Σιχαινόταν τον όρο «πολιτικός» όταν ήθελαν να του τον προσάπτουν και αρνιόταν κατηγορηματικά να τον υιοθετήσει. Ξεχώριζε την Αυτοδιοίκηση από την πολιτική, ωστόσο πολλές φορές επηρέαζε με τις θέσεις του πολιτικά όχι μόνο τα της πόλεως αλλά και τις εξελίξεις στην κεντρική πολιτική σκηνή. Αντιθέτως τον όρο... «σταρ» τον άκουγε καλύτερα και έλεγε με χιουμοριστικό και καυστικό ύφος... «εγώ ήμουν σταρ πριν γίνω δήμαρχος». Το πόσο ροκ ήταν το απέδειξε προ πολλού η πορεία του και η ίδια του η ζωή, με τις αποφάσεις του, τα λάθη του, τους θριάμβους, τις επιτυχίες, τις αποτυχίες και την ευαισθησία του. Οπότε δικαιωματικά ανήκει στον Γιάννη Μπουτάρη ο τίτλος του «ροκ σταρ» στην πολιτική σκηνή.
Εκτός από τις ικανότητές του ως επιχειρηματίας, προέδρου σε φιλανθρωπικά σωματεία και οργανισμούς, ξεχώριζε για την προσωπικότητά του. Όλοι ξέραμε ότι μία τυπική συνέντευξη Τύπου για ένα απλό και καθημερινό θέμα, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε θέμα επικαιρότητας εξαιτίας μίας αυθόρμητης δήλωσής του. Γι' αυτό ήταν αγαπητός στα ΜΜΕ και όλοι οι δημοσιογράφοι ήθελαν συνεντεύξεις μαζί του και επί δημαρχίας του οι τηλεοπτικές εκπομπές του έστελναν καθημερινά αιτήματα για να βγει στον αέρα.
Δεν ήταν μόνο ότι ήταν αυθόρμητος, αλλά είχε άποψη που δεν φοβόταν να την πει και ήταν τολμηρός όσο κανένας άλλος που ασχολείται με την πολιτική και τα κοινά. Μόνο αυτός θα τολμούσε άλλωστε να δώσει συνέντευξη μέσα σε οίκο ανοχής... Έχοντας τους λόγους του βέβαια, αφού ως δήμαρχος είχε τακτοποιήσει μέχρι και αυτό το κομμάτι του δήμου μεταφέροντας τους οίκους οργανωμένα από την Αισώπου στην περιοχή των Σφαγείων.
Για το αποτύπωμά του στην πόλη μιλούν τα έργα του, οι αναπλάσεις, οι πεζοδρομήσεις που άλλαξαν κεντρικά σημεία αλλά και το όραμά του για «άνοιγμα» που ακόμα με αυτό πορεύεται η πόλη.
Την τελευταία συνέντευξή του ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης την έδωσε στην εφημερίδα «Μακεδονία της Κυριακής» και δημοσιεύθηκε στη 1 Σεπτεμβρίου του 2019. Οι ηχογραφήσεις έγιναν διαδοχικά σε 3 ημέρες, καθώς επισκεφτήκαμε μαζί του σημεία-τοπόσημα για τις δύο θητείες του ως δήμαρχος. Η τελευταία ηχογράφηση -και μεγαλύτερη- έγινε στις 22 Αυγούστου του 2019 και διήρκησε 49:48 λεπτά. Ήταν η ημέρα που μάζευε σε κούτες τα πράγματά του από το γραφείο του. Μετά τη συνέντευξη σηκώθηκε και χωρίς να του πούμε τίποτα άρχισε να κινείται στον χώρο και να βάζει σε κούτες αναμνήσεις 8 ετών. Ήξερε ότι θα φωτογραφίσουμε αυτές τις ιστορικές στιγμές, αλλά δεν τον πείραζε, ίσως μας έκανε και «δώρο» αυτά τα... κλικ.
Μίλησε για τα πάντα και για όλους χωρίς αναστολές και χρειαζόταν πολλές σελίδες για να αποτυπωθούν όσα είπε. Σήμερα, ως φόρο τιμής στον Γιάννη Μπουτάρη, αναδημοσιεύουμε κάποια από τα κομμάτια της συνέντευξης αυτής που αφορούν τη ζωή και την πορεία του, όλα μέσα από τα δικά του λόγια:
-Η εκλογή μου ήταν έκπληξη, ήμουν ουτσάιντερ. Είμαι αστός, όμως είχα ορισμένα κουσούρια όπως αλκοολικός, χωρισμένος, γυναικάς και ό,τι άλλο, που δημιουργούσε μία εικόνα κακού παιδιού. Δεν συμβάδιζε με το «κομιλφό» που είναι οι αστοί. Ο κόσμος σίγουρα δεν ήταν έτοιμος ούτε για το gay pride, ούτε για τους μετανάστες και άλλα. Σήμερα όμως, αν κρίνω από το πώς μου μιλάνε στον δρόμο, ειδικά τώρα που μου λένε «μας αφήνεις και τι θα κάνουμε», δείχνουν αποδοχή. Άλλωστε, τη δεύτερη φορά, στη δεύτερη Κυριακή, ο κόσμος με έβγαλε 58%, που σημαίνει με είχαν αποδεχθεί.
-Η πορεία μου στον δήμο με δίδαξε σεμνότητα, να λες την αλήθεια και κυρίως να μην φοβάσαι γι’ αυτήν. Για μένα δεν υπήρχε πολιτικό κόστος, γιατί ήξερα ότι δεν έχω πολιτικό μέλλον. Κουράστηκα. Απογοητεύτηκα. Αλλά μου άρεσε από την άλλη μεριά γιατί έγιναν πράγματα. Πολλές φορές έβρισα και είπα όχι πάλι, αλλά δεν σκέφτηκα να φύγω». Έκανα τον θυμωμένο. Στις πρώτες συνεδριάσεις στενοχωριόμουν, μετά όμως είπα στον εαυτό μου πως είναι θέατρο το δημοτικό συμβούλιο και δεν χρειάζεται να τρώω την ψυχή μου. Τέντωνα τους άλλους, για να τσιτωθούν και να εκτεθούν πιο πολύ από μένα. Μετά από ένα σημείο, δεν θύμωνα πραγματικά στις συνεδριάσεις.
-Η καλύτερη μου στιγμή ως δήμαρχος ήταν όταν εξέφρασα την αντίρρησή μου στον εντεταλμένο της Γερμανίδας καγκελαρίου για την Ελληνογερμανική Συνεργασία, Χανς-Γιοάχιμ Φούχτελ. Είπα στα μούτρα του Φούχτελ ότι αυτό που κάνουν είναι λάθος και δεν θα συνεργαστώ άλλο. Πίστευα πολύ στη διαδικασία αλλά απομακρύνθηκα γιατί δεν γινόταν να μας ανακοινώνει ιδιωτική εταιρεία τα όσα θα συζητήσουμε στις συναντήσεις, μετά από εντολές του Βερολίνου.
-Η χειρότερη στιγμή μου δεν μπορώ να πω ότι ήταν η επίθεση που δέχθηκα στον Λευκό Πύργο στην εκδήλωση για την ημέρα μνήμης για την Γενοκτονία των Ποντίων. Η χειρότερη στιγμή ήταν τον Νοέμβριο του 2018 που ήρθαν στο σπίτι μου και έγραψαν συνθήματα στους τοίχους. Τρόμαξε η γυναίκα και τα παιδιά μου και αυτό πραγματικά με πείραξε, αισθάνθηκα άσχημα.
- Ένα πράγμα θυμάμαι έντονα που μου έκανε εντύπωση την πρώτη ημέρα που ήρθα στο δημαρχιακό μέγαρο ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης το 2011. Περίμενα να μπω στο ασανσέρ μαζί με άλλους. Όταν ήρθε, μπήκα μέσα και είδα ότι δεν μπαίνει κανένας άλλος. «Γιατί δεν μπαίνετε ρε παιδιά;» τους ρώτησα και μου απάντησαν ότι απαγορεύεται να μπει άλλος στο ασανσέρ όταν είναι ο δήμαρχος. Μπλόκαρα με αυτό. Δεν ξέρω πως λειτουργούσαν, ούτε θέλω να μάθω.
-Ένιωσα ότι πρέπει να αλλάξω σελίδα στην πόλη. Η Θεσσαλονίκη, ήταν πάρα πολύ εσωστρεφής και κομπλεξαρισμένη σε σχέση με την Αθήνα. Εγώ έλεγα ότι δεν με ενδιαφέρει να είναι πρωτεύουσα η Θεσσαλονίκη, αλλά να είναι η καλύτερη επαρχιακή πόλη της Ευρώπης. Νομίζω το κατάφερα σε μεγάλο βαθμό, αν αναλογιστείς την αύξηση του τουρισμού και τα σχόλια των επισκεπτών.
-Το δημαρχιλίκι είναι κανονικός ευνουχισμός, δεν μπορείς να κάνεις όλα τα πράγματα που θες. Πάντα μπλέκονται και κάποιοι άλλοι. Ο κόσμος όμως λέει τα παράπονα στον δήμαρχο, όχι στον υπουργό, τον περιφερειάρχη ή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Γι' αυτό τον λόγο ο δήμαρχος πρέπει να έχει πλήρη και αυτόνομη αρμοδιότητα για ό,τι συμβαίνει στον δήμο του. Αν δεν οριοθετηθούν οι αρμοδιότητες της δημοτικής αρχής δεν θα πάμε μπροστά.
-Το πρώτο που αισθάνθηκα και έλεγα είναι ότι «δεν θα με αλλάξει ο δήμος, εγώ θα αλλάξω τον δήμο» διευκρινίζει, λέγοντας πως δεν υπήρχε μίσος αλλά ζήλεια. Είμαι πλέον 77 ετών (σ.σ. το 2019) και ξέρω ότι κανείς δεν σε λατρεύει ούτε σε μισεί. Απλά, δεν μπορείς να αρέσεις σε όλους.
-Αν δεν ξέρεις το παρελθόν σου, δεν μπορείς να χτίσεις το μέλλον σου. Στη Θεσσαλονίκη είχαμε συνύπαρξη Ελλήνων, Εβραίων και Οθωμανών. Αυτό που αφήνω είναι η ανάδειξη των παρουσιών αυτών στην πόλη. Όλη η συνεργασία και η σχέση που μπορούμε να έχουμε με τους Τούρκους, τους Εβραίους, τους Βορειομακεδόνες, τους Αρμένιους κ.ά. πρέπει να είναι νόμιμη και με συνεχή παρουσία. Δεν καταλάβαιναν τι ήθελα να κάνω.
-Υπερέβαλα με το «I don’t give a shit» για τον τον Κεμάλ στον τρόπο που εκφράστηκα, αν και παρερμηνεύτηκε, το έχω μετανιώσει και είναι μία από τις στιγμές που θα προτιμούσε να κρατήσω το στόμα του κλειστό. Προσωπικά δεν δίνω δεκάρα για τον Κεμάλ, αλλά με ένοιαζε να εκμεταλλευτώ την προσωπικότητά του για την πόλη. Με αυτό που είπα εννοούσα ότι ο έμπορος απέναντι από το προξενείο αν καθημερινά κονομάει από τους τουρίστες, δεν θα σκέφτεται τις σφαγές του Κεμάλ αλλά το παρόν του και το μέλλον του που βελτιώνονται. Εγώ περίμενα ότι αυτά τα μαγαζιά θα πουλάνε ακόμα και αγαλματάκια του Κεμάλ. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, είναι σφαγέας, αλλά από εκεί και πέρα για τους Τούρκους είναι πατέρας και θεός, κι αυτό μπορούμε να το αξιοποιήσουμε.
Ο Γιάννης Μπουτάρης με τον δημοσιογράφο της «Μακεδονίας» Θεολόγο Ηλιού.
-Ας με κατηγορούν για τους Εβραίους. Δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Εγώ ξέρω ότι η εβραϊκή κοινότητα της πόλης ήταν κρυμμένη για λόγους τύψεων. Στην παρουσίαση του Μαρκ Μαζάουερ στο Ολύμπιον, για το βιβλίο του «Θεσσαλονίκη, Πόλη των Φαντασμάτων» κατάλαβα όσα είχαν γίνει και όταν ανέλαβα δήμαρχος αισθάνθηκα ότι είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για να το αφήσεις κάτω από το χαλί.
- Το Μετρό στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε με υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, την Βάσω Παπανδρέου. Δεν υπήρχαν έτοιμες μελέτες και της είχα πει ότι η πόλη θα εξυπηρετηθεί καλύτερα με τραμ που θα καλύπτει 45 χιλιόμετρα, για το οποίο υπήρχαν και σχέδια. Μου απάντησε ότι είναι ταμπού για τη Θεσσαλονίκη το Μετρό. Το ξεκίνησαν πρόχειρα επί Νέας Δημοκρατίας για να ικανοποιήσουν τον κομπλεξισμό απέναντι στην Αθήνα. Δεν ξέρω μέχρι τι βαθμό επηρέασα αλλά ξέρω ότι ήμασταν ενεργοί για τις εξελίξεις, ειδικά στη Βενιζέλου. Εκεί έγιναν λάθη εξ’ αρχής, που διαμόρφωσαν την αντίληψη «ή αρχαία ή Μετρό».
-Ήθελα να κάνω την παραλία όπως το Τελ Αβίβ. Μετά τον Λευκό Πύργο θα την ήθελα με άμμο, να τοποθετηθούν κυματοθραύστες και να υπάρχει καλύτερη πρόσβαση στη θάλασσα. Έβλεπα στο κρηπίδωμα μπροστά την κατασκευή σκαλοπατιού μέσα στη θάλασσα. Για την πλατεία Αριστοτέλους ουσιαστικά θα βασιζόμασταν στο σχέδιο του Εμπράρ, που ανάμεσα σε άλλα είχε σιντριβάνι στη μέση. Επίσης, το άγαλμα του Αριστοτέλη είναι σε λάθος σημείο, θα έπρεπε να είναι σε περίοπτη θέση, όπως για παράδειγμα στο λουλουδένιο ρολόι που είναι χαλασμένο σχεδόν πάντα.
-Συνεργάστηκα με τέσσερις πρωθυπουργούς. Δεν ξέρω για ποιο λόγο, αλλά από την πρώτη μέρα είχαμε μία καλή χημεία με τον Τσίπρα. Με άκουγε, και όσες φορές του ζήτησα κάτι, το έκανε. Ήταν μάγος, έχει το χάρισμα. Για τον Σαμαρά δεν θέλω να ακούω το όνομά του. Δεν τον εκτιμώ καθόλου. Ένας από τους λόγους που μπλόκαρε το Μακεδονικό ήταν αυτός. Από τη μία μεριά έριξε τον Μητσοτάκη και από την άλλη φώναζε η Μακεδονία είναι μία και ελληνική. Δεν είναι έτσι, αγόρι μου, διάβασε λιγάκι ιστορία. Έτσι και αλλιώς η γιαγιά σου ήταν Μακεδονομάχος. Αυτός που λάτρεψα ήταν ο Λουκάς Παπαδήμος. Αν και ήταν για μικρό χρονικό διάστημα πρωθυπουργός με κάλεσε δύο φορές στην Αθήνα και ήταν εξαιρετικός. Τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον πρόλαβα ως υπουργό και τον ξέρω πολλά χρόνια. Μου θυμίζει τον Σημίτη, δεν είναι τραβηχτικός. Όμως θεωρώ ότι θα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός, γιατί είναι καταρτισμένος και γνωρίζει τα θέματα. Η προετοιμασία του και όσα δείχνει μέχρι στιγμής δημιουργούν την αίσθηση ότι τα πράγματα πάνε να μπουν σε έναν καλό δρόμο.
-Ακόμα και στο αμπέλι πήγαινα με γραβάτα. Όταν γύρισα όμως από το πρόγραμμα απεξάρτησης, έβγαλα την γραβάτα διότι ένιωθα πως συμβολίζει ότι είμαι αλυσοδεμένος. Πέρασαν τα χρόνια και την ξεσυνήθισα, με αποτέλεσμα να τις χαρίσω όλες σε φίλους. Όταν όμως βγήκε ο Τσίπρας χωρίς να φοράει γραβάτα είπα: δες τον, μου κλέβει την πρωτοτυπία. Ο κόσμος με σχολίαζε που πήγαινα σε δοξολογίες χωρίς γραβάτα. Γι' αυτό αποφάσισα να φοράω γραβάτες σε επίσημες τελετές.
-Με πήρε μία φορά ένας βουλευτής για να του σβήσω 5-6 κλήσεις. Εγώ δεν τον ήξερα καν προσωπικά. Του είπα να μου στείλει τις κλήσεις και ότι θα της πληρώσω εγώ, γιατί δεν μπορώ να τις σβήσω. Ένιωσε ότι τον πρόσβαλα, αλλά του απάντησα ότι αυτός με προσβάλει με αυτό που ζητάει.
-«Καλά γερατεία» να μου ευχηθείς από εδώ και πέρα. Ένα όνειρο πολλών ετών, που ξεκίνησε όταν ήμουν πρόεδρος στον σύνδεσμο του ελληνικού οίνου ήταν η δημιουργία της κιβωτού του ελληνικού αμπελώνα. Παρακαλούσα να μας δώσουν 400 στρέμματα, ώστε να φυτέψουμε όλες τις ελληνικές ποικιλίες για να διασφαλιστεί η διάσωσή τους, να μεταφερθεί εκεί το ινστιτούτο αμπέλου και οίνου και να γίνει ένας χώρος εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών του κλάδου, από τους σερβιτόρους μέχρι τον καταναλωτή. Να μαθαίνουν όλοι τι είναι το κρασί που πίνουμε. Επίσης, θέλω να αναπτύξουμε περισσότερο τον Αρκτούρο. Να το κάνουμε κέντρο περιβαλλοντολογικής εκπαίδευσης της ευρύτερης περιοχής.
«Κανείς δεν έχει το σταριλίκι μου»
Λίγους μήνες πριν από αυτή την συνέντευξη και τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019, σε μία ακόμα συζήτησή μας για τη «ΜτΚ», σχολιάζοντας τους πιθανούς διαδόχους του είχε δηλώσει πως «κανείς δεν έχει το σταριλίκι του».
«Σίγουρα βοηθάει το σταριλίκι. Εγώ όμως δεν περίμενα να γίνω δήμαρχος, για να γίνω σταρ. Είχα διάφορες ασχολίες, όπως ο Αρκτούρος, και πάντα με σταματούσε ο κόσμος στον δρόμο, για να μου μιλήσει. Δεν θέλω να περιαυτολογώ, αλλά έκανα διάφορα πραγματάκια στη ζωή μου, που δεν συνιστούσαν υπόσχεση για καλό δήμαρχο. Είμαι αλκοολικός και λέω είμαι γιατί όλοι οι αλκοολικοί δεν λένε ποτέ ήμουν, για να κρατούν αντίσταση, αν και είμαι 26 χρόνια καθαρός. Δεν ψηφίζει ο άλλος εύκολα ένα χαμένο κορμί σαν εμένα. Αλλά… τα καταφέραμε! Κανείς από τους υποψήφιους δεν έχει το σταριλίκι μου. Θα το είχε δείξει μέχρι τώρα, γιατί είναι θέμα χαρακτήρα, δεν σε κάνει η καρέκλα σταρ. Και δεν εννοώ το σταριλίκι να είσαι ηθοποιός ή τραγουδιστής. Εννοώ μία προσωπικότητα ισχυρή που θα τραβάει το ενδιαφέρον. Πάντως το να είσαι σταρ, βοηθάει και τον δήμο » δήλωνε στις 25 Μαΐου του 2019.
Η συνέντευξη σε οίκο ανοχής
Είτε τον μισούσαν, είτε τον αγαπούσαν, όλοι παραδέχονταν ότι ο Γιάννης Μπουτάρης είναι ανατρεπτικός και αυτό το είχε αποδείξει σε κάθε ευκαιρία. Μία από αυτές ήταν να δεχθεί να κάνει συνέντευξη σε οίκος ανοχής για τη διαδικτυακή εκπομπή Ο,τι Thess που «ανέβηκε» τον Ιανουάριο του 2018.
Απάντησε πολύ εύκολα θετικά στην πρόταση και πριν ξεκινήσει η συνέντευξη, γύρισε και είπε «ξέρω τι με περιμένει αύριο, αλλά δεν με νοιάζει. Ρώτα ο,τι θες». Και όντως απάντησε εύκολα και φυσικά σε κάθε ερώτηση, ακόμα και πότε πήγε πρώτη φορά σε οίκο ανοχής αλλά και αν αγοράζει φαρμακευτικά σκευάσματα σεξουαλικής διέγερσης. Όπως είχε προβλέψει, μία ημέρα μετά τη δημοσιοποίηση της συνέντευξης, τα αποσπάσματα έπαιζαν σε όλα τα ενημερωτικά sites, σε πρωινές, μεσημεριανές εκπομπές αλλά και σε κεντρικά δελτία ειδήσεων. Οι κριτικές ήταν και θετικές και αρνητικές, μάλιστα έγινε και θέμα από την αντιπολίτευση στο δημοτικό συμβούλιο. Αλλά ο ίδιος στήριξε την απόφασή του μέχρι το τέλος. «Πού είναι το πρόβλημα σας;» ρωτούσε με το γνωστό και ανεπανάληπτο ύφος του.
Στη συγκεκριμένη συνέντευξη είχε μιλήσει για το Μακεδονικό αλλά και τις αντιδράσεις για τα gay prides, ενώ δεν αρνήθηκε να σχολιάσει ότι όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί περνούσαν από το γραφείο του και τους ευχόταν καλή επιτυχία. «Το που θα ρίξω την ψήφο μου αφορά εμένα και μόνο αποκλειστικά. Το ότι είμαι ευγενικός... Να σου πω κάτι κιόλας; Όλοι έρχονται, γιατί έρχονται;» αναρωτιόταν. «Μήπως 'πουλάτε';» τον ρώτησα και ο ίδιος απάντησε (αν και γνώριζε): «ξέρω γω, αυτό εσείς το ξέρετε».
Η συνέντευξη σε οίκο ανοχής που είχε προβληθεί διαδικτυακά το 2018: