Στην ημερίδα η οποία γίνεται αύριο στους Αμπελόκηπους, παρουσία του πρωθυπουργού και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, θα παρουσιαστεί η Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό Θεσσαλονίκης (ΜΑΜΘ). Πρόκειται για ένα σύνολο επιμέρους μελετών με βάση τις οποίες θα γίνει ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη των δημοσίων μέσων μεταφοράς, στο πλαίσιο του γενικότερου μοντέλου μετακινήσεων για τα επόμενα χρόνια στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης.
Με ενδιαφέρον αναμένονται οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης για το σχέδιο επέκτασης του Μετρό, αλλά και για τις συνεπακόλουθες αλλαγές στο συγκοινωνιακό χάρτη της Θεσσαλονίκης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρόκειται να επαναλάβει την κυβερνητική δέσμευση ότι το πολύπαθο και πολυπόθητο Μετρό θα παραδοθεί σε λειτουργία τον προσεχή Νοέμβριο. Έως τότε οι αρμόδιοι φορείς (Ελληνικό Μετρό ΑΕ, Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης κ.ά.) καλούνται να λύσουν μία σειρά από σοβαρές εκκρεμότητες ώστε η ένταξη του Μετρό στις συγκοινωνίες της πόλης να γίνει με τα λιγότερα δυνατά προβλήματα.
Μία από αυτές τις εκκρεμότητες αφορά την πολιτική κομίστρου και το Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (ΑΣΣΚ) που εκτός από τις τιμές των εισιτηρίων για τα αστικά λεωφορεία και το Μετρό, αφορούν και τα είδη των εισιτηρίων καθώς και τους τρόπους που θα έχει στη διάθεσή του το επιβατικό κοινό για να τα αποκτήσει. Το θέμα αυτό είναι πρώτης προτεραιότητας για Ελληνικό Μετρό ΑΕ και ΟΣΕΘ οι οποίοι εποπτεύουν το έργο του σχεδιασμού των εισιτηρίων με τα οποία θα μπορεί να μετακινούνται οι επιβάτες. Το έργο εκπονείται από δύο διαφορετικούς αναδόχους, μέσω δύο διαφορετικών συμβάσεων. Το εισιτήριο του μετρό σχεδιάζει η Conduent και εποπτεύεται από την Ελληνικό Μετρό ΑΕ. Υπάρχει και ο σχεδιασμός τον οποίο τρέχει η κοινοπραξία «ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή-Indigital-AMCO» για λογαριασμό του ΟΣΕΘ και αφορά το εισιτήριο των λεωφορείων. Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη ο διαγωνισμός για το σχεδιασμό του εισιτηρίου στην επέκταση του μετρό προς Καλαμαριά.
Αργότερα το ενιαίο
Το αυτονόητο ερώτημα που προκύπτει από την εν πολλοίς ακατανόητη και σίγουρα δαιδαλώδη αυτή διαδικασία σχεδιασμού των εισιτηρίων είναι εάν θα μπορεί ο επιβάτης, με το ίδιο εισιτήριο, να μετακινείται και με τα δύο μέσα. Με τα σημερινά δεδομένα κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Ο βασικός λόγος είναι ότι οι δύο συμβάσεις έχουν διαφορετικές προδιαγραφές για το ΑΣΣΚ καθώς απέχουν χρονικά μεταξύ τους περίπου 15 χρόνια. Ωστόσο, εάν υπάρχει πολιτική βούληση, το εμπόδιο αυτό μπορεί να ξεπεραστεί δεδομένου ότι, εν τέλει, ουσιαστικά κύριος και των δύο συμβάσεων είναι το ελληνικό δημόσιο.
Πράγματι, τους τελευταίους μήνες, έπειτα από πιέσεις που ασκεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών έγιναν αρκετές κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Αρχικά υπογράφηκε ένα μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ όλων των φορέων (Κοινωνία της Πληροφορίας, ΟΣΕΘ, ΟΑΣΘ, ανάδοχος) που εμπλέκονται στο σχεδιασμό του εισιτηρίου του ΟΣΕΘ. Υπόθεση η οποία είχε κολλήσει για περισσότερο από δύο χρόνια. Κάπως έτσι άρχισε με εντατικούς ρυθμούς να δομείται το ΑΣΣΚ που αφορά τα αστικά λεωφορεία. Παράλληλα, τον τελευταίο καιρό δημιουργήθηκε δίαυλος επικοινωνίας και μεταξύ των δύο αναδόχων που σχεδιάζουν τα ΑΣΣΚ σε μετρό και ΟΣΕΘ και η πολιτική βούληση που υπάρχει είναι αυτό του ΟΣΕΘ να αποτελέσει την ομπρέλα για τα υπόλοιπα. Όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι στιγμής δεν κατέστη δυνατόν οι ανάδοχοι να καταλήξουν σε ενιαίο ΑΣΣΚ, ώστε να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα μεταξύ μετρό και αστικών λεωφορείων για να μπορεί ο επιβάτης με το ίδιο ηλεκτρονικό εισιτήριο να μετακινείται και με τα δύο μέσα. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει και τα δύο ηλεκτρονικά εισιτήρια να διαθέτουν το ίδιο software προκειμένου να μπορούν να διαβάζονται από τα ακυρωτικά μηχανήματα και τις πύλες εισόδου σε λεωφορεία και σταθμούς μετρό, καθώς πρόκειται για διαφορετικής τεχνολογίας εξοπλισμό (του μετρό είναι παλαιότερος).
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ενδέχεται, κατά τους πρώτους μήνες λειτουργίας του μετρό, το κάθε μέσο να έχει το δικό του ΑΣΣΚ.
Τα εισιτήρια
Βεβαίως, τα εισιτήρια τα οποία θα χρησιμοποιούν οι επιβάτες θα είναι παρόμοια σε μετρό και αστικά λεωφορεία. Θα έχουν την ίδια εμφάνιση, αλλά διαφορετική αρχιτεκτονική. Σύμφωνα με πληροφορίες θα φέρουν την ονομασία ThessTicket και ThessCard (κατά το Ath.enaTicket και Ath.enaCard), θα έχουν ως φόντο τον Λευκό Πύργο, την Καμάρα ή άλλα χαρακτηριστικά τοπόσημα της Θεσσαλονίκης και φυσικά θα έχουν και τσιπάκι για δυνατότητα επαναφόρτωσης, αλλά και ανέπαφης ακύρωσης. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες αυτά τα οποία θα χρησιμοποιούνται περισσότερο θα είναι ένα χάρτινο (ThessTicket) με δυνατότητα επαναφόρτωσης έως έξι φορές και ένα υπό μορφή πιστωτικής κάρτας (ThessCard) το οποίο θα μπορεί να λειτουργεί και σαν πορτοφόλι, δηλαδή θα μπορεί ο χρήστης να προσθέτει όσα χρήματα θέλει τα οποία θα αφαιρούνται στη συνέχεια από την κάρτα-εισιτήριο, κάθε φορά που θα κάνει χρήση. Το κάθε χάρτινο εισιτήριο εκτιμάται ότι κοστίζει στον πάροχο της συγκοινωνίας γύρω στα 10 με 15 λεπτά, ενώ αυτό υπό μορφή πιστωτικής κάρτας γύρω στο 1 ευρώ. Ο επιβάτης θα παραλαμβάνει δωρεάν το εισιτήριο-πιστωτική κάρτα, θα είναι προσωποποιημένο, αλλά σε περίπτωση φθοράς ή απώλειας, θα πληρώνει το κόστος προμήθειας (1 ευρώ) για να το αντικαταστήσει. Δεδομένου του υψηλού κόστους αγοράς των χάρτινων εισιτηρίων οι πάροχοι πρόκειται να προβούν σε ειδικές προωθητικές ενέργειες προκειμένου το επιβατικό κοινό να κάνει χρήση της πιστωτικής ThessCard.
Στα λεωφορεία
Σύμφωνα με πληροφορίες ο σχεδιασμός του ΟΣΕΘ που αφορά το ΑΣΣΚ στα αστικά λεωφορεία περιλαμβάνει τα εξής εισιτήρια:
α. χάρτινο με τσιπάκι το οποίο θα μπορεί να επανατροφοδοτείται έως έξι φορές (ThessTicket).
β. πλαστικό, σαν πιστωτική κάρτα, με δυνατότητα άπειρων επαναφορτώσεων (ThessCard).
γ. για κάποιο μεταβατικό διάστημα ολίγων μηνών, θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν και τα σημερινά χάρτινα εισιτήρια. Για το λόγο αυτό τον πρώτο καιρό θα παραμείνουν εντός των λεωφορείων τα γνωστά εκδοτικά μηχανήματα που λειτουργούν με κέρματα τα οποία, ωστόσο, δεν τοποθετούνται στα καινούργια ηλεκτρικά λεωφορεία που πρόκειται να βγουν στους δρόμους τις προσεχείς ημέρες.
δ. θα μπορεί να εκδίδεται εισιτήριο με τη χρήση της πιστωτικής κάρτας. Αυτό θα ισχύει μόνον για τα ολόκληρα εισιτήρια. Για τα εκπτωτικά ο πάροχος θα πρέπει να εκδώσει προσωποποιημένες κάρτες με τη προβλεπόμενη έκπτωση, αναλόγως της κατηγορίας στην οποία υπάγεται ο επιβάτης (συνταξιούχος, φοιτητής, μαθητής κ.ο.κ.).
Η αγορά των εισιτηρίων θα γίνεται από τα εκδοτήρια του ΟΑΣΘ και από ειδικά εκδοτικά μηχανήματα τα οποία θα είναι τοποθετημένα σε διάφορα στρατηγικά σημεία της Θεσσαλονίκης όπως π.χ. αεροδρόμιο, σταθμός των ΚΤΕΛ και των τρένων, κεντρικά σημεία στην πόλη.
Μέσα στα λεωφορεία θα υπάρχουν δύο ειδών ακυρωτικά μηχανήματα. Τα σημερινά πορτοκαλί τα οποία θα παραμείνουν για όσο διάστημα θα ισχύουν τα παλιά χάρτινα εισιτήρια και τα νέα τα οποία θα λειτουργούν ανέπαφα.
Στο μετρό
Το μετρό θα έχει εισιτήρια (ThessTicket και ΤhessCard) παρόμοια με αυτά του μετρό της Αθήνας αλλά και των λεωφορείων της Θεσσαλονίκης. Με τη διαφορά όμως, ότι δεν θα μπορεί ο χρήστης του μετρό να χρησιμοποιήσει τα ίδια εισιτήρια και στο λεωφορείο και αντιστρόφως, με βάση τουλάχιστον τα σημερινά δεδομένα, λόγω της διαφορετικής αρχιτεκτονικής τους. Για να συμβεί αυτό, για να υπάρξει δηλαδή ενιαίο ηλεκτρονικό εισιτήριο για όλα τα δημόσια μέσα μεταφοράς, θα πρέπει να γίνει αναβάθμιση των ακυρωτικών μηχανημάτων τα οποία έχουν τοποθετηθεί στις εισόδους των σταθμών του μετρό.
Στο μεταξύ, τρέχει και τρίτος διαγωνισμός, αυτή τη φορά για το εισιτήριο του μετρό στην επέκταση προς Καλαμαριά. Το πιθανότερο είναι ανάδοχος να αναδειχθεί ένας από τους δύο που σχεδιάζουν ήδη τα υπόλοιπα εισιτήρια οπότε θα αποφευχθεί το ενδεχόμενο να υπάρξει και τρίτο διαφορετικό εισιτήριο σε σχέση με τα άλλα δύο. Άλλωστε στην προκήρυξη του διαγωνισμού υπάρχει πρόνοια το εισιτήριο της γραμμής επέκτασης προς Καλαμαριά να είναι συμβατό, τουλάχιστον με αυτό της βασικής γραμμής. Υπάρχει επίσης η παραίνεση να υπάρχει και έμμεση σύνδεση με αυτό του ΟΣΕΘ (των λεωφορείων).
Πέρα από τη βασική γκάμα των εισιτηρίων θα υπάρχουν και εισιτήρια ορισμένης χρονικής διάρκειας (ημερήσιο, διήμερο, τριήμερο) για μετακινήσεις χωρίς περιορισμό, αλλά με μέγιστη προβλεπόμενη χρέωση, π.χ. τρία έως τέσσερα ευρώ για το ημερήσιο, ανεξαρτήτως αριθμού μετακινήσεων. Επίσης για όσους επιβάτες επιλέξουν την πλαστική ThessCard θα υπάρχει ανώτατο όριο ημερήσιας χρέωσης για προστασία του χρήστη, ανεξαρτήτως αριθμού μετακινήσεων.
Πόσο θα κοστίζει το εισιτήριο
Την τιμολογιακή πολιτική θα την αποφασίσει ασφαλώς η κυβέρνηση. Σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινωθεί έως τώρα η τιμή του βασικού εισιτηρίου δεν πρόκειται να μεταβληθεί, θα είναι στο 0,90 έως 1 ευρώ. Από κει και πέρα, όσον αφορά τα αστικά λεωφορεία τα οποία καλύπτουν το σύνολο του νομού πιθανότατα να θεσπιστούν χιλιομετρικές ζώνες στις οποίες θα υπάρχει διαφορετική τιμολόγηση. Για παράδειγμα, για τις μετακινήσεις εντός πολεοδομικού συγκροτήματος το κόστος του βασικού εισιτηρίου να είναι 1 ευρώ και να έχει διάρκεια ισχύος έως 70 λεπτά, εντός των οποίων θα μπορεί ο επιβάτης να κάνει όσες μετεπιβιβάσεις προλαβαίνει. Η δεύτερη ζώνη θα αφορά το υπόλοιπο του νομού με διαφορετικό εισιτήριο, υψηλότερο ασφαλώς του 1 ευρώ που κοστίζει σήμερα. Θα υπάρχουν επίσης και οι λεγόμενες σπέσιαλ γραμμές όπως είναι αυτή του αεροδρομίου και η τουριστική οι οποίες και σήμερα κοστίζουν 2 ευρώ.
Ένα βήμα πιο πίσω από την Αθήνα
Στις 24 Απριλίου ξεκίνησε στην Αθήνα η πιλοτική εφαρμογή του συστήματος ανέπαφων πληρωμών με τραπεζική κάρτα και ψηφιακό πορτοφόλι μέσω των ενεργοποιημένων συσκευών (smartphone, smartwatch) στα λεωφορεία των γραμμών Express του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Μάλιστα, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, έως τα τέλη του χρόνου το σύστημα ανέπαφων συναλλαγών θα είναι διαθέσιμο για τους επιβάτες σε όλα τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς αρμοδιότητας ΟΑΣΑ
(λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό, τραμ). Με το νέο αυτό σύστημα οι επιβάτες μπορούν πλέον εναλλακτικά να πληρώνουν το εισιτήριό τους ανέπαφα, περνώντας την τραπεζική τους κάρτα πάνω
από τα επικυρωτικά μηχανήματα των λεωφορείων με τη σχετική ένδειξη των ανέπαφων συναλλαγών. Ο εξοπλισμός που έχει εγκατασταθεί στα επιλεγμένα λεωφορεία «διαβάζει» την κάρτα ή το ψηφιακό πορτοφόλι και χρεώνει την αξία της διαδρομής στον λογαριασμό του επιβάτη.
Τα οφέλη από αυτήν τη νέα εφαρμογή είναι πολλά καθώς το επιβατικό κοινό δεν θα χρειάζεται να προμηθευτεί εισιτήριο μέσω των εκδοτηρίων ή των εκδοτικών μηχανημάτων, περιμένοντας σε ουρές. Επίσης δεν είναι αναγκαίο να γνωρίζει τα διαθέσιμα προϊόντα μετακίνησης για να επιλέξει το κατάλληλο. Το σύστημα στην πλήρη ανάπτυξή του θα χρεώνει στον επιβάτη το πιο οικονομικό προϊόν κομίστρου, με βάση τις μετακινήσεις του. Κάτι τέτοιο θα διευκολύνει κυρίως τους επισκέπτες από άλλες πόλεις και τους τουρίστες.
Κάτι τέτοιο ωστόσο, δεν θα μπορεί προς το παρόν, να εφαρμοστεί στη Θεσσαλονίκη καθώς τα μέσα μεταφοράς δεν διαθέτουν αυτού του είδους τα επικυρωτικά μηχανήματα. Στα αστικά λεωφορεία θα υπάρχει ανάλογος εξοπλισμός, αλλά θα χρειαστεί αναβάθμιση προκειμένου να δέχεται την πιστωτική κάρτα. Αντιθέτως στο μετρό δεν υπάρχει καθόλου τέτοιος εξοπλισμός.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19.05.2024