Η ζωή παίζει καμιά φορά περίεργα παιχνίδια. Πολλοί θεωρούν ως κορυφαία πολιτική στιγμή στην 15ετή και πλέον θητεία του Αλέξη Τσίπρα στην αρχηγία του κόμματός του, την απόφασή του, της 27ης Ιουνίου 2015, να προχωρήσει στην προκήρυξη του περίφημου δημοψηφίσματος που λίγο έλειψε να οδηγήσει τη χώρα σε απίστευτες περιπέτειες. 

Κλείνοντας το διάγγελμά του, τα ξημερώματα εκείνου του Σαββάτου ο τότε πρωθυπουργός είχε δεσμευτεί πως θα σεβαστεί τη βούληση του ελληνικού λαού, «όποια κι αν είναι».

Ωστόσο, λίγες ημέρες μετά το «περήφανο ΟΧΙ», ο κ. Τσίπρας έκανε την κωλοτούμπα, υπέγραψε το τρίτο και επαχθέστερο μνημόνιο, με αντάλλαγμα την παραμονή της χώρας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. 

Όμως, η Ιστορία, ενίοτε εκδικείται. Δύο ημέρες πριν από την όγδοη επέτειο της προκήρυξης εκείνου του δημοψηφίσματος-οπερέτας ο εμπνευστής του υπέστη τη δεινότερη πολιτική ήττα του ως αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ και δύο ημέρες μετά την όγδοη επέτειο της προκήρυξης του δημοψηφίσματος, την ημέρα που έκλειναν οι τράπεζες, αποφάσισε να παραιτηθεί από την αρχηγία.

Κανένας δεν γνωρίζει σήμερα, πιθανότατα ούτε ο ίδιος, εάν η παραίτησή του από την αρχηγία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σηματοδοτεί και το τέλος της πολιτικής καριέρας του, τουλάχιστον σε ρόλο πρωταγωνιστή. 

Άλλωστε, είναι και η ηλικία του, μόλις 49 ετών, που του επιτρέπει να δοκιμάσει ενδεχομένως στο μέλλον, μία δυναμική επιστροφή, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες. 

Προς το παρόν, πάντως, θα παραμείνει απ’ ότι φαίνεται απλός βουλευτής, με τα επιπλέον προνόμια που του δίνει ο κανονισμός της Βουλής, ως πρώην πρωθυπουργού.

Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο νεότερος σε ηλικία πρώην πρωθυπουργός που εξαναγκάζεται σε παραίτηση από την αρχηγία του κόμματός του, έπειτα από αλλεπάλληλες εκλογικές ήττες. Όπως ήταν και ο νεότερος αρχηγός κόμματος, όταν εξελέγη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ το 2008, σε ηλικία μόλις 34 ετών. Όπως ήταν και ο νεότερος σε ηλικία πρωθυπουργός σε ηλικία 41 ετών. 

«Παρέλαβα σε ηλικία μόλις 34 ετών ένα μικρό κόμμα της αριστεράς», είπε ο Αλέξης Τσίπρας στις δηλώσεις που έκανε στο Ζάππειο το μεσημέρι της Πέμπτης, ανακοινώνοντας την απόφασή του να παραιτηθεί από την αρχηγία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. 

Μία απόφαση η οποία ήταν αντίθετη με όσα είχε ανακοινώσει το βράδυ των εκλογών της 25ης Ιουνίου όταν είχε πει πως θα θέσει τον εαυτό του στην κρίση των μελών του ΣΥΡΙΖΑ, υπαινισσόμενος έτσι, πως θα παρέμενε στην αρχηγία, παρά και τη νέα και δεινότερη εκλογική ήττα του. 

Ωστόσο, μόλις τέσσερις μέρες μετά, άλλαξε την απόφασή του, κάτι που έκανε άλλωστε, πολλές φορές στην μακρά πολιτική διαδρομή του.

Από τις καταλήψεις στην αρχηγία

Άλλο ένα από τα περίεργα παιχνίδια που παίζει η ζωή είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας συστήθηκε στο ευρύ κοινό, ως εκπρόσωπος των μαθητών που έκαναν καταλήψεις, την εποχή που πρωθυπουργός ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και απέρχεται από την αρχηγία του ΣΥΡΙΖΑ επί πρωθυπουργίας Κυριάκου Μητσοτάκη. 

Ξεκίνησε την πολιτική διαδρομή του το 1988 από τις τάξεις της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας (ΚΝΕ). Έγινε γνωστός από εκείνη την περίφημη συνέντευξη που είχε δώσει στη δημοσιογράφο Άννα Παναγιωταρέα, ως εκπρόσωπος των μαθητών κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων και των καταλήψεων της περιόδου 1990-1991. 

Είχε ζητήσει τότε, σε εκείνη τη συνέντευξη, να μπορούν οι μαθητές να αποφασίζουν ποιο μάθημα θα παρακολουθούν και ποιο όχι! Μετά τη διάσπαση του ενιαίου Συνασπισμού, ο Τσίπρας αποχώρησε από την ΚΝΕ.

Ακολούθησαν οι σπουδές του στο Πολυτεχνείο όπου, ως φοιτητής συμμετείχε στην ίδρυση της παράταξης «Εγκέλαδος», συνιστώσας των Εναλλακτικών Ριζοσπαστικών Αριστερών Σχημάτων. Στην πορεία εντάχθηκε στη Νεολαία του Συνασπισμού της οποίας ανέλαβε γραμματέας κατά την περίοδο 1999-2003. Με αυτή την ιδιότητα ήταν μεταξύ εκείνων που είχαν ταξιδέψει το 2001, στην Ιταλία για να συμμετάσχουν στις διαδηλώσεις εναντίον της συνόδου κορυφής των G8 στη Γένοβα. 

Όμως υπήρξε ένα από τα 135 στελέχη του ΣΥΝ τότε που θεωρήθηκαν ύποπτα για πρόκληση επεισοδίων, με αποτέλεσμα να τους απαγορευτεί η αποβίβαση στο λιμάνι της Αγκόνας.

Η πρώτη του κάθοδος στον κεντρικό πολιτικό στίβο ήταν το 2004 όταν έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής χωρίς ωστόσο να εκλεγεί. Λίγους μήνες μετά, μεταπήδησε από τη Νεολαία στο κόμμα, όπου εξελέγη μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του Συνασπισμού και στη συνέχεια και μέλος του κορυφαίου καθοδηγητικού οργάνου που ήταν η Πολιτική Γραμματεία του κόμματος. 

Ο Αλέξης Τσίπρας είχε καταφέρει να μπει για τα καλά πλέον στην ηγετική ομάδα του κόμματος. Το πρώτο μεγάλο βήμα το έκανε το 2006 όταν προτάθηκε από τον Συνασπισμό για υποψήφιος δήμαρχος της Αθήνας, λαμβάνοντας μάλιστα ποσοστό 10,5% που για τα δεδομένα του ΣΥΝ αποτελούσε εξαιρετική επίδοση. 

Η υποψηφιότητά του είχε επιβληθεί ουσιαστικά από τον τότε πρόεδρο του κόμματος Αλέκο Αλαβάνο, καθώς η Νομαρχιακή Επιτροπή της Α’ Αθήνας είχε προτείνει για υποψήφιο δήμαρχο τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη. Τη διχογνωμία μεταξύ της Πολιτικής Γραμματείας και της Νομαρχιακής Επιτροπής κλήθηκε να επιλύσει η Κεντρική Πολιτική Επιτροπή η οποία έδωσε το χρίσμα στον Αλέξη Τσίπρα. 

Ο δρόμος για το νεαρό στέλεχος είχε πλέον ανοίξει διάπλατα, με τις ευλογίες και τις πλάτες του Αλέκου Αλαβάνου. Εκείνος ήταν που τον πρότεινε για πρόεδρο του κόμματος τον Φεβρουάριο του 2008, στο 5ο συνέδριο του Συνασπισμού. Αντίπαλός του ήταν ο Φώτης Κουβέλης. Ο Αλέξης Τσίπρας, σε ηλικία μόλις 34 ετών, εξελέγη πρόεδρος του κόμματος λαμβάνοντας 840 ψήφους (ποσοστό 70,4%) έναντι 342 του Φώτη Κουβέλη (28,7%).

Βουλευτής και πρωθυπουργός

Περίπου ενάμιση χρόνο μετά την εκλογή του στην αρχηγία, στις εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 ο Αλέξης Τσίπρας εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής Α’ Αθηνών και γίνεται πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. 

Η έναρξη της κοινοβουλευτικής θητείας του συνέπεσε με τη μνημονιακή περίοδο. Οι έντονες αντιπαραθέσεις, αρχικά με την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου και εν συνεχεία με αυτήν των Σαμαρά - Βενιζέλου τον βοήθησαν να αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή του αντιμνημονιακού κινήματος. 

Έτσι στις εκλογές του Μαΐου 2012 κατάφερε να εκτοξεύσει τον ΣΥΡΙΖΑ στο 16,78% και έναν μήνα μετά στο 26,89%, οδηγώντας τον στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εκτοπίζοντας το ΠΑΣΟΚ και απέχοντας μόλις τρεις ποσοστιαίες μονάδες από τη Νέα Δημοκρατία. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μπει πλέον για τα καλά σε τροχιά εξουσίας.

Το άστρο του άρχισε να λάμπει και στην Ευρώπη καθώς από τον Δεκέμβριο του 2012 ως τον Δεκέμβριο του 2015 διετέλεσε αντιπρόεδρος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, της οποίας ηγήθηκε στις ευρωεκλογές του 2014 ως υποψήφιος για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Νωρίτερα, τον Ιούλιο του 2013 πραγματοποιήθηκε το ιδρυτικό του συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος μετατράπηκε σε ενιαίο κόμμα, με τον Αλέξη Τσίπρα να εκλέγεται πανηγυρικά πρόεδρος με ποσοστό 74%. Τον Δεκέμβριο του 2014 καταψηφίζει την υποψηφιότητα του Σταύρου Δήμα για το αξίωμα του προέδρου της Δημοκρατίας με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές στις 15 Ιανουαρίου 2015, τις οποίες κερδίζει ο ΣΥΡΙΖΑ με 36,3% εκλέγοντας 149 βουλευτές. 

Καίτοι επικεφαλής κόμματος της Αριστεράς, ο κ. Τσίπρας δεν δίστασε την επομένη των εκλογών να έρθει σε συμφωνία με τον ακραίο δεξιό Πάνο Καμμένο, αρχηγό των Ανεξάρτητων Ελλήνων εξασφαλίζοντας έτσι τη δεδηλωμένη και λαμβάνοντας εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον αείμνηστο Κάρολο Παπούλια. 

Έτσι, σε μόλις επτά χρόνια από τότε που εξελέγη αρχηγός του Συνασπισμού, ο Αλέξης Τσίπρας, καβαλώντας το αντιμνημονιακό κύμα κατάφερε να γίνει πρωθυπουργός, ο πρώτος αριστερός πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας, σε ηλικία 41 ετών.

Το εφιαλτικό οκτάμηνο του 2015

Όπως απεδείχθη στη συνέχεια, ο Αλέξης Τσίπρας απεδείχθη εντελώς απροετοίμαστος στη δύσκολη μάχη που είχε να δώσει με τους δανειστές. Πίστεψε πως το άστρο του, που τον οδήγησε απροσδόκητα στην πρωθυπουργία, θα ήταν αρκετό για να τα βγάλει πέρα στις δύσκολες διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους ηγέτες.

Οι κυριότεροι σταθμοί σε αυτό το πραγματικά εφιαλτικό οκτάμηνο του 2015 ήταν οι εξής:

- 20 Φεβρουαρίου 2015, το Eurogroup αποφασίζει παράταση του ελληνικού προγράμματος διάσωσης για τέσσερις μήνες.

- 22 Ιουνίου, ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε μια νέα ελληνική πρόταση στη σύνοδο κορυφής, η οποία περιλάμβανε τη σταδιακή αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 έτη και τον περιορισμό της πρόωρης συνταξιοδότησης. Η πρόταση όμως απορρίφθηκε από τους εταίρους.

- 27 Ιουνίου, ανακοίνωσε την απόφασή του να προχωρήσει στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.

- 29 Ιουνίου, κλείνουν οι ελληνικές τράπεζες και επιβάλλεται έλεγχος κεφαλαίων (capital controls).

- 5 Ιουλίου, διεξάγεται το δημοψήφισμα - οπερέτα, με το ερώτημα εάν έπρεπε να εγκριθούν τα μέτρα λιτότητας που απαιτούσαν οι δανειστές. Το “όχι” θριάμβευσε λαμβάνοντας 61,31%. Το ίδιο βράδυ παραιτείται ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, αντιλαμβανόμενος ότι ο κ. Τσίπρας βρίσκεται σε αδιέξοδο.

- 13 Ιουλίου, έπειτα από δραματικές διαπραγματεύσεις οι οποίες διήρκεσαν περί τις 17 ώρες ο Αλέξης Τσίπρας αποδέχεται τη συμφωνία για ένα τρίτο μνημόνιο, το επαχθέστερο όλων. Η συμφωνία επικυρώνεται από τη Βουλή με τις ψήφους και της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Από τον ΣΥΡΙΖΑ αποχωρούν περισσότεροι από τριάντα βουλευτές με αποτέλεσμα να χαθεί η δεδηλωμένη.

- 20 Αυγούστου, ο Αλέξης Τσίπρας οδηγείται αναγκαστικά σε παραίτηση και η χώρα οδηγείται σε εκλογές.

- 20 Σεπτεμβρίου, ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει τις εκλογές και ο Αλέξης Τσίπρας γίνεται ξανά πρωθυπουργός με τη σύμπραξη και των ΑΝΕΛ, έχοντας πλειοψηφία 155 βουλευτών.

Τους μήνες που ακολούθησαν ο κ. Τσίπρας, ως πρωθυπουργός, εφάρμοσε με ευλάβεια το τρίτο μνημόνιο με περικοπές στο ΕΚΑΣ, παραχώρηση της δημόσιας περιουσίας στο Υπερταμείο για 100 χρόνια κ.ο.κ. 

Το καλοκαίρι του 2018 ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε την οριστική έξοδο από τη δανειακή σύμβαση, αλλά με παραμονή της χώρας υπό πολυετή επιτήρηση.

Η Συμφωνία των Πρεσπών

Το καλοκαίρι του 2018 συνέβησαν άλλα δύο κορυφαία γεγονότα. Το πρώτο ήταν στις 23 Ιουλίου, η τραγωδία στο Μάτι με την εκατόμβη των θυμάτων από την πρωτοφανή πυρκαγιά. Η διαχείριση εκείνης της επιχείρησης, κυρίως όσα συνέβησαν μετά την τραγωδία, αποτέλεσαν στίγμα για τη διακυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα.

Λίγο νωρίτερα, στις 12 Ιουνίου, Ελλάδα και ΠΓΔΜ υπογράφουν τη «Συμφωνία των Πρεσπών», σε μια τελετή στο χωριό Ψαράδες της Μεγάλης Πρέσπας. Στις 25 Ιανουαρίου 2019, η Συμφωνία εγκρίθηκε από τη Βουλή με 153 ψήφους και τέθηκε σε ισχύ στις 12 Φεβρουαρίου 2019. 

Η υπογραφή της συμφωνίας προκάλεσε τριγμούς στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, οδήγησε στην αποχώρηση του Πάνου Καμμένου, γεγονός που εξανάγκασε τον Αλέξη Τσίπρα να συνεχίσει να κυβερνά με την υποστήριξη βουλευτών που είχαν ανεξαρτητοποιηθεί από ΑΝΕΛ, Ποτάμι και Ένωση Κεντρώων.

Οι απανωτές ήττες και η παραίτηση

Το 2019 ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα. Αρχικά ηττήθηκε στις ευρωεκλογές του Μαΐου με τη ΝΔ να λαμβάνει 33,12% και τον ΣΥΡΙΖΑ 23,75%, γεγονός που τον ανάγκασε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τις 7 Ιουλίου, τις οποίες επίσης έχασε, αν και ανέκαμψε δημοσκοπικά φτάνοντας στο 31,5%, με τη ΝΔ όμως κοντά στο 40%.

Αλλά τα χειρότερα δεν είχαν έρθει για τον Αλέξη Τσίπρα. Οι διπλές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2023 του επιφύλασσαν δύο δεινές εκλογικές ήττες με ποσοστά της τάξης του 20% και του 17,83%. Ποσοστά τα οποία οδηγούν τον ΣΥΡΙΖΑ πίσω, στον Μάιο του 2012 με τη διαφορά όμως, ότι αυτή τη φορά, το κόμμα βρίσκεται στην κάθοδο. 

Η ανέλπιστη κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ οδήγησε τον Αλέξη Τσίπρα, μοιραία στην παραίτηση.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 02.07.2023