Ανήμερα Χριστουγέννων και η ατμόσφαιρα στο κέντρο παραμένει εορταστική με Θεσσαλονικείς αλλά και επισκέπτες να απολαμβάνουν τη βόλτα τους στη στολισμένη πόλη. Μπορεί για τους περισσότερους η σημερινή μέρα να είναι συνυφασμένη με τα οικογενειακά χριστουγεννιάτικα τραπέζια και την ξεκούραση ωστόσο υπάρχουν και εκείνοι που αυτές τις γιορτινές μέρες εργάζονται σκληρά για να εξυπηρετήσουν ακόμα και τον πιο απαιτητικό πελάτη.

Στα εστιατόρια της Θεσσαλονίκης οι προετοιμασίες έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετές μέρες με το προσωπικό να βρίσκεται επι ποδός για να διαχειριστεί τον αυξημένο όγκο των παραγγελιών. «Φωτιά» πήραν από χθες, παραμονή Χριστουγέννων, οι κουζίνες των καταστημάτων εστίασης που δεν σταματούσαν να ετοιμάζουν αγαπημένα εδέσματα των ημερών. Στο κέντρο του τραπεζιού βρίσκεται όπως κάθε χρόνο η γαλοπούλα και το χοιρινό ενώ την τιμητική τους θα έχουν σίγουρα οι μεζέδες, τα αλλαντικά αλλά και τα γλυκά.

Σε υψηλά επίπεδα η πληρότητα στα εστιατόρια

«Το μαγαζί μας είναι γεμάτο καθόλη την διάρκεια των γιορτών» λέει στο makthes.gr ο ιδιοκτήτης γνωστού εστιατορίου στο κέντρο της πόλης, Γιάννης Κατσαντώνης. «Υπάρχουν ορισμένοι πελάτες που θέλουν να απολαύσουν το αυθεντικό παραδοσιακό φαγητό της Θεσσαλονίκης και επισκέπτονται κάθε χρόνο το εστιατόριό μας. Παρόλη την κούραση που υπάρχει αυτές τις μέρες λόγω του αυξημένου όγκου πελατών προσπαθούμε να μαγειρεύουμε πάντα περισσότερες μερίδες για να εξυπηρετήσουμε όλο τον κόσμο».

Η σαλονικιώτικη κουζίνα των Χριστουγέννων

Η αστική κουζίνα της πόλης χαρακτηρίζεται ως πολυπολιτισμική και πολυπληθυσμιακή με αρκετές και διαφορετικές επιρροές . Όπως εξηγεί ο Γιάννης Κατσαντώνης, οι περισσότερες οικογένειες περίμεναν τις μέρες των γιορτών για να σφάξουν το γουρούνι με το οποίο θα περνούσαν σχεδόν όλο τον χρόνο. «Ήταν το κρέας της χρονιάς το οποίο προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν στο έπακρο μαγειρεύοντάς το με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Χοιρινή τηγανιά, μπούτι στη γάστρα και λουκάνικα ήταν μερικά από τα πιο διαδεδομένα εδέσματα τα οποία τρώγονταν μόνο συγκεκριμένες φορές τον χρόνο, ωστόσο με την πάροδο των ετών τα πιάτα αυτά αποτέλεσαν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι της Θεσσαλονίκης».

Η καλή βραδιά της Θεσσαλονίκης

Το γιορτινό τραπέζι των Χριστουγέννων θα πρέπει να έχει οπωσδήποτε άσπρο τραπεζομάντηλο και το καλό σερβίτσιο με τα κρυστάλλινα ποτήρια και τα καλογυαλισμένα μαχαιροπήρουνα. «Η διαδικασία του γεύματος είναι κάτι σαν ιεροτελεστία» επισημαίνει ο ίδιος υπογραμμίζοντας ότι το γιορτινό γεύμα, έπρεπε να διαρκεί για ώρες καθώς πρόκειται για μια μακρά διαδικασία που περιλαμβάνει πολλούς μεζέδες και διαφορετικά πιάτα. «Κατά τον Επίκουρο, η χώνεψη θα έπρεπε να ξεκινάει στο τραπέζι που σημαίνει ότι το γεύμα κρατούσε για τουλάχιστον δυόμισι με τρεις ώρες. Σύμφωνα με την παράδοση, οι άντρες μετά τη δουλειά τους πήγαιναν να πιούν ένα ποτηράκι ούζο που συνοδευόταν από διαφορετικούς μεζέδες και έπειτα γυρνούσαν στο σπίτι για το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο τραπέζι».

«Τα μπερεκέτια»

Τα ορεκτικά του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού της Θεσσαλονίκης έχουν σίγουρα τον πρώτο ρόλο αφού είναι πλούσια και γευστικά . Από λαχανοντολμάδες και παραδοσιακές πίτες μέχρι τζιγεροσαρμάδες και παστουρμά, το σαλονικιώτικο τραπέζι είναι γεμάτο από νόστιμους μεζέδες. Ξεχωριστή θέση έχει σίγουρα η σαλάτα εποχής καθώς το ζυμωτό ψωμί που συνοδεύονται από διάφορα αλλαντικά ενώ δεν λείπει και το ξινόμαυρο κόκκινο κρασί.

Το βασικό πιάτο των Χριστουγέννων πριν την καθιέρωση της γαλοπούλας ήταν το χοιρινό αλλά και το κοτόπουλο. Μαγειρεμένο στη γάστρα μαζί με λεμόνι, πορτοκάλι, σκόρδο και γραβιέρα το χοιρινό μπούτι συνοδευόταν κυρίως από πατάτες ή ρύζι. «Το πιλάφι των γιορτινών ημερών θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει μέσα καρπούς όπως κουκουνάρια και σταφίδες».

Όπως αναφέρει ο Γιάννης Κατσαντώνης, οι καρποί αυτοί συμβολίζουν την καλή σοδιά που θα έρθει με το νέο έτος και θα φέρει τα επονομαζόμενα «μπερεκέτια» δηλαδή τα γούρια που προμηνύουν το καλό της νέας χρονιάς. Εκτός από καρπούς το πιλάφι θα πρέπει να έχει μια γλυκιά επίγευση για να είναι γλυκιά και η νέα χρονιά όπως έλεγαν οι παλιοί.

Το άδειο πιάτο

Αναβαθμίζοντας τη ζωή τους στην πόλη, οι άνθρωποι απομακρύνθηκαν από την γεμιστό κοτόπουλο που κυριάρχησε κατά την περίοδο της φτώχειας και υιοθέτησαν την γαλοπούλα καθώς και το αρνίσιο και χοιρινό μπούτι που μαγειρευόταν στις γειτονιές.

Ένα έθιμο που αναβιώνει σε αρκετά σπίτια μέχρι σήμερα είναι «το άδειο πιάτο». Κάθε νοικοκυριό φρόντιζε πάντα να στρώσει ένα επιπλέον σερβίτσιο στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι για κάποιον νηστικό ή ξένο που θα χτυπούσε την πόρτα του σπιτιού. Είναι ένα από τα έθιμα που συμβολίζουν τη φιλοξενία για την οποία φημίζονται οι βορειοελλαδίτες. 

Η αυθεντική σαλονικιώτικη πρασοτηγανιά

Μαγειρεμένη με μεράκι και φρέσκα υλικά η πρασοτηγανιά της Θεσσαλονίκης κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στις επιλογές ντόπιων και επισκεπτών. Ο Γιάννης Κατσαντώνης αποκαλύπτει την παραδοσιακή συνταγή που μαγειρεύει εδώ και σχεδόν 25 χρόνια στο εστιατόριό του.

Απαραίτητα υλικά ένα κομμάτι χοιρινού λαιμού, δύο με τρία ψιλοκομμένα πράσα και πιπεριές Φλωρίνης. «Σε ένα τηγανάκι βάζουμε λίγο ελαιόλαδο και σοτάρουμε το πράσο μαζί με ελάχιστο φρέσκο κρεμμυδάκι. Αμέσως μετά αρχίζουμε και τηγανίζουμε το κρέας ρίχνουμε λευκό κρασί, βάζουμε αλάτι, προσθέτουμε μουστάρδα ελαιόλαδο και λίγο κρασάκι και το αφήνουμε να πάρει μια βράση. Μόλις δούμε ότι το κρέας είναι μαλακό και μπορούμε να το κόψουμε με το πιρούνι, το βγάζουμε από τη φωτιά, το σερβίρουμε και είναι έτοιμο για να το απολαύσουμε».