Η υπουργός Παιδείας έδωσε το ελεύθερο στα πανεπιστήμια να αποφασίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η εξεταστική του Σεπτεμβρίου αλλά και τα μαθήματα τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά. «Όσον αφορά την επαναληπτική εξεταστική του Σεπτεμβρίου 2020, όπως και στην εξεταστική του εαρινού εξαμήνου, είναι στην ευχέρεια των ΑΕΙ να αποφασίσουν τον τρόπο διενέργειάς της, είτε δια ζώσης με εφαρμογή των μέτρων πρόληψης της επιτροπής, είτε εξ αποστάσεως» δήλωσε η κ. Κεραμέως ξεκαθαρίζοντας πως το νέο, χειμερινό εξάμηνο, «οι φοιτητές επιστρέφουν κανονικά στις πόλεις που βρίσκονται τα Πανεπιστήμιά τους».

Η πραγματικότητα ωστόσο είναι διαφορετική στα πανεπιστημιακά έδρανα καθώς παρά το κάλεσμα για επιστροφή στις πόλεις των σπουδών τους, οι όροι και οι νέοι κανόνες στη λειτουργία των ΑΕΙ του υπουργείου Παιδείας, φαίνεται πως έχουν δημιουργήσει μεγάλη σύγχυση τόσο στους φοιτητές, όσο και στους γονείς τους, που δεν γνωρίζουν αν τελικά τα μαθήματά τους θα γίνουν δια ζώσης ή εξ αποστάσεως. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου, η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική για τη διδασκαλία και τη μελέτη σε χώρους των πανεπιστημίων. Τα μαθήματα θα γίνονται δια ζώσης μέχρι 50 άτομα, σε διαφορετική περίπτωση θα πραγματοποιούνται εξ αποστάσεως. Πιο συγκεκριμένα «δια ζώσης θα πραγματοποιούνται οι κλινικές, εργαστηριακές ασκήσεις και οι ομάδες μελέτης μέχρι 30 ατόμων καθώς και οι θεωρητικές διαλέξεις μέχρι 50 ατόμων. Για μεγάλες διαλέξεις άνω των 50 ατόμων, προβλέπεται εξ αποστάσεως διδασκαλία με δωρεάν παροχή ηλεκτρονικών πλατφορμών».

Το δίλημμα και η πραγματικότητα

Όπως τονίζουν ακαδημαϊκοί στα περισσότερα τμήματα των προπτυχιακών προγραμμάτων των ιδρυμάτων ο αριθμός των φοιτητών είναι πολύ μεγαλύτερος από 50 στα αμφιθέατρα, γεγονός που δείχνει την εξ αποστάσεως διδασκαλία ως μονόδρομο για τα περισσότερα τμήματα, με τη δια ζώσης διδασκαλία να πραγματοποιείται μόνο στα εργαστηριακά μαθήματα και στα μεταπτυχιακά προγράμματα. Το υπουργείο Παιδείας προς την κατεύθυνση της αύξησης των τμημάτων διδασκαλίας προκειμένου να επιτευχθεί η δια ζώσης εκπαίδευση ανακοίνωσε την ενίσχυση του εκπαιδευτικού προσωπικού για διδασκαλία σε ολιγομελείς ομάδες μέσω ΕΣΠΑ, ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ.

ΠΑΜΑΚ: Μονόδρομος η εξ αποστάσεως διδασκαλία

Ο μεγάλος αριθμός των φοιτητών που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει μέχρι και τους 400 ανά τμήμα, φαίνεται πως δεν αφήνει πολλά περιθώρια με τα νέα δεδομένα που ανακοινώθηκαν. Σύμφωνα με τον Στυλιανό Κατρανίδη, πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας «η εφαρμογή του μέτρου θα είναι περιορισμένη. Στα υποχρεωτικά μαθήματα ο αριθμός των φοιτητών είναι μεγάλος και με τις παρούσες συνθήκες οδηγούμαστε στην εξ αποστάσεως διδασκαλία. 

Στα μαθήματα επιλογής, δεν γνωρίζουμε ακόμα πόσοι θα είναι οι φοιτητές ανά τμήμα, η εικόνα θα ξεκαθαρίσει στο τέλος του Οκτωβρίου, ωστόσο τα μαθήματα θα αρχίσουν νωρίτερα με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός σημαντικού ζητήματος. Θεωρώ πολύ πιθανό και αποτελεί την προσωπική μου άποψη, ότι και τα επιλογής μαθήματα θα γίνουν εξ αποστάσεως και στην πορεία αν ο αριθμός των δηλώσεων υπολείπεται των 50 φοιτητών που ορίζεται από το υπουργείο, θα μπορούν να γίνουν δια ζώσης. 

Η εκτίμηση μου είναι ότι τα μαθήματα που οι φοιτητές ανά τμήμα είναι κάτω από 50 είναι λίγα. Εξαίρεση αποτελούν τα μαθήματα του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, όπου εκεί η μεγάλη πλειοψηφία των μαθημάτων είναι ατομικά ή σε πολύ μικρές ομάδες. Σ’ αυτή την περίπτωση τα μαθήματα μπορούν να γίνουν δια ζώσης. Επίσης, τα μαθήματα στα μεταπτυχιακά προγράμματα επειδή ακριβώς τα ακροατήρια είναι μικρότερα είναι πολύ πιθανό να μπορέσουν να γίνουν δια ζώσης».

Ο κ. Κατρανίδης εξηγεί πως η δια ζώσης διδασκαλία είναι αδύνατη ακόμα και αν «σπάσουν» τα μεγάλα τμήματα σε μικρότερα. «Όταν για παράδειγμα στο πρώτο έτος έχουμε 400 φοιτητές στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών, αντίστοιχος θα είναι ο αριθμός και στο δεύτερο έτος, χωρίς να προσμετρήσουμε τους φοιτητές από παλαιότερα έτη που δεν πέρασαν το μάθημα. Στα υποχρεωτικά μαθήματα δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής η δια ζώσης εκπαίδευση ακόμα και να χωρίσουμε σε τρία μικρότερα τμήματα ένα πολύ μεγάλο τμήμα των 400 ατόμων, γιατί ο αριθμός των φοιτητών και πάλι θα είναι μεγαλύτερος από τους 50 φοιτητές που ορίζεται από το υπουργείο».

ΑΠΘ: Περισσότεροι από 50 οι φοιτητές σε όλα τα τμήματα

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας. Στο ΑΠΘ η δια ζώσης εκπαίδευσης θα υλοποιηθεί σε μαθήματα επιλογής ορισμένων τμημάτων και στα μεταπτυχιακά προγράμματα, με το θεωρητικό κομμάτι της εκπαίδευσης στο σύνολο του πανεπιστημίου να γίνεται και σ' αυτό το εξάμηνο εξ αποστάσεως. Όπως δηλώνει στη «ΜτΚ» ο Νίκος Παπαϊωάννου, πρύτανης του ΑΠΘ «το πλαίσιο που έδωσε το υπουργείο Παιδείας είναι προς την κατεύθυνση να αποκτήσουν και πάλι τα πανεπιστήμια τη ζωτικότητά τους και να πάψουν να είναι νεκροί χώροι. 

Ωστόσο, για να γίνει αυτό θα πρέπει να τηρηθούν όλα εκείνα τα μέτρα που απαιτούνται για την υγειονομική προστασία των φοιτητών, των διδασκόντων και των εργαζομένων. Υπό αυτή την έννοια επειδή στο ΑΠΘ κανένα τμήμα δεν έχει εγγεγραμμένους με όριο τους 50 φοιτητές, αλλά είναι πολλοί περισσότεροι, τα θεωρητικά μαθήματα όπως όλα δείχνουν θα κυλήσουν εξ αποστάσεως και σ’ αυτό το εξάμηνο. Το όριο των 50 ατόμων αποσκοπεί κατά κύριο λόγο στα μαθήματα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών και σε κάποια μαθήματα επιλογής. Από εκεί και πέρα στο ΑΠΘ υπάρχουν πάρα πολλά τμήματα, πιθανόν τα περισσότερα όπου απαιτούνται εργαστήρια, κλινικές ή φροντιστήρια και αυτά θα γίνουν δια ζώσης σε περισσότερες ομάδες φοιτητών, με μικρότερο αριθμό ατόμων».

Όπως τονίζει ο κ. Παπαϊωάννου, είναι σημαντικό να επανέλθει η ζωή στα πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης αλλά θα πρέπει να γίνει με την αυστηρή τήρηση των προβλεπόμενων μέτρων. «Πρέπει να επισημάνω τη σημαντικότατη συμβολή του υπουργείου με τις δυο χιλιάδες θέσεις από προγράμματα ΕΣΠΑ για προσωπικό που θα συνεπικουρεί την εκπαιδευτική διαδικασία, έτσι ώστε να μπορούν να δημιουργηθούν περισσότερες ομάδες με λιγότερα άτομα, οι φοιτητές να επανέλθουν στον ζωτικό τους χώρο και να επανέλθει η δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία. Βέβαια, γι’ όλα αυτά πρέπει ισχύει το τρίπτυχο: απόσταση, χρήση μάσκας και αποστείρωση».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 30 Αυγούστου 2020