Τις τελευταίες εβδομάδες ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, ένα νέο τοπίο έχει διαμορφωθεί στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Από την τουρκική πλευρά έχουν σταματήσει τελείως οι προκλήσεις, οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις. Μετά από 20 ολόκληρα χρόνια ο υπουργός Άμυνας επισκέφτηκε την Τουρκία και συζήτησε με τον Τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ την επέκταση του μορατόριουμ των στρατιωτικών ασκήσεων στο Αιγαίο κατά ένα μήνα.

Ο εξ απορρήτων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν έκανε λόγο στις αρχές της εβδομάδας για «μηχανισμό εξομάλυνσης» των σχέσεων με την Ελλάδα που όπως ισχυρίστηκε λειτουργεί ήδη πριν από τους σεισμούς.

Συγκεκριμένα σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο Ιμπραχίμ Καλίν αναφέρθηκε στη θετική ατμόσφαιρα που επικρατεί μεταξύ των δύο χωρών, η οποία εξελίσσεται πλέον σε δυναμική.

«Ευεργετική η δυναμική που πετύχαμε τους τελευταίους μήνες»

«Θεωρούμε ότι η δυναμική που επιτύχαμε τους τελευταίους μήνες είναι ικανοποιητική και ευεργετική. Υπήρξε μερική χαλάρωση και πριν από το σεισμό, ξέρετε. Είχαμε στήσει έναν μηχανισμό. Δηλ. υπάρχουν διαδικασίες με τις οποίες ασχολούνται και άμεσα εφαρμόζουν αρμόδιες αρχές και τα υπουργεία μας», είπε ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου.

Ο Ιμπραχίμ Καλίν επισήμανε ότι αυτή τη στιγμή οι δύο κυβερνήσεις βρίσκονται σε διαδικασία αναζήτησης διεξόδων, υπενθυμίζοντας ωστόσο ότι επιθυμία της Άγκυρας θα ήταν να βρεθούν χωρίς την ανάμειξη τρίτων. «Υπάρχουν θέματα. Υπάρχει η ασφάλεια των συνόρων. Υπάρχει ο εναέριος χώρος. Υπάρχουν θέματα θαλάσσιας υφαλοκρηπίδας. Υπάρχει το Λιμενικό. Υπάρχουν διπλωματικές σχέσεις. Έχουμε πολλά θέματα φυσικά με την Ελλάδα. Και στο πλαίσιο της εντολής που λάβαμε από τον Πρόεδρό μας, έχω συνομιλητή εκεί, αρμόδιους συναδέλφους μας, με τους οποίους υλοποιήσαμε και συνεχίζουμε αυτή τη διαδικασία. Η μείωση της έντασης και η ύπαρξη κλίματος ηρεμίας είχε ήδη ξεκινήσει πριν από τον σεισμό. Πέρασε σε νέα διάσταση με το σεισμό.

«Η ελληνική πλευρά εργάστηκε πολύ σκληρά»

Η ελληνική πλευρά εργάστηκε πολύ σκληρά σε αυτή τη διαδικασία. Έκανε μια ειλικρινή προσπάθεια. Έστειλε ομάδες έρευνας και διάσωσης. Έστειλε βοήθεια. Οι γιατροί έστειλαν ομάδες. Αυτό είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό. Σε αυτό το σημείο, τους είμαστε και ευγνώμονες. Θα ήθελα να το επαναλάβω αυτό.

Θέλουμε να διατηρήσουμε αυτόν τον άνεμο, το μομέντουμ. Τι μπορούμε να κάνουμε; Πώς μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας σε διμερές επίπεδο μιλώντας μεταξύ μας; Αυτό είναι το βασικό μας αίτημα. Η Τουρκία και η Ελλάδα να λύσουν τα προβλήματά τους μιλώντας απευθείας μεταξύ τους. Nα πω πολύ ξεκάθαρα το εξής: Εάν προσπαθήσουμε να τα λύσουμε μέσω του Παρισιού, των Βρυξελλών, της Ουάσιγκτον, αυτό θα μας οδηγήσει σε αδιέξοδο. Είμαστε δύο γείτονες. Είμαστε δύο χώρες που μοιραζόμαστε το Αιγαίο και είμαστε εδώ εκατοντάδες χρόνια. Και θα συνεχίσουμε να είμαστε εδώ. Ας κάνουμε λοιπόν αυτές τις συναντήσεις και συζητήσεις απευθείας. Όχι μέσω άλλων. Γιατί όταν συμβαίνει αυτό, υπεισέρχονται άλλα πράγματα. Πρέπει να μπορούμε να βρίσκουμε λύσεις μόνοι μας. Το έχουμε κάνει στο παρελθόν, μπορούμε να το κάνουμε και σήμερα. Ο πρόεδρός μας έχει θέληση σε αυτό το θέμα. Θέληση έχει και ο κ. Μητσοτάκης. Το βλέπω αυτό», προέκρινε ο Ιμπραχίμ Καλίν.

Δε βλέπουμε την Ελλάδα ως απειλή

«Τώρα, και οι δύο χώρες πηγαίνουν σε εκλογές. Εμείς στις 14 Μαΐου, η Ελλάδα στις 21 Μαΐου. Ας περάσουμε με ασφάλεια αυτή τη διαδικασία. Αλλά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, φυσικά θα συνεχίσουμε να είμαστε σε στενή επαφή. Δεν είχαμε ποτέ στην ατζέντα μας να ξεκινήσουμε μια σύγκρουση, μια ένταση ή μια διαμάχη με την Ελλάδα. Δεν μπήκαμε ποτέ σε τέτοια διαδικασία. Δεν το βρίσκουμε και απαραίτητο. Ούτε βλέπουμε την Ελλάδα ως απειλή. Αλλά όταν υπάρχει απειλή για την κυριαρχία μας, τη ζωή μας, την πολιτική μας ενότητα, φυσικά, το πιο φυσικό μας δικαίωμα είναι να απαντήσουμε σε αυτήν. Είναι καθήκον μας να λάβουμε και τις απαραίτητες προφυλάξεις. Αλλά αυτός ο αέρας ηρεμίας είναι ευχάριστος. Να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε αυτή τη θετική ατζέντα. Να την μεταφέρουμε και σε άλλα πεδία – στον τουρισμό, στις διμερείς εμπορικές σχέσεις, στις ανθρώπινες σχέσεις μας. Αυτό (που συμβαίνει τώρα) να το ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο ώστε να έχουμε αρκετό πολιτικό κεφάλαιο για να το χρησιμοποιήσουμε θετικά όταν αύριο θα υπάρξει ξανά μια κρίση ή ένταση».

Τα περί μηχανισμού με την κυριολεκτική έννοια δεν επιβεβαιώνονται από το υπουργείο Εξωτερικών και την κυβέρνηση αλλά παραδέχονται πως υπάρχει μιαακολουθία κινήσεων καλής θέλησης εκατέρωθεν. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν πως ο Καλίν εννοεί την ανοικτή γραμμή που έχει με την διπλωματική σύμβουλο του πρωθυπουργού Άννα-Μαρία Μπούρα μετά τη συνάντησή του στο Βερολίνο.

Η Τουρκία δεν έχει καν πτητική δραστηριότητα στο Αιγαίο

Η στάση της ελληνικής πλευράς στους σεισμούς λειτούργησε καταλυτικά υπέρ ενός νέου γύρου ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Ο Ερντογάν την εκτίμησε και προσάρμοσε πάνω σε αυτήν την τακτική του. Όπως επεσήμανε και ο Νίκος Δένδιας υπάρχει πλήρης αλλαγή απέναντι στην Ελλάδα. Όλους αυτούς τους μήνες η Τουρκία δεν παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο ή τα ελληνικά χωρικά ύδατα και δεν έχει καν πτητική δραστηριότητα στο Αιγαίο.

Σε αυτές τις κινήσεις η Ελλάδα ανταποκρίνεται με διάφορους τρόπους. Με την επανάληψη των συζητήσεων για τα θέματα της θετικής ατζέντας και των διμερών οικονομικών σχέσεων. Με την επίσκεψη του αρμόδιου υφυπουργού Κώστα Φραγκογιάνννη στην Άγκυρα. Με τη συνεχή επικοινωνία των υπουργών Εξωτερικών. Και με την αποδοχή πρόσκλησης του Χουλουσί Ακάρ από τον Νίκο Παναγιωτόπουλο και τον Νότη Μηταράκη να επισκεφτούν τις σεισμόπληκτες περιοχές.

Μετά τις εκλογές η επανεκκίνηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου

Οι εκλογές βέβαια σε Ελλάδα και Τουρκία αποτελούν τον άγνωστο Χ για το πως θα συνεχιστεί η διαδικασία εξομάλυνσης στο μέλλον καθώς υπάρχει αβεβαιότητα για το ποια κυβέρνηση θα προκύψει όπως και για τις όποιες προθέσεις της.

Ο Νίκος Δένδιας πρόσφατα δήλωσε πως έχει μια σαφή εικόνα για το τι πρέπει να γίνει αμέσως μετά τις εκλογές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις την οποία και θα εισηγηθεί στον πρωθυπουργό την επομένη των εκλογών. Προανήγγειλε πάντως μια νέα πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς για να προχωρήσει ο ελληνοτουρκικός διάλογος, αν το αποτέλεσμα των εκλογών συνεχίσει να ευνοεί το κλιμα επαναπρσέγγισης ανάμεσα στις δύο χώρες.