Λαμπρόπουλος, Κατράντζος Σπορ, λαμπιόνια, μικροί καλαντιστές, μουσικές από νεανικές μπάντες, συνωστισμός σε ζαχαροπλαστεία, τροχονόμοι στο κουβούκλιό τους με κάθε λογής δώρα.

Νοσταλγικές χριστουγεννιάτικες εικόνες για τους παλαιότερους και «πρωτόγνωρες» για τους νεότερους από την πόλη της Θεσσαλονίκης κατά τις δεκαετίες ’50-’60! Και τα Χριστούγεννα στην παλιά Θεσσαλονίκη… είχαν κατάνυξη, εγκαρδιότητα, ζεστασιά αλλά και γλέντια, μουσικές, και χαμόγελα!

Η «ΜτΚ» κάνει ένα χριστουγεννιάτικο ταξίδι μέσα στον χρόνο και συγκεντρώνει κάποιες φωτογραφίες που απεικονίζουν τόσο την εορταστική εικόνα της πόλης όσο και εκείνης των ανθρώπων.

Κάπου στη δεκαετία του ’70, στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Τσιμισκή υπήρχε το κατάστημα «Λουμίδης», δίπλα το «Κάιζερ» και στην αμέσως επόμενη γωνία της οδού Αγίου Μηνά τα καταστήματα «Μέλκα». Ο εναέριος στολισμός της οδού Βενιζέλου κεντρικό στοιχείο της φωτογραφίας.

Στην πλατεία Αγίας Σοφίας, στα μέσα της δεκαετίας του ’60, ένα κοριτσάκι με κόκκινο σετ σκούφο-γάντια-κασκόλ και μπότες στο ίδιο χρώμα φωτογραφίζεται μπροστά στο στολισμένο καράβι της Τροχαίας Θεσσαλονίκης. Πίσω του διακρίνεται ένα παλιό μπλε λεωφορείο του ΟΑΣΘ και το το Μέγαρο Ι. Λόγγου, περισσότερο γνωστό ως «Κόκκινο Σπίτι», ένα από τα σημαντικότερα νεότερα μνημεία της Θεσσαλονίκης.

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Στράτος Σιμιτζής, μοιράστηκε στη «ΜτΚ» μνήμες από τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 και μέσα από τις διηγήσεις του, μας μεταφέρει εικόνες, συναισθήματα και το εορταστικό πνεύμα μίας άλλης εποχής…

«Τότε, υπήρχε ενθουσιασμός και ο κόσμος γιόρταζε τα Χριστούγεννα με ευλάβεια και ευσέβεια. Ήταν διάχυτη η κατάνυξη και η εγκαρδιότητα μεταξύ των ανθρώπων. Όλα τα σπίτια ήταν στολισμένα με χριστουγεννιάτικα δέντρα, Αϊ-Βασίληδες και τα κάθε είδους λαμπιόνια. Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι αφορούσε όλη την οικογένεια και τους φίλους. Ήταν πλούσιο σε εδέσματα και το κρέας είχε… δεσπόζουσα θέση. Τα συνήθη πιάτα ήταν οι λαχανοντολμάδες, το γεμιστό κοτόπουλο, το χοιρινό και φυσικά τα γλυκά, όπως κουραμπιέδες, δίπλες και μελομακάρονα. Η γαλοπούλα ήταν για τους οικονομικά εύρωστους, η κατανάλωση της οποίας συνδέθηκε περισσότερο, όταν ξεκίνησε να την παράγει η Αμερικανική Γεωργική Σχολή. Όλο αυτό το γιορτινό κλίμα, συνοδευόταν φυσικά από γλέντι, τραγούδια και χορό. Στα μεταγενέστερα χρόνια, οι ‘γλεντιστές’ προτιμούσαν να γλεντούν στα νυκτερινά κέντρα και τις ταβέρνες.

Επίσης, κάποιοι επέλεγαν να περάσουν την παραμονή των Χριστουγέννων στα μεγάλα ξενοδοχεία της εποχής, τα οποία ετοίμαζαν το περίφημο ‘ρεβεγιόν’, στα ελληνικά το ‘ξύπνημα’. Κυριαρχούσε, βέβαια, το περίφημο table d’ hôte, το ‘μενού του οικοδεσπότη δηλαδή’ και συνήθως αφορούσε μόνο τους πλούσιους».

Ταξιδεύουμε στο 1969, στη συμβολή της οδού Εγνατίας και Αριστοτέλους. Οι τροχονόμοι, που ρύθμιζαν την κυκλοφορία μέσα από το ειδικό «βαρέλι» τους, δέχονταν τα δώρα των ιδιωτών και των καταστηματαρχών. Συνήθως επρόκειτο για τρόφιμα, ποτά, αναψυκτικά, απορρυπαντικά μέχρι και… στρώματα, όπως φαίνεται στη φωτογραφία. (Συλλογή Νικήτα Καραβασιλιάδη).

«Την παραμονή των Χριστουγέννων στα βάθρα των τροχονόμων, που βρίσκονταν στη συμβολή των μεγάλων οδικών αρτηριών, όπως Τσιμισκή με Παύλου Μελά στη Διαγώνιο, Βενιζέλου με Εγνατία κ.λπ. και ρύθμιζαν την κυκλοφορία, ιδιώτες και επιχειρήσεις προσέφεραν τα δώρα τους. Οι τροχονόμοι τότε ήταν πρόσωπα πολύ αγαπητά στον κόσμο. Τα δώρα συχνά ήταν τόσα πολλά που τα βάθρα ήταν κρυμμένα από δώρα: πακέτα, ποτά κρασιά κ.ά. Όλα τα δώρα μεταφέρονταν στην τροχαία, γινόταν κλήρωση και μοιράζονταν σε όλο το προσωπικό».

Μπροστά στο στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο στην πλατεία Αγίας Σοφίας, τη δεκαετία του ’50 (από τη συλλογή του Μιχάλη Χασιώτη).

Σε ό, τι αφορά τον στολισμό και το άναμμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου ο κ. Σιμιτζής μας λέει πως: «Ο δήμος Θεσσαλονίκης τοποθετούσε το χριστουγεννιάτικο δέντρο στην πλατεία Αγίας Σοφίας και όχι στην Αριστοτέλους. Η Αριστοτέλους ήταν τότε το Broadway της Θεσσαλονίκης, με τους πέντε θερινούς κινηματογράφους εκεί τριγύρω. Με πολλή χαρά πηγαίναμε να φωτογραφηθούμε μπροστά στο ψηλό και στολισμένο δέντρο».

Χριστούγεννα 1970 στην οδό Πλάτωνος. Οι νεαροί καλαντιστές από το Ζ’ Εξατάξιο Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης σε μία αναμνηστική φωτογραφία. Η χορωδία απαρτίζεται από μαθητές της ΣΤ’ τάξης Πρακτικού και Κλασικού τμήματος (από τη Συλλογή του Βασίλη Τσερέλη).

Η μουσική ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της γιορτινής ατμόσφαιρας. Οι ήχοι από τα κάλαντα των παιδιών αντηχούσαν στα στενά, ενώ οι νεανικές μπάντες παιάνιζαν σε διάφορα σημεία της πόλης, δίνοντας μία διαφορετική πνοή στο εορταστικό κλίμα.

«Τα κάλαντα τότε ήταν κομμάτι της κατάνυξης και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ήταν ότι ψάλλονταν τη νύχτα γι’ αυτό και τα παιδιά κρατούσαν φαναράκια. Το άλλο αξεσουάρ ήταν το τρίγωνο. Οι καλαντιστές, κυρίως μικρά παιδιά, περιδιάβαιναν στις γειτονιές και πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα, κυρίως σε σπίτια και σε κάποια καταστήματα, τραγουδώντας τα κάλαντα, κρατώντας φυσικά το παραδοσιακό τρίγωνο. Σκοπός τους ήταν να πάρουν καλύτερο φιλοδώρημα. Την εποχή εκείνη όμως, ήταν κυρίως φαγώσιμα, όπως γλυκά, ξηροί καρποί, φρούτα κ.ά. όχι απαραίτητα κάποιο χρηματικό ποσό.

Η μπάντα από το Παπάφειο ίδρυμα και η μπάντα Αριστοτέλης της Καλαμαριάς, παιάνιζαν απ’ άκρη σε άκρη στους δρόμους της πόλης τα κάλαντα και συχνά επισκέπτονταν και σπίτια βουλευτών και τοπικών αρχόντων της εποχής, προσδοκώντας 'βαρβάτη' οικονομική ενίσχυση».

ΠΛΗΡΟΡΟΦΙΕΣ

Φωτογραφίες: Επιμέλεια: ομάδα «Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης

https://www.facebook.com/groups/oldthessaloniki

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22.12.2024