Στο μυαλό των περισσότερων, κάποιος που πνίγεται κουνά μανιωδώς τα χέρια του και καλεί συνεχώς για βοήθεια. Η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Ο πνιγμός είναι ξαφνικός, απότομος και σιωπηλός, με τους ανθρώπους συχνά να μην αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει μέχρι να είναι πολύ αργά.
Πόσα πολλά μπορούν να συμβούν μέσα σε μία μόνο στιγμή; Ένα μικρό παιδί να ξεφύγει από την προσοχή των γονιών και να πέσει σε μία πισίνα, ένας υπερβολικά σίγουρος για τον εαυτό του ενήλικας να πάει για κολύμπι μετά από κατανάλωση αλκοόλ ή πολύ φαγητού, ένας λουόμενος να διασκεδάζει στη θάλασσα με τζετ σκι χωρίς να φορά σωσίβιο…
Ο μέσος άνθρωπος μπορεί να κρατήσει την αναπνοή του για 30 έως 60 δευτερόλεπτα και μόλις του τελειώσει η αναπνοή κάτω από το νερό, οι πιθανότητές του είναι ελάχιστες. Οι αναφορές σχετικά με το πώς είναι να αναπνέεις μέσα στο νερό ποικίλλουν. Αλλά μόλις μπει νερό στους πνεύμονες, οι πιθανότητες να μπορέσει κάποιος να σωθεί και να βγει στην επιφάνεια, μειώνονται.
Πώς αισθάνεται όμως κάποιος όταν πνίγεται; Μια μικρή ιδέα προσπαθήσαμε να πάρουμε μιλώντας με ανθρώπους που έχουν κινδυνεύσει να πνιγούν. Η Μαρτίνα και ο Βασίλης, μοιράστηκαν στη «ΜτΚ» τις ιστορίες τους και περιγράφουν τις τραυματικές εμπειρίες και τις στιγμές που βίωσαν όσο ήταν κάτω από το νερό.
«Οι πνεύμονές μου έκαιγαν σαν καυτή λάβα»
«Μαγεύτηκα από την Κεφαλονιά όταν είδα την ταινία ‘Tο Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι’. Πολλά καλοκαίρια μετά βρέθηκα εκεί για διακοπές και ειλικρινά, μέχρι την ημέρα που κόντεψα να χάσω τη ζωή μου, νόμιζα όταν είχα βρει τον παράδεισο! Η ημέρα που άλλαξαν όλα για μένα, ήταν όταν πήγα με την παρέα μου για μπάνιο στην παραλία Μύρτος. Μοναδικό τοπίο, με τεράστια κάτασπρη ακρογιαλιά, καταπράσινη βλάστηση, άγρια βράχια και γαλαζοπράσινα νερά. Αδημονούσα να βουτήξω στη θάλασσα και όταν φτάσαμε, παρά τις προειδοποιήσεις των φίλων μου για τον αέρα, μπήκα χωρίς δεύτερη σκέψη.
Κολυμπούσα μόνη μου για αρκετή ώρα και ανοίχτηκα στα βαθιά, την ώρα που ο άνεμος δυνάμωνε. Τα κύματα είχαν μετατραπεί σε βουνά και ο εφιάλτης είχε ξεκινήσει. Είχα απομακρυνθεί πολύ από την ακτή και η μανία της θάλασσας δεν μου επέτρεπε να την πλησιάσω. Δεν μπορούσα πλέον να τα βάλω με τα τεράστια κύματα και άρχισα να καλώ σε βοήθεια», εξιστορεί η Μαρτίνα, ιταλίδα αρχιτεκτόνισσα, της οποίας οι διακοπές στην Ελλάδα, πριν από περίπου δέκα χρόνια, παραλίγο να αποβούν μοιραίες.
«Είσαι σίγουρη ότι θες να ακούσεις την συνέχεια;», ρωτάει καθώς τα δάκρυα κυλούν από τα μάτια της. «Ναι, φυσικά», της απαντώ.
«Δεν νομίζω ότι οι περιγραφές και οι εξηγήσεις μου αρκούν για να μάθεις πώς είναι μία τέτοια επιθανάτια εμπειρία», λέει, ωστόσο, παίρνει μια βαθιά ανάσα και συνεχίζει:
«Πάλευα, δεν ξέρω για πόση ώρα, με τα μανιώδη κύματα, ώσπου εξαντλήθηκα. Έδινα έναν απελπισμένο αγώνα για να αναπνεύσω και καθώς το νερό άρχιζε να κατακλύζει τους αεραγωγούς όλο και περισσότερο, ένιωθα τους πνεύμονές μου να καίνε σαν λάβα. Όσο η ανάγκη για ανάσα πυροδοτούνταν, τόσο περισσότερο νερό έπινα. Χρησιμοποίησα την τελευταία μου ανάσα όχι πολύ σοφά, απλώς φώναζα άσκοπα για βοήθεια, καθώς βυθιζόμουν αργά. Ήμουν σε πανικό, είχα χάσει τον έλεγχο, προσπάθησα να κουνήσω τα χέρια και τα πόδια μου μανιωδώς, αλλά ήμουν καθηλωμένη σαν άγαλμα.
Εξακολουθούσα να αναπνέω αρκετά γρήγορα ενώ βυθιζόμουν και… μάλλον κάπου εκεί έχασα τις αισθήσεις μου. Πάντως, αυτό που θυμάμαι πολύ έντονα ήταν το συναίσθημα της θλίψης που με κυρίευσε: Είναι πολύ ωραίο να πεθαίνεις κάνοντας κάτι που σου αρέσει, αλλά σίγουρα αυτό ήταν το λιγότερο ευχάριστο κολύμπι της ζωής μου, σκέφτηκα.
Ξύπνησα στην παραλία περικυκλωμένη από έναν ναυαγοσώστη που με επανέφερε στη ζωή, μιας και μου παρείχε τις πρώτες βοήθειες με ΚΑΡΠΑ και επανήλθε ο σφυγμός μου, τους φίλους μου που έκλαιγαν αγκαλιασμένοι και κάποιους λουόμενους που χειροκροτούσαν. Στη συνέχεια με μετέφεραν στο νοσοκομείο στο Αργοστόλι για περαιτέρω εξετάσεις και νοσηλεία. Όταν πια ήμουν εντελώς καλά, επέστρεψα στην Ιταλία».
«Σώθηκα στο τσακ από βέβαιο πνιγμό»
Ο 40χρονος σήμερα Βασίλης, ηλεκτρονικός στο επάγγελμα, σώθηκε από έναν φίλο του στο παρά πέντε, στις πρώτες εφηβικές διακοπές χωρίς γονείς.
«Δεν ξέρω αν είναι επειδή είμαι εκ φύσεως νευρικός ή επειδή η κακή μου τύχη και το γεμάτο στομάχι μου συνωμότησαν ταυτόχρονα εναντίον μου, τότε, πάντως σώθηκα στο τσακ. Κάπου κοντά στο 2002, πήγα για πρώτη φορά διακοπές με τους δύο κολλητούς μου στη Χαλκιδική, στη Σιθωνία. Είχαμε φάει νωρίτερα από δύο hot dog ο καθένας αλλά αυτό δεν μας απέτρεψε από το να βουτήξουμε στη θάλασσα. Εγώ έβαλα τα βατραχοπέδιλά μου και ανοιχτήκαμε στα βαθιά, φτάνοντας στις σημαδούρες. Ήταν λες και ήμασταν κάπου στη μέση του πουθενά -οι άνθρωποι στην ακτή έμοιαζαν κάπως με μικρές μαύρες φιγούρες, κι εμείς κολυμπούσαμε και χαζολογούσαμε… Ένιωθα μεγάλη αυτοπεποίθηση για τις κολυμβητικές μου ικανότητες και ξαφνικά μου ήρθε η φαεινή ιδέα να βγάλω τα βατραχοπέδιλα. Λίγα λεπτά μετά, αποφασίσαμε να επιστρέψουμε στην παραλία.
Κρατώντας τα βατραχοπέδιλα στο ένα χέρι και κουνώντας παράλληλα το άλλο, αντιλήφθηκα ότι κουράζομαι και ενώ κολυμπώ, νιώθω ότι μένω στο ίδιο σημείο. Με έπιασε πανικός, το στομάχι μου άρχισε να ‘δυσφορεί’ και οι μύες μου να παθαίνουν κράμπες! Οι φίλοι είχαν απομακρυνθεί αρκετά και το νερό άρχισε να μπαίνει στο στόμα και τα ρουθούνια μου. Τους φώναξα για να με βοηθήσουν αλλά στην αρχή νόμιζαν ότι τους κάνω πλάκα. Άρχισα να κουνάω απελπισμένα τα χέρια και τα πόδια μου, όσο βυθιζόμουν, και στο κεφάλι μου έκανα συνεχώς δύο σκέψεις: να εκπνεύσω πολύ μικρές ποσότητες αέρα και να πάω κατευθείαν προς τα πάνω. Έπρεπε με κάποιο τρόπο να φτάσω στην επιφάνεια και να επιβιώσω. Δεν ήθελα να πεθάνω.
Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, ένιωθα τον εαυτό μου να ανεβαίνει γρήγορα και με μεγαλύτερη δύναμη. Ίσως μπορώ να τα καταφέρω, σκέφτηκα. Έφτασα στην επιφάνεια και τότε κατάλαβα ότι ο Γιώργος, ένας από τους δύο φίλους μου, με τράβηξε μέσα από το νερό και όχι η δύναμη του μυαλού μου για να ζήσω. Το στερημένο από οξυγόνο μυαλό μου πίστευε ότι ανέβαινα από μόνος μου. Αφού πήρα την πολυπόθητη ανάσα αέρα, ακολούθησε πολύς βήχας.
Με τον Γιώργο να με κουβαλά στην πλάτη του, βγήκαμε στην ακτή. Συνειδητοποίησα ότι δεν ξέρω να κολυμπώ. Για πολλά χρόνια μετά από αυτό το συμβάν, δεν πήγαινα στα άπατα. Το έκανα μόνο αφότου πήρα μαθήματα κολύμβησης από επαγγελματία εκπαιδευτή. Η φοβία όμως υπάρχει ακόμη, το παραδέχομαι».
Οι «μαύροι» αριθμοί - Τουλάχιστον 260 θάνατοι από πνιγμό στην Ελλάδα από την αρχή του έτους
Κάθε χρόνο, σχεδόν ένα τέταρτο του εκατομμυρίου άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό και περίπου 82.000 από αυτούς είναι παιδιά ηλικίας ενός έως 14 ετών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Ο πνιγμός αποτελεί την 3η κύρια αιτία ακούσιου τραυματισμού και αντιστοιχεί στο 7% όλων των θανάτων που σχετίζονται με τραυματισμούς παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο περίπου 360 άτομα χάνουν τη ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον, με τη συντριπτική πλειονότητα (98%) αυτών των πνιγμών να συμβαίνουν στη θάλασσα. Το 80% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα, στη χώρα μας, είναι άνω των 60 ετών.
Το 2023 το 68% των θανάσιμων ατυχημάτων έλαβε χώρα σε παραλίες μη φυλασσόμενες από ναυαγοσώστη, καταδεικνύοντας τη μεγάλη σημασία επαρκούς ναυαγοσωστικής κάλυψης των παραλιών.
Μόνο το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου πνίγηκαν τουλάχιστον 25 συνάνθρωποί μας, μεταξύ αυτών και ένα 8χρονο κοριτσάκι σε πισίνα κατασκήνωσης στη Χαλκιδική. Επιπλέον, σύμφωνα με προσωρινά δεδομένα του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Safe Water Sports, με τον οποίο συνεργάζεται ο ΕΟΔΥ, από την αρχή του έτους έως τις 31 Ιουλίου 2024 καταγράφηκαν 234 θανάσιμα ατυχήματα στις θάλασσές μας, γεγονός που αποκαλύπτει τις ανησυχητικές διαστάσεις του φαινομένου, που τείνει πια να γίνει εθνική μάστιγα.
Όσον αφορά τα θανάσιμα ατυχήματα που συμβαίνουν σε εσωτερικά ύδατα (λίμνες, ποτάμια, κολυμβητικές δεξαμενές κ.λπ.), σημειώνεται ότι το 50% αυτών λαμβάνει χώρα σε κολυμβητικές δεξαμενές ξενοδοχείων.
Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν σε πνιγμό και τι μπορούμε να κάνουμε για την πρόληψή τους;
Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος και ιδρυτής του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Safe Water Sports (SWS) Παναγιώτης Πασχαλάκης, κύριος παράγοντας είναι η απουσία της κολυμβητικής παιδείας, ενώ για τους ανθρώπους της 3ης ηλικίας, βασικότεροι παράγοντες είναι: Η υπερεκτίμηση των ικανοτήτων και αντοχών τους, η προσέλευση στις παραλίες τις πρωινές ώρες οπότε απουσιάζει ο ναυαγοσώστης (σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία το ωράριο ναυαγοσωστικής κάλυψης κάθε παραλίας είναι 10:00-18:00), καθώς και το ότι σε πολλές περιπτώσεις κολυμπούν μόνοι, χωρίς την παρουσία δεύτερου ατόμου που θα μπορούσε να βοηθήσει σε περίπτωση ανάγκης.
Τα σημάδια που «μαρτυρούν» ότι κάποιος πνίγεται
Τα σημάδια που μπορεί να σημαίνουν ότι κάποιος πνίγεται «σιωπηλά» και που πρέπει κάποιος άλλος να αντιληφθεί ώστε να κινητοποιηθεί είναι τα εξής:
* Το κεφάλι είναι χαμηλά μέσα στο νερό και το στόμα βρίσκεται στο επίπεδο της επιφάνειας του νερού.
* Το κεφάλι γέρνει προς τα πίσω και το στόμα είναι ανοικτό.
* Τα μάτια είναι σαν γυάλινα και άδεια και το άτομο δεν φαίνεται να έχει επαφή με το περιβάλλον, κοιτά στο κενό.
* Τα μάτια είναι κλειστά.
* Τα μαλλιά είναι ριγμένα μπροστά στο μέτωπο ή στα μάτια.
* Δεν χρησιμοποιούν τα πόδια τους.
* Παίρνουν πολλές γρήγορες αναπνοές ή ανοίγουν πολύ το στόμα για να πάρουν μία απεγνωσμένη αναπνοή.
* Προσπαθούν να κολυμπήσουν προς συγκεκριμένη κατεύθυνση αλλά δεν προχωράνε.
* Συνήθως κοιτάνε προς την ακτή.
* Προσπαθούν να γυρίσουν ώστε η πλάτη να είναι στο νερό.
* Το σώμα είναι όρθιο.
* Φαίνεται σαν να σκαρφαλώνουν μία αόρατη σκάλα.
1. Καλούμε άμεσα το ΕΚΑΒ.
2. Βγάζουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε το θύμα από το νερό. Αυτό πρέπει να γίνει με πάρα πολύ μεγάλη προφύλαξη και με τη χρήση βοηθητικού μέσου, οπωσδήποτε. Καλό είναι να βγάζουμε το θύμα πάνω σε μία σανίδα, ειδάλλως ο διασώστης κινδυνεύει από τις κινήσεις του θύματος.
3. Διαπιστώνουμε αν έχει τις αισθήσεις του κουνώντας ελαφρά τους ώμους του και μιλώντας του.
4. Αν δεν απαντά, πρέπει να ανοίξουμε τον αεραγωγό: Κρατάμε με το ένα χέρι το μέτωπό του και το σπρώχνουμε ελαφρά προς τα πίσω. Σηκώνουμε το πηγούνι με τα δύο μας δάχτυλα. Προσπαθούμε να νιώσουμε δείγμα αναπνοής.
4. Αν η αναπνοή δεν είναι φυσιολογική, δίνουμε έξι αναπνοές με το «φιλί της ζωής», αφού πρώτα έχουμε κλείσει τη μύτη του. Ασφαλίζουμε το στόμα μας στο δικό του σε κάθε φιλί. Γέρνουμε το θύμα στο πλάι, να φύγει το νερό από το στόμα.
5. Αν δεν αναπνέει, τοποθετούμε το χέρι μας στο κέντρο του στήθους του και κάνουμε 30 πιέσεις.
6. Χρησιμοποιούμε ένα ή δύο χέρια, ανάλογα με το μέγεθος του σώματος αυτού που βρίσκεται σε κίνδυνο. Κάνουμε επαναλήψεις κι εναλλαγές μεταξύ των αναπνοών και των πιέσεων.
Συμβουλές για ασφαλές κολύμπι από τον ΕΟΔΥ
* Κολυμπάμε πάντα με παρέα
* Μπαίνουμε και βγαίνουμε σταδιακά από το νερό
* Κολυμπάμε πάντα παράλληλα με την ακτή
* Δεν κολυμπάμε μετά από φαγητό ή ποτό
* Αποφεύγουμε να κολυμπάμε σε άγνωστα νερά
* Επιβλέπουμε αδιάλειπτα τα μικρά παιδιά
* Συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας και λαμβάνουμε πρόσθετα προληπτικά μέτρα σύμφωνα με τις οδηγίες του
* Δεν υπερεκτιμούμε τις δυνάμεις μας
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18.08.2024