την πολιτεία προ των ευθυνών της, επειδή παρότι η χρηματοδότηση των δήμων θεσμοθετήθηκε με το νόμο 3852/2010, εντούτοις οι πόροι δεν αποδίδονται στο σύνολο τους, αλλά μόλις στο 1/3.

Και ενώ το κράτος επαίρεται για την περίφημη αύξηση 10% στα έσοδα στους δήμους, οι αιρετοί τονίζουν ότι εξανεμίστηκε με το… καλημέρα, αφού μόνο από το μισθολογικό κόστος, η επιβάρυνσή τους είναι 12%. Κοινώς, όπως επισημαίνουν δήμαρχοι στη «ΜτΚ» το καράβι των δήμων φέτος πηγαίνει στα βράχια και αν δεν ενισχυθούν οικονομικά από το φθινόπωρο και μετά «θα μιλάμε για μία νέα γενιά κόκκινων δήμων που δεν θα μπορούν να καταρτίσουν προϋπολογισμούς για την επόμενη χρονιά, αφήνοντας χωρίς κάλυψη τις ανάγκες τους».

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «ΜτΚ» η κυβέρνηση προσανατολίζεται να καταβάλει μία πρώτη δόση των ΚΑΠ, ποσού 145 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο-Νοέμβριο, αλλά δήμαρχοι τονίζουν πως χρειάζεται επειγόντως και μία δεύτερη στα τέλη του 2024 για να βγει η χρονιά.

Ειδικότερα, οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) που αποτελούν τα τακτικά έσοδα των ΟΤΑ, είναι μειωμένοι σχεδόν κατά 5 δισ. ευρώ για το 2024 και αυτό μέσα σε μία χρονιά που επιβαρύνονται από το δυσβάσταχτο κόστος, που φτάνει τα 240 εκατ. ευρώ για το Τέλος Ταφής Απορριμμάτων και πρέπει να πληρωθεί αναδρομικά, συν το ενεργειακό, αλλά και το μισθολογικό κόστος.

«Οι ΚΑΠ για το 2024 ανέρχονται σε μόλις 1 δισ. 740 εκατ. ευρώ για το 2024, ενώ αυτά που είναι θεσμοθετημένα και θα έπρεπε να αποδοθούν στους δήμους ανέρχονται σε 6,5 δισ. ευρώ» τόνισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης Λάζαρος Κυρίζογλου, μιλώντας στην τελευταία συνεδρίαση του δ.σ. του οργάνου.

Ο ίδιος αναγνώρισε ότι πράγματι αυξάνονται οι ΚΑΠ τα τελευταία χρόνια, αλλά στην ουσία η αύξηση, όπως είπε, εξανεμίζεται, τόσο εξαιτίας του ενεργειακού κόστους, όσο και εξαιτίας του κόστους για το Τέλος ταφής και του μισθολογικού.

«Αυξάνουν οι ΚΑΠ κατά ένα ποσοστό, αλλά έρχεται το κεντρικό κράτος και αυξάνει τις αποδοχές των υπαλλήλων και καλώς το κάνει, παραγνωρίζοντας ότι οι δήμοι έχουν μία επιβάρυνση κατά μέσο όρο 12%. Έρχεται και το Τέλος Ταφής, για το οποίο 165 δήμοι έχουμε προσφύγει στη δικαιοσύνη, γιατί είναι ένας άδικος φόρος, μία άδικη ποινή, το κόστος για το οποίο είναι πάνω από 200 εκατ. ευρώ μέχρι τον Οκτώβριο. Οπότε έχουν εξανεμιστεί οι όποιες αυξήσεις δόθηκαν» υπογράμμισε ο κ. Κυρίζογλου.

Προσεχώς δήμοι στο «κόκκινο»

Σύμφωνα με στοιχεία της ΚΕΔΕ κατά την περίοδο 2011-2023 από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, ύψους 71,3 δισ. ευρώ, στους δήμους έχουν αποδοθεί μόνο 31,7 δισ. ευρώ, ποσοστό 44,5%.

Ως εκ τούτου, υποστηρίζουν αυτοδιοικητικοί παράγοντες, οι δήμαρχοι δεν είναι ούτε άδικοι, ούτε καλλιεργούν κλίμα τρομοκρατίας, αφού είναι πασιφανές ότι το κράτος δεν τους αποδίδει αυτά που τους αναλογούν και επιπλέον τους χρεώνει την αύξηση των δημοτικών υπαλλήλων, ενώ τους ζητά να πληρώσουν αναδρομικά 240 εκατ. ευρώ για το Τέλος απορριμμάτων για τα έτη 2022, 2023 και μισό 2024.

«Όταν το κράτος αποδίδει ετησίως από τους θεσμοθετημένους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους των 6,5 δισ. ευρώ μόνο 1,7 δισ. ευρώ, μοιραία ο κίνδυνος να δημιουργηθούν κόκκινοι δήμοι έως το τέλος του χρόνου είναι υπαρκτός» υποστήριξε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ.

«Φυσικά και θα υπάρξουν δήμοι στο κόκκινο», συνέχισε και πρόσθεσε πως «ήδη, υπάρχουν τέτοιοι δήμοι που δεν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ή να καταρτίσουν προϋπολογισμούς αν η κυβέρνηση, το οικονομικό επιτελείο δεν αρχίσει σταδιακά -και δεν είμαστε αιθεροβάμονες, ξέρουμε τι γίνεται- να αποδεσμεύει τους πόρους που δικαιούται η αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με το άρθρο 259 του Καλλικράτη». Δεν παρέλειψε πάντως να σχολιάσει πως κάθε φορά οι κυβερνήσεις επαίρονται ότι αυξάνουν τους πόρους σε συγκεκριμένους κωδικούς και σε συγκεκριμένες κατηγορίες, αλλά η ποσοστιαία απόδοση στους δήμους δεν υπάρχει.

Υπενθύμισε μάλιστα ότι η ετήσια απόδοση στους δήμους την περίοδο 2011-2023 κυμαίνεται μεταξύ 3,8 δισ. και 1,9 δισ. από τους θεσμοθετημένους πόρους, ενώ στην πραγματικότητα είναι μεταξύ 7 δισ. και 4,3 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα οι αιρετοί δεν ξεχνούν να βάλουν στο τραπέζι και το μείζον ζήτημα των πόρων των δήμων που παρακρατήθηκαν. «Υπάρχουν και πόροι δικοί μας, των δήμων, που παρακρατήθηκαν, και για το λόγο αυτό θέτουμε ως βασικό αίτημα την επιστροφή των παρακρατηθέντων πόρων και την απόδοση τους χωρίς κόφτη. Ζητούμε δηλαδή να αρθεί ο θεσμικό πλαίσιο, με βάση το οποίο περιορίζεται η απόδοση αυτή» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κυρίζογλου.

Δήμοι που έλαβαν μηδενική αύξηση

Την εκτίμησή του ότι φέτος στο κλείσιμο της χρονιάς θα υπάρξουν δήμοι που θα βρεθούν στο κόκκινο, ολοκληρώνοντας οριακά τους προϋπολογισμούς τους, εξέφρασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ, δημοτικός σύμβουλος Έδεσσας Γιάννης Μουράτογλου.

«Με βάση τα μέχρι τώρα οικονομικά δεδομένα οι προϋπολογισμοί πολλών δήμων θα κλείσουν οριακά το 2024. Και αυτό καθώς ενσωματώνουν το κόστος της ενέργειας, το μισθολογικό, καλύπτουν τα απόνερα του COVID, τότε που κανείς δεν πλήρωνε, και έχουν να πληρώσουν το Τέλος για τα σκουπίδια μέσα στο 2024» υπογράμμισε.

Αναφερόμενος στην περίφημη αύξηση του 10% στους ΚΑΠ ο κ. Μουράτογλου, σχολίασε πως «αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα γιατί στην ουσία δεν υφίσταται». Είπε μάλιστα πως αυτή τη στιγμή, με βάση τα στοιχεία που συλλέγει η Επιτροπή, 54 δήμοι της χώρας, μεταξύ αυτών και της Έδεσσας, έχουν λάβει μηδενική αύξηση, γιατί πολύ απλά, όπως είπε, τους επιβάρυνε στο 100% το μισθολογικό κόστος, το οποίο το επωμίστηκαν πλήρως.

Επιπλέον, παρατήρησε ότι, το ενεργειακό κόστος δεν καλύφθηκε πλήρως από το κράτος, το οποίο ξέρει πως ενέργεια δεν είναι μόνο το ρεύμα, αλλά είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο με τις τιμές τους να παίρνουν συνεχώς την ανιούσα. «Ακούμε συνεχώς για μία ακόμη δόση των ΚΑΠ τους επόμενους μήνες, αλλά αν αυτές δεν γίνουν δυο και γενναίες, η χρονιά δεν θα βγει σε πολλούς δήμους» ανέφερε ο κ. Μουράτογλου.

Το χαράτσι θα το πληρώσουν οι δήμοι

Κληθείς να απαντήσει αν το μεγάλο βάρος για τους δήμους είναι φέτος το Τέλος απορριμμάτων που ανέρχεται στα 240 εκατ. ευρώ, ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ Γιάννης Μουράτογλου τόνισε πως «οι δήμοι θα το πληρώσουν, είναι θεσμοθετημένο και δεν φαίνεται πως μπορεί να το γλιτώσουν».

Σημείωσε ακόμη πως επειδή το κόστος είναι πολύ μεγάλο και το Τέλος είναι ανταποδοτικό, καλό θα είναι κάποιοι δήμοι να σταματήσουν να… λαϊκίζουν, ανακοινώνοντας μειώσεις ή πάγωμα των δημοτικών τελών. «Εκτιμώ ότι ανεξαρτήτως των νομικών ενεργειών της ΚΕΔΕ, το χαράτσι για τα σκουπίδια αργά η γρήγορα θα αναγκαστούν οι δήμοι να το καταβάλουν και να μετακυλήσουν το κόστος στους δημότες» υπογράμμισε ο κ. Μουράτογλου.

Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία συνεδρίασή του, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΕ αποφάσισε να καταθέσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) αίτησης αναστολής της εκτέλεσης της απόφασης περί επιβολής του τέλους μέχρι την εξέταση της αίτησης ακύρωσης που κατατέθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο από την ΚΕΔΕ και 164 δήμους της χώρας.

Με τη νέα αυτή αίτηση η ΚΕΔΕ θα ζητήσει την έκδοση προσωρινής διαταγής, προκειμένου να σταματήσει η παρακράτηση του ποσού από την τακτική επιχορήγηση των δήμων για την αποπληρωμή ενός τέλους, που η αυτοδιοίκηση θεωρεί άδικο φόρο.

Η απόφαση ελήφθη, μετά την αναβολή για τις 8 Οκτωβρίου της υπόθεσης που επρόκειτο να εξεταστεί στις 14 Μαΐου και στην οποία οι δήμοι ζητούν την ακύρωση τριών αποφάσεων του υπουργείου Εσωτερικών, με τις οποίες παρακρατούνται από τους ΚΑΠ των δήμων φερόμενα ως οφειλόμενα ποσά από τη μη καταβολή τέλους ταφής απορριμμάτων και κατ’ επέκταση της θέσπισης της επιβολής του τέλους στους δήμους.

«Η αίτηση αναστολής δεν κατατέθηκε γιατί θα απορριπτόταν, δεδομένου ότι το χρονικό διάστημα που μεσολαβούσε μεταξύ της κατάθεσης της προσφυγής και της εκδίκασης, δηλαδή από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο, ήταν πολύ κοντά» ανέφερε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λ. Κυρίζογλου. Μάλιστα, κατηγόρησε τον Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) και το υπουργείο ότι ακολούθησαν «απαράδεκτη για ένα μείζονος σημασίας ζήτημα τακτική μη καταθέτοντας στοιχεία και προτάσεις, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί ο διοικητικός δικαστής να αναβάλει οίκοθεν την υπόθεση».

Οι πηγές χρηματοδότησης των δήμων

Οι βασικές πηγές, από τις οποίες χρηματοδοτούνται οι δήμοι, θεσμοθετήθηκαν με το άρθρο 259 του νόμου 3852/2010, «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης - Οικονομικά θέματα. Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι Δήμων και Περιφερειών». Αυτές είναι:

* Ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων σε ποσοστό 20% των συνολικών ετήσιων εισπράξεων. Τα 2/3 των εσόδων της περίπτωσης αυτής εγγράφονται στον Τακτικό Προϋπολογισμό και κατατίθενται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, σε λογαριασμό με τίτλο «Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι των Δήμων για κάλυψη λειτουργικών και λοιπών γενικών δαπανών» και το υπόλοιπο 1/3 των εσόδων της ίδιας περίπτωσης εγγράφεται στον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων και κατατίθεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων σε λογαριασμό με τίτλο «Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι των Δήμων για κάλυψη επενδυτικών δαπανών».

* Από τον ΦΠΑ σε ποσοστό 12% των συνολικών ετήσιων εισπράξεων.

* Από τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας σε ποσοστό 50% των συνολικών ετήσιων εισπράξεων.

* Υπενθυμίζεται ότι οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι Δήμων θεσμοθετήθηκαν το 1986 και αποδόθηκαν στους δήμους και για πρώτη φορά τον Ιανουάριο 1989 ως εξής: το 20% του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, το 50% των τελών κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, καθώς και το 20% του φόρου ακίνητης περιουσίας.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09.06.2024