Όπως ήταν αναμενόμενο, η προσοχή των ΜΜΕ έπεσε στα αποτελέσματα του AfD στις κυριακάτικες εκλογές στη Γερμανία. Το διαβόητο πια ακροδεξιό (για τα εκεί δεδομένα) κόμμα κατέλαβε άνετα την πρώτη θέση στη Θουριγγία και οριακά τη δεύτερη στη Σαξονία, υψηλή επίδοση που είχε προβλεφθεί από τις δημοσκοπήσεις. Στα εν λόγω κρατίδια η Εναλλακτική για τη Γερμανία κατέγραφε ανέκαθεν υψηλά ποσοστά και -δεδομένου ότι δεν έγινε τίποτα στα προηγούμενα χρόνια ικανό να ανακόψει την άνοδο της- κανείς δεν πρέπει να εκπλήσσεται από τη νέα εκλογική εικόνα.
Η μεγάλη έκπληξη μάλλον προήλθε από την ακριβώς απέναντι πλευρά του πολιτικού φάσματος: η Συμμαχία της Ζάρα Βάγκενκνεχτ για Λογική και Δικαιοσύνη (BSW) κατέλαβε την τρίτη θέση, με 16% στη Θουριγγία (όπου στέρησε από το Die Linke την πρώτη θέση) και 12,5% στη Σαξονία. Το νεαρό κόμμα αποτελεί παιδί της γερμανικής Αριστεράς, καθώς από εκεί αποχώρησαν η Βάγκενκνεχτ και η αιγυπτιακής καταγωγής συνιδρύτρια Αμίρα Μοχάμεντ Άλι. Η ΖΒ προκαλούσε αναστάτωση στο Die Linke ήδη από το 2018, εκφράζοντας θέσεις σαφώς μη αριστερές όσον αφορά κοινωνικά ζητήματα και την παράνομη μετανάστευση • τόση αναστάτωση, ώστε η κομματική νεολαία να εκδώσει πανηγυρική ανακοίνωση μετά την ανεξαρτητοποίησή της.
Εν ολίγοις, στα δύο κρατίδια σημειώθηκε πτώση της Αριστεράς, των Φιλελευθέρων, των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, δηλαδή των τεσσάρων πλέον φιλομεταναστευτικών κομμάτων, και άνοδος των δύο φιλορωσικών. Οι Χριστιανοδημοκράτες τα πήγαν αρκετά καλά, όμως πιθανώς θα οδηγηθούν σε τοπικές συγκυβερνήσεις με το AfD, προοπτική καθόλου ευχάριστη για τον παραδοσιακό μηχανισμό του κόμματος • οι παλαιότεροι Γερμανοί δεν ξεχνούν ότι ο αφελής συντηρητικός Φον Πάπεν άνοιξε το δρόμο για τη ναζιστική επικράτηση το 1936.
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο μέχρι χθες άγνωστο BSW. Σε πρώτη ματιά, η άνοδος του προκαλεί εντύπωση καθώς το κόμμα αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό, όμως είναι πιο σύνθετο: προβάλλει αριστερές θέσεις όσον αφορά το κοινωνικό κράτος και τον οικονομικό παρεμβατισμό, και λαϊκοδεξιές όσον αφορά τους μετανάστες, τους ΛΟΑΤΚΙ και τη μικρή ιδιοκτησία. Τοποθετείται κατά της ελεύθερης μετακίνησης πληθυσμών και της παγκοσμιοποίησης, υπέρ της μικροεπιχειρηματικότητας, εντελώς αδιάφορα (αν όχι αρνητικά) πάνω σε ζητήματα δικαιωματισμού. Η στάση τούτη το διαφοροποιεί από τον ισχύοντα ευρωπαϊκό “κανόνα” και θέτει το BSW σε ένα σημείο του γερμανικού πολιτικού φάσματος που μέχρι τώρα παρέμενε κενό. Βέβαια δεν κατέχει τα σχετικά ευρωπαϊκά πρωτεία διότι αυτά τολμώ να πω ότι ανήκουν στο δικό μας ΚΚΕ, όμως δεν παύει να αποτελεί εξέλιξη με απρόβλεπτες επιπτώσεις.
Πόθεν λοιπόν μας προέκυψε η κ. Βάγκενκνεχτ και οι ιδέες της; Μα προφανώς από το κενό, αυτό που η φύση απεχθάνεται. Οι συστημικοί πολιτικοί βλακωδώς θεωρούσαν πως η Αριστερά είναι και θα είναι ες αεί διεθνιστική, άρα εντελώς προβλέψιμη (εξίσου βλακώδης η παλαιά πεποίθηση πως η Δεξιά είναι ντεφάκτο φιλοδυτική). Ωστόσο, η παραπάνω θεωρία κατά κανόνα αγνοούσε τα βιώματα όσων εκ του εκλογικού σώματος υφίστανται σκληρότερα τις συνέπειες ενός πλανήτη δίχως σύνορα. Ειδικά στο ανατολικό μέρος της ΟΔΓ διασώζεται η νοσταλγία του αλλοτινού κομμουνιστικου κοινωνικού κράτους ενώ επανεκτρέφεται ο πατροπαράδοτος πρωσικός εθνικισμός και συντηρητισμός. Οι ανάλογων πεποιθήσεων ψηφοφόροι δεν μπορούσαν να καλυφθούν επαρκώς από το… τραμπικό AfD, συνεπώς έψαχναν -και πλέον βρήκαν- μια ικανοποιητική διέξοδο. Τώρα το μέγα ερώτημα είναι τι απήχηση θα έχει αργότερα το BSW στα πιο εύπορα (και πολυπληθέστερα) δυτικά κρατίδια. Ζουν εκεί αρκετοί πολίτες ταυτόχρονα απογοητευμένοι από τον οικονομικό και τον κοινωνικό φιλελευθερισμό; Ζουν αρκετοί στην υπόλοιπη Ευρώπη;