Επιμέλεια: Δήμητρα Τσαμποδήμου
Οι φανατικοί του shopping το γνωρίζουν πια καλά. Κάθε brand είτε πρόκειται για ιστορικό οίκο υψηλής ραπτικής είτε για τη λεγόμενη «fast fashion», έχει τα τελευταία χρόνια ειδική σήμανση για τα ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ που σύμφωνα με τους κατασκευαστές ακολουθούν τις επιταγές του βιώσιμου και πράσινου μοντέλου, δηλαδή παράγονται από υλικά φιλικά προς το περιβάλλον και ανακυκλώσιμα.
Το eco-friendly δεν είναι απλώς μία νέα μόδα της... μόδας. Είναι τρόπος ζωής και για τη βιομηχανία που είναι συνυφασμένη με τον ίδιο τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Και η τρανή απόδειξη πως η Ευρωπαϊκή Ένωση το έχει πάρει πολύ ζεστά. Ή μάλλον πολύ... πράσινα.
ReSet the Trend
Στις 26 Ιανουαρίου του 2023 η Κομισιόν μετά από τρία ολόκληρα χρόνια διαβουλεύσεων και στοχευμένων κινήσεων και δράσεων, έθεσε σε εφαρμογή την καμπάνια «ReSet the Trend» και με όπλο τη δράση υπό το hashtag #RefashionNow επιχειρεί να βάλει τον κύριο... κατεργάρη για το μεγάλο πρόβλημα που δημιουργεί η βιομηχανία της μόδας στο περιβάλλον και τον πλανήτη, τις φτηνές δηλαδή αλυσίδες ρούχων και την κουλτούρα της ασταμάτητης αγοράς νέων ρούχων, στον... πάγκο του.
Με σύνθημα «Φτιάξτε γρήγορη μόδα μέσα από τη μόδα», η Ε.Ε. τρέχει μία σύγχρονη, μοντέρνα, γεμάτη χρώμα και νέα πρόσωπα καμπάνια, προκειμένου η έννοια της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας να φτάσει στις δημοφιλείς αλυσίδες απ’ όπου ντύνεται ο μισός πλανήτης. Επομένως και στους καταναλωτές ως πολίτες.
Χάνουμε το περιβάλλον, μοδάτε Ευρωπαίε...
Ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας, ο οποίος περιλαμβάνει την ένδυση, έχει τον τέταρτο υψηλότερο αντίκτυπο στο περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, μετά τα τρόφιμα, τη στέγαση και τις μεταφορές.
Ο τομέας έχει τεράστιες δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας, νερού, γης και άλλων πόρων, μείωσης των αποβλήτων και της ρύπανσης και για να βοηθήσει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Αυτό το όραμα του μετασχηματισμού, καθώς και οι συγκεκριμένες ενέργειες που απαιτούνται για να γίνει πραγματικότητα, είναι η στρατηγική της ΕΕ για τα αειφόρα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Οι αλλαγές στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και στη βιομηχανία της μόδας θα αφορούν όλους: σχεδιαστές, παραγωγούς, λιανοπωλητές και καταναλωτές. Και τον καθέναν ξεχωριστά...
Όλα αυτά, δεν είναι προβλήματα... πολυτελείας που απασχολούν μόνο την Κομισιόν και κάποιους γραφειοκράτες των Βρυξελλών, αλλά προκύπτουν από την ίδια την πραγματικότητα.
Στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας και της ένδυσης απασχολούνται περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο Ευρωπαίοι και είναι τομέας-κλειδί για την τοπική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Το ευρωπαϊκό όραμα για το 2030
Κάθε μεγάλη καμπάνια έχει όμως και σαφείς στόχους αλλά και ορίζοντα για την επίτευξή τους.
Οι στόχοι, λοιπόν, της Κομισιόν για τα υφάσματα μέχρι το 2030 είναι οι εξής:
Όλα τα προϊόντα από ύφασμα που κυκλοφορούν στην Ε.Ε. είναι:
• ανθεκτικά, επισκευάσιμα και ανακυκλώσιμα
• σε μεγάλο βαθμό από ανακυκλωμένες ίνες
• χωρίς επικίνδυνες ουσίες
• παραγόμενα με σεβασμό στα κοινωνικά-ανθρώπινα δικαιώματα
«Η γρήγορη μόδα είναι εκτός μόδας» - οι καταναλωτές επωφελούνται σε βάθος χρόνου από τα υφάσματα υψηλής ποιότητας
Σε κάθε γωνιά της Ε.Ε. υπάρχουν κερδοφόρες υπηρεσίες-επιχειρήσεις επανάχρησης και επισκευής προϊόντων κλωστοϋφαντουργίας
Σε ένα ανταγωνιστικό, ανθεκτικό και καινοτόμο τομέα οι παραγωγοί αναλαμβάνουν την ευθύνη τα προϊόντα τους κατά μήκος της αλυσίδας
Τα κυκλικά (επαναχρησιμοποιούμενα με τη μέθοδο του second hand ή με την κατασκευή νέων ανακυκλώνοντας τα παλιά) ρούχα γίνονται η νέα κανονικότητα, η νόρμα στις αγορές της Ε.Ε. και κυρίως στη συνείδηση των καταναλωτών
Η γρήγορη μόδα «μαυρίζει» το περιβάλλον
Μπορεί η ίδια η μόδα ως προς τις τάσεις να κάνει... κύκλους, όμως η βιομηχανία της και εκείνοι που ορίζουν τι είναι μέσα στη μόδα και τι πρέπει να μείνει ερμητικά κλεισμένο στη ντουλάπα, έχει μεγάλο κέρδος κάνοντας ακριβώς το ανάποδο. Έτσι, εδώ και χρόνια η άνθιση της fast fashion, της γρήγορης μόδας, που εξασφαλίζει σε όλες και όλους το να φορούν την τελευταία λέξη των παγκοσμίων τάσεων με λίγα χρήματα, κυριαρχεί. Πέραν, όμως, του λαμπερού περιτυλίγματος, η επίπτωση στο περιβάλλον είναι βαριά.
Η κατασκευή ενδυμάτων ευθύνεται για το 2-8% των ετήσιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ είναι υπεύθυνη για το 20% όλων των βιομηχανικών λυμάτων.
Επιπλέον, κάθε χρόνο προκειμένου να υπάρχει αρκετή βισκόζη και ρεγιόν για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες κυρίως της μαζικής παραγωγής, καταστρέφονται περί τα 150 εκατομμύρια δέντρα!
Όσον αφορά στα υλικά, που είναι και τα αγαπημένα της συγκεκριμένης βιομηχανίας του χώρου της μόδας, είναι ιδιαίτερα καταστροφικά προς το περιβάλλον.
Για παράδειγμα, χρειάζονται πάνω από 20.000 λίτρα νερού για να παραχθεί ένα κιλό μη οργανικό βαμβάκι, και στα χωράφια καλλιέργειάς του τα χημικά παρασιτοκτόνα, φυτοκτόνα και λιπάσματα μολύνουν το περιβάλλον καθώς και το τελικό προϊόν (είτε αυτό είναι ρούχο είτε πετσέτες κ.τ.λ.). Άλλα υλικά, όπως ο πολυεστέρας, προέρχονται από το πετρέλαιο και περιέχουν μικροΐνες πλαστικού.