Η κατανάλωση κονσερβοποιημένου τόνου είναι μια τάση που συνεχώς κερδίζει έδαφος στην καθημερινή διατροφή πολλών ανθρώπων. Η ευκολία του στη μαγειρική τον καθιστά ιδανικό για σαλάτες, σάντουιτς και διάφορα άλλα πιάτα. Αποτελεί μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης και ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και θερμίδες.
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν φέρει στο φως ανησυχητικά στοιχεία σχετικά με τη μόλυνση του τόνου με υδράργυρο, ένα τοξικό μέταλλο που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία.
Ανησυχία για «αληθινό σκάνδαλο δημόσιας υγείας»;
Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις Bloom και Foodwatch, πριν από λίγες ημέρες, κατήγγειλαν ότι ο τόνος σε κονσέρβα είναι σε μεγάλο βαθμό μολυσμένος με υδράργυρο, κάνοντας λόγο μάλιστα για «αληθινό σκάνδαλο δημόσιας υγείας».
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησαν, 100% των δειγμάτων που ελέγχθηκαν από πέντε ευρωπαϊκές χώρες βρέθηκαν μολυσμένα, με πάνω από τα μισά να υπερβαίνουν τα όρια που ισχύουν για άλλα είδη ψαριών.
Οι οργανώσεις αναφέρουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέπει στον τόνο ανώτατη περιεκτικότητα υδραργύρου, τρεις φορές υψηλότερη από άλλα ψάρια, λόγω των υψηλών ποσοστών μόλυνσής του. Ζητούν την ευθυγράμμιση του ορίου στον τόνο με αυτό των άλλων ειδών (0,3 mg/kg) και καλούν τους διανομείς να διαθέτουν μόνο προϊόντα με χαμηλά επίπεδα υδραργύρου.
Ο υδράργυρος μάλιστα, έχει χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως μια από τις δέκα πιο ανησυχητικές ουσίες για τη δημόσια υγεία.
ΕΦΕΤ: Διενεργούμε συνεχείς ελέγχους
Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ ωστόσο, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τις κονσέρβες τόνου.
Στην ανακοίνωσή του, ο ΕΦΕΤ καθησυχάζει τους καταναλωτές, τονίζοντας ότι διενεργεί διαχρονικούς ελέγχους για τα επίπεδα βαρέων μετάλλων (υδράργυρος, μόλυβδος, κάδμιο) σε αλιεύματα ελληνικής προέλευσης, ευρωπαϊκής προέλευσης και τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων και αλιευμάτων σε κονσέρβες. Σημειώνοντας ότι η περιεκτικότητα υδραργύρου που εντοπίζεται -κατά συνεχείς ελέγχους- σε κονσέρβες, συμμορφώνεται με τα ανώτερα επιτρεπτά όρια.
Όπως ενημερώνει, κατά τον ετήσιο επίσημο έλεγχο τροφίμων του 2024 τα δείγματα που ελήφθησαν σε κονσερβοποιημένα αλιεύματα κρίθηκαν όλα συμμορφούμενα.
Ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ, Αντώνης Ζαμπέλας υπογράμμισε πως «αν χρειαστεί θα γίνουν επιπλέον έλεγχοι», συμπληρώνοντας ότι ο ΕΦΕΤ θα συνεργαστεί και με τις αρμόδιες αρχές στο εξωτερικό, όπου προέκυψε το πρόβλημα, προκειμένου να διαπιστωθεί αν χρειάζεται και στην Ελλάδα να γίνουν επιπλέον έλεγχοι.
«Αποφεύγουμε και μειώνουμε την κατανάλωση κονσερβών»
Ο καθηγητής Σταύρος Λαλάς από το Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας τονίζει, μιλώντας στην ΜτΚ, πως οι καταναλωτές είναι απροστάτευτοι από την έκθεση στον υδράργυρο και σε άλλα βαρέα μέταλλα μιας και, όπως επισημαίνει, αυτά βρίσκονται παντού, όχι μόνο στα τρόφιμα. «Στις σωληνώσεις και το νερό της βρύσης, στο χώμα, όπου φυτεύουμε τα λαχανικά που τρώμε, μέχρι και στα πυροτεχνήματα που πυροδοτούνται, λόγου χάρη, σε δεξιώσεις γάμου, και τα εισπνέουμε.
Αν, λοιπόν, όντως υπάρξουν υψηλές περιεκτικότητες σε υδράργυρο σε συγκεκριμένα προϊόντα εταιριών κονσερβοποιημένου τόνου, τότε θα πρέπει να γίνουν και αποσύρσεις από την αγορά.
Καλό θα ήταν οι καταναλωτές να αποφεύγουν όσο το δυνατόν την κατανάλωση προϊόντων σε κονσέρβα, είτε πρόκειται για τόνο, χταπόδι ή καλαμαράκια αλλά και την κατανάλωση γενικότερα μεγάλων ψαριών (ξιφία, σολομό μπακαλιάρο κ.α.) που αλιεύονται από ωκεανούς, όπου υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις αυτού του τοξικού στοιχείου», σημειώνει ο κ. Λαλάς.
«Είναι σαφές, επομένως, ότι υπάρχει ανάγκη για συνεχείς ελέγχους για τα βαριά μέταλλα στο περιβάλλον και ιδιαίτερα στα τρόφιμα, ώστε να μειώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την πρόσληψη τέτοιων τοξικών από τον οργανισμό μας», προσθέτει.
Οι αρμόδιες επιτροπές στην Ευρώπη και οι δημόσιες υπηρεσίες ελέγχου στην Ελλάδα ασχολούνται με αυτούς τους κινδύνους και διαπιστώνουν το κατά πόσο τηρούνται τα επιτρεπτά όρια βαρέων μετάλλων.
Πώς επηρεάζεται η υγεία μας
Ο υδράργυρος, είναι ένα νευροτοξικό μέταλλο, το οποίο είναι γνωστό πως έχει βλαπτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, επηρεάζοντας την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, όπως μυϊκή αδυναμία, τρόμο, άγχος, διαταραχές ύπνου, και προβλήματα στη μνήμη και τη συγκέντρωση.
Η κατανάλωση τόνου με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, ιδίως για ευάλωτους πληθυσμούς, όπως έγκυες γυναίκες, θηλάζουσες μητέρες και παιδιά. Οι γιατροί δεν συνιστούν την κατανάλωση τόνου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, των μητέρων που θηλάζουν και των παιδιών κάτω των 12 ετών ή τουλάχιστον προτείνουν να περιορίσουν την ποσότητα που τρώνε.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 03.11.2024