Μετά από εβδομάδες προετοιμασίας με ανακατασκευές και υπολογισμό αποστάσεων, τα καταστήματα εστίασης ανοίγουν ξανά. Εκτός από τους επιχειρηματίες και τους εργαζομένους, μεγάλη ανυπομονησία έδειξαν και οι πολίτες, που σχημάτιζαν ουρές έξω από καφέ-μπαρ που λειτουργούσαν take away. Σίγουρα από τη Δευτέρα 25 Μαΐου, η νέα πραγματικότητα θα έχει για ενδιαφέρον και για τις επιχειρήσεις αλλά και τους πελάτες, καθώς όλοι θα προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα. Η κυβέρνηση εκπόνησε ένα πακέτο με φορολογικές ελαφρύνσεις για τους κρίσιμους κλάδους της εστίασης και του τουρισμού και την στήριξη αγοράς εργασίας με το πρόγραμμα SURE και την «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ». Ωστόσο, για πολλούς οι απολύσεις και τα λουκέτα είναι δυο βέβαιες επιπτώσεις της πανδημίας.
Το προσωπικό που θα επανέλθει
Τα καταστήματα εστίασης ανοίγουν με την δυνατότητα να επαναφέρουν το 40% του προσωπικού τους και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι να παραμείνουν σε αναστολή. «Σαφώς με λιγότερα τραπεζοκαθίσματα, δεν θα μπορέσουν όλοι να επαναφέρουν το σύνολο των εργαζομένων» υποστηρίζει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) και της ΓΣΕΒΒΕ Γιώργος Καββαθάς.
Στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Εστιατόρων Ψητοπωλών Καφέ Μπαρ Γιάννη Φιλοκώστα, «το 80% των καταστημάτων θα ανοίξει με μειωμένο προσωπικό. Μόνο το 20% θα επαναφέρει όλους τους εργαζομένους». Κύριος παράγοντας στον αριθμό των ατόμων που θα επανέλθουν στην εργασία τους, είναι τα πλεονεκτήματα που θα έχει κάθε επιχείρηση για επέκταση τραπεζοκαθισμάτων σε εξωτερικό χώρο. «Προσωπικά επειδή έχω μεγάλη αυλή, θα αυξηθούν οι ανάγκες μου και θα έχω περισσότερο προσωπικό» δηλώνει ο επιχειρηματίας και μέλος της «Πρωτοβουλίας Εστίασης Θεσσαλονίκης», Νίκος Νυφούδης.
Κάποιοι είναι περισσότερο σκεπτικοί για τον αριθμό εργαζομένων που θα χρειαστούν, θέτοντας ως αστάθμητο παράγοντα την ψυχολογία του κόσμου. «Πιθανόν να περιορίσουμε τους βοηθούς σερβιτόρων, αλλά ακόμα το σκεφτόμαστε. Δεν γνωρίζουμε την ανταπόκριση που θα έχουμε από τον κόσμο. Ίσως τα Σαββατοκύριακα να χρειαζόμαστε όλο το προσωπικό, ειδικά τις πρώτες εβδομάδες επαναλειτουργίας» αναφέρει ο Νίκος Καλλινικίδης, ιδιοκτήτης καφέ μπαρ σε εμπορικό κέντρο στην ανατολική Θεσσαλονίκη.
Πάντως, όπως λέει ο κ. Καββαθάς, καμία επιχείρηση εστίασης δεν θα θέσει σε αναστολή το 100% των εργαζόμενων την πρώτη εβδομάδα, καθώς δεν πρόφτασαν να υπογραφούν και να εκδοθούν οι σχετικές αποφάσεις. «Προφανώς το συγκεκριμένο μέτρο θα χρησιμοποιηθεί από τουριστικές επιχειρήσεις και ξενοδοχεία που θα ανοίξουν αργότερα, διότι στην εστίαση όσοι εργαζόμενοι επιστρέψουν, έπειτα δεν θα μπορούν να μπουν σε αναστολή» υπογραμμίζει.
Πριν την απόλυση… μείωση στα μεροκάματα
Οι επιχειρήσεις που θα ευεργετούνται με τα μέτρα στήριξης, θα απαγορεύεται να απολύσουν εργαζόμενους. Η προϋπόθεση αυτή τέθηκε, ώστε να μην δημιουργηθεί ένα νέο μεγάλο κύμα ανεργίας. Ωστόσο, πολλοί θεωρούν ότι οι απολύσεις είναι αναπόφευκτες και μάλιστα υπάρχουν «παραθυράκια».
Πολλές απολύσεις (και προ-κορονοϊού) βαφτίζονταν ως οικιοθελείς αποχωρήσεις, με την συναίνεση του εκάστοτε εργαζόμενου. Για πολλούς αποτελεί μια τακτική που θα χρησιμοποιηθεί ιδιαίτερα και μετά την πανδημία. «Αυτή η μέθοδος είναι στην διακριτική ευχέρεια του κάθε επιχειρηματία, αλλά κυρίως αφορά τον εργαζόμενο, εάν θα συμφωνήσει, καθώς με αυτό τον τρόπο δεν θα μπορέσει να έχει ούτε επίδομα ανεργίας» τονίζει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΒΕ και ΠΟΕΣΕ.
Ο πρόεδρος του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Τουριστικών και Επισιτιστικών Επιχειρήσεων σε Θεσσαλονίκη, Πιερία και Χαλκιδική, Κυριάκος Τσιαούσης μίλησε στη «ΜτΚ» ακόμα και για περιπτώσεις εξαναγκασμού προς οικιοθελή αποχώρηση. «Πατάνε στην άγνοια των εργαζομένων για τα δικαιώματα τους. Ενώ κάποιοι χρησιμοποιούν ψυχολογικούς αναγκασμούς, λέγοντας σε εργαζόμενους να υπογράψουν παραίτηση και ότι με την πρώτη ευκαιρία θα τους προσλάβουν ξανά» αναφέρει ο κ. Τσιαούσης. Επίσης, ένας τρόπος πίεσης για παραίτηση είναι η μείωση στις ημέρες και ώρες εργασίας. «Επιτρέπεται να μειωθούν τα μεροκάματα. Αν βάλουν κάποιον να δουλεύει μια ημέρα, προφανώς θα αποχωρήσει μόνος του» λέει ο Νίκος Νυφούδης.
Σύμφωνα με τον κ. Τσιαούση, τα νέα οικονομικά μέτρα θα επιβαρύνουν τους εργαζόμενους και θα αυξήσουν την ανεργία. «Προκαλούν ανασφάλεια στους εργαζομένους, που χάνουν το δικαίωμα τους για σταθερές συμβάσεις. Η εργασία εκ περιτροπής και το πρόγραμμα ‘ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ’ θα οδηγήσει σε μεγάλο ποσοστό χαμηλόμισθων» δηλώνει, τονίζοντας πως οι απολύσεις είναι σίγουρες. «Στην ουσία θα απολυθούν και οι εργαζόμενοι ξενοδοχείων που θα αποφασίσουν να μην ανοίξουν, ενώ στην εστίαση η αντίστροφη μέτρηση των 45 ημερών ξεκίνησε σε πολλά καταστήματα από την στιγμή που επαναλειτούργησαν ως take away».
«Αν το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων που θα είναι σε αναστολή ή σε εκ περιτροπής εργασίας τα πληρώνει ο εργοδότης, θα υπάρχουν πολλές απολύσεις» προμηνύει και ο Γιώργος Καββαθάς. Aπό την άλλη πλευρά, σύμφωνα με επιχειρηματίες, υπάρχουν εργαζόμενοι που ζητούν να μην τους κολλήσουν ένσημα για τον Μάιο, ώστε να λάβουν το έκτακτο επίδομα.
Πρόβα τζενεράλε η πρώτη εβδομάδα
Η μείωση των αποστάσεων στα τραπέζια (από 0,70 εκ. έως 1,70 εκ.), η αύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου αριθμού καθήμενων στα έξι άτομα και η λειτουργία τμήματος των εσωτερικών χώρων ως ημιυπαίθριοι αποτελούν μια «νίκη» για τους επιχειρηματίες στο χώρο της εστίασης, καθώς τα αιτήματα τους εισακούστηκαν. «Σχεδόν αγγίζουμε το 70% -80% της χωρητικότητας μας. Είναι ό,τι καλύτερο μπορούσαμε να είχαμε» δηλώνει ο κ. Καββαθάς. Χαρακτηριστικά, όπως λέει, η απόσταση στις πλάτες δυο καθισμάτων θα είναι 30 πόντοι.
«Είναι θετικές οι αλλαγές που έγιναν στα μέτρα λειτουργίας, σε ένα μεγάλο βαθμό ικανοποιήθηκαν τα αιτήματα μας» σημειώνει ο Γιάννης Φιλοκώστας, διατηρώντας τις επιφυλάξεις του. «Η λειτουργία και η βιωσιμότητα μιας επιχείρησης θα δοκιμαστεί την πρώτη εβδομάδα. Όλα είναι ακόμα περίεργα για εμάς, ο καθένας θα βρει τα πατήματα του με τον καιρό» τονίζει. Στην πράξη θα αξιολογηθούν τα νέα μέτρα, συμπληρώνει και ο Νίκος Νυφούδης. «Υπάρχουν πολλά ζητήματα που θα αντιμετωπίσουμε από τη Δευτέρα με την χωροταξία, τα οικονομικά και τα εργοδοτικά θέματα» εξηγεί.
Οι θηλιές και τα λουκέτα
Παρά την μείωση στο 13%, ο ΦΠΑ συνεχίζει να αποτελεί αγκάθι για την εστίαση. «Θα έπρεπε να κατέβει σε μονοψήφιο, είναι ακόμα υψηλό. Με την μείωση σε καφέ και μη αλκοολούχα ποτά, δεν αλλάζει κάτι» επισημαίνει ο πρόεδρος ΓΣΕΒΒΕ και ΠΟΕΣΕ. Επίσης, ζητούν μη επιστρεπτέα επιχορήγηση, αλλά και ευελιξία στα τραπεζικά δάνεια. «Πρέπει να υπάρχει κρατική ενίσχυση στο 100%, όπως έχει γίνει σε πολλά κράτη και να μην επηρεάζεται η έγκριση του έκτακτου δανείου από προηγούμενες χρηματοπιστωτικές συμπεριφορές» σύμφωνα με τον Νίκο Νυφούδη.
Ωστόσο, επιχειρηματίες είναι επιφυλακτικοί και με την επιστρεπτέα προκαταβολή. «Πολλές επιχειρήσεις δεν μπορούν να ενταχθούν, ενώ άλλοι σκέφτονται πως η προκαταβολή μπαίνει ως οφειλή σε ΔΟΥ και γίνεται χρέος. Αρκετοί φοβούνται μήπως κατασχεθεί ο τραπεζικός λογαριασμός τους, στην περίπτωση που στραβώσει κάτι και δεν μπορέσουν να πληρώσουν μια δόση» λέει ο Γιώργος Καββαθάς.
Όμως το μεγαλύτερο πλήγμα στην εστίαση, είναι τα καταστήματα που θα διατηρήσουν το λουκέτο. «Είναι αρκετοί που δεν μπορούν να ανοίξουν, διότι δεν έχουν διαθέσιμο εξωτερικό χώρο για τραπεζοκαθίσμτα, έτσι δεν θα μπορούν να λειτουργούν ούτε το εσωτερικό» δηλώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Εστιατόρων Ψητοπωλών Καφέ Μπαρ.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 24 Μαΐου 2020