Ο κόσμος ομορφαίνει μόνο με το δίκιο. Αλλά και ποιος δεν έχει αισθανθεί αδικημένος στη ζωή του; Μια νουβέλα για την αυτοδικία που έγινε θεατρικό έργο εμπεριέχει τις παραπάνω παραδοχές.
Ο λόγος για το «Μίχαελ Κόλχαας» του Χάινριχ Φον Κλάιστ, ένα μικρό διήγημα που βασίζεται σε ένα πραγματικό περιστατικό το οποίο συνέβη στη Σαξονία το 1540 και γράφτηκε τον 18ο αιώνα. Τώρα μετουσιώθηκε σε ένα θεατρικό έργο με τίτλο «Μικροί πυροβολισμοί μέσα στη νύχτα» σε κείμενο και σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού.
Ένας εκτροφέας αλόγων αδικείται από τον Άρχοντα της Σαξονίας, που ζητάει μόνο από εκείνον διόδια για να τον αφήσει να συνεχίσει τον δρόμο του. Τότε ο έμπορος επειδή δεν έχει τα χρήματα ζητάει να επιστρέψει στο σπίτι του αφήνοντας ως εγγύηση δύο από τα άλογά του. Γυρνώντας τα βρίσκει σε άθλια κατάσταση, αφού στο ενδιάμεσο τα έχουν χρησιμοποιήσει για δουλειές και τα έχουν κακομεταχειριστεί. Διαπιστώνοντας ότι δεν μπορεί να τα πουλήσει έτσι όπως είναι ζητά αποζημίωση, χωρίς καμία όμως ανταπόκριση από τον Άρχοντα. Όταν πηγαίνει και η γυναίκα του να ζητήσει τον λόγο τότε τη σκοτώνουν.
Αυτό γίνεται η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι. Ο Κόλχαας συγκεντρώνει κάποιους φίλους του και αρχίζουν να προκαλούν μικρές δολιοφθορές ως εκδίκηση για να το προσέξει ο άρχοντας και να απαιτήσει να τον δει και να τον ακούσει. Εκείνος όμως συνεχίζει να αδιαφορεί όλο και περισσότεροι. Τότε πολλοί αδικημένοι συντάσσονται με τον Κόλχαας ,φτιάχνουν έναν μικρό στρατό που πια έχει αποκτήσει σημαντική δύναμη και αρχίζουν να κάνουν εμπρησμούς, να καίει πόλεις . Ο ήρωας γίνεται δηλαδή ένας αστικός τρομοκράτης. Ξεκινάει από μια αδικία για δύο άλογα και κοντεύει να καταλύσει όλη τη χώρα.
Με αφορμή τα επεισόδια στο Παρίσι και τα Κίτρινα Γιλέκα
Για τον Γιάννη Καλαβριανό η ανάγκη να ασχοληθεί με το έργο ξεκίνησε το 2015 με αφορμή τα επεισόδια που είχαν ξεσπάσει στο Παρίσι, αλλά και αργότερα με τα Κίτρινα Γιλέκα. «Με ενδιέφερε το ζήτημα του πώς οι άνθρωποι στις σύγχρονες κοινωνίες αισθάνονται αδικημένοι και ότι ζουν στο περιθώριο μη έχοντας πρόσβαση σε βασικά αγαθά όπως για παράδειγμα η εκπαίδευση και πώς αυτοί οι άνθρωποι αποφασίζουν να αντιδράσουν. Συν όλη την αστυνομική βία, την αυθαιρεσία απέναντι σε ομάδες πληθυσμού και πώς αυτοί οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν θα δικαιωθούν αν καταφύγουν σε ένα οργανωμένο σύστημα απονομής δικαιοσύνης και γίνονται οι ίδιοι ο νόμος», λέει στο makthes.gr o γνωστός σκηνοθέτης.
Έτσι, έχοντας το κείμενο αποφάσισε να το δουλέψει. Έκανε τη θεατρική μεταφορά του και κατέληξε σε μια παράσταση με τέσσερις ηθοποιούς και έναν πιανίστα επί σκηνής. «Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της μεταφοράς είναι ότι αυτή την ιστορία της αδικίας μεταξύ των ανθρώπων την αφηγούνται τα άλογα, δηλαδή τη βλέπουμε από τη μεριά τους», τονίζει ο Γιάννης Καλαβριανός.
Η παράσταση ακολουθεί πολύ γρήγορους ρυθμούς. «Δεν έχει κανένα σκηνικό αντικείμενο. Οι τέσσερις ηθοποιοί παίζουν και αφηγούνται επί σκηνής όλα αυτά μόνο με μουσική και καπνό. Φτιάχνουμε δηλαδή με πολύ απλά υλικά όλη αυτή τη μεσαιωνική ιστορία», αποκαλύπτει ο σκηνοθέτης.
Προσθέτει πως όλο αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο. «Είναι μια απολύτως χορογραφημένη παράσταση, μια παρτιτούρα όλο. Οι ηθοποιοί όλη την ώρα μιλάνε και κινούνται. Πάντα θέλουμε να ακούμε ιστορίες, ιδίως τέτοιες που ο καθένας κάνει τις αναγωγές του στο σήμερα. Γιατί ποιος δεν αισθάνεται θιγμένος, παραγκωνισμένος και προσβεβλημένος; Πάρα πολύ συχνά έχουμε νιώσει να βαλλόμαστε και να θέλουμε εμείς να καθαρίσουμε την κατάσταση. Όμως το δίλημμα που προκύπτει από αυτές τις επιλογές είναι πού σταματάει όλο αυτό. Η αφετηρία του Κόλχαας ήταν δικαιολογημένη, γιατί αδικήθηκε παράφορα, αλλά μετά άρχισε ο ίδιος να προκαλεί καταστροφές. Άνθρωποι έχαναν τις περιουσίες τους, τα σπίτια τους, τις αποθήκες τους, τους στάβλους τους, χωρίς όμως να φταίνε αυτοί», επισημαίνει ο κ. Καλαβριανός.
Ιστορίες σαν πυροβολισμοί που ακούγονται μέσα στη νύχτα
Τελικά, είναι πολύ δύσκολο να μην χάσεις την ισορροπία όταν γίνεσαι εσύ ο ίδιος ο νόμος. «Γι’ αυτό και συμφωνήσαμε οι άνθρωποι να υπάρχει η δικαστική εξουσία που να λύνει τις διαφορές μας. Για να μπορέσουμε όμως να την εμπιστευτούμε πρέπει κι αυτή να στέκεται στο ύψος της ούτως ώστε οι άνθρωποι να μην έχουμε δεύτερες σκέψεις. Να επιλύουν τις διαφορές τους τα δικαστήρια και να έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη, πράγμα που σήμερα δεν συμβαίνει. Γι αυτό το θέμα είναι απόλυτα επίκαιρο. Δηλαδή το να εμπιστεύεσαι το νόμο, την αστυνομία, κάθε λογής εξουσία και πώς αυτή ελέγχεται, η ύπαρξη της ισονομίας είναι κάτι που συζητιέται. Έχουν την ίδια πρόσβαση σε μια δίκαιη δίκη οι φτωχότεροι και οι άνθρωποι με διασυνδέσεις ή οι οικονομικά ευκατάστατοι; Όλα αυτά τα θέματα υπάρχουν και ο καθένας κάνει τις αναγωγές του», υπογραμμίζει ο σκηνοθέτης.
Όσο για τον τίτλο, αυτός δικαιολογείται από το τέλος του έργου. «Λένε τα άλογα ότι όσο περνάει ο καιρός οι άνθρωποι λέμε πάντα ιστορίες αλλά όλο και πιο δύσκολα τις ακούμε και τις αφήνουμε να φτάσουν στην καρδιά μας. Δηλαδή ακούμε περιστατικά και όλο και δυσκολευόμαστε να τα οικειοποιηθούμε και να τα αντιμετωπίσουμε με ψυχραιμία. Είναι σαν να ακούς κάπου να πυροβολούν μέσα στη νύχτα και να αναρωτιέσαι αν το άκουσες, χωρίς όμως να δίνεις και πάρα πολύ μεγάλη σημασία σε αυτό. Αυτές οι ιστορίες υπάρχουν και θα συνεχίσουν να μας συγκινούν αλλά σκληραίνουμε και όλο και πιο δύσκολα τις αφήνουμε να μας μαλακώσουν», καταλήγει ο Γιάννης Καλαβριανός.
Η παράσταση επιχορηγείται από το ΥΠΠΟΑ και είναι παραγωγή της Εταιρείας Θεάτρου Sforaris. Θα παρουσιαστεί στις 12-16 Οκτωβρίου στις 9.15μμ στο θέατρο Αυλαία.