09/03/2023 14:30
Στο διήμερο ετήσιο συνέδριο για τις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη που ξεκίνησε σήμερα στην Αίθουσα Τελετών του Παλαιού Κτηρίου της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ παρουσιάζονται και φέτος τα πορίσματα της ανασκαφής του περασμένου καλοκαιριού στην ακρόπολη της Αμφίπολης που διενεργείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Από κοινού υλοποιούν από το 2019 ερευνητικό πρόγραμμα υπό τη διεύθυνση της Προϊσταμένης της Εφορείας, δρ. Δημητρίας Μαλαμίδου, και του καθηγητή κλασικής αρχαιολογίας Δημήτρη Δαμάσκου.
Στόχος του προγράμματος είναι η μελέτη των προχριστιανικών φάσεων της ακρόπολης της Αμφίπολης, εκεί όπου βρισκόταν το κέντρο της πόλης διαχρονικά. Οι ανασκαφές συνεχίζουν τις παλαιότερες της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, οι οποίες έφεραν στο φως δείγματα, μόνον, προχριστιανικών αρχαιοτήτων. Παράλληλα, υλοποιείται πρόγραμμα καταγραφής των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών που βρίσκονται στην ακρόπολη, και μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για αρχαία κτίσματα που βρίσκονταν στον χώρο.
Οι ανασκαφές επικεντρώνονται δυτικά της Βασιλικής Γ, ναός ο οποίος σώζει πλήθος εντοιχισμένων προγενέστερων αρχιτεκτονικών μελών. Οι έως τώρα έρευνες συνέχισαν την αποκάλυψη τμήματος πρώιμου ελληνιστικού κτηρίου, μεγάλο μέρος του οποίου καταστράφηκε όταν κτίστηκε η Βασιλική. Στο δυτικό τμήμα του κτιρίου αυτού εντοπίσθηκαν κατά τις προηγούμενες ανασκαφικές περιόδους υπολείμματα εργαστηριακής δραστηριότητας με ευρήματα τα οποία χρονολογούνται από τον ύστερο 5ο/πρώιμο 4ο αι. π.Χ. και εξής. Στην περιοχή αυτή αποκαλύφθηκαν έως τώρα σημαντικά ευρήματα, μεταξύ άλλων και ο εντυπωσιακός κορμός μαρμάρινου θωρακοφόρου ανδριάντα της εποχής του Αυγούστου, ο οποίος απεικονίστηκε σε αρκετά δημοσιεύματα της περασμένης χρονιάς.
Οι τελευταίες ανασκαφικές έρευνες επικεντρώνονται σε ένα μεγάλο ρωμαϊκό κτήριο με πολύ καλή τοιχοποιία, χωρίς να έχει ακόμη ολοκληρωθεί η ανασκαφή του. Το συνολικό του μήκος στον άξονα βορρά-νότου ανέρχεται έως τώρα στα 8,5 μ., με άγνωστο ακόμα πλάτος. Στις δύο εσωτερικές όψεις των τοίχων του ανεσκαμμένου κτίσματος σώζονται τετράπλευρες οπές για τη στερέωση δοκαριών ορόφου ή δαπέδου.
Σε δοκιμαστική τομή κατά μήκος ενός τοίχου του, εκεί όπου η ανασκαφή είχε φέρει στο φως πολλά σιδερένια τμήματα από κλειδαριές και σύρτες, αποκαλύφθηκε πλήθος τμημάτων αγγείων μεγάλου μεγέθους, κυρίως αμφορέων και πίθων οικιακής χρήσης, καθώς και μικρότερα αγγεία, όπως πινάκια και χυτρίδια, ενώ είναι ενδιαφέρον το ότι μερικές οινοχόες, ή πρόχοι όπως λέγονται στην αρχαιολογική ορολογία, με τριφυλλόσχημο στόμιο, διασώθηκαν ακέραιες. Είναι ενδιαφέρον το ότι τα αγγεία βρέθηκαν στη σειρά τοποθετημένα προσεκτικά ανά είδος: σε μία γωνία μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία, δίπλα τους πινάκια και στην άλλη γωνία κύπελλα και οινοχόες.
«Η πρωιμότερη κεραμική χρονολογείται στον δεύτερο και τον τρίτο μεταχριστιανικό αιώνα, όπως μαρτυρεί η αντίστοιχη κεραμική από τα νεκροταφεία της Θεσσαλονίκης, αλλά και αλλού», εξηγεί ο κ. Δαμάσκος.
Στο στρώμα καταστροφής σώζονται και όστρακα από αγγεία των επόμενων αιώνων, πιθανότατα έως και τον 7ο αι. μ.Χ., εποχή κατά την οποία εγκαταλείπεται σταδιακά ο χώρος. Η ερμηνεία του συνολικού ευρήματος είναι ότι τα αγγεία ήταν τοποθετημένα σε υπόγειο κάτω από καταπακτή που βρισκόταν κάτω από το δάπεδο ισογείου. Έχει ήδη ξεκινήσει η μελέτη της κεραμικής, όπως και η υλοποίηση προγράμματος για τη διερεύνηση μέσω αναλύσεων πιθανών υπολειμμάτων στο εσωτερικό των αγγείων.
Η ανασκαφή του ιδιαίτερα ενδιαφέροντος ρωμαϊκού κτίσματος, θα συνεχιστεί και φέτος το καλοκαίρι, αν θα έχει ολοκληρωθεί η ανασκαφή του, όμως, αυτό δεν είναι σε καμιά περίπτωση βέβαιο. Όπως άλλωστε αποσαφηνίζει ο κ. Δαμάσκος, «ποτέ δεν ξέρουμε τι θα βγάλει η ανασκαφική σκαπάνη, αυτό που θα θέλαμε, όμως, είναι να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα του κτηρίου για τη χρήση του, αλλά και περισσότερα αγγεία ακέραια από το υπόγειό του, μια που είναι πολύ σπάνιο να ανευρίσκονται ακέραια αγγεία σε δημόσιο χώρο. Συνήθως εντοπίζονται ακέραια αγγεία σε τάφους, εκεί όπου εναποτίθενται σε προστατευμένο περιβάλλον. Μπορούμε έτσι να τεκμηριώσουμε καλύτερα και τα πιθανά οργανικά κατάλοιπα σε αυτά».
Η ιστορία των ανασκαφών και τα πρόσφατα πορίσματα, μαζί με φωτογραφίες από τον χώρο, βρίσκονται και στον ιστότοπο της ανασκαφής.
18/09/2023 13:23
01/05/2023 14:54
11/03/2023 16:32
Στο διήμερο ετήσιο συνέδριο για τις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη που ξεκίνησε σήμερα στην Αίθουσα Τελετών του Παλαιού Κτηρίου της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ παρουσιάζονται και φέτος τα πορίσματα της ανασκαφής του περασμένου καλοκαιριού στην ακρόπολη της Αμφίπολης που διενεργείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Από κοινού υλοποιούν από το 2019 ερευνητικό πρόγραμμα υπό τη διεύθυνση της Προϊσταμένης της Εφορείας, δρ. Δημητρίας Μαλαμίδου, και του καθηγητή κλασικής αρχαιολογίας Δημήτρη Δαμάσκου.
Στόχος του προγράμματος είναι η μελέτη των προχριστιανικών φάσεων της ακρόπολης της Αμφίπολης, εκεί όπου βρισκόταν το κέντρο της πόλης διαχρονικά. Οι ανασκαφές συνεχίζουν τις παλαιότερες της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, οι οποίες έφεραν στο φως δείγματα, μόνον, προχριστιανικών αρχαιοτήτων. Παράλληλα, υλοποιείται πρόγραμμα καταγραφής των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών που βρίσκονται στην ακρόπολη, και μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για αρχαία κτίσματα που βρίσκονταν στον χώρο.
Οι ανασκαφές επικεντρώνονται δυτικά της Βασιλικής Γ, ναός ο οποίος σώζει πλήθος εντοιχισμένων προγενέστερων αρχιτεκτονικών μελών. Οι έως τώρα έρευνες συνέχισαν την αποκάλυψη τμήματος πρώιμου ελληνιστικού κτηρίου, μεγάλο μέρος του οποίου καταστράφηκε όταν κτίστηκε η Βασιλική. Στο δυτικό τμήμα του κτιρίου αυτού εντοπίσθηκαν κατά τις προηγούμενες ανασκαφικές περιόδους υπολείμματα εργαστηριακής δραστηριότητας με ευρήματα τα οποία χρονολογούνται από τον ύστερο 5ο/πρώιμο 4ο αι. π.Χ. και εξής. Στην περιοχή αυτή αποκαλύφθηκαν έως τώρα σημαντικά ευρήματα, μεταξύ άλλων και ο εντυπωσιακός κορμός μαρμάρινου θωρακοφόρου ανδριάντα της εποχής του Αυγούστου, ο οποίος απεικονίστηκε σε αρκετά δημοσιεύματα της περασμένης χρονιάς.
Οι τελευταίες ανασκαφικές έρευνες επικεντρώνονται σε ένα μεγάλο ρωμαϊκό κτήριο με πολύ καλή τοιχοποιία, χωρίς να έχει ακόμη ολοκληρωθεί η ανασκαφή του. Το συνολικό του μήκος στον άξονα βορρά-νότου ανέρχεται έως τώρα στα 8,5 μ., με άγνωστο ακόμα πλάτος. Στις δύο εσωτερικές όψεις των τοίχων του ανεσκαμμένου κτίσματος σώζονται τετράπλευρες οπές για τη στερέωση δοκαριών ορόφου ή δαπέδου.
Σε δοκιμαστική τομή κατά μήκος ενός τοίχου του, εκεί όπου η ανασκαφή είχε φέρει στο φως πολλά σιδερένια τμήματα από κλειδαριές και σύρτες, αποκαλύφθηκε πλήθος τμημάτων αγγείων μεγάλου μεγέθους, κυρίως αμφορέων και πίθων οικιακής χρήσης, καθώς και μικρότερα αγγεία, όπως πινάκια και χυτρίδια, ενώ είναι ενδιαφέρον το ότι μερικές οινοχόες, ή πρόχοι όπως λέγονται στην αρχαιολογική ορολογία, με τριφυλλόσχημο στόμιο, διασώθηκαν ακέραιες. Είναι ενδιαφέρον το ότι τα αγγεία βρέθηκαν στη σειρά τοποθετημένα προσεκτικά ανά είδος: σε μία γωνία μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία, δίπλα τους πινάκια και στην άλλη γωνία κύπελλα και οινοχόες.
«Η πρωιμότερη κεραμική χρονολογείται στον δεύτερο και τον τρίτο μεταχριστιανικό αιώνα, όπως μαρτυρεί η αντίστοιχη κεραμική από τα νεκροταφεία της Θεσσαλονίκης, αλλά και αλλού», εξηγεί ο κ. Δαμάσκος.
Στο στρώμα καταστροφής σώζονται και όστρακα από αγγεία των επόμενων αιώνων, πιθανότατα έως και τον 7ο αι. μ.Χ., εποχή κατά την οποία εγκαταλείπεται σταδιακά ο χώρος. Η ερμηνεία του συνολικού ευρήματος είναι ότι τα αγγεία ήταν τοποθετημένα σε υπόγειο κάτω από καταπακτή που βρισκόταν κάτω από το δάπεδο ισογείου. Έχει ήδη ξεκινήσει η μελέτη της κεραμικής, όπως και η υλοποίηση προγράμματος για τη διερεύνηση μέσω αναλύσεων πιθανών υπολειμμάτων στο εσωτερικό των αγγείων.
Η ανασκαφή του ιδιαίτερα ενδιαφέροντος ρωμαϊκού κτίσματος, θα συνεχιστεί και φέτος το καλοκαίρι, αν θα έχει ολοκληρωθεί η ανασκαφή του, όμως, αυτό δεν είναι σε καμιά περίπτωση βέβαιο. Όπως άλλωστε αποσαφηνίζει ο κ. Δαμάσκος, «ποτέ δεν ξέρουμε τι θα βγάλει η ανασκαφική σκαπάνη, αυτό που θα θέλαμε, όμως, είναι να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα του κτηρίου για τη χρήση του, αλλά και περισσότερα αγγεία ακέραια από το υπόγειό του, μια που είναι πολύ σπάνιο να ανευρίσκονται ακέραια αγγεία σε δημόσιο χώρο. Συνήθως εντοπίζονται ακέραια αγγεία σε τάφους, εκεί όπου εναποτίθενται σε προστατευμένο περιβάλλον. Μπορούμε έτσι να τεκμηριώσουμε καλύτερα και τα πιθανά οργανικά κατάλοιπα σε αυτά».
Η ιστορία των ανασκαφών και τα πρόσφατα πορίσματα, μαζί με φωτογραφίες από τον χώρο, βρίσκονται και στον ιστότοπο της ανασκαφής.
ΣΧΟΛΙΑ