Της Σουζάνα Καζάκα

Με κατάνυξη και μεγαλοπρέπεια τιμάται η Κοίμηση της Θεοτόκου στη Χαλκιδική, στη διάρκεια του Δεκαπενταύγουστου, κατά τη μεγάλη εορτή της Εκκλησίας μας. Ιδιαίτερα λαμπρός είναι ο εορτασμός στη Μεγάλη Παναγία του δήμου Αριστοτέλη, εκεί όπου βρίσκεται το Μεγάλο Προσκύνημα.

Οι εργασίες που εκτελούνται με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού βρίσκονται σε ικανοποιητικό στάδιο.

Ωστόσο, βούληση της Ιεράς Μητρόπολης Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου είναι να γιορτάσει την Παναγία όπως αιτείται και ο κόσμος, και στη συνέχεια να συνεχιστούν οι συμπληρωματικές εργασίες. Οι παρεμβάσεις στο Προσκύνημα αφορούν τη συντήρηση στο τέμπλο (χρονολογείται στα 1870) και την αποκατάσταση του Εξωνάρθηκα και του Κωδωνοστασίου, με αρμόδια από πλευράς ΥΠΠΟΑ τη Γενική Δ/νση Αναστήλωσης,Μουσείων και Τεχνικών Έργων Δ/νση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων - Τμήμα Έργων. Το έργο ξεπερνάει σε κόστος τις 500.000 ευρώ.

Η ιστορία του Προσκυνήματος

Το Μεγάλο Προσκύνημα βρίσκεται 1,5 χλμ. ανατολικά του χωριού Μεγάλη Παναγία, μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον όπου παλαιότερα υπήρχε το ξωκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου. Στο κτίσμα κυριαρχεί το έντονο κόκκινο και το κίτρινο χρώμα και χτίστηκε αρχικά το 1863. Μετά τις ζημιές από τον σεισμό του 1932 στην περιοχή, ξαναχτίστηκε από την αρχή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο που θεωρείται του 1870 και η παράδοση λέει ότι το έφτιαξαν δυο τεχνίτες στη Βουλγαρία όπου το δούλευαν για επτά ολόκληρα χρόνια. Επίσης σύμφωνα με την παράδοση, το 1860, μια γερόντισσα η Γερακίνα, βρήκε στο σημείο την εικόνα της Παναγίας. Έτσι, δόθηκε και το όνομα Μεγάλη Παναγία στην πρώην κοινότητα Ρεβενικίων. Δυστυχώς όμως η εικόνα κλάπηκε το 1978 και δεν ξαναβρέθηκε. Έξω από τον περίβολο του Προσκυνήματος και κάτω από τον ναό βρίσκεται το Αγίασμα της Παναγίας με τρεχούμενο νερό.

Η Παναγία Ελεούσα στη Σάρτη

Η Κοίμηση της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου είναι ίσως η μεγαλύτερη γιορτή για τους Αφησιανούς στη Σάρτη Σιθωνίας. Από τα πέρατα της γης, «στον δρόμο της Παναγιάς» κάθε χρόνο συρρέουν πιστοί για να γιορτάσουν στην εκκλησία της Σάρτης τη μεγάλη μέρα της Ορθοδοξίας. Όλο το χωριό, κάτοικοι και επισκέπτες τη μέρα του 15αυγουστου συρρέουν στον Ιερό Ναό Κοίμησης της Θεοτόκου για να προσευχηθούν στην μεγαλόχαρη, και να λάβουν ευλογία από τον Αγιασμό που τελείται μπροστά στην θαυματουργή εικόνα.

Παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, η Σάρτη έχει το έθιμο να στολίζει τον επιτάφιο με λουλούδια ενώ το βράδυ της ίδιας ημέρας ακολουθεί η περιφορά του επιταφίου μέσα στα σοκάκια του χωριού. Ανήμερα της Παναγίας τελείται πανηγυρική θεία λειτουργία, και στο τέλος της κατεβάζουν από τον θρόνο της την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας, ώστε να κάνουνε ενώπιον της Αγιασμό, τον οποίο μάλιστα αργότερα τον παίρνει ο κόσμος μαζί του στο σπίτι για ευλογία. Οι Αφησιανοί τηρούν αυτήν την παράδοση ως έθιμο που έφεραν από την παλιά πατρίδα.

Η ιστορία του ναού της Σάρτης και η χάρη της Παναγίας

Ο ναός φτιάχτηκε από τους ξεριζωμένους πρόσφυγες κατοίκους της, τους Αφησιανούς, με κόπο και μόχθο οι οποίοι θέλησαν να κοσμήσουν την εκκλησία με τα Ιερά κειμήλια που έφεραν από την αλησμόνητη πατρίδα τους, και αφιερώθηκε στη μητέρα των χριστιανών, στην οδηγήτρια όλων, την Παναγία.

Λέγεται πως μέχρι να πάρουν οι κάτοικοι τον δρόμο που τους επιφύλαξε η μοίρα για την προσφυγιά το καράβι δεν ξεκινούσε μέχρι την στιγμή που μπήκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς, η οποία τους καθοδηγούσε πιστά στο νέο τους μακρινό ταξίδι…

Λαμπρός εορτασμός στην Πορταριά και στη Ν. Τρίγλια

Η Κοίμηση της Θεοτόκου, γιορτάζεται λαμπρά στο χωριό Πορταριά του δήμου Ν. Προποντίδας. Εκεί, πανηγυρίζει ο κεντρικός Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που φιλοξενεί την εικόνα της Παναγίας, η οποία χρονολογείται στο 1840.

Τον Δεκαπενταύγουστο πραγματοποιείται ένα έθιμο στην Πορταριά που αναβιώνει πάνω από 100 χρόνια τώρα. Μετά τη Θεία Λειτουργία ανήμερα της εορτής χτυπάει η καμπάνα και καλεί τους πιστούς να πάρουν το διαβασμένο φαγητό από τον Ιερέα, που είναι μοσχάρι με κρεμμύδια, πατάτες και κρασί. Το φαγητό μαγειρεύεται κατά τη διάρκεια της νύχτας μέσα σε καζάνια, από τις οικογένειες που έχουν αναλάβει την διεξαγωγή του πανηγυριού.

Στο χωριό της Ν. Τρίγλιας, με κυρίαρχο το προσφυγικό στοιχείο, γιορτάζει ο Ιερός Ναός της Παντοβασίλισσας. Η μεγαλοπρεπής εκκλησία δημιουργήθηκε από τους πρόσφυγες που ήρθαν από την Τρίλια της Μ. Ασίας για να τιμήσουν αφενός τον Ναό της Παντοβασίλισσας Τριγλίας, αφετέρου την Εικόνα της Παναγίας που έφεραν από εκεί και σήμερα φυλάσσεται στον ιερό Ναό Γεννήσεως της Θεοτόκου Ραφήνας.

Το σταρόγαλο στο Παλιούρι

Στο Παλιούρι Κασσάνδρας οι πιστοί προσκυνούν τη χάρη της Παναγίας στη στολισμένη με λουλούδια εικόνα. Αμέσως μετά, και σύμφωνα με το έθιμο, μοιράζεται στον κόσμο το παραδοσιακό σταρόγαλο που έχει παρασκευάσουν οι γυναίκες του χωριού μέρες πριν, με μια συγκεκριμένη διαδικασία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Παρασκευή του σταρόγαλου γίνεται μόνο από γυναίκες οι οποίες από την προηγούμενη χρονιά έχουν βάλει μετάνοια στην Παναγία.

Ο Δεκαπενταύγουστος τιμάται ξεχωριστά σε δύο ακόμη χωριά της Κασσάνδρας. Στην Άθυτο, όπου διοργανώνεται μεγάλη πανήγυρη, και στην Καλάνδρα της οποίας η εκκλησία έχει ξεχωριστή ιστορία και φιλοξενεί μοναδικές εικόνες.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 11.08.2024