Ένας διανοούμενος της ελληνικής μουσικής σκηνής είναι ο Κώστας Τουρνάς. Το υποθέτεις από τραγούδια του σαν το «Άνθρωπε αγάπα», το αντιπολεμικό κομμάτι που εμπνεύστηκε από την εμβληματική ταινία «Άγριες Φράουλες». Ένα κομμάτι που μπορεί να ακούγεται παιδικό στην προτροπή του, περιλαμβάνει όμως όλη την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και συνύπαρξης.

Το επιβεβαιώνεις όμως και το διαπιστώνεις και επί της ουσίας όταν μιλάς μαζί του για τη μουσική, την κοινωνία, την πολιτική… Έχει θέση, άποψη, γνώσεις. Σκέφτεται σε βάθος και διακρίνεται από δικαιοσύνη και ευθυκρισία.

Τώρα συμπράττει για ένα διήμερο με τους Πυξ Λαξ, ένα συγκρότημα που θεωρείται ίσως το μακροβιότερο στην ελληνική μουσική σκηνή. Αναπόφευκτα, με αυτή την αφορμή η συζήτηση ξεκινά από τους Poll, το εμβληματικό σχήμα, που ο ίδιος είχε ιδρύσει, όμως εξέδωσε μόνο δύο άλμπουμ και τελικά ολοκλήρωσε τη διαδρομή του.

Γιατί τα περισσότερα μουσικά συγκροτήματα της Ελλάδας δεν μακροημερεύουν;

Νομίζω ότι αυτό είναι περισσότερο θέμα τύχης. Βέβαια, αν κανείς κοιτάξει από πολύ μακριά διακρίνει ότι η Αγγλοσαξωνική κουλτούρα έχει περισσότερες προδιαγραφές συνυπάρξεων και μακροβιότητας από ότι η ελληνική. Δεν υπάρχει κανόνας ούτε κάτι που μπορεί κανείς να σταθμίσει. Αν κοιτάξουμε και άλλα ελληνικά σχήματα, πέρα από τα δικά μου, διαπιστώνουμε ότι δεν πάνε τα πράγματα πολύ μακριά. Πιθανώς είμαστε λίγο πιο ανήσυχοι ίσως και πιο πιεσμένοι άνθρωποι. Αν πάω πιο βαθιά θα πω ότι ο Έλληνας στον τόπο του αλληλοϋποβλέπεται και αυτό δεν δημιουργεί καλές προδιαγραφές μακροβιότητας.

Όμως ο ανταγωνισμός, έτσι και αλλιώς, υπάρχει παντού στον καλλιτεχνικό χώρο, όχι μόνο στην Ελλάδα…

Εννοείται. Απλώς δεν ξέρω για ποιον λόγο, ίσως συμφεροντολογικά, ίσως γιατί κάποιες υπογραφές δεσμεύουν τους ανθρώπους, διακρίνει κανείς ότι αν κάτι πετύχει με αγγλοσαξονική ρίζα μπορεί να έχει μακροβιότητα για κάποιους άλλους που έχουν διαφορετικές παραμέτρους. Στο εξωτερικό κυρίως η επιτυχία είναι ένα συστατικό που περισσότερο κρατάει παρά διαλύει, ενώ στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτή η συνθήκη, καθώς η επιτυχία ακόμα δεν είναι προδιαγραφή μακροβιότητας.

Κάπως έτσι δεν συνέβη και με τους Πυξ Λαξ που έχουν μια μεγάλη πορεία αλλά με ένα εξίσου μεγάλο διάστημα παύσης;

Ίσως και αυτό να έχει μια φυσικότητα. Δηλαδή, όταν κάτι κλείνει έναν κύκλο και δεν έχει να προσφέρει άμεσα να πρέπει να τελειώσει. Έστω για λίγο. Στον τομέα της μουσικής τέχνης πρέπει να έχεις να δώσεις, αλλιώς γιατί να συνεχίζεις. Αν εμποδίζεται λίγο η ομαδική συνεισφορά ή υπάρχουν διαφωνίες ή δεν υπάρχει παραγωγικότητα κλείνουν οι κύκλοι. Ο χρόνος διαφέρει από συγκρότημα σε συγκρότημα. Έπειτα οι άνθρωποι δεν είναι όλοι φτιαγμένοι για έναν γάμο. Είναι μια πολύ σοβαρή ιστορία η συμβίωση, η συνύπαρξη, η αποδοχή του άλλου ανεπιφύλακτα και μακρόβια. Γι αυτό λέω ότι υπάρχει και μια σχετική φυσικότητα στην Ελλάδα. Δεν κυριαρχεί το συμφέρον. Αυτό το κρίνω και εξ ιδίων. Θα μπορούσαμε και ως Poll με μια σκέψη συμφεροντολογική να παραβλέψουμε ο,τιδήποτε άλλο εμπόδιζε τη συνύπαρξή μας. Δεν το κάναμε όμως.

Με τους Πυξ Λαξ τι είναι αυτό που σας ενώνει ώστε να συμπράττετε;

Τα μουσικά πράγματα της χώρας, ευτυχώς, έχουν μια απίστευτη πολυποικιλότητα. Ξεκινάμε από ένα ρεμπέτικο και φτάνουμε μέχρι Socrates. Και όλα αυτά είναι ελληνική παραγωγή με ελληνική ψυχή. Σε αυτή τη χώρα που τα πράγματα είναι εξαιρετικά πλούσια και πολυσχιδή το να έχεις μια συγγένεια σε κάποιο βαθμό στον στίχο στη μουσική στην εκτέλεση είναι μια αιτία να συνυπάρξεις. Από την άλλη με τον Φίλιππο Πλιάτσικα αξιωθήκαμε να κάνουμε μερικές παραστάσεις στην Αθήνα και στην Ελλάδα οι δυο μας. Αυτό ήταν επιθυμία και δεν είχε άμεσες συμφεροντολογικές αιχμές. Έτσι τέθηκε ένα παρελθόν στο να μπορέσουμε να συμπράξουμε με τους Πυξ Λαξ. Από την άλλη το συγκρότημα έκανε κάποιες παραστάσεις το καλοκαίρι στο πλαίσιο των οποίων μου ζήτησαν και βρέθηκα στον Λυκαβηττό μαζί τους. Αυτό είναι μια απόδειξη συνύπαρξης, ελαφράς ομοιογένειας, συνέχειας πραγμάτων. Υπάρχουν στοιχεία τα οποία σε κάνουν και συγγενεύεις. Με αφορμή καλλιτέχνες που έχουν στο παρελθόν δημιουργήσει έντονες και φωναχτές συμπράξεις, όπως για παράδειγμα ο Σαββόπουλος με τη Μπέλλου, θα πω ότι είναι εμφανές πως συναντάμε στα καλλιτεχνικά δρώμενα και ομοιογενείς συνυπάρξεις όπου εκεί η έλξη είναι η ομοιογένεια σε έναν βαθμό, αλλά συναντάμε και τα ετερόκλητα. Αυτό συμβαίνει και στη ζωή μας. Ένας άνθρωπος μπορεί να συνυπάρχει, να συζεί, να συμπορεύεται με την αδελφή ψυχή, αλλά την ίδια ώρα και με το αντίθετό του ακριβώς. Πολλές φορές.

Και εσείς αν και πρωτοπόρος του ελληνικού ροκ, έχετε ανοιχτεί και σε άλλα είδη όπως συνεργασίες με λαϊκούς ερμηνευτές. Τι σας οδήγησε σε αυτό;

Υπάρχει πλούτος στον καθένα από μας. Για μένα θα ήταν κάτι πάρα πολύ δύσκολο όμως να τραγουδήσω ένα ρεμπέτικο γιατί νιώθω ότι δεν είναι δικό μου και δεν πείθω, δεν έχω το βίωμα. Αν όμως ένας ρεμπέτης μου έλεγε ότι θα ήθελε να πειραματιστούμε, εγώ να είμαι εγώ και εκείνος να είναι εκείνος, αυτό θα ήταν μια πρόκληση. Πολλές φορές οι άνθρωποι ως πλάσματα που πορευόμαστε σε ένα αντίξοο περιβάλλον φτιαγμένο από εμάς τους ίδιους και όχι από τη φύση μας, χάνουμε τον δρόμο μας και γινόμαστε διαφορετικοί μεταξύ μας. Σε αυτή την πραγματικότητα τίποτε δεν είναι αφύσικο. Αυτό που μπορεί να πραγματωθεί δίνει εξετάσεις και κάνει τη μικρή ή τη μεγαλύτερη πορεία του. Άρα, το να συνυπάρχουν καλλιτέχνες με τον άλφα ή βήτα τρόπο, ομοιογενείς ή ετερόκλητοι, ήταν πάντα υπέρ του ενδιαφέροντος όσων αγαπούν τη μουσική.

Ένας άνθρωπος όπως εσείς που διέπεται από έντονα αντιπολεμικά συναισθήματα πώς βλέπει τη σημερινή δύσκολη κατάσταση που βιώνει η ανθρωπότητα;

Έκανα μια απόπειρα στο τέλος του 2022 με έναν δίσκο που λέγεται «Αθώος» και έχει πιο πρόσφατες δημιουργίες στις οποίες μπορεί κανείς να διακρίνει τις σύγχρονες σκέψεις, προβληματισμούς, αισθήματα για το τι πληρώνουμε και πού πάμε και τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Θεωρώ ότι η ανθρώπινη φύση είναι ακόμη ανήλικη. Όλα όσα καταγράφηκαν από φωτισμένα μυαλά και αφορούν την αρτιότητα της ανθρώπινης φύσης, που συνίσταται στην αγάπη, στον σκοπό του ανθρώπου πάνω στη γη, στον ρόλο του, δεν έχει καμία σχέση με εμάς. Εμείς είμαστε πειραγμένοι από τη φύση μας. Έτσι έχουμε γεννηθεί, έτσι είμαστε, έτσι ζούμε. Ένας άνθρωπος στην πρόσφατη ιστορία της ανθρωπότητας, αλλά και σήμερα δεν μπορεί να αγαπήσει. Είναι δύσκολο. Γιατί αν αγαπάς έναν άνθρωπο, αγαπάς όλους τους ανθρώπους.

Πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό;

Η αγάπη είναι μια κατάσταση που δεν ερμηνεύεται. Ο Απόστολος Παύλος ήθελε 14 σελίδες για να την ορίσει. Εμείς με πόση ευκολία λέμε την ίδια ώρα που έχουμε κλέψει τον συνεταίρο μας ότι αγαπάμε τη γυναίκα μας. Αυτά μαζί δηλώνουν μια ανωριμότητα της ανθρωπότητας. Φοβάμαι ότι πρόκειται για ένα στάδιο απόλυτα φυσιολογικό της εξέλιξης του ανθρώπου, όπως ακριβώς υπάρχουν διάφορα στάδια της ύπαρξης του ανθρώπινου είδους. Αυτό που είμαστε σήμερα, δυστυχώς δεν πληροί τις προδιαγραφές του κυριολεκτικά άρτιου ανθρώπου, αυτού δηλαδή που μπορεί να αγαπάει , να συνυπάρχει ανιδιοτελώς χωρίς συγκρούσεις. Όταν οι άνθρωποι τρώγονται σε πολέμους, σε οικονομικούς πολέμους, σε διαφωνίες, σε διαζύγια τι άλλο είναι από ανώριμοι και ανήλικοι; Μπορεί να φανταστεί κανείς έναν άνθρωπο ο οποίος λέει πάμε σε πόλεμο; Λίγο να το σκεφτείς είναι παρανοϊκό. Η μοναδική λύση για να υπάρχουν οι άνθρωποι είναι η αγάπη.

Σωτηρία υπάρχει;

Νομίζω ότι τα πράγματα είναι απόλυτα φυσιολογικά έτσι όπως είναι με τη σκέψη ότι ακολουθούμε την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και δεν μπορούμε να κάνουμε και αλλιώς. Αυτή η εξέλιξη δυστυχώς βρίσκεται σε ένα σημείο που δεν καλύπτει, αντίθετα προσβάλει μια ειρηνοποιό ψυχή και της επιτίθεται διαρκώς. Μέσα από αυτή τη συμπεριφορά υπάρχει περίπτωση ο άνθρωπος να ανακαλύψει μελλοντικά την ορθή ύπαρξή του. Δηλαδή αγαπώντας και συνυπάρχοντας. Πώς; Μέσα από τον πόνο. Θα βρεθεί ο τρόπος, αλλά δεν ξέρουμε τι θα προηγηθεί και τι θα κοστίσει, για να υπάρξει μια γενιά η οποία λέει τέλος οι πόλεμοι, οι διαφωνίες, η εκδίκηση, ναι στη συνένωση. Μπορεί αυτό να κοστίσει πάρα πολλά. Κάποιος είχε πει κάποτε: το ζώον άνθρωπος τρέφεται με αίμα. Δηλαδή μπορεί να έχουμε πολύ άδικη εξέλιξη, αλλά από αυτήν και μόνο οι καινούριες ανθρώπινες συμπεριφορές θα είναι ενήλικες.

Ήσασταν υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία στο παρελθόν. Τώρα σε τι φάση είστε με το κόμμα;

Υπήρξα συνδικαλιστής επί 45 χρόνια. Με σεμνότητα λέω ότι συνέβαλα στο συγγενικό δικαίωμα με πολύ κόπο και υποστήριξη από συναδέλφους, δηλαδή στη δημόσια χρήση του τραγουδιού επ’ ωφελεία κάποιου. Αυτό κατοχυρώθηκε στην Ελλάδα, ενώ στην ευρωπαϊκή πρακτική υπήρχε από το 1970. Μετά από τόσο μεγάλο διάστημα τέτοιων δράσεων πολλές φορές με τον παιδικό μου φίλο Βαγγέλη Μεϊμαράκη κάναμε και πολιτική συζήτηση. Ώσπου μια μέρα μου ανακοίνωσε ένα καλό και ένα κακό νέο. Μου μετέφερε την επιθυμία του Κώστα Καραμανλή να είμαι υποψήφιος για το Ευρωκοινοβούλιο. Το χάρηκα και μόνο για την πιθανότητα μιας τέτοιας δράσης. Μετά μου είπε ότι δεν θα είμαι σε εκλόγιμη θέση. Όταν αναρωτήθηκα τι νόημα έχει μου απάντησε ότι ήταν επιθυμία του. Έτσι το έκανα και από εκεί προέκυψε και η υποψηφιότητα στις εθνικές εκλογές η οποία σε έναν βαθμό με συνεπήρε αλλά με μια σχετική αμυαλιά, αφού εγώ δεν έχω έντονα και σταθμισμένα τα προσόντα ενός πολιτικού πλάσματος. Αυτό το κατάλαβα εκ των υστέρων οπότε και εγώ αποτραβήχτηκα και το κόμμα, αλλά και εκείνο δεν έχει πια βλέψεις να με προσεταιριστεί. Έτσι, έληξε αυτή η ιστορία, ευτυχώς, ένδοξα και όχι άδοξα, θεωρώ.

Τώρα ανήκετε σε κάποιο κόμμα;

Δεν ανήκω σε κάποιο κόμμα και στεναχωριέμαι. Άνθρωποι εξαιρετικά φωτεινοί στην ελληνική πραγματικότητα, άνθρωποι εξαιρετικών προθέσεων τουλάχιστον στην πλειονότητα των συμπεριφορών τους δεν μπορούν και δεν θέλουν να συμμετέχουν στην πολιτική. Αυτό είναι πολύ άδικο για τη δική μας πραγματικότητα. Ζω με την ελπίδα ότι μπορεί να υπάρξουν κάποιοι που πραγματικά έχουν μέσα τους μια ελληνική ψυχή και μια διάθεση να βοηθήσουν τους ανθρώπους να μην είναι τόσο χαμένοι μέσα από τις άδικες συμπεριφορές και οι επιρροές που έχει η Ελλάδα από την πραγματικότητα. Λυπάμαι, αλλά νομίζω ότι κατά κανόνα οι πολιτικοί είναι άνθρωποι οι οποίοι πέφτουν έναν παρά πίσω. Βέβαια, στον κανόνα πάντα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις.

Όλο αυτό που συνέβη με τη Μαρινέλλα πώς το είδατε;

Θεωρώ βάναυσο το βίντεο που βγήκε από την ώρα του περιστατικού. Διότι επηρεάζει και αρνητικά κάθε άνθρωπο που τον βλέπει. Αυτό ήταν ένα λάθος για μένα που με ενόχλησε πολύ και είναι κάτι εξαιρετικά ιδιαίτερο και μόνο προσωπικό. Εκ των υστέρων, υπήρξε μια υπέρ-συζήτηση αλλά δεν αδικεί κανείς τα μέσα, διότι η Μαρινέλλα δεν είναι ένα τυχαίο πρόσωπο στην ελληνική πραγματικότητα. Η υπερχρήση της πληροφορίας γίνεται γιατί ενδιαφέρει τον κόσμο.

Deus Music Experience 

Πυξ Λαξ με εκλεκτό καλεσμένο τον Κώστα Τουρνά 

"Τι είναι αυτό που μας ενώνει"

Παρασκευή 4 και Σάββατο 5 Οκτωβρίου 

Διεύθ.: 14o χλμ. Θεσ/νίκης – Περαίας – Στροφή Καζίνο, Θεσσαλονίκη

Οι φωτογραφίες προέρχονται από μέλη της δημόσιας ομάδας του Facebook Κώστας Τουρνάς