Μαίνεται ο πόλεμος που ξέσπασε πριν από λίγους μήνες, αρχικά για το ζήτημα των συγχωνεύσεων των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), και πρόσφατα με τις εξαγγελίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού.

Το μεγάλο «αγκάθι» βρίσκεται στην αυτοδιοίκηση, καθώς οι δήμοι που διαθέτουν Δημοτικές Επιχειρήσεις παραμένουν στα κάγκελα, αφού παρότι το ΥΠΕΝ φάνηκε να αναδιατυπώνει την πρότασή του, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης η οποία προέβλεπε τη συγχώνευσή τους σε περιφερειακό επίπεδο, σήμερα βάζει ξανά θέμα αναδιάρθρωσης των ΔΕΥΑ.

Ειδικότερα, κάνει λόγο για δημιουργία ισχυρότερων παρόχων με μείωση του αριθμού τους στο ¼. Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο, η ΕΥΔΑΠ π.χ. επεκτείνεται προκειμένου να καλύπτει τις ανάγκες των νοικοκυριών σε όλη την Αττική, την Κορινθία, τη Βοιωτία και τη Φωκίδα, ενώ για την ΕΥΑΘ είπε ότι θα υπάρξει επέκταση της στη λοιπή Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική, ενώ στην υπόλοιπη χώρα, θα υπάρξει ένας πάροχος ανά περιφερειακή ενότητα.

«Σκοπός της μεταρρύθμισης, που προβλέπει και ενίσχυση των ΔΕΥΑ με 250 εκατ. ευρώ, είναι να γίνουν οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης λειτουργικά ικανότερες και οικονομικά περισσότερο βιώσιμες, διευθετώντας τις υποχρεώσεις τους προς τρίτους» τόνισε προ ημερών ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης.

«Συνεπώς», όπως είπε, «εκείνες που είχαν τεράστια χρέη, ξαφνικά θα βρεθούν σε πολύ καλύτερη βιωσιμότητα. Δεν μπορώ να πω έναν-έναν τους παρόχους από τους συνολικά 296. Όταν όμως θα περάσουν από την Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων (ΡΑΥ), η οποία ενεργοποιείται, αυτή θα τους κρίνει και θα τους βρει. Αλλά η μέση τιμή του νερού από την ώρα που βάζουμε εμείς ένα τεράστιο ποσό για να ελαφρύνουμε όλους αυτούς τους παρόχους, προφανώς δεν έχει κανένα λόγο να αυξηθεί. Έχει λόγο -κατά μέσο όρο- μάλλον να μειωθεί, παρά να αυξηθεί».

Ο ίδιος κλήθηκε να απαντήσει και για το αν θα υπάρξουν διοικητικά μέτρα για περιορισμό κατανάλωσης του νερού. «Σε αυτή τη φάση αυτό που ζητάμε είναι κατανάλωση με μέτρο. Σε έναν χρόνο από σήμερα, αφού δούμε τι είδους χειμώνα θα έχουμε, θα εξετάσουμε αν πρέπει να υπάρχουν και διοικητικά μέτρα για να περιοριστεί η κατανάλωση».

Σε αναμονή η αυτοδιοίκηση

Υπενθυμίζεται ότι στη νέα, αναθεωρημένη πρόταση για τις ΔΕΥΑ του υπουργείου Περιβάλλοντος κεντρικός άξονας ήταν να δημιουργηθεί μία ΔΕΥΑ ανά νομό, ενδεχομένως και δύο, ενώ προέβλεπε ότι στους δήμους που σήμερα δεν διαθέτουν Δημοτική Επιχείρηση να δοθεί περιθώριο δύο ετών, ώστε να ολοκληρώσουν την καταγραφή των δικτύων τους και να ενταχθούν στην ΔΕΥΑ του νομού τους.

Στην πρόταση που έγινε γνωστή στα τέλη Αυγούστου, η αυτοδιοίκηση ήταν θετική με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ Λάζαρο Κυρίζογλου να επισημάνει ότι «ως ΚΕΔΕ δηλώσαμε στον υπουργό ότι είμαστε καταρχάς θετικοί, ώστε η πρόταση αυτή να αποτελέσει τη βάση του διαλόγου που θα ακολουθήσει. Σε κάθε περίπτωση αναμένουμε να δούμε και γραπτώς το κείμενο της πρότασης».

Το πρόβλημα που ανακύπτει έναν μήνα μετά, είναι ότι η ΚΕΔΕ δεν παρέλαβε από το ΥΠΕΝ γραπτώς την πρόταση, παρότι εκείνη κατέθεσε τις προτάσεις της για το ζήτημα της διαχείρισης των πόσιμων υδάτων (ΔΕΥΑ), ενώ βρίσκεται ακόμη στο… περίμενε για το σχετικό σχέδιο νόμου.

Ένα ακόμη όμως σοβαρό ζήτημα για την αυτοδιοίκηση είναι το πρόγραμμα του ΥΠΕΝ για έργα εξοικονόμησης πόσιμου νερού, με ωφελούμενους συνολικά 81 δήμους και ΔΕΥΑ. Η ΚΕΔΕ, μετά από μακρά συζήτηση στα συμβούλιά της, επισήμανε ότι επιβλήθηκε με ΚΥΑ η συμμετοχή τους στην χρηματοδότηση των έργων με ποσοστό 20%. Δηλαδή σε συνολικό ποσό συμβασιοποιημένων έργων 130.138.000 ευρώ, δήμοι και ΔΕΥΑ καλούνται να συνεισφέρουν 26 εκατ. ευρώ.

«Δήμοι και ΔΕΥΑ αδυνατούν να καταβάλουν το ποσό, οπότε τα συγκεκριμένα έργα κινδυνεύουν με απένταξη - μη εκτέλεση», ήταν το σχόλιο του κ. Κυρίζογλου στην τελευταία συνεδρίαση του οργάνου.

Δεν έρχονται αυξήσεις, έρχεται… μεταρρύθμιση

Μέσα σε όλο αυτό το μπέρδεμα άνοιξε και η συζήτηση για το αν θα έρθουν αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού. Το ενδεχόμενο αυτό απέκλεισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σκυλακάκης, δηλώνοντας ότι δεν υπάρχει τέτοιο θέμα.

Ανέφερε ότι αυτό που γίνεται είναι μία μεταρρύθμιση, η οποία θέτει έλεγχο στο πώς τιμολογείται το νερό. «Σήμερα έχουμε παρόχους νερού. Οι Αθηναίοι και οι Θεσσαλονικείς έχουν την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, αντιστοίχως. Εκτός Αθηνών, το υπόλοιπο μισό της Ελλάδας, έχει περίπου 300 διαφορετικούς παρόχους. Όλοι αυτοί, από την ώρα που ενεργοποιείται η Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων (ΡΑΥ) θα ελέγχονται στον τρόπο με τον οποίον τιμολογούν το νερό».

Με λίγα λόγια είπε ότι τα τιμολόγια θα καθορίζονται από τον πάροχο και όχι από το υπουργείο και θα ελέγχονται από την Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ).

Αυτή η απόφαση πάντως ορίζει ως γενικό κανόνα ότι «τα τιμολόγια δεν μπορούν να αυξηθούν περισσότερο από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή», ενώ δίνει τη δυνατότητα καθορισμού διαφορετικών τιμών ανά περιοχή, αλλά και κλιμακωτών χρεώσεων ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης.

Όσο για το ενδεχόμενο ιδιωτικοποίησης του νερού, μία συζήτηση που παραμένει ανοιχτή, ο υπουργός σχολίασε με δηκτικό τρόπο ότι αυτό αποτελεί «φαντασίωση της αριστεράς», κυρίως για τις αλλαγές στον τρόπο τιμολόγησης του νερού και τη δυνατότητα ανατιμήσεων στο ύψος του πληθωρισμού».

«Δεν υπάρχει καμία πρόθεση, από πλευράς κυβέρνησης, για ιδιωτικοποίηση του νερού. Η κουβέντα για την ιδιωτικοποίηση των νερών νομίζω ότι είναι ένα όνειρο της αριστεράς. Το φαντάζονται τη νύχτα, για να φαντάζονται τον εαυτό τους να κάνει διαδήλωση. Νομίζω ότι περί αυτού πρόκειται. Από μας, πάντως, τέτοια πρόθεση δεν υπάρχει», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σκυλακάκης.

Αντίθετα, υπογράμμισε ότι οι πρωτοβουλίες που λαμβάνει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας θα φέρουν μειώσεις στα τιμολόγια του νερού.

Η λειψυδρία είναι πρόφαση απαντούν οι ΔΕΥΑ

Οι δηλώσεις Σκυλακάκη περί αναδιάρθρωσης των ΔΕΥΑ προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης (ΕΔΕΥΑ), η ηγεσία της οποίας με πρόεδρο το δήμαρχο Ρεθύμνου Γιώργο Μαρινάκη να κάνει λόγο για «αποσπασματικές και μη συνεκτικές δηλώσεις».

Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες πρόθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι να συγχωνεύσει τις 126 ΔΕΥΑ που λειτουργούν στην χώρα σε 14 με 18, κρίνοντας ότι οι περισσότερες είναι ελλειμματικές. Εξάλλου ο υπουργός κ. Σκυλακάκης έχει τονίσει ότι η διαχείριση του νερού είναι ανάγκη να εξορθολογιστεί, δεδομένου ότι τα χρέη των ΔΕΥΑ, μόνον εξαιτίας του ενεργειακού κόστους, έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία δύο χρόνια στα 200 εκατ. ευρώ.

Επίσης, είπε ότι εικόνα των οικονομικών των ΔΕΥΑ ήταν έτσι κι αλλιώς προβληματική και επιδεινώθηκε στη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, ενώ οι ανείσπραχτες οφειλές από απλήρωτα τιμολόγια ανέρχονται σε περίπου 700 εκατ. ευρώ.

«Οι ανακοινώσεις περί αναγκαστικών συνενώσεων των ΔΕΥΑ με πρόφαση τη λειψυδρία, προφανώς αντίκεινται και στο Σύνταγμα και στους νόμους που διέπουν την λειτουργία τους, καθώς και την προστασία των λειτουργικών αλλά και περιουσιακών τους δικαιωμάτων» τονίζει σε ανακοίνωσή του το ΔΣ της ΕΔΕΥΑ μετά την προ ημερών συνεδρίασή του.

Συγκριμένα, η Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων διαπιστώνει, ότι για άλλη μία φορά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την πρόφαση, όπως ανέφερε, της αντιμετώπισης της λειψυδρίας, χωρίς να έχει καταρτίσει και παραδώσει τόσο στην ΚΕΔΕ, όσο και στην ΕΔΕΥΑ κανένα σχέδιο Νόμου, όπως είχε δεσμευθεί, προβαίνει σε αποσπασματικές και μη συνεκτικές μεταξύ τους δηλώσεις.

«Λυπούμαστε που για άλλη μία φορά παραγνωρίζεται ο σημαντικός ρόλος των ΔΕΥΑ στη διαχείριση του φυσικού πόρου και την προστασία του περιβάλλοντος και εμφανίζεται η προφανώς έωλη νομικά αναγκαστική συνένωσή τους, ως το αντίβαρο του προβλήματος της λειψυδρίας» τονίζει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ κ. Μαρινάκης.

Ο ίδιος αναφέρει ότι συνολικά το σχέδιο νόμου, έτσι όπως εμφανίζεται, έχει σοβαρά συνταγματικά θέματα. «Το υπουργείο προσπαθεί να εισπηδήσει σε περιοχές της χώρας, βάζοντας μπροστά τις δυο μεγάλες εταιρείες όπως η ΔΕΥΑΠ και η ΕΥΑΘ. Ειδικά η ΕΥΑΘ αμφιβάλω αν θα δεχθεί να πάρει στους κόλπους της και την περιοχή της Χαλκιδικής που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα με το νερό, γεγονός που αποτυπώθηκε και το φετινό καλοκαίρι» υπογραμμίζει ο κ. Μαρινάκης, προσθέτοντας ότι η επέκταση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ σε χωρικές ενότητες δήμων και ΔΕΥΑ, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη τους, είναι ευθέως αντισυνταγματική και συνεπώς παράνομη, αλλά και ατελέσφορη.

Δηλώνει μάλιστα την έντονη ενόχλησή του για το γεγονός ότι το ΥΠΕΝ αντί να εξυγιάνει τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης και να συνεργαστεί με τους δήμους, προκαλεί μεγάλη αναστάτωση με όσα σχεδιάζει. Θεωρώ ότι δημιουργεί αρνητικό κλίμα στην αυτοδιοίκηση. Κοινώς ανοίγει μέτωπο χωρίς λόγο» επισήμανε ο πρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων.

Κληθείς μάλιστα να απαντήσει για ποιο λόγο καθυστερεί η κατάθεση του σχεδίου νόμου, και η αποστολή του στην ΚΕΔΕ, όπως εξάλλου δεσμεύτηκε ο υπουργός Θ. Σκυλακάκης, εκτίμησε ότι «θα το είχε καταθέσει μόνο αν δεν υπήρχαν ζητήματα νομιμότητας και συνταγματικότητας. Για να το καθυστερεί σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα σοβαρό. Επίσης η κυβέρνηση αναιρεί μόνης της το Νόμο 5037/23 σύμφωνα με τον οποίο η Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων είναι η μόνη αρμόδια να εισηγηθεί μέτρα για τη διασφάλιση της επιχειρησιακής λειτουργίας των ΔΕΥΑ».

Το υπουργείο να παραδώσει το σχέδιο νόμου

Το ΔΣ της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων εκφράζει την αντίθεσή του για το γεγονός, όπως αναφέρει, ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος, αλλά και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας κλείνουν τα μάτια τους στο πραγματικό ζήτημα της υπερτιμολόγησης της ενέργειας, αφού οι ΔΕΥΑ κατατάσσονται στους οικιακούς καταναλωτές με αποτέλεσμα σήμερα το ενεργειακό κόστος τους από 19% του συνολικού λειτουργικού τους κόστους να έχει φθάσει αλλά και να υπερβαίνει το 40% σε αρκετές περιπτώσεις.
Για το λόγο αυτό καλεί το ΥΠΕΝ να παραδώσει το σχέδιο νόμου της αποκαλούμενης από το ίδιο μεταρρύθμισης στην ΚΕΔΕ και στην ΕΔΕΥΑ, ώστε να τοποθετηθεί με ευθύνη η αυτοδιοίκηση στον προτεινόμενο νομοσχέδιο.

Μέχρι τότε όμως, σημειώνει η Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων, το υπουργείο οφείλει να ρυθμίσει το κόστος της ενέργειας, αλλά και των ληξιπρόθεσμων χρεών των ΔΕΥΑ που οφείλονται στην υπερτιμολόγηση της ενέργειας που καταναλώνουν οι ίδιες,
Επίσης, δηλώνει για άλλη μια φορά, ότι η ΕΔΕΥΑ. έχει τη διάθεση να συνεργασθεί και με το υπουργείο και με την Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων για την ορθότερη και δικαιότερη επίλυση των πραγματικών προβλημάτων και ζητημάτων που έχουν σχέση με τη διαχείριση και εξοικονόμηση του νερού.

Νερό έχουμε για επτά χρόνια

Αναφορικά με την ΕΥΑΘ και το ζήτημα της λειψυδρίας που ταλαιπώρησε πολλές περιοχές σε όλη τη χώρα φέτος το καλοκαίρι, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΑΘ, Ανθιμος Αμανατίδης διαβεβαίωσε σε ημερίδα που διοργανώθηκε στην 88η ΔΕΘ ότι οι περιοχές που υδροδοτεί η εταιρεία έχουν εξασφαλισμένες ποσότητες νερού για τα επόμενα επτά χρόνια.

Στις εργασίες της ημερίδας συζητήθηκε το μεγάλο πρόβλημα που προκύπτει από τα έντονα φαινόμενα λειψυδρίας, που έχουν χτυπήσει τη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια και έχουν δημιουργήσει κινδύνους και για τις καλλιέργειες.

Τονίστηκε ότι συνολικά 14 δήμοι της χώρας έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω προβλημάτων στην υδροδότηση, ενώ σύμφωνα με τους επιστήμονες, από την πορεία των επόμενων μηνών σε ό,τι αφορά τις βροχοπτώσεις θα εξαρτηθεί και ο βαθμός επάρκειας νερού.