28/08/2024 07:00
Δύο γυναίκες που επιμένουν στον πολιτισμό, αλλά και στη Θεσσαλονίκη. Δύο κορίτσια που ασχολούνται χρόνια με το θέατρο από διάφορα μετερίζια, που αγαπούν την τέχνη τους, που αγωνίζονται με κέφι και πείσμα γι’ αυτή.
Η Ροδή Στεφανίδου και η Ελευθερία Τέτουλα. Δοκιμασμένες, έμπειρες, ξεχωριστές. Ενώνουν τις δυνάμεις τους για την ιστορία και την Ιστορία, σημειώνοντας δυο πρωτιές: Η Ροδή στη συγγραφή και η Ελευθερία στη σκηνοθεσία. Όλα αυτά μάλιστα κάτω από την ομπρέλα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος σε συμπαραγωγή με τον δήμο Πυλαίας Χορτιάτη.
Η παράστασή τους για τα 80 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη με τίτλο «Μετράει μέσα μου η ζωή» πραγματεύεται το γνωστό, γεμάτο ανθρώπινο πόνο και αδικοχαμένες ψυχές, μαρτυρικό γεγονός του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο γίνεται η αφορμή να επιστρέψουμε στο παρελθόν, να αναθεωρήσουμε ίσως το παρόν, να μάθουμε για το μέλλον.
«Όσο πιο δύσκολο είναι το παρόν και όσο πιο δυσοίωνο διαγράφεται το μέλλον, τόσο πιο χρήσιμη είναι η ιστορική μνήμη. Η ιστορία ευχάριστη ή δυσάρεστη μας διδάσκει και η μνήμη είναι απαραίτητη για να παραδειγματιζόμαστε από τα λάθη μας. Δυστυχώς οι εποχές αλλάζουν αλλά η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ίσως σήμερα να γίνονται πόλεμοι χωρίς κάποιος να λερώσει τα χέρια του με αίμα, αλλά τα παιδιά συνεχίζουν να μένουν ορφανά, να πεινάνε, να χάνουν πατρίδες και γονείς. Ο πολιτισμός ήταν, είναι και θα είναι η μόνη διέξοδος , η αχτίδα φωτός στη σκοτεινιά των καιρών. Η αναπαράσταση ολοκαυτωμάτων δεν έχει ιστορική αλλά καλλιτεχνική λειτουργία και όπως στην τραγωδία, αποτελεί «παθημάτων κάθαρση». Μόνο που τις ιστορίες των Ολοκαυτωμάτων τις γράφουν με την ίδια τους τη ζωή οι άνθρωποι», τονίζει η Ροδή Στεφανίδου.
ΡΟΔΗ ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ
Ομοίως για την Ελευθερία Τέτουλα το Ολοκαύτωμα είναι μία από τις ανθρώπινες τραγωδίες που δεν πρέπει να μένει θαμμένη στο χώμα. «Πιστεύω πως μέσα από το θέατρο και την τέχνη γενικότερα μπορούμε ν’ αναπαραστήσουμε τις εμπειρίες των μαρτύρων και ν’ αναδείξουμε τις συνθήκες που γέννησαν αυτές τις βιαιότητες. Με αυτόν τον τρόπο ίσως βοηθήσουμε τους ανθρώπους του δυτικού κόσμου να συνειδητοποιήσουν τη φρίκη σύγχρονων «τραγωδιών» που συμβαίνουν κοντά μας, μακριά μας ή γύρω μας, και που η τηλεόραση έχει την δυνατότητα είτε να τις φιλτράρει είτε να τις μεταφέρει ως εικόνες τηλεοπτικού σόου κερδίζοντας την ανοχή μας», επισημαίνει.
Για το κείμενο η Ροδή Στεφανίδου μπήκε από την πρώτη στιγμή στην αναζήτηση της ιστορίας με ό,τι μέσο διέθετε. Ήταν μια ιστορία που την ήξερε επιδερμικά, αλλά για να μπορέσει να τη γράψει έπρεπε να μπει όσο πιο «βαθιά» γίνεται. Μελέτησε, είδε ντοκιμαντέρ, διάβασε, άκουσε μαρτυρίες και podcast και κάπως έτσι ξεκίνησε και τη συγγραφή του έργου. «Επέλεξα την αφήγηση των γεγονότων στη σειρά που έγιναν, για να μην μπερδευτεί ο θεατής και για να μπορέσω και εγώ η ίδια να την αφηγηθώ καθαρά, απλά σαν παραμύθι ….να σου πω μια ιστορία…αυτή ήταν η πρώτη φράση που έγραψα. Η ιστορία του Χορτιάτη δυστυχώς έχει πολύ πόνο, αδικοχαμένες ζωές, φρικαλεότητες πολέμου και μια άλογη λογική που δεν μπορεί να χωρέσει ο ανθρώπινος νους. Προσπάθησα να μην πάρω θέση απέναντι στα γεγονότα για να αφήσω τον θεατή να οδηγηθεί στα δικά του συμπεράσματα. Από την πρώτη στιγμή είχα κατά νου ότι η ιστορία που αφηγούμαι είναι η ιστορία του παππού και της γιαγιάς , η δική τους ιστορία, του χωριού τους, και ανάμεσα στο κοινό θα υπάρχουν και επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν λίγα στοιχεία μυθοπλασίας», λέει στο makthes.gr.
Πρώτος και κυριότερος άξονας της παράστασης είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, όπως τονίζει η σκηνοθέτης. «Άλλο είναι γνώση του παρελθόντος κι άλλο είναι μνήμη. Η μνήμη δεν είναι η γνώση των γεγονότων όπως τα διαβάζουμε στα βιβλία, ούτε είναι μία αφηρημένη ιδέα, ένα αντικείμενο που το κληροδοτεί έτσι απλά η μία γενιά στην άλλη. Η μνήμη είναι μία σχέση. Μεταξύ αυτών που έφυγαν κι αυτών που ζουν, μεταξύ αυτών που μαρτύρησαν και αυτών που καλούνται να ‘μαρτυρούν’. Για να υπάρξει μία τέτοια σχέση δεν αρκεί να έχουμε μία γνώση αλλά μία ‘αίσθηση’ του παρελθόντος. Θεωρώ πως το θέατρο είναι το καταλληλότερο μέσο για να μας μεταφέρει αυτή την αίσθηση, είναι ο καλύτερος δρόμος για να διατηρήσεις μία μνήμη ζωντανή καθώς η σκέψη και τα συναισθήματα που συνοδεύουν μια παράσταση είναι τα καλύτερα οχήματα για τη μνήμη».
Ένας δεύτερος άξονας είναι μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης και προβληματισμού του κοινού για τα αίτια του Ολοκαυτώματος. «Δεν είναι εύκολο να μπεις στη θέση του θύτη και να τον καταλάβεις, πολύ περισσότερο να τον συγχωρέσεις. Στόχος μας ήταν να γίνει η παράσταση ένα μέσο καταγγελίας για τον ναζισμό που συνεχίζει να ανθεί και να εκδηλώνεται με διάφορες μορφές είτε στη χώρα μας είτε στην Ευρώπη γενικότερα», επισημαίνει η Ελευθερία.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΕΤΟΥΛΑ
Σκηνοθεσία και δημιουργική γραφή
Αν και γνωρίζουμε την Ελευθερία Τέτουλα κυρίως ως ηθοποιό, η σκηνοθεσία ήταν κάτι που ήθελε πολύ να επιχειρήσει εδώ και καιρό. «Θα έλεγα πως ετοιμαζόμουνα χρόνια για μία τέτοια εμπειρία, και επειδή ήθελα ν’ αφοσιωθώ εκατό τοις εκατό στη δουλειά της σκηνοθεσίας επέλεξα να μην παίζω στην παράσταση. Σίγουρα η θεατρική μου εμπειρία με βοήθησε στην καλύτερη αξιοποίηση των ηθοποιών και του δυναμικού τους, ώστε να δημιουργήσουμε μια παράσταση που θα μας εκφράζει ως ομάδα».
Για τη Ροδή Στεφανίδου η πρώτη συγγραφική προσπάθεια δεν σταματά εδώ. «Υπάρχουν και άλλα σχέδια στα σκαριά που θα βρουν και αυτά πιστεύω τον δρόμο τους. Η δημιουργική γραφή είναι μεγάλη αγάπη για μένα και διέξοδος από την καθημερινότητα. Σίγουρα η ενασχόληση με το θέατρο με βοήθησε αρκετά. Το έργο ήταν ανάθεση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Αστέριου Πελτέκη, κατόπιν πρότασης από το Δήμο Πυλαίας- Χορτιάτη για τη δημιουργία παράστασης για τα 80 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη. Οφείλω να πω ότι με τίμησε με την πρότασή του και την εμπιστοσύνη του. Πιστεύω ότι το αποτέλεσμα της παράστασης στο σύνολό της είναι εξαιρετικά καλαίσθητο και άρτιο. Δουλέψαμε ομαδικά και στο κομμάτι της έρευνας άλλα και σε όλη τη παραγωγική διαδικασία των προβών. Ήταν μια διαφορετική διαδικασία για μένα , αναλαμβάνοντας έναν άλλον ρόλο, που το χάρηκα πολύ», λέει.
Όλοι οι συντελεστές της παράστασης σοκαρίστηκαν από τις λεπτομέρειες των βίαιων περιγραφών που διάβασαν και άκουσαν, είτε από πρώτο χέρι, αφού υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν το Ολοκαύτωμα και είναι ακόμη εν ζωή, είτε από βίντεο. Έτσι, λόγω της σκληρής γλώσσας η παράσταση είναι ακατάλληλη για παιδιά κάτω των 15 ετών. «Η σκληρότητα των πράξεων που έκαναν συνάνθρωποί μας, με θύματα αθώα γυναικόπαιδα, στην αρχή σε αφήνει άφωνο, μετά σου έρχεται να κλάψεις και στο τέλος να ουρλιάξεις. Νομίζω πως όλα αυτά τα συναισθηματικά στάδια είναι απαραίτητα για να συνειδητοποιήσει κανείς τι στα αλήθεια συνέβη τότε και συμβαίνει τώρα σε διάφορα μέρη της γης και ν’ αποφασίσεις στο τέλος ότι δεν πρέπει να μένεις άπραγος μπροστά σε αυτή τη βία. Αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα της παράστασης, γι’ αυτό και επιλέξαμε αυτή τη γλώσσα, τόσο κειμενικά όσο και σκηνοθετικά», επισημαίνει η Ελευθερία Τέτουλα.
Η παράσταση θα παρουσιαστεί το Σάββατο 31 Αυγούστου στις 9μμ στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Χορτιάτη με ελεύθερη είσοδο.
Δύο γυναίκες που επιμένουν στον πολιτισμό, αλλά και στη Θεσσαλονίκη. Δύο κορίτσια που ασχολούνται χρόνια με το θέατρο από διάφορα μετερίζια, που αγαπούν την τέχνη τους, που αγωνίζονται με κέφι και πείσμα γι’ αυτή.
Η Ροδή Στεφανίδου και η Ελευθερία Τέτουλα. Δοκιμασμένες, έμπειρες, ξεχωριστές. Ενώνουν τις δυνάμεις τους για την ιστορία και την Ιστορία, σημειώνοντας δυο πρωτιές: Η Ροδή στη συγγραφή και η Ελευθερία στη σκηνοθεσία. Όλα αυτά μάλιστα κάτω από την ομπρέλα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος σε συμπαραγωγή με τον δήμο Πυλαίας Χορτιάτη.
Η παράστασή τους για τα 80 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη με τίτλο «Μετράει μέσα μου η ζωή» πραγματεύεται το γνωστό, γεμάτο ανθρώπινο πόνο και αδικοχαμένες ψυχές, μαρτυρικό γεγονός του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο γίνεται η αφορμή να επιστρέψουμε στο παρελθόν, να αναθεωρήσουμε ίσως το παρόν, να μάθουμε για το μέλλον.
«Όσο πιο δύσκολο είναι το παρόν και όσο πιο δυσοίωνο διαγράφεται το μέλλον, τόσο πιο χρήσιμη είναι η ιστορική μνήμη. Η ιστορία ευχάριστη ή δυσάρεστη μας διδάσκει και η μνήμη είναι απαραίτητη για να παραδειγματιζόμαστε από τα λάθη μας. Δυστυχώς οι εποχές αλλάζουν αλλά η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ίσως σήμερα να γίνονται πόλεμοι χωρίς κάποιος να λερώσει τα χέρια του με αίμα, αλλά τα παιδιά συνεχίζουν να μένουν ορφανά, να πεινάνε, να χάνουν πατρίδες και γονείς. Ο πολιτισμός ήταν, είναι και θα είναι η μόνη διέξοδος , η αχτίδα φωτός στη σκοτεινιά των καιρών. Η αναπαράσταση ολοκαυτωμάτων δεν έχει ιστορική αλλά καλλιτεχνική λειτουργία και όπως στην τραγωδία, αποτελεί «παθημάτων κάθαρση». Μόνο που τις ιστορίες των Ολοκαυτωμάτων τις γράφουν με την ίδια τους τη ζωή οι άνθρωποι», τονίζει η Ροδή Στεφανίδου.
ΡΟΔΗ ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ
Ομοίως για την Ελευθερία Τέτουλα το Ολοκαύτωμα είναι μία από τις ανθρώπινες τραγωδίες που δεν πρέπει να μένει θαμμένη στο χώμα. «Πιστεύω πως μέσα από το θέατρο και την τέχνη γενικότερα μπορούμε ν’ αναπαραστήσουμε τις εμπειρίες των μαρτύρων και ν’ αναδείξουμε τις συνθήκες που γέννησαν αυτές τις βιαιότητες. Με αυτόν τον τρόπο ίσως βοηθήσουμε τους ανθρώπους του δυτικού κόσμου να συνειδητοποιήσουν τη φρίκη σύγχρονων «τραγωδιών» που συμβαίνουν κοντά μας, μακριά μας ή γύρω μας, και που η τηλεόραση έχει την δυνατότητα είτε να τις φιλτράρει είτε να τις μεταφέρει ως εικόνες τηλεοπτικού σόου κερδίζοντας την ανοχή μας», επισημαίνει.
Για το κείμενο η Ροδή Στεφανίδου μπήκε από την πρώτη στιγμή στην αναζήτηση της ιστορίας με ό,τι μέσο διέθετε. Ήταν μια ιστορία που την ήξερε επιδερμικά, αλλά για να μπορέσει να τη γράψει έπρεπε να μπει όσο πιο «βαθιά» γίνεται. Μελέτησε, είδε ντοκιμαντέρ, διάβασε, άκουσε μαρτυρίες και podcast και κάπως έτσι ξεκίνησε και τη συγγραφή του έργου. «Επέλεξα την αφήγηση των γεγονότων στη σειρά που έγιναν, για να μην μπερδευτεί ο θεατής και για να μπορέσω και εγώ η ίδια να την αφηγηθώ καθαρά, απλά σαν παραμύθι ….να σου πω μια ιστορία…αυτή ήταν η πρώτη φράση που έγραψα. Η ιστορία του Χορτιάτη δυστυχώς έχει πολύ πόνο, αδικοχαμένες ζωές, φρικαλεότητες πολέμου και μια άλογη λογική που δεν μπορεί να χωρέσει ο ανθρώπινος νους. Προσπάθησα να μην πάρω θέση απέναντι στα γεγονότα για να αφήσω τον θεατή να οδηγηθεί στα δικά του συμπεράσματα. Από την πρώτη στιγμή είχα κατά νου ότι η ιστορία που αφηγούμαι είναι η ιστορία του παππού και της γιαγιάς , η δική τους ιστορία, του χωριού τους, και ανάμεσα στο κοινό θα υπάρχουν και επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν λίγα στοιχεία μυθοπλασίας», λέει στο makthes.gr.
Πρώτος και κυριότερος άξονας της παράστασης είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, όπως τονίζει η σκηνοθέτης. «Άλλο είναι γνώση του παρελθόντος κι άλλο είναι μνήμη. Η μνήμη δεν είναι η γνώση των γεγονότων όπως τα διαβάζουμε στα βιβλία, ούτε είναι μία αφηρημένη ιδέα, ένα αντικείμενο που το κληροδοτεί έτσι απλά η μία γενιά στην άλλη. Η μνήμη είναι μία σχέση. Μεταξύ αυτών που έφυγαν κι αυτών που ζουν, μεταξύ αυτών που μαρτύρησαν και αυτών που καλούνται να ‘μαρτυρούν’. Για να υπάρξει μία τέτοια σχέση δεν αρκεί να έχουμε μία γνώση αλλά μία ‘αίσθηση’ του παρελθόντος. Θεωρώ πως το θέατρο είναι το καταλληλότερο μέσο για να μας μεταφέρει αυτή την αίσθηση, είναι ο καλύτερος δρόμος για να διατηρήσεις μία μνήμη ζωντανή καθώς η σκέψη και τα συναισθήματα που συνοδεύουν μια παράσταση είναι τα καλύτερα οχήματα για τη μνήμη».
Ένας δεύτερος άξονας είναι μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης και προβληματισμού του κοινού για τα αίτια του Ολοκαυτώματος. «Δεν είναι εύκολο να μπεις στη θέση του θύτη και να τον καταλάβεις, πολύ περισσότερο να τον συγχωρέσεις. Στόχος μας ήταν να γίνει η παράσταση ένα μέσο καταγγελίας για τον ναζισμό που συνεχίζει να ανθεί και να εκδηλώνεται με διάφορες μορφές είτε στη χώρα μας είτε στην Ευρώπη γενικότερα», επισημαίνει η Ελευθερία.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΕΤΟΥΛΑ
Σκηνοθεσία και δημιουργική γραφή
Αν και γνωρίζουμε την Ελευθερία Τέτουλα κυρίως ως ηθοποιό, η σκηνοθεσία ήταν κάτι που ήθελε πολύ να επιχειρήσει εδώ και καιρό. «Θα έλεγα πως ετοιμαζόμουνα χρόνια για μία τέτοια εμπειρία, και επειδή ήθελα ν’ αφοσιωθώ εκατό τοις εκατό στη δουλειά της σκηνοθεσίας επέλεξα να μην παίζω στην παράσταση. Σίγουρα η θεατρική μου εμπειρία με βοήθησε στην καλύτερη αξιοποίηση των ηθοποιών και του δυναμικού τους, ώστε να δημιουργήσουμε μια παράσταση που θα μας εκφράζει ως ομάδα».
Για τη Ροδή Στεφανίδου η πρώτη συγγραφική προσπάθεια δεν σταματά εδώ. «Υπάρχουν και άλλα σχέδια στα σκαριά που θα βρουν και αυτά πιστεύω τον δρόμο τους. Η δημιουργική γραφή είναι μεγάλη αγάπη για μένα και διέξοδος από την καθημερινότητα. Σίγουρα η ενασχόληση με το θέατρο με βοήθησε αρκετά. Το έργο ήταν ανάθεση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Αστέριου Πελτέκη, κατόπιν πρότασης από το Δήμο Πυλαίας- Χορτιάτη για τη δημιουργία παράστασης για τα 80 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη. Οφείλω να πω ότι με τίμησε με την πρότασή του και την εμπιστοσύνη του. Πιστεύω ότι το αποτέλεσμα της παράστασης στο σύνολό της είναι εξαιρετικά καλαίσθητο και άρτιο. Δουλέψαμε ομαδικά και στο κομμάτι της έρευνας άλλα και σε όλη τη παραγωγική διαδικασία των προβών. Ήταν μια διαφορετική διαδικασία για μένα , αναλαμβάνοντας έναν άλλον ρόλο, που το χάρηκα πολύ», λέει.
Όλοι οι συντελεστές της παράστασης σοκαρίστηκαν από τις λεπτομέρειες των βίαιων περιγραφών που διάβασαν και άκουσαν, είτε από πρώτο χέρι, αφού υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν το Ολοκαύτωμα και είναι ακόμη εν ζωή, είτε από βίντεο. Έτσι, λόγω της σκληρής γλώσσας η παράσταση είναι ακατάλληλη για παιδιά κάτω των 15 ετών. «Η σκληρότητα των πράξεων που έκαναν συνάνθρωποί μας, με θύματα αθώα γυναικόπαιδα, στην αρχή σε αφήνει άφωνο, μετά σου έρχεται να κλάψεις και στο τέλος να ουρλιάξεις. Νομίζω πως όλα αυτά τα συναισθηματικά στάδια είναι απαραίτητα για να συνειδητοποιήσει κανείς τι στα αλήθεια συνέβη τότε και συμβαίνει τώρα σε διάφορα μέρη της γης και ν’ αποφασίσεις στο τέλος ότι δεν πρέπει να μένεις άπραγος μπροστά σε αυτή τη βία. Αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα της παράστασης, γι’ αυτό και επιλέξαμε αυτή τη γλώσσα, τόσο κειμενικά όσο και σκηνοθετικά», επισημαίνει η Ελευθερία Τέτουλα.
Η παράσταση θα παρουσιαστεί το Σάββατο 31 Αυγούστου στις 9μμ στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Χορτιάτη με ελεύθερη είσοδο.
ΣΧΟΛΙΑ