Εδώ και δύο εβδομάδες ο Γκρέγκορι Φλέγκερ απολαμβάνει το σκέτο φραπέ στη Θεσσαλονίκη. Έχει μάθει ότι η λέξη κλειδί στην πόλη όπου θα ζήσει τα επόμενα τρία χρόνια περίπου είναι «χαλαρά», παρότι ο ίδιος πρέπει να δουλέψει λίγο ακόμη το «λ» στην προφορά του. Ωστόσο, ο ίδιος μόνο χαλαρός δεν θα είναι το διάστημα της θητείας του στην πόλη ως ο νέος γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη.
Κατέφθασε στη Θεσσαλονίκη τον Δεκαπενταύγουστο -«είμαι απαίσιο αφεντικό, ήρθα σε μέρα αργίας, για να μην πάρει άδεια το προσωπικό» λέει αστειευόμενος- και όλο αυτό το διάστημα βρίσκεται σε πυρετό προετοιμασιών για την προετοιμασία του περιπτέρου των ΗΠΑ, που είναι η τιμώμενη χώρα στη φετινή Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Στην πρώτη του συνέντευξη μιλά με ενθουσιασμό για το περίπτερο της χώρας του και καλεί τους νέους να το επισκεφτούν και να αντλήσουν έμπνευση από ιστορίες επιτυχίας τεχνολογικών κολοσσών, όπως η Microsoft και η Facebook. Και ο ίδιος όμως ανυπομονεί να τον «εμπνεύσουν» οι νέοι άνθρωποι της πόλης, που είναι «ο θησαυρός της», και δηλώνει αποφασισμένος να μένει στο γραφείο «όσο λιγότερο χρόνο γίνεται».
Από όσα ξέρετε για τη Θεσσαλονίκη, ποια θεωρείτε ότι είναι η δυναμική της πόλης;
«Για μένα είναι μία τιμή να εκπροσωπώ τις ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη. Είμαι εδώ μόλις λίγες μέρες, έχω πολλά να μάθω. Η Θεσσαλονίκη είναι στο σταυροδρόμι των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και της Βόρειας Αφρικής. Δεν είναι μόνο η γεωγραφικής της θέση αλλά και η τρομερή ιστορία της… Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της Θεσσαλονίκης, ο θησαυρός της, είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο. Είναι μία πόλη πανεπιστημίων, ένα κέντρο εκπαίδευσης. Όλες αυτές οι start ups, όλη αυτήν η προσπάθεια να μετουσιωθεί η εκπαίδευση σε κάτι παραγωγικό… αυτό θεωρώ ότι είναι φανταστικό. Έχω μεγάλο ενθουσιασμό, θέλω να ανακαλύψω όλα όσα συμβαίνουν εδώ, να συναντήσω φοιτητές και νέους ανθρώπους. Σκοπεύω να μένω στο γραφείο όσο λιγότερο χρόνο γίνεται. Θέλω να αντλήσω έμπνευση από τους Έλληνες».
Οι ΗΠΑ επιστρέφουν στη ΔΕΘ έπειτα από 10 χρόνια. Το 2008 η Ελλάδα δεν ήταν σε οικονομική κρίση, τώρα είμαστε σε φάση εξόδου. Τι σηματοδοτεί αυτή η επιστροφή;
«Η παρουσία των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη και στη Διεθνή Έκθεση είναι πολύ σημαντική για την Ουάσιγκτον. Της αμερικανικής αντιπροσωπείας ηγείται ο υπουργός Εμπορίου Γουίλπουρ Ρος και συμμετέχει μεγάλος αριθμός υψηλόβαθμων αξιωματούχων της αμερικανικής κυβέρνησης και του Κογκρέσου.
Η παρουσία 52 αμερικανικών εταιρειών υψηλού προφίλ, που αντιπροσωπεύουν έναν κύκλο εργασιών τρισεκατομμυρίων δολαρίων, υπογραμμίζει τις ευκαιρίες που υπάρχουν εδώ και επίσης δίνει έμφαση στην πόλη, τη χώρα συνολικά και την ευρύτερη περιοχή. Όπως είπε και ο πρεσβευτής Πάιατ «η Ελλάδα επέστρεψε» (Greece is back). Είναι μία ευκαιρία στην οποία προσβλέπουμε μαζί στο μέλλον.
Το θέμα του περιπτέρου των ΗΠΑ, «Ηarnessing innovation», για μας συμβολίζει τους τρομακτικούς πόρους που υπάρχουν εδώ σε επίπεδο ανθρώπινου κεφαλαίου. Στο περίπτερο συμμετέχουν τεχνολογικοί γίγαντες και, βλέποντας τα σχέδιά τους για το τι θα εκθέσουν, ανυπομονώ να το επισκεφτώ. Κάποια από τα εκθέματα δείχνουν σε βάθος όχι μόνο του τι κάναμε αλλά και του τι μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον, αξιοποιώντας την καινοτομία και το πνεύμα της επιχειρηματικότητας και της δημιουργίας. Καλώ όλο τον κόσμο, ειδικά τους νέους ανθρώπους, να επισκεφτούν το περίπτερό μας στη ΔΕΘ».
Θα μπορούσε η παρουσία των ΗΠΑ στη ΔΕΘ να είναι το πρώτο βήμα για τη στενότερη συνεργασία και παρουσία αμερικανικών επιχειρήσεων και πανεπιστημίων στη Θεσσαλονίκη;
«Δεν θα έλεγα το πρώτο βήμα. Γιατί η Αμερική υπάρχει εδώ, έχει παρουσία στη Βόρεια Ελλάδα πολλά χρόνια. Η Έκθεση απλώς υπογραμμίζει αυτήν την παρουσία. Θα έλεγα είναι το πρώτο βήμα σε μία πορεία με νέο βηματισμό, για να φέρουμε κοντά τις εταιρείες και τους ανθρώπους, για να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για το μέλλον».
Τι θα χρειαζόταν για να προσελκύσει η Ελλάδα αμερικανικές επενδύσεις;
«Οι ευκαιρίες υπάρχουν. Αυτό που ψάχνουν πάντα οι αμερικανοί επενδυτές είναι προβλεψιμότητα (για παράδειγμα σε σχέση με το φορολογικό καθεστώς), η διαφάνεια και η δικαιοσύνη στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων. Ο πρεσβευτής Πάιατ είναι ένας εκπληκτικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ στην Ελλάδα και βλέπει τις ευκαιρίες που υπάρχουν εδώ. Η θετική του ενέργεια είναι… κολλητική, θα έλεγα, σε όλους μας στην πρεσβεία και ο στόχος μου ως ο νέος γενικός πρόξενος θα είναι να προσπαθήσω να μεταφέρω αυτήν τη στάση στη Βόρεια Ελλάδα και να δείξω ότι η Αμερική όχι μόνο είναι εδώ, παρούσα, αλλά ενδιαφέρεται και εστιάζει στο πόσο σημαντική είναι η πόλη και η ευρύτερη περιοχή».
Σε ποιους τομείς βλέπετε δυνατότητες και ευκαιρίες για τους Αμερικανούς να επενδύσουν στην Ελλάδα;
«Όπως είπε ο πρεσβευτής, αυτή η σχέση δεν ήταν ποτέ πιο ισχυρή και οι προοπτικές είναι λαμπρές. Υπάρχουν μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες σε πολλούς τομείς. Μόλις είδαμε το άνοιγμα των ναυπηγείων της Σύρου με μία αμερικανική εταιρεία, ελπίζουμε ότι το Ελληνικό θα προχωρήσει γρήγορα… Εδώ στο βορρά οι τομείς συνεργασίας είναι πολυάριθμοι. Για παράδειγμα, και ακόμα δεν έχω ενημερωθεί πλήρως, είναι τόσες πολλές οι πλευρές του τουρισμού που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν. Ο τομέας της αγροτεχνολογίας επίσης. Ο πρεσβευτής ήταν το καλοκαίρι στις ΗΠΑ στην έκθεση τροφίμων «Fancy Food» και υπάρχουν ευκαιρίες. Όπως είπαμε, πρέπει η Ελλάδα να διευρύνει τους τομείς, στους οποίους βασίζει την ανάπτυξή της. Βέβαια είναι πολύ σημαντική η προβλεψιμότητα, για την οποία μιλήσαμε προηγουμένως, αλλά και η διαφάνεια, η ισότιμη και δίκαιη αντιμετώπιση, η ευθύτητα κτλ.
Το ερώτημα δεν είναι πού βρίσκονται οι ευκαιρίες αλλά ότι γίνονται γνωστές σε ένα ευρύτερο κοινό. Και αυτό θα το κάνει και η Έκθεση και το Περίπτερο των Ηνωμένων Πολιτειών. Θα είναι μία πλατφόρμα για να δείξει η Αμερική στην Ελλάδα τον εαυτό της, αλλά και η Ελλάδα να δείξει τον εαυτό της στην Αμερική. Πραγματικά ελπίζω ο κόσμος που θα επισκεφθεί το περίπτερο να ευχαριστηθεί. Πρόκειται για σημαντική ευκαιρία οπωσδήποτε.
Ειλικρινά βλέπω τον ενθουσιασμό που υπάρχει για το περίπτερο ειδικά στους νέους ανθρώπους και τους φοιτητές. Είναι τόσο δυναμική η πόλη. Υπάρχουν όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι που δημιουργούν start-ups και η επαφή τους με τους γίγαντες της καινοτομίας που συμμετέχουν στο περίπτερό μας είναι μια σπουδαία ευκαιρία. Πιστεύω ότι η ΔΕΘ είναι ένα σημαντικό βήμα, όχι το πρώτο βήμα για τη συνεργασία, γιατί η σχέση μας έχει ιστορία, αλλά σημαντικό βήμα».
«ΘΕΛΟΥΜΕ Η ΕΛΛΑΔΑ ΝΑ ΕΠΙΔΕΙΞΕΙ ΗΓΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ»
«Τι κάνατε πριν να έρθετε στη Θεσσαλονίκη;» τον ρωτάμε. «Μάθαινα ελληνικά» απαντά. Η συζήτησή μας συνεχίστηκε στα αγγλικά, αν και ο ίδιος λέει ότι ανυπομονεί να γνωρίσει τους ανθρώπους της πόλης και να κάνει εξάσκηση στα ελληνικά του. Πριν από την τοποθέτησή του στη Θεσσαλονίκη, ο κ. Φλέγκερ υπηρέτησε ως διευθυντής στο γραφείο για θέματα των χωρών της Βαλτικής και Ανατολικής Ευρώπης του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, υπό τις κυβερνήσεις Ομπάμα και Τραμπ. Την Ανατολική Ευρώπη τη γνώρισε και μέσα από τις σπουδές του αλλά και επιτόπου. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού στις Ρωσικές και Μετα-Σοβιετικές Σπουδές από το London School of Economics και προτού ενταχθεί στο διπλωματικό σώμα είχε υπηρετήσει στο Ειρηνευτικό Σώμα στη Ρωσία (2000 - 2002). Η γνώση της ρωσικής πραγματικότητας, αλλά και της γλώσσας, προφανώς του φάνηκε ιδιαιτέρως χρήσιμη όταν έπειτα από δέκα χρόνια τοποθετήθηκε στην πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κίεβο, την περίοδο 2013 - 2016. Ήταν μία πολύ πυκνή και ταραγμένη περίοδος, με την Ουκρανία να έχει μετατραπεί σε πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, με αφορμή τον ευρωατλαντικό προσανατολισμό της χώρας. «Είχα την τύχη να είμαι εκεί με καλή ομάδα, με επικεφαλής τον πρεσβευτή Πάιατ. Δεν μπορούσα να διαλέξω πιο συναρπαστική στιγμή να βρίσκομαι στο Κίεβο. Ήταν συγκλονιστική εμπειρία, μπορούσες να νιώσεις την ανάγκη των ανθρώπων για ένα καλύτερο μέλλον» λέει ο κ. Φλέγκερ, αναφερόμενος στις μεγάλες διαδηλώσεις του Μαϊντάν. Την περίοδο εκείνη το όνομα του πρεσβευτή Τζέφρι Πάιατ έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό από τη διαρροή τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε με την υφυπουργό Εξωτερικών Βικτορία Νούλαντ σχετικά με τις πολιτικές διεργασίες στην Ουκρανία. Στην πορεία ο φιλορώσος πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς αποπέμφθηκε και η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, ενώ στην Ανατολική Ουκρανία συνεχίζονται οι συγκρούσεις μεταξύ των φιλορώσων αποσχιστών ανταρτών στα ανατολικά και του ουκρανικού στρατού. Όσο για τον κ. Πάιατ, ανέλαβε τη θέση του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2016 και δύο χρόνια αργότερα ο στενός του συνεργάτης ανέλαβε γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη…
ΟΙ ΡΩΣΟΙ ΚΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ
Παιχνίδια επιρροής μεταξύ Δύσης και Ρωσίας δεν παίζονται μόνο στην Ουκρανία αλλά και στα Βαλκάνια -προφανώς υπό τελείως διαφορετικές συνθήκες. Η Ελλάδα πρόσφατα απέλασε ρώσους διπλωμάτες (μεταξύ των οποίων και ο πρώην γενικός πρόξενος της Ρωσικής Ομοσπονδίας στη Θεσσαλονίκη Αλ. Ποπόφ) με την κατηγορία ότι προσπάθησαν να εμπλακούν στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας μας. Ρωτάμε το νέο πρόξενο των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη αν ανησυχεί για το γεωπολιτικό ρόλο των Ρώσων στα Βαλκάνια. «Οι ΗΠΑ ποτέ δεν δίστασαν να μιλήσουν ανοικτά για την κακόβουλη ρωσική επιρροή όπου και όταν την εντοπίζουμε, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε» απαντά με διπλωματικό τρόπο.
Μία άλλη περίπτωση στην οποία η Ρωσία έπαιξε ή προσπάθησε να παίξει ρόλο είναι με τους γείτονές μας, στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, του αναφέρουμε, ζητώντας του να σχολιάσει τη συμφωνία των Πρεσπών. «Καταλαβαίνω πόσο σημαντικό είναι αυτό το θέμα για τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά θα ήθελα επίσης η Β. Ελλάδα να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι για την Ουάσιγκτον το ότι και τα δύο μέρη προσπάθησαν με εποικοδομητικό τρόπο να βρουν μία λύση σε αυτό το πρόβλημα, έπειτα από τόσα πολλά χρόνια. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τα μπρος. Γι’ αυτόν το λόγο βλέπετε υποστήριξη στη νέα συμφωνία από τον υφυπουργό Εξωτερικών Μίτσελ μέχρι τον πρεσβευτή Πάιατ, μέχρι τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Γι’ αυτό θέλουμε να δούμε τους εταίρους μας στην Ελλάδα να επιδείξουν ηγεσία σε αυτήν την περιοχή, ώστε να βοηθήσουν τους εταίρους μας στο βορρά να προσδεθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, για να αυξηθεί η σταθερότητα, η πρόοδος και η γενική ασφάλεια της περιοχής».
Τι έχει να πει στους ανθρώπους που κατέβηκαν στις διαδηλώσεις ενάντια στη συμφωνία; «Αυτό που είναι σημαντικό για μας είναι το τελικό αποτέλεσμα της ασφάλειας και της προόδου στην Ελλάδα, η οποία αναδεικνύει τον ηγετικό της ρόλο στη διεθνή σκηνή, από αυτήν την άποψη. Αυτή είναι μία συμφωνία την οποία να πρέπει να επεξεργαστούν Αθήνα και Σκόπια. Εμείς βλέπουμε τα πλεονεκτήματα και ελπίζω ότι και η χώρα σας, οι συμπατριώτες σας θα δουν τα οφέλη που έρχονται από το άνοιγμα σε μία πιο σταθερή, ασφαλή και ευημερούσα ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων» απαντά. Όσο για το αν τελικά οι γείτονές μας θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ, παραπέμπει στις δηλώσεις του αντιπροέδρου Πενς ότι «καλωσορίζουμε τη διαδικασία ένταξης αλλά δεν είναι κάτι που αποφασίζουμε μόνοι μας».
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Η συζήτησή μας στρέφεται στο θέμα της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης του λιμανιού της Θεσσαλονίκης (με ανάδοχο μία κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχει και εταιρεία του επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη) και τον προβληματισμό που είχε εκφράσει τότε ο πρεσβευτής Πάιατ. «Ξέρω πόσο σημαντικό είναι το λιμάνι για τη Θεσσαλονίκη και αντιλαμβάνομαι ότι η θέση του πρεσβευτή ήταν πολύ ξεκάθαρη και την υποστηρίζω πλήρως» απαντά όταν τον ρωτάμε αν εξακολουθεί να υφίσταται αυτός ο προβληματισμός. «Αυτό που είναι σημαντικό, από δω και πέρα, είναι να επιδειχθεί διαφάνεια σε άλλες ιδιωτικοποιήσεις, όπως η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης που, αν όλα πάνε καλά, θα συμβεί μέχρι το τέλος της χρονιάς. Όταν μιλάμε για την προσέλκυση επενδύσεων, η προβλεψιμοτητα και η διαφάνεια είναι πολύ σημαντική για τους αμερικανούς επενδυτές, εάν προσβλέπετε σε αμερικανικές επενδύσεις».
Η αμερικανική πλευρά ενδιαφέρεται έντονα για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης λόγω της κατασκευής τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου, αλλά και ως πύλη προς τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη. Μέχρι την επιδείνωση των ελληνορωσικών διπλωματικών σχέσεων και η ρωσική πλευρά άφηνε να εννοηθεί ότι υπάρχει αντίστοιχο ενδιαφέρον για το λιμάνι. «Προσβλέπουμε σε έναν ανοιχτό, διαφανή πλειοδοτικό διαγωνισμό, μέσα από μια διαδικασία που θα εξυπηρετεί όχι μόνο αυτόν που θα κερδίσει στο διαγωνισμό αλλά και την Ελλάδα επίσης» σχολιάζει ο κ. Φλέγκερ και προσθέτει: «Αν αυτή η ιδιωτικοποίηση γίνει με έναν διαφανή τρόπο, δεν υπάρχει ανησυχία. Όποιος το κερδίσει, θα το κερδίσει. Σε αντίθεση με άλλες χώρες, εμείς δεν καθοδηγούμε τις εταιρείες μας στο τι να κάνουν. Αλλά αν μιλάμε για προσπάθειες να υπονομευτούν κυριαρχικές δημοκρατικές διαδικασίες, όπως υποστήριξε η κυβέρνηση της Ελλάδας ότι οι Ρώσοι προσπάθησαν να κάνουν, αυτό είναι ένα θέμα εθνικής κυριαρχίας και οι Ηνωμένες Πολιτείες σάς υποστηρίζουν σε αυτό. Αλλά αυτά τα δύο είναι διαφορετικά ζητήματα».
Μακεδονία της Κυριακής