«Έξω πάμε καλά». Αυτό ήταν το μήνυμα που φέρνει πίσω στην Ελλάδα ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη, όπου στο περιθώριο της 79ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είχε συναντήσεις και επαφές, κατά τις οποίες επιβεβαιώθηκε η αναβαθμισμένη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο διπλωματικό χάρτη, καθώς και ο ρόλος της χώρας ως πυλώνα σταθερότητας σε μία ταραγμένη περιοχή. Με την Ελλάδα να αποδεικνύεται ως ένας αξιόπιστος εταίρος που μπορεί να συνομιλεί με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, γνωρίζοντας καλά τις ιδιαίτερες συνθήκες και ισορροπίες που επικρατούν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, της ανατολικής Μεσογείου αλλά και του Καυκάσου.

Στη Νέα Υόρκη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είχαν συναντήσεις με ηγέτες και ομολόγους τους από όλα τα κράτη τα οποία εμπλέκονται στις ενεργές ή «παγωμένες» κρίσεις στην ευρύτερη περιοχή.

Στο μέτωπο με την Τουρκία και παρά το ότι η συνάντηση κράτησε μόνο 30 λεπτά και μόνο το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός συναντήθηκε για έκτη φορά σε διάστημα ενός έτους με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν είναι ένα θετικό σημάδι για το που βρίσκονται οι σχέσεις των δύο χωρών.

Όπως εκτιμάται από κυβερνητικές πηγές όλες αυτές οι συναντήσεις έχουν οδηγήσει Ελλάδα και Τουρκία στο σημείο να διερευνώνται όλες τις πιθανότητες έναρξης του διαλόγου για τις θαλάσσιες ζώνες. Πλέον μπαίνουμε στην πιο κρίσιμη φάση μίας διαδικασίας που ξεκίνησε πριν από 14 μήνες στο Βίλνιους της Λιθουανίας και μέσα στους επόμενους τρεις μήνες θα διαφανεί αν οι δύο χώρες μπορούν να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου για να επιλύσουν τις θεμελιώδεις διαφορές τους.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις διπλωματικών πηγών το πλέον κρίσιμο ραντεβού θα είναι αυτό που θα έχουν οι υπουργοί Εξωτερικών στην Αθήνα, πιθανότατα τον Νοέμβριο, όπου θα συζητήσουν τις γενικές αρχές στη βάση των οποίων θα μπορεί να οικοδομηθεί ο διάλογος. Δηλαδή η πλήρης αναγνώριση του Διεθνούς Δικαίου, η αποδοχή της προσφυγής στη Χάγη ή στο Δικαστήριο του Αμβούργου, στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγονται οι θαλάσσιες ζώνες.

«Πρόκειται για τα προκαταρκτικά της συζήτησης στα οποία θα πρέπει να συμφωνήσουμε ώστε να ξεκινήσει ο διάλογος επί της ουσίας», αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές. Που προσθέτουν πάντως ότι «αν δεν υπάρχει συναντίληψη και κοινή βάση κατανόησης, δεν μπορούμε να πάμε στο επόμενο βήμα». Σε περίπτωση που οι δύο υπουργοί των Εξωτερικών συμφωνήσουν στο πλαίσιο, οι ηγέτες των δύο χωρών θα ανάψουν το πράσινο φως για την έναρξη του ουσιαστικού διαλόγου στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας που θα διεξαχθεί στην Άγκυρα στις αρχές του 2025.

Οι «κόκκινες» γραμμές της Ελλάδας

Η ελληνική πλευρά διευκρινίζει σε όλους τους τόνους ότι, αν η Άγκυρα βάλει στο τραπέζι θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία, όπως έχει κάνει στο παρελθόν ή θέσει ζητήματα που δεν άπτονται των θαλασσίων ζωνών ή η Ελλάδα έχει ως κόκκινες γραμμές, δεν θα υπάρξει διάλογος. Κρίσιμο στην όλη προσπάθεια είναι η διατήρηση ενός επιπέδου καλής επικοινωνίας και κατανόησης μεταξύ των δύο χωρών. «Προβλήματα πάντα θα υπάρχουν», σημειώνεται χαρακτηριστικά και αυτό ήταν κάτι το αναμενόμενο, όμως μέσω των συναντήσεων έχει δημιουργηθεί μία στοιχειώδης εμπιστοσύνη για να προλαμβάνονται οι κρίσεις».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πιστεύει ότι υπάρχει ένα πραγματικό παράθυρο ευκαιρίας για τη διευθέτηση της διαφοράς μεταξύ των δύο χωρών. Όπως σημείωσε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών «θα πρέπει να είμαστε αρκετά τολμηροί και αρκετά σοφοί ώστε να αδράξουμε αυτή την ευκαιρία. Αλλά, αν πρόκειται να προσπαθήσουμε, θα πρέπει και οι δύο πλευρές να υιοθετήσουμε μία συνεπή προσέγγιση σε κάθε πτυχή της συμπεριφοράς μας».

Η απάντηση για το Κυπριακό

Ο πρωθυπουργός περιέγραψε τη θετική πλευρά της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, δεν παρέλειψε όμως να απαντήσει στον Ταγίπ Ερντογάν για τα όσα είπε από το ίδιο βήμα για το Κυπριακό. «Ως πρωθυπουργός της Ελλάδας επαναβεβαιώνω εδώ σήμερα τη δέσμευσή μας όσον αφορά στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και σε μία λύση στη βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», είπε για τις πάγιες θέσεις Αθήνας και Λευκωσίας, για να τονίσει στη συνέχεια ότι «η λύση δύο κρατών δεν μπορεί και δεν θα γίνει αποδεκτή. Απλούστατα δεν αποτελεί λύση.

Τα ελληνοτουρκικά πάντως δεν ήταν το μόνο θέμα που απασχόλησε τις επαφές του πρωθυπουργού στη Νέα Υόρκη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε τις θέσεις της Ελλάδας για όλα τα ζητήματα στη συνάντηση που είχε με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ ήταν σημαντικό ότι εν μέσω εντατικών πολυεθνικών προσπαθειών για αποκλιμάκωση των εχθροπραξιών μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ και κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας είχε επαφές με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τον πρωθυπουργό του Λιβάνου Νατζίμπ Μικάτι και τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς.

Γενικότερα -όπως τονίζουν κυβερνητικά στελέχη- η δραστηριότητα της ελληνικής αποστολής στη Νέα Υόρκη ουσιαστικά πιστοποίησε όχι μόνο την επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά και την αδιαμφισβήτητη ανάδειξη της χώρας μας σε ειλικρινή συνομιλητή με όλα τα μέρη και σε έντιμο, αξιόπιστο διαμεσολαβητή σε μία περίοδο πολυκρίσης και γεωπολιτικής αστάθειας.

Αναβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων

Παράλληλα με την ενίσχυση του αποτυπώματος της ελληνικής διπλωματίας συνεχίζεται η αναβάθμιση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια και τον πρωθυπουργό η δρομολόγηση διαπραγματεύσεων για την απόκτηση και τέταρτης υπερσύγχρονης φρεγάτας Belh@rra, ενώ γίνονται συζητήσεις για τον εξοπλισμό των φρεγατών με τον στρατηγικό πύραυλο cruise SCALP NAVAL.

Τους επόμενους μήνες θα παραληφθούν τα έξι υπόλοιπα μαχητικά αεροσκάφη Rafale, ενώ έχουν ήδη παραληφθεί 18. Συνεχίζεται παράλληλα το πρόγραμμα απόκτησης 7 ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων Romeo, έχουν παραληφθεί 70 ελικόπτερα επιθετικής αναγνώρισης Kiowa, 1.200 τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα Μ-1117 και 4περιπολικά σκάφη τύπου Island για το Πολεμικό Ναυτικό. Ταυτόχρονα υλοποιείται ο εκσυγχρονισμός των F-16 σε Viper και έχει δημιουργηθεί Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα, ενώ έχουν δρομολογηθεί μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα, με πρώτο και μεγαλύτερο την παραγγελία 20 μαχητικών αεροσκαφών F-35.