Αναβολή για τις 3 Δεκεμβρίου πήρε η εκδίκαση της προσφυγής της Κεντρικής Ένωσης Δήμων (ΚΕΔΕ) και 164 δήμων, στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) για την αίτηση ακύρωσης της επιβολής του τέλους ταφής απορριμμάτων στους δήμους.
Πρόκειται για δεύτερη αναβολή από τον περασμένο Μάιο, καθώς η υπόθεση ήταν προγραμματισμένο να εκδικαστεί αύριο 8 Οκτωβρίου στο ΣτΕ, ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) κατέθεσε φάκελο παρέμβασης και εισηγητής δικαστής ζήτησε να ενημερωθεί σχετικά και να έχει ολοκληρωμένη εικόνα, και ως εκ τούτου η προσφυγή πήρε αναβολή για τις 3 Δεκεμβρίου 2024.
Το θέμα μάλιστα θα απασχολήσει την αυριανή συνεδρίαση του Δ.Σ της ΚΕΔΕ, καθώς οι δήμοι αντιδρούν έντονα στην επιβολή του Τέλους ταφής, θεωρώντας ότι είναι αντισυνταγματικό και άδικο, καθώς και κοστοβόρο μέτρο που εκτροχιάζει τα οικονομικά τους.
Η ΚΕΔΕ και 164 δήμοι κατέθεσαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας αίτηση ακύρωσης κατά τριών αποφάσεων του υπουργείου Εσωτερικών, με τις οποίες παρακρατούνται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) των δήμων, «οφειλόμενα» ποσά, από τη μη καταβολή τέλους ταφής απορριμμάτων και κατ΄ επέκταση κατά της θέσπισης της επιβολής του τέλους ταφής των απορριμμάτων στους δήμους.
Σύμφωνα με την ΚΕΔΕ, με την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση παρακρατήθηκε το συνολικό ποσό 48.637.601,30 ευρώ από τους ΟΤΑ α’ βαθμού, ως «δήθεν» οφειλόμενο τέλος ταφής για το α’ εξάμηνο του 2023.
Με τη δεύτερη προσβαλλόμενη απόφαση, επισημαίνει η ΚΕΔΕ, επιχορηγήθηκε ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) με συνολικό ποσό 129.141.872 ευρώ για την εξόφληση του «δήθεν» οφειλόμενου ποσού των ΟΤΑ α΄ βαθμού για το τέλος ταφής του έτους 2022 και για το τέλος ταφής α΄ εξαμήνου έτους 2023. Η επιχορήγηση του ΕΟΑΝ προκύπτει εξ ολοκλήρου από παρακρατήσεις, σε βάρος των δήμων της χώρας, από τους οφειλόμενους σε αυτούς ΚΑΠ.
Με την τρίτη προσβαλλόμενη απόφαση παρακρατήθηκε από τους δήμους συνολικό ποσό 6.708.689,21 ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι το τέλος ταφής απορριμμάτων επιβάλλεται στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) και στους δήμους ή τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν τις αρμοδιότητες των ΦοΔΣΑ.
Υπολογίζεται κλιμακωτά, αυξανόμενο ανά έτος αρχής γενομένης από το έτος 2022, και συγκεκριμένα ορίζεται σε 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ ανά τόνο.
Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε 45 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ ανά τόνο από την 1η.01.2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
Σύμφωνα με την ΚΕΔΕ, για το 2024 οι δήμοι θα επιβαρυνθούν με το ποσό των 240 εκ. ευρώ για την αναδρομική καταβολή του τέλους ταφής των απορριμμάτων των ετών 2022, 2023 και του πρώτου εξαμήνου του 2024.
Οι προβαλλόμενοι νομικοί λόγοι ακύρωσης του τέλους ταφής
Οι λόγοι ακύρωσης του τέλους ταφής απορριμμάτων που επικαλούνται η ΚΕΔΕ και οι 164 δήμοι είναι οι εξής:
Πλημμελής μεταφορά στην εσωτερική έννομη τάξη της Οδηγίας Πλαίσιο 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα απόβλητα, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Οι δήμοι και οι ΦοΔΣΑ δεν έχουν την αρμοδιότητα ούτε τους απαιτούμενους πόρους για την κατασκευή μονάδων εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων, το δε Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει αναπτύξει μέχρι στιγμής την κατάλληλη τεχνολογική επάρκεια, ώστε να μειωθεί ο όγκος των αποβλήτων που διατίθεται μέσω υγειονομικής ταφής.
Το άρθρο 38 του ν. 4819/2021 έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της ισότητας, του κράτους δικαίου και της αναλογικότητας (άρθρα 4 παρ. 1 και 25 του Συντάγματος), επιβάλλει το τέλος ταφής ως διοικητική κύρωση στους δήμους χωρίς υπαιτιότητα αυτών.
Η θέσπιση του τέλους ταφής, όπως επιχειρείται με το άρθρο 38 του ν. 4819/2021, αντίκειται ευθέως και προδήλως στη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 εδ. δ’ του Συντάγματος) αλλά και στο άρθρο 102 του Συντάγματος περί οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των δήμων.
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου έχει χαρακτηρίσει το μέτρο «άδικο και αντισυνταγματικό μέτρο», τονίζοντας ότι είναι άδικο, γιατί στην πραγματικότητα το κεντρικό κράτος προκειμένου να καλύψει τις ευθύνες και την αποτυχία του να λύσει το διαχρονικό και διακυβερνητικό πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, τις μεταθέτει στους δήμους, επιβαρύνοντας τους προϋπολογισμούς τους μόνο για το 2024 με το ποσό των 240 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, όπως έχει επισημάνει οκ. Κυρίζογλου, εξωθεί τους δήμους, οι οποίοι θα βρεθούν με προϋπολογισμούς στο κόκκινο, να μετακυλήσουν το κόστος του τέλους ταφής στους δημότες, χωρίς να γνωρίζουν αν και πότε θα τους επιστραφούν ανταποδοτικές υπηρεσίες.
«Δεν είναι δυνατόν να καλούνται οι δήμοι και οι δημότες να πληρώσουν την έλλειψη των απαραίτητων υποδομών για τη φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση των απορριμμάτων. Διότι το κράτος έχει την ευθύνη για την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων. Το μέτρο είναι επίσης αντισυνταγματικό, διότι αντίκειται στη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, αλλά και στο άρθρο 102 του Συντάγματος περί διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων» υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ.