To βάρος στην ελάφρυνση της μεσαίας τάξης (επί της ουσίας δεν είδε κανένα όφελος στην φορολογία της από το 2019 μέχρι σήμερα) επιχειρεί να ρίξει το οικονομικό επιτελείο, αν και οι όποιες βελτιώσεις παραπέμπονται για το 2027 (θα αφορούν δηλαδή τα εισοδήματα του 2026), χωρίς, βέβαια, να αποκλείεται η έκπληξη και να έρθουν νωρίτερα.
Τα σημαντικά αυξημένα έσοδα από την περιστολή της φοροδιαφυγής και κατ’ επέκταση η μείωση του «κενού» ΦΠΑ τα τελευταία χρόνια στρώνουν το χαλί, για να μειωθούν οι φόροι για τη μεσαία τάξη, εισοδήματα δηλαδή από 18.000 έως και 40.000 ευρώ. Αν και το νέο έτος η φοροδιαφυγή συνεχίσει να περιορίζεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, θα ενεργοποιηθούν νωρίτερα τα σχέδια, για την ώρα στα συρτάρια, για φοροανακουφίσεις.
Τετραπλάσιες οι αυξήσεις των φόρων από τους μισθούς
Αξίζει να σημειωθεί πως η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας (δηλαδή η προσαρμογή της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος με βάση τον πληθωρισμό), παρέμβαση βέβαια με απαγορευτικό δημοσιονομικό κόστος, έχει σαν αποτέλεσμα τις όποιες εισοδηματικές αυξήσεις βλέπει ο φορολογούμενος να τις «καταπίνει» η εφορία, με τους πολίτες να αλλάζουν φορολογικό κλιμάκιο και να πληρώνουν μεγαλύτερο φόρο.
Από το 2020 έως το 2023 (στοιχεία Εurostat και ΟΟΣΑ) ο μέσος μισθός στην Ελλάδα ενισχύθηκε κατά περίπου 11%. Το ίδιο διάστημα ο φόρος εισοδήματος έκανε άλμα κατά 41%, «νικώντας» με άνεση τις μισθολογικές αυξήσεις και περιορίζοντας τα οφέλη της ανόδου του ονομαστικού εισοδήματος. Εκτιμάται πως το 2024 ο μέσος μισθός θα διαμορφωθεί στα 1.300 ευρώ μεικτά (περίπου 1.000 ευρώ καθαρά, από τους χαμηλότερους στην ΕΕ), με τους φόρους να τον ροκανίζουν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Προϋπολογισμός 2025 προβλέπει υπερέσοδα ύψους 6,24 δισ. ευρώ για φέτος και το 2025, τα οποία προέρχονται από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, τη μεγέθυνση της οικονομίας, τον τουρισμό αλλά και την ακρίβεια. Από το ποσό των 6,24 δισ. ευρώ, τα επιπλέον έσοδα για το 2024 ανέρχονται στα 3,75 δισ. ευρώ (σε σύγκριση με τον αρχικό στόχο που είχε τεθεί) και σε 2,49 δισ. ευρώ για το 2025 σε σύγκριση με τις εισπράξεις του 2024.
Όσον αφορά το 2024, το οικονομικό επιτελείο για πρώτη φορά προσδιόρισε επακριβώς τα έσοδα από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, ύψους 1,8 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα:
Τα έσοδα από τον ΦΠΑ είναι σχεδόν κατά 1 δισ. ευρώ περισσότερα από την πρόβλεψη στον προϋπολογισμό, εξαιτίας της σημαντικής αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών, και στα μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής που εφάρμοσε η κυβέρνηση τον τελευταίο χρόνο.
Αυξημένα κατά περίπου 1,1 δισ. ευρώ το 2024, σε σχέση με τον στόχο του προϋπολογισμού, θα είναι και τα έσοδα από τον φόρο εταιρειών. Από την υπέρβαση αυτή στα έσοδα, εάν αφαιρεθεί η έκτακτη συνεισφορά αλληλεγγύης που επιβλήθηκε στα διυλιστήρια, προκύπτει ένα ποσό αύξησης 800 εκατ. ευρώ, που επίσης συνδέεται με τα μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής που εφαρμόζονται τον τελευταίο χρόνο.
Τα υπόλοιπα 1,9 δισ. ευρώ (από το ποσό των 3,75 δισ. ευρώ επιπλέον εσόδων) είναι αποτέλεσμα των υψηλών τιμών και του αυξημένου ΦΠΑ που εισπράττουν οι φορολογικές Αρχές, καθώς και από τη βελτίωση των εισοδημάτων, τόσο στο δημόσιο, όσο και στους συνταξιούχους.
Οι αλλαγές στη φορολογία για τη μεσαία τάξη
Αυτά τα επιπλέον έσοδα δίνουν την ευχέρεια στο οικονομικό επιτελείο να επιταχύνει τα σχέδια για την κατάρτιση μίας πιο «δίκαιης» κλίμακας φορολογίας εισοδήματος. Υπενθυμίζεται ότι η κλίμακα που βρίσκεται σε ισχύ σήμερα είχε θεσπιστεί το 2019, μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη ΝΔ.
Η κλίμακα του 2019 βοήθησε κατά κύριο λόγο τα εισοδήματα από 10.000 έως 15.000 ευρώ, τα οποία είδαν τους φόρους να μειώνονται από 120 ευρώ έως και 177 ευρώ σε ετήσια βάση. Αντίθετα, στα λεγόμενα «μεσαία» εισοδήματα (από 18.000 έως και 40.000 ευρώ) η ελάφρυνση ήταν ελάχιστη, μεταξύ 17 και 37 ευρώ ετησίως. Ουσιαστικά, οι αλλαγές που θα γίνουν στόχο έχουν να διορθώσουν, σε ένα βαθμό, αυτήν την «αδικία».
Αυτήν τη στιγμή για μισθωτούς και συνταξιούχους η φορολογική κλίμακα έχει ως εξής:
Για εισόδημα έως 10.000 ευρώ, ο φορολογικός συντελεστής είναι 9%.
Από 10.001 ευρώ έως 20.000 ευρώ, ο φορολογικός συντελεστής είναι 22%.
Από 20.001 ευρώ έως 30.000 ευρώ, ο φορολογικός συντελεστής είναι 28%.
Από 30.001 ευρώ έως 40.000 ευρώ, ο φορολογικός συντελεστής 36%.
Από 40.001 ευρώ και πάνω, ο φορολογικός συντελεστής είναι 44%.
Σύμφωνα με τα σενάρια που εξετάζονται στο υπουργείο Οικονομικών, έχει πέσει στο τραπέζι να περιοριστεί η «ψαλίδα» μεταξύ των δύο πρώτων συντελεστών, καθώς οι επόμενοι κλιμακώνονται ηπιότερα (28%, 36%, 44%). Εξετάζεται, επίσης, οι συγκεκριμένοι συντελεστές να μειωθούν ή να προστεθούν νέες κλίμακες με ενδιάμεσους συντελεστές. Το τελευταίο σενάριο πάντως, για την ώρα, συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες, διότι έχει μικρότερο δημοσιονομικό κόστος.
Έκρηξη εσόδων 70 δισ. το 2025 και λόγω ακρίβειας
Εν τω μεταξύ, τα 70 δισ. θα αγγίξουν -σύμφωνα με τον προϋπολογισμό- τα έσοδα το 2025, αυξημένα κατά 2,49 δισ. ευρώ ή 3,7% έναντι του 2024.
Τα ρεκόρ εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους οφείλονται ναι μεν σε ένα βαθμό στην περιστολή της φοροδιαφυγής και στις αυξημένες εισπράξεις λόγω μεγέθυνσης του ΑΕΠ, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι διαρκείς ανατιμήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά γεμίζουν τα ταμεία, καθώς οι υψηλοί έμμεσοι φόροι επιβάλλονται επί αυξημένων τιμών με τον κρατικό κορβανά να αβγατίζει.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 08.12.2024