Μετά από ένα εξάμηνο ασταμάτητης ανόδου της τιμής του καφέ στη διεθνή αγορά, οι επιχειρηματίες του κλάδου, εύχονται και ελπίζουν για την αποκλιμάκωση στα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης που διαπραγματεύονται στα μεγάλα χρηματιστήρια εμπορευμάτων, καθώς ο Έλληνας πληρώνει το απλό καφεδάκι του, τον ελληνικό καφέ, στα 2,5-3 ευρώ, ενώ ο γαλλικός έχει ανεβεί στα 4 ευρώ, o freddo espresso στα 3,5-4 ευρώ όπως και ο φραπέ.
Μέσα στους τελευταίους 6-7 μήνες, η τιμή του καφέ αυξήθηκε κατά 50% , φθάνοντας να παίρνει αυξήσεις ως και κατά 2%-3% σε ημερήσια βάση, μία ανοδική πορεία που εκδηλώθηκε το Νοέμβριο του 2023 και συνεχίσθηκε ως και την Καθαρά Δευτέρα, δηλαδή ως τις 29 Απριλίου 2024.
Όπως είπε στο makthes.gr ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ, Αναστάσιος Γιάγκογλου, η αύξηση στην τιμή, ήταν αποτέλεσμα πολλών αρνητικών παραγόντων. Η λειψυδρία περιόρισε την παραγωγή καφέ στο Βιετνάμ, την περυσινή χρονιά, με το ανοδικό σπιράλ να ξεκινάει από τη μειωμένη παραγωγή σε Robusta. Να σημειωθεί ότι το Βιετνάμ είναι η δεύτερη σε όγκους παραγωγός καφέ στο κόσμο, με 1.760.000 τόνους, ενώ πρώτη παραγωγός καφέ είναι η Βραζιλία, με 3.800.000 τόνους.
Η μείωση της παραγωγής αύξησε την τιμή του καφέ ποικιλίας Robusta, με την τιμή να επιβαρύνεται περαιτέρω εξαιτίας της αύξησης του κόστους μεταφοράς , λόγω των επιθέσεων των ανταρτών Χούθι, αλλά και της αύξησης των ασφαλίστρων. Η αλλαγή ρότας των εμπορικών πλοίων, οι καθυστερήσεις, οι μειωμένες ποσότητες του καφέ, οδήγησαν σε αύξηση της τιμής του καφέ Robusta, που συμπαρέσυρε την τιμή του καφέ Arabica.
«Οι πρώτες ανατιμήσεις εκδηλώθηκαν τον περασμένα Νοέμβριο και συνεχίσθηκαν μέχρι τη Μεγάλη Δευτέρα, όποτε στη συνέχεια καταγράφηκε μία ουσιώδης αποκλιμάκωση. Μένει να δούμε αν αυτή η αποκλιμάκωση θα συνεχιστεί ώστε να επανέλθουν οι τιμές στα επίπεδα Νοεμβρίου 2023. Εάν η τάση αποκλιμάκωσης στις διεθνείς τιμές, συνεχισθεί, οι εταιρείες που ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε αυξήσεις ή θα κάνουν μικρότερες από τις αναμενόμενες ή κάποιες θα απορροφηθούν, στο πλαίσιο του έντονου ανταγωνισμού που υπάρχει στον κλάδο», είπε ο κ. Γιάγκογλου και συμπλήρωσε:
«Τους προηγούμενους μήνες, οι ελληνικές εταιρείες καφέ, απορρόφησαν όλες τις μεγάλες ανατιμήσεις, αλλά κάποιες αυξήσεις ήταν αναπόφευκτες. Όταν μέσα σε αυτό το επτάμηνο, η Robusta ανέβηκε κατά σχεδόν 60% και η Arabica κατά 30%-32%, ήταν θέμα χρόνου να υπάρξουν αυξήσεις».
Καλά τα νέα από τη Βραζιλία
Τα επίπεδα των τιμών, θα εξαρτηθούν από τη νέα εσοδεία, με τη συγκομιδή να έχει αρχίσει στο Βιετνάμ, ενώ στη Βραζιλία θα εξελιχθεί στο επόμενο δίμηνο. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η Βραζιλία, φέτος, αναμένει τη μεγαλύτερη εσοδεία των τελευταίων 35 ετών, είδηση που δεν έχει πιέσει τις τιμές καθοδικά, όπως θα αναμενόταν, επειδή το Βιετνάμ έχει ανακοινώσει μειωμένη παραγωγή για το 2024.
Για να γίνουν αντιληπτές οι μεγάλες μεταβολές στη διεθνή αγορά καφέ, ο κ. Γιαγκόγλου ανέφερε ενδεκτικά. Το Νοέμβριο του 2023, η τιμή για την Αrabica ήταν 165 cents του δολαρίου / λίβρα, στις 17 Απριλίου 2024 η συγκεκριμένη ποικιλία διαπραγματευόταν ( ΣΜΕ) στα 246 cents/λίβρα και στις 6 Μαΐου 2024 ήταν 195 cents/λίβρα.
«Οι μειώσεις στις τιμές τις τελευταίες ημέρες είναι μεγάλες οπότε περιμένουμε να δούμε πως θα διαμορφωθούν οι τιμές στη διεθνή αγορά, κάτι που φυσικά θα επηρεάσει και το πως θα κινηθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου», επισήμανε ο πρόεδρος της Ε.Ε.Κ.».
Για τον Έλληνα, ο καφές είναι το πιο αγαπημένο ρόφημα αλλά, παρά τις ανατιμήσεις και το πιο οικονομικό. Στη χώρα μας ο όγκος κατανάλωσης (ωμός, πράσινος καφές που επεξεργάζονται ελληνικές εταιρείες και, εισαγόμενος επεξεργασμένος) φθάνει στις 40.000 τόνους ετησίως. Ο Έλληνας και η Ελληνίδα καταναλώνει μία με μιάμιση κούπα καφέ την ημέρα, ενώ στον κλάδο υπολογίζεται ότι απασχολούνται περί τις 15.000 άτομα.
Τιμές και Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης
«Eάν δεν είχαμε τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στον καφέ, οι εταιρείες θα μπορούσαν να ακολουθούν μία πιο ευέλικτη τιμολογιακή πολιτική. Να κάνουν πολύ μικρότερες αυξήσεις ή και μηδαμινές»,
Σήμερα ο Ε.Φ.Κ. είναι 2 ευρώ/ κιλό στον ωμό καφέ, 3 ευρώ/κιλό στον έτοιμο (καβουρδισμένο ) και 4 ευρώ/κιλό στον στιγμιαίο καφέ.
«Βαρίδι» για τον καταναλωτή ο ΕΦΚ
«Όταν είχε πρωτοεφαρμοστεί 1/1/2017 ο ΕΦΚ, η επιβάρυνση ήταν κοντά στο 90% στην αξία εισαγωγής. Τώρα είναι στο 55%-60%, ανάλογα με την τιμή διαπραγμάτευσης. Πάγιο αίτημα του κλάδου είναι η κατάργηση του Ε.Φ.Κ. ή σημαντική μείωσή του, γιατί δημιουργεί πάρα πολλές στρεβλώσεις στην αγορά, αυξάνει τις τιμές για τον τελικό καταναλωτή και απαιτεί από τις επιχειρήσεις καφέ πολύ μεγαλύτερη ρευστότητα σε κεφάλαια. Επίσης, μειώνει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, που έχουν αναπτύξει μεγάλη τεχνογνωσία και ήδη πραγματοποιούν εξαγωγές καφέ. Αναμφίβολα βοηθάει στις εξαγωγές, το μέτρο απαλλαγής από τον Ε.Φ.Κ., αλλά δημιουργούνται προβλήματα γραφειοκρατικά και λειτουργικά.
«Ειδικά για τον Έλληνα καταναλωτή, ο ΕΦΚ λειτουργεί ως ένα βαρίδιο στην τιμή του αγαπημένου του ροφήματος, το οποίο και έτσι παραμένει σε τιμή συγκριτικά φθηνή».
Στην αλυσίδα του καφέ, υπάρχουν χιλιάδες επιχειρήσεων σε μία αγορά που είναι σχετικά αχαρτογράφητη. Στην Ένωση, μέλη είναι επιχειρήσεις εισαγωγικές, εταιρείες επεξεργασίας καφέ, εταιρείες εμπορίας καβουρδισμένου καφέ.
Οι Έλληνες roasters καφέ έχουν κάνει τεράστια βήματα εξέλιξης, υπάρχουν εξαιρετικές ροστερίες ενώ εταιρείες επεξεργασίας που βγάζουν τις δικές τους μπράντες, κοιτάνε πλέον τους Ιταλούς στα μάτια και, όπως είπε ο κ. Γιάγκογλου, υπάρχουν επιχειρήσεις που πραγματοποιούν εξαγωγές καφέ παρότι η χώρα μας είναι εισαγωγέας ωμού, πράσινου καφέ.
Ακρίβυνε το καφεδάκι του Έλληνα
Αυτός ο ΕΦΚ, που δεν υπολογίζεται στην περίπτωση εξαγωγών, κάνει ακριβότερο το καφεδάκι του Έλληνα, το οποίο, το τελευταίο εξάμηνο ή και παραπάνω, έχει πάρει πάνω στην τιμή, από 30 έως 50 λεπτά του ευρώ, με την αύξηση να είναι μεγαλύτερη στους καφέδες που παράγονται από επεξεργασμένους, καβουρδισμένους κόκκους, όπως είπε ο κ. Αθανάσιος Χρυσάφης, αντιπρόεδρος της Ένωσης Εστιατόρων, Ψητοπωλών και Καφέ Μπαρ νομού Θεσσαλονίκης.
Στη Θεσσαλονίκη, όπως και στην Αθήνα, ο καφές, παρασκευασμένος, είναι ακριβότερος από άλλες περιοχές της χώρας μας, ενώ οι τιμές «παίζουν» ανάλογα και με την συνοικία ή και το σημείο ακόμη, άλλες οι τιμές στις καφετέριες του κέντρου, άλλες σε συνοικιακά καφέ- μπαρ.
Οι τιμές ξεκινούν από 2,5-3 ευρώ, για τον ελληνικό, ανεβαίνουν στα 3,5-4 ευρώ για τον φραπέ και τον freddo espresso, στα 4 ευρώ είναι συνήθως και ο γαλλικός, ενώ ακριβότερες είναι ειδικές παρασκευές. Όταν ο καφές είναι take away, πωλείται συνήθως φθηνότερος κατά 1 ευρώ, ενώ μία μέση τιμή για καφέδες που «δίνονται στο χέρι», είναι τα 2,5 ευρώ.
Αυτό που και ο κ. Χρυσάφης επισήμανε, είναι η σημαντική επιβάρυνση του ΕΦΚ, που για την καφετέρια συνεπάγεται επιπλέον 3 ευρώ ανά κιλό, αυξάνοντας την τιμή πάνω στην οποία θα προστεθεί και το 13% του ΦΠΑ. Μείωση του ΕΦΚ στον καφέ ή κατάργησή του, θα σήμαινε φθηνότερο καφέ για τον καταναλωτή.