Και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου γίνονται προσπάθειες να προβληθεί μια αλλαγή κλίματος στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. “Τρέχει, όμως, κάτι σημαντικότερο”;

Οι δημόσιες σχέσεις αντικατέστησαν, μετά τους σεισμούς, την ένταση που μπορούσε να εξελιχθεί και σε κάποιο είδος επεισοδίου. Το κλίμα άρχισε να αλλάζει σε πολιτικό επίπεδο μετά την επίσκεψη του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν σε Αθήνα και Άγκυρα.

Το τι διημείφθη κατά τις επισκέψεις αυτές μόνο ως εικασία μπορεί να διατυπωθεί. Σίγουρα, όμως, μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα από την συμπεριφορά, τις δηλώσεις και την κινήσεις των δύο χωρών. Στην τρέχουσα επικαιρότητα είχαμε τις προηγούμενες ημέρες τα ευχετήρια μηνύματα Ερντογάν προς Μητσοτάκη και Τσαβούσογλου προς Δένδια τα οποία στην Αθήνα προβλήθηκαν ως αλλαγή στις σχέσεις των δύο χωρών. Είναι υπερβολή η εκτίμηση αυτή αλλά κάτι- το τι θα φανεί στο μέλλον- πάει να αλλάξει. Όχι επί της ουσίας αλλά επί δευτερευόντων ζητημάτων τα οποία μπορεί να εκτονώσουν την ένταση.

Σημείο τομής στην πολιτική της γειτονικής χώρας θα είναι οι εκλογές της 14ης Μαϊου. Μια νίκη της αντιπολίτευσης διακρίνεται από τις δημοσκοπήσεις και τα δημοσιεύματα των τουρκικών ΜΜΕ αλλά οι σοβαρότεροι Τούρκοι αναλυτές είναι επιφυλακτικοί. Στο κρίσιμο ερώτημα ποιος θα κερδίσει προβάλλουν ένα μεγαλοπρεπές Χ.

Υπάρχει αρκετός χρόνος μέχρι τις εκλογές που μπορεί να αλλάξει το κλίμα αλλά λογικά, στο σημείο που βρίσκονται σήμερα τα πράγματα, κουρδικός παράγων θα μπορούσε να κρίνει το αποτέλεσμα των εκλογών. Και οι Κούρδοι φαίνεται να κλείνουν προς την αντιπολίτευση.

Πέρα από την ικανοποίηση της Αθήνας για την υποστολή της έντασης θα πρέπει να αναλυθεί η επόμενη ημέρα στην Τουρκία όχι στη βάση εκτιμήσεων, προβλέψεων ή διαισθήσεων αλλά σεναρίων. Είναι μια νέα τάση στην αντιμετώπιση των εξελίξεων που βασίζεται στην λεπτομερή ανάλυση των πιθανών σεναρίων. Και σε ό,τι αφορά τις εκλογές στην Τουρκία, τα σενάρια της μεγάλης εικόνας είναι δύο. Νίκη του Ερντογάν ή νίκη της αντιπολίτευσης.

Τι σημαίνει- και πως αντιμετωπίζεται- το ένα σενάριο και τι το άλλο;

Το πιθανότερο, όμως, είναι πως οι δύο πλευρές ακολουθούν μια πολιτική που, μάλλον, υπαγορεύθηκε από το διεθνές δυτικό κέντρο. Μια πολιτική που αποβλέπει στην οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας, την προμήθειά της με F-16 και την ικανοποίηση αιτημάτων της- ως ένα βαθμό που εξυπηρετεί και τον διεθνή παράγοντα- και έχουν σχέση και με τα ενεργειακά. Η ήπια στάση και τα ανοίγματα της Τουρκίας προς την Ελλάδα (και αντιστρόφως) ευνοεί αυτό το σενάριο.

Έτσι, ο κ. Μπλίνκεν θα μπορούσε να παρουσιάσει στο Κογκρέσο και συγκεκριμένα στον κ. Μενέντεζ την βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων για να υποχωρήσει ο πρόεδρος Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας στους όρους που θέτει για να συμφωνήσει στην πώληση των F-16 στην Άγκυρα. Με την στάση της η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ουσιαστικά, διευκολύνει την τουρκική πολιτική σε βάρος ενός επίμονου υπερασπιστή των ελληνικών δικαιωμάτων στο Κογκρέσο. Ο κ. Μητσοτάκης, εκθέτει τον κ. Μενέντεζ που υπερασπίζεται τις ελληνικές θέσεις.

«Αδειάζει», δηλαδή, η ελληνική κυβέρνηση τους υποστηρικτές των ελληνικών θέσεων.

Τα ίδια έκανε η κυβέρνηση και με την αλληλοϋποστήριξη Αθήνας- Άγκυρας στη συμμετοχή σε διεθνείς θεσμούς. Η Τουρκία θα υποστηρίξει την Ελλάδα ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (μια θέση περισσότερο εικόνας και λιγότερο ουσίας) και η Ελλάδα την Τουρκία για τη Γενική Γραμματεία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ). Μια θέση ουσίας.

Η Κύπρος δια του κυβερνητικού εκπροσώπου αρνήθηκε να ακολουθήσει την Ελλάδα στην υποστήριξη της Τουρκίας προβάλλοντας το δικαιολογημένο επιχείρημα ότι δεν μπορεί η Κύπρος να τελεί υπό κατοχή και να ζητά τον τερματισμό του εμπάργκο σε βάρος των πλοίων και των αεροσκαφών της από τη μια, και η Ελλάδα να στηρίζει από την άλλη την κατοχική Τουρκία για να πάρει μια θέση στο Συμβούλιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού του ΟΗΕ.

Προφανώς, για την Αθήνα, που οι διαφωνίες της με τη Λευκωσία είναι συχνές, αυτά είναι λεπτομέρειες. Η σύνταξή της με την βούληση του διεθνούς κέντρου έχει μεγαλύτερη σημασία. Η πολιτική της Αθήνας στο Κυπριακό συνεχίζει να είναι καταστρεπτική για τα συμφέροντα του κυπριακού ελληνισμού. Ο ίδιος ο κ.  Μητσοτάκης αναμείχθηκε στον προεκλογικό αγώνα της Κυπριακής Δημοκρατίας σε βάρος του σημερινού προέδρου της Νίκου Χριστοδουλίδη.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Εστίας ο Νίκος Αναστασιάδης, τέως πρόεδρος της Κύπρου, κατηγορεί τον κ. Μητσοτάκη ότι προωθούσε το αίτημα των ΗΠΑ για
διακοπή (!) των γεωτρήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ, προκειμένου να προχωρήσει ο ελληνοτουρκικός διάλογος! Ανάλογη καταγγελία είχε κάνει παλαιότερα και ο αποθανών υπουργός εξωτερικών της Κύπρου Νίκος Ρολάνδης ο οποίος δημοσίως δήλωσε πως ο Γιώργος Παπανδρέου πίεζε την κυπριακή κυβέρνηση να μην συμφωνήσει όσα δικαιούται ως ΑΟΖ με την Αίγυπτο για να μην δυσαρεστηθεί η Τουρκία.

Το κακό, βεβαίως, έχει βαθιές ρίζες. Μπορείτε να τις δείτε κάπου στο 74, αν και ανάγονται παλαιότερα, στη δήλωση που κάνει ο Γλαύκος Κληρίδης στον υπογραφόμενο όταν ως δημοσιογράφος της ΕΡΤ3 του πήρε συνέντευξη, το 1995.

Η διάσταση μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας είναι υπαρκτή και επικίνδυνη και πρέπει να απασχολήσει την ελληνική πολιτική ηγεσία στη Βουλή αν και η
αξιωματική αντιπολίτευση έχει την ίδια πολιτική με την κυβέρνηση. Να αποκαλυφθούν οι προθέσεις τους και η πολιτική τους στον ελληνικό λαό ενόψει των εκλογών. Την πολιτική σύγκλισης με την Ελλάδα ακολουθεί και η κυβέρνηση Ερντογάν καθώς αντιμετωπίζει πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και εκλογικά
αδιέξοδα. Η τοποθέτηση του κ.Τσαγατάι Ερτσιγιές ως πρέσβη της Τουρκίας στην ελληνική πρωτεύουσα σηματοδοτεί αυτήν την αλλαγή τακτικής. Ο κ.
Ερτσιγιές διετέλεσε τα τελευταία χρόνια διευθυντής Πολιτικών Υποθέσεων και Ναυτιλίας στο τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών. Εκφραστής της συγκρατημένης πολιτικής και όχι επέκτασης της τουρκικής ΑΟΖ στα όρια της λεγομένης «Γαλάζιας Πατρίδας» δέχθηκε τα πυρά του ναυάρχου ε.α. και «πατέρα» της «Γαλάζιας Πατρίδας» Τζέμ Γκιουρντενίζ επειδή στον λογαριασμό της Τουρκικής Πρεσβείας στην Αθήνα στο Twitter ανήρτησε την ελληνική σημαία την ημέρα της εθνικής επετείου.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εθνικιστικής τουρκικής εφημερίδας της αντιπολίτευσης Sozcu ο Γκιουρντενίζ είπε ότι η εν λόγω θέση ήταν “ντροπιαστική”.

Δηλώνοντας ότι αρχικά νόμιζε ότι ο λογαριασμός ήταν ψεύτικος και μετά εξεπλάγη όταν είδε τον επίσημο λογαριασμό, ο Τούρκος ναύαρχος ε.α. επεσήμανε ότι η ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα δεν γιόρτασε την ημέρα της ανεξαρτησίας της Τουρκίας και τόνισε: Η πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα γιορτάζει την απελευθέρωση της Ελλάδας από την Τουρκική κυριαρχία. Είναι ντροπιαστικό. Καμία αμοιβαιότητα! Η Ελλάδα δεν εκπέμπει μηνύματα στις ειδικές ημέρες της Τουρκίας.

Τότε γιατί στέλνει η πρεσβεία μας;»

Είναι ευνόητο ότι και η κυβέρνηση Ερντογάν υφίσταται τις συνέπειες της υποστολής της εθνικιστικής της παράκρουσης αλλά η αλλαγή τακτικής επιβάλλεται από την νέα πραγματικότητα. Οι σχέσεις Ελλάδας- Τουρκίας θα περάσουν μια περίοδο εκτόνωσης της έντασης. Το πόσο θα κρατήσει αυτή η εκτόνωση και αν δρομολογηθούν και άλλες εξελίξεις θα εξαρτηθεί από το μετεκλογικό τοπίο στην Τουρκία- και στην Ελλάδα- και από την νέα διεθνή ισορροπία που θα προκύψει μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Προς στιγμήν, η ελληνική κυβέρνηση ας φροντίσει να καλύψει το χάσμα με την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι διαιρέσεις, έχει αποδείξει η ελληνική ιστορία, οδηγούν σε καταστροφές.