Aγώνα δρόμου για να καταφέρει να μείνει πιστή στους στόχους και τις δεσμεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης θα τρέξει από τον Σεπτέμβριο η Ελλάδα. Τα περισσότερα από τα ορόσημα που έπρεπε μέχρι σήμερα να καλύψει η χώρα μας ώστε να λάβει τις πρώτες τρεις δόσεις του Ταμείου ήταν περισσότερο νομοθετικού και διοικητικού χαρακτήρα παρεμβάσεις.

Τα εύκολα όμως τελείωσαν καθώς για να λάβει η Ελλάδα τις επόμενες δόσεις του σκέλους επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης (17,7 δισ. ευρώ προς το παρόν), πρέπει να υπερβεί εαυτόν, εφαρμόζοντας συγκεκριμένες δράσεις που συνδέονται με την υπογραφή συμβάσεων και την υλοποίηση (προβλέπονται συγκεκριμένα ποσοστά ολοκλήρωσης) κρίσιμων έργων σε πλήθος τομέων, από την ενέργεια και τους οδικούς άξονες μέχρι την τεχνολογία και τη διαχείριση αποβλήτων και νερού.

Τον Μάιο καταθέσαμε το αίτημα για την τρίτη δόση, ύψους 1,72 δισ., και αναμένουμε την εκταμίευση μετά τον έλεγχο πως καλύψαμε τα προαπαιτούμενα. Τα δύσκολα αρχίζουν με την επόμενη, τέταρτη δόση, το αίτημα για τη λήψη της οποίας θα υποβληθεί μέσα στους επόμενους μήνες από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών και τη νέα διοίκηση της αυτοτελούς υπηρεσίας του Ταμείου Ανάκαμψης. Ενώ για την πρώτη δόση έπρεπε να καλύψουμε 15 ορόσημα και για τη δεύτερη 28, για την τρίτη δόση αυξήθηκαν σε 39 και για την τέταρτη πλησιάζουν τα 35.

Σε πολλά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης δύσκολα θα τηρηθούν τα «ενδεικτικά χρονοδιαγράμματα» που προβλέπει η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ειδικά σε έργα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα χρειαστούν πραγματικές υπερβάσεις για να τηρηθούν πιστά τα συμφωνηθέντα.

Δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας κατέχουν σημαντική θέση στην κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου. Ως ορόσημα αναφέρονται η έγκριση αιτήσεων που εντάσσονται στον δεύτερο επίσημο κύκλο του «εξοικονομώ« αλλά και το αντίστοιχο πρόγραμμα που τρέχει για πρώτη φορά για τα κτίρια του Δημοσίου.

Το πακέτο των οροσήμων αυτήν τη φορά σηματοδοτεί στην ουσία το πέρασμα από την προετοιμασία στην υλοποίηση συγκεκριμένων επενδύσεων που αφορούν διαρθρωτικές αδυναμίες της χώρας. Ειδικότερα, στα ορόσημα περιλαμβάνονται η βελτίωση της απονομής της δικαιοσύνης με την κοινοποίηση των συμβάσεων για τα νέα δικαστικά κτίρια, την κατάρτιση δικαστικών και υπαλλήλων των δικαστηρίων και ειδικά εργαλεία μέτρησης της απόδοσης των υπαλλήλων.

Στον κρίσιμο τομέα της αποτελεσματικότητας της φορολογικής διοίκησης θα υλοποιηθούν νέα εργαλεία ελέγχων μέσω του My Data, κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας και νέα εργαλεία για το εντοπισμό «ξεπλύματος» μαύρων χρημάτων.

Μέσω των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, μήνες μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, προωθείται και η εκ βάθρων αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου. Στα μεγάλα ψηφιακά έργα προωθείται η υλοποίηση της επέκτασης των δικτύων 5ης γενιάς (5G), η διασύνδεση των νησιών με οπτικές ίνες, η δημιουργία του δικτύου μικροδορυφόρων και η αναβάθμιση του συστήματος πληροφόρησης και επικοινωνίας του Δημοσίου, με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Επίσης στα ορόσημα περιλαμβάνονται έργα για την εξοικονόμηση νερού για την αναδάσωση στην Πάρνηθα και την επέκταση του ποσοστού των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της χώρας.

Δεν πρέπει να παραβλέπεται πως το κολοσσιαίο εγχείρημα έχει δεσµευτικά χρονοδιαγράµµατα και ηµεροµηνία λήξης τον Αύγουστο του 2026. Αν η υλοποίηση πέσει έξω στους χρόνους, χάνονται χρήµατα, χάνονται και τα έργα, ενώ τα δάνεια πρέπει να επιστραφούν ακόµα και αν τα έργα δεν ολοκληρωθούν.

Βέβαια, η Ελλάδα, όπως και κάποια άλλα κράτη-μέλη, ευελπιστούν σε παράταση που κατά πάσα πιθανότητα θα λάβουν, τόσο για την τήρηση κάποιων οροσήμων, όσο και για τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης. Επικαλούνται τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία, τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και την εκτίναξη κόστους σε πρώτες ύλες και υλικά. Χωρίς την παράταση πολλά από τα ελληνικά έργα κινδυνεύουν να μείνουν στα χαρτιά, με βάση την εμπειρία από την πρώτη τριετία του Ταμείου Ανάκαμψης.

Εκτιμάται πως τα διαθέσιμα κεφάλαια 32 δισ. ευρώ του Ταμείου μπορούν να κινητοποιήσουν επενδύσεις μέχρι και 27 δισ. ευρώ, συμβάλλοντας στο χτίσιμο μίας άλλης οικονομίας κι ενός νέου παραγωγικού μοντέλου.

Το Ταµείο αποτελεί το αναπτυξιακό πολυβόλο στην προσπάθεια της Ελλάδας να μπει… στην ελίτ των οικονομιών. Μέχρι τώρα έχουν διατεθεί περίπου 7 δισ. ευρώ κρατικών πόρων, αλλά αποµένουν ακόµα 25 δισ. που µε επαναδιαπραγµάτευση και νέα κατανοµή µπορεί η κυβέρνηση να τα κάνει 30 δισ. ευρώ, τα οποία στη συνέχεια θα αποτελέσουν μαγνήτη για επιπλέον κεφάλαια 20 δισ. ευρώ.

Η προηγούμενη κυβέρνηση, µάλιστα, είχε ζητήσει από την Ε.Ε. να δοθούν επιπλέον 5 δισ. ευρώ ως επιχορηγήσεις και δάνεια από αναξιοποίητα κονδύλια που δεν κατάφεραν να απορροφήσουν άλλες χώρες. Η πρόοδος που έχει πετύχει η χώρα μας και οι πολύ καλοί ρυθμοί απορρόφησης των πόρων του Ταμείου θα βαρύνουν για να δοθεί το πράσινο φως από την Κομισιόν, εκτός απροόπτου.

Αν ληφθεί υπόψιν και το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027, στην Ελλάδα δυνητικά μπορούν να εισρεύσουν, μέχρι το 2030, κεφάλαια (ιδιωτικά, δημόσια, επενδυτικά) που προσεγγίζουν τα 100 δισ. ευρώ. Πόροι – μαμούθ που μπορούν να αλλάξουν εκ βάθρων την ελληνική οικονομία. Καλύτερη υγεία και παιδεία, ψηφιοποίηση του κράτους, ενίσχυση της δηµόσιας διοίκησης, βελτίωση κρίσιμων υποδοµών που έχει ανάγκη η χώρα, παραγωγικές επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας θα είναι τα αποτελέσματα της ορθολογικής και ταχείας αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27.08.2023