Στο σοβαρό πρόβλημα της λειψυδρίας αλλά και στη βέλτιστη διαχείριση υδατικών πόρων στην αγροτική παραγωγή αναφέρθηκαν οι ομιλητές της 3ης θεματικής ενότητας που συντόνισε ο δημοσιογράφος Νίκος Ηλιάδης στο πλαίσιο της Ημερίδας που διοργάνωσε η Εφημερίδα «Μακεδονία της Κυριακής» και του makthes.gr με θέμα «ΝΕΡΟ: ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ ΠΟΡΟΣ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το ποσοστό του νερού που διατίθεται για άρδευση ανέρχεται περίπου στο 80% με 85% της συνολικής κατανάλωσης. Δυο στοιχεία που δείχνουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το μέγεθος του προβλήματος: το 41% της συνολικής γεωργικής χρήσης νερού προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών, ενώ το 1/5 του γλυκού νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών και όχι τροφής για τους ανθρώπους.
Είναι χαρακτηριστικό όπως τονίζουν οι ειδικοί πως οι υπόγειοι υδροφορείς σε πολλές περιοχές της χώρας εξαντλούνται, ενώ η θάλασσα έχει εισχωρήσει για τα καλά στον υδροφόρο ορίζοντα.
Για τον λόγο αυτόν η βέλτιστη διαχείριση των υδάτινων πόρων που αφορούν την αγροτική παραγωγή αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας.
Τον σχεδιασμό του υπουργείου σχετικά με την αποτελεσματικότερη διαχείριση των υδάτινων πόρων παρουσίασε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων ∆ιονύσιος Σταµενίτης.
«Η διαχείριση του αρδευτικού νερού είναι ένα σημαντικό θέμα κάτω από την κλιματική κρίση και γι αυτό βρίσκεται στους σχεδιασμούς του υπουργείο της κυβέρνησης και της ευρωπαϊκής επιτροπής.
Το υπουργείο έχει δυο χρηματοδοτικά εργαλεία:
- Πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης ύψους 19,3 δις ευρώ
- Ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις
«Στόχος είναι να βάλουμε μια ανάσχεση στις επιπτώσεις τις κλιματικής κρίσης» τόνισε ο Διονύσιος Σταμενίτης υπογραμμίζοντας ότι αυτή την περίοδο υλοποιούνται συνολικά τρία προγράμματα του Υπουργείου που σχετίζονται με την ενίσχυση της γεωργίας.
- Πρόγραμμα «ΥΔΩΡ 2.0» που περιλαμβάνει 18 μεγάλα έργα εκ των οποίων 6 έχουν πάρει τον δρόμο της υλοποίησης μέσω ΣΔΙΤ και ταμείου ανάκαμψης. Πρόκειται για εγγειοβελτιωτικά έργα και κατασκευή φραγμάτων τα οποία βρίσκονται σε φάση υλοποίησης.
- Πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης 17.22 το οποίο θα υλοποιηθεί στο τέλος του 2025.
- Πρόγραμμα 23.27 με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης πέντε χρόνια και πρόβλεψη για κατασκευή φραγμάτων.
Τα τρία σοβαρά προβλήματα
- Το 80% του νερού για άρδευση
- Άρδευση από υπόγεια ύδατα πολύ μεγάλη
- Μεγάλες απώλειες στα υφιστάμενα δίκτυα
«Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για να λύσουμε αυτά τα προβλήματα. Έχουμε δημοπρατήσει το πρόγραμμα γεωργία με πάνω από 3.000 σταθμούς που καταγράφουν τις ανάγκες για άρδευση. Θα έχουμε on time ενημέρωση των παραγωγών για να μπορούν να παρεμβαίνουν. Υπάρχουν σημαντικά ζητήματα και υλοποιούμε έναν σχεδιασμό ώστε να μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα
Έχουμε καταγράψει ότι ο μέσος όρος ηλικίας των γεωργών είναι πολύ μεγάλος γι αυτό έχουμε εντάξει στον σχεδιασμό μας Πρόγραμμα νέων γεωργών. Φιλοδοξούμε ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα μέχρι 60.000 νέοι στην παραγωγοί. Παράλληλα σχεδιάζουμε να κάνουμε εκπαίδευση και σε αυτούς που βρίσκονται ήδη στην παραγωγή.
Από την πλευρά του ο Καθηγητής Τεχνικής Υδρολογίας ∆ιαχείρισης και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων στο Τµήµα Αγρονόµων και Τοπογράφων Μηχανικών ΑΠΘ ∆ρ Αθανάσιος Λουκάς, διευκρίνισε ότι το φυσικό φαινόμενο είναι η ξηρασία και όχι η πλημμύρα που είναι ένα γεγονός κακής διαχείρισης
«Δεν έχουμε παρέμβει για να κάνουμε σωστή διαχείριση δηλαδή έργα. Υπεραντλούμε για να καλύψουμε τις ανάγκες για άρδευση και ύδρευση. Δεν έχουμε αξιοποιήσει τους επιφανειακούς υδατικούς πόρους. Στις περιόδους που έχουμε πολύ νερό και πλημμύρες θα μπορούμε να αποθηκεύσουμε το νερό»
Τι χρειάζεται:
1 Αξιοποίηση των επιφανειακών πόρων
2 Αξιοποίηση περιθωριακών πόρων όπως το επεξεργασμένο νερό να φτάσουμε την επεξεργασία μέχρι τα στάνταρτ για την επεξεργασία που το θέλουμε. Μπορεί να γίνει κατάλληλο για άρδευση
Στο πλαίσιο αυτό επισημάνθηκε ότι οι λύσεις θα πρέπει να προσαρμόζονται στην κάθε περιοχή. «Θα πρέπει να διαχειριστούμε την ζήτηση. Τα περισσότερα αρδευτικά δίκτυα είναι πεπαλαιωμένα και ασυντήρητα. Οι δράσεις για την διαχείριση του νερού δεν απαιτούν πολύ μεγάλο κόστος».
Στην χρησιμότητα της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της γεωργίας αναφέρθηκε στην τοποθέτησή του ο Εταίρος και Επικεφαλής του Τομέα Κεντρικής
Κυβέρνησης και ∆ηµοσίου «Ernst & Young» Χρήστος Ταραντίλης.
Ο ίδιος ανέφερε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει δύο πράγματα:
1. Να αυτοματοποιεί επαναλαμβανόμενες διαδικασίες ακολουθώντας κανόνες όπως να αυτοματοποιεί ορισμένες λειτουργίες της άρδευσης.
2. Να αναλύει τεράστιους όγκους ψηφιακών δεδομένων. «Για αυτό χρειάζεται να έχουμε ψηφιακά δεδομένα και αυτό είναι σημαντικό για την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης».
Ο ίδιος αναφέρθηκε στην ευφυή άρδευση η οποία μπορεί να προβλέψει πόσο νερό θα χρειαστεί για την καλλιέργεια. Η γεωργία ακριβείας μπορεί να συμβάλει στην πρόβλεψη της τοποθεσίας αλλά και της ποσότητας του νερού που θα ξοδευτεί.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στην βελτιστοποίηση της διαδικασίας άρδευσης καθώς και στην ανίχνευση των διαρροών. Το ανακυκλωμένο νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε γεωργικές παραγωγές. Τέλος ανέφερε ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι δαπανηρή γι αυτό τα χρηματοδοτικά εργαλεία αποτελούν μεγάλες ευκαιρίες.
Στην τοποθέτηση του ο Αντιπρόεδρος ΕΘΕΑΣ Χρήστος Γιαννακάκης υπογράμμισε ότι «από το 2000 με την ολοκληρωμένη διαχείριση παραγωγής πετύχαμε άμεσα την μείωση της χρήσης λιπασμάτων και την ορθολογική χρήση του νερού. Έχουμε πετύχει σημαντικές οικονομίες νερού και λιπασμάτων και έτσι έχουμε θετικά αποτελέσματα ως προς την χρήση και την σπατάλη». Όμως συμπλήρωσε ότι «δεν φτάνει μόνο η πρωτοβουλία του κράτους να δώσει λεφτά αλλά πρέπει να υπάρχουν και οι καθοδηγητές που θα δείξουν στον αγρότη πως μπορεί να εξαντλήσει αυτά τα κονδύλια. Αυτοί είναι οι αγροτικοί συνεταιρισμοί που λειτουργούν σε όλη την Ευρώπη και φέρουν αποτελέσματα έτσι ώστε να αξιοποιηθούν πλήρως τα κονδύλια αλλά να επιτευχθεί και η σωστή λίπανση».
Ο ίδιος ανέφερε ότι το 65% του ενεργού αγροτικού πληθυσμού είναι πάνω από 55 χρονών και όπως είπε πρέπει να δούμε πως θα εμπλουτίσουμε το αγροτικό δυναμικό με νέους ανθρώπους. «Η κλιματική αλλαγή δυσχεραίνει την ένταξη των νέων στον αγροτικό τομέα εξαιτίας της χασούρας στα εισοδήματά τους. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο για να παροτρύνουμε τους νέους να ασχοληθούν με την γεωργία».
Τέλος ο Γενικός ∆ιευθυντής «Mesogeos Digital» Γιώργος Λαβδάκης, αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της εταιρίας σχετικά με την διευκόλυνση αλλά και την εκπαίδευση των παραγωγών με σκοπό την απορρόφησή τους στον τομέα της γεωργίας. «Σαν εταιρία προσπαθούμε να αναπτύξουμε ένα οικοσύστημα που ξεκινάει από την εκπαίδευση και φτάνει μέχρι την σωστή χρήση. Αν κάποιος δείξει στους αγρότες πως μπορούν να χρησιμοποιήσουν σωστά μια εφαρμογή μπορεί να πειστούν και να την χρησιμοποιήσουν. Πρέπει να δίνουμε την δυνατότητα στον αγρότη να διευκολύνει την καθημερινότητα και την εργασία του με το πάτημα ενός κουμπιού».