Περίοδο σοβαρών εσωτερικών αναταράξεων βιώνει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η κρίση, παρότι φαίνεται να προέκυψε αιφνιδίως, εντούτοις σοβεί εδώ και καιρό απλώς τις τελευταίες ημέρες φαντάζει να βρίσκεται εκτός ελέγχου.
Την περασμένη εβδομάδα συνέβη κάτι που δεν έχει προηγούμενο στη μακρά ιστορία του ΑΠΘ ο πρύτανης του Ιδρύματος να έρχεται σε ρήξη με τους τέσσερις αντιπρυτάνεις, αφού είχε προηγηθεί συνεδρίαση του πρυτανικού συμβουλίου, σε πολύ υψηλούς τόνους. Μάλιστα, η διαφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, δημοσιοποιήθηκε με επίσημη ανακοίνωση του πρυτανικού συμβουλίου.
Αφορμή γι’ αυτή τη σύγκρουση αποτέλεσε το ζήτημα της συγχώνευσης-απορρόφησης από το ΑΠΘ των τριών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου τα οποία διαχειρίζονται τη Φοιτητική Λέσχη, το αγρόκτημα και τα δασοκτήματα του πανεπιστημίου.
Παρότι η σχετική τροπολογία είχε ψηφιστεί το περασμένο καλοκαίρι, η κρίση για το επίμαχο ζήτημα ενέσκηψε μετά περίπου οκτώ μήνες. Την πυροδότησε η εφαρμοστική υπουργική απόφαση η οποία εκδόθηκε στο τέλος Δεκεμβρίου και όριζε ότι από τις αρχές του 2023 θα έπρεπε η συγχώνευση να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί.
Όσοι αντιδρούσαν σε αυτήν την συγχώνευση είχαν επαναπαυθεί όλο το προηγούμενο διάστημα βλέποντας ότι το υπουργείο Παιδείας δεν έδειχνε ιδιαίτερη θέρμη για την υλοποίηση της ψηφισθείσας τροπολογίας. Με την έκδοση όμως της υπουργικής απόφασης, σχεδόν όλοι, ακόμη και αυτοί οι οποίοι δεν είχαν ουσιαστικές αντιρρήσεις για την απορρόφηση των ΝΠΔΔ από το ΑΠΘ, συνειδητοποίησαν ότι το εγχείρημα ήταν αδύνατον να προχωρήσει, για πολλούς λόγους.
Μπροστά σε αυτό το αδιέξοδο αναζητήθηκε κάποια λύση. Ως πλέον πρόσφορη και με το λιγότερο πολιτικό κόστος ήταν η λύση της εξάμηνης παράτασης, έως τον Ιούνιο του 2023 για την εφαρμογή της διάταξης. Ωστόσο, η μεσοβέζικη αυτή λύση δεν στάθηκε ικανή να γεφυρώσει το ρήγμα το οποίο είχε ήδη δημιουργηθεί στην ακαδημαϊκή κοινότητα, φτάνοντας να διχάσει και τα μέλη του πρυτανικού συμβουλίου. Το επίμαχο θέμα ήρθε προς συζήτηση στο πρυτανικό συμβούλιο την περασμένη Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου.
Όπως επιβεβαιώνουν αρμόδιες πηγές, η συνεδρίαση έγινε σε πολύ υψηλούς τόνους. Από τη μία πλευρά ήταν οι τέσσερις αντιπρυτάνεις, Ανδρέας Γιαννακουδάκης, Δημήτρης Κωβαίος, Στράτος Στυλιανίδης και Χαράλαμπος Φείδας και από την άλλη ο πρύτανης Νίκος Παπαϊωάννου. Καρπός αυτής της συνεδρίασης ήταν η ανακοίνωση η οποία εκδόθηκε την επομένη, στην οποία αποτυπωνόταν με τον πλέον σαφή τρόπο, η διάσταση απόψεων.
«Μειοψηφούντος του πρύτανη»
Στην ανακοίνωση του πρυτανικού συμβουλίου οι τέσσερις αντιπρυτάνεις δηλώνουν ρητά ότι διαφωνούν με την απορρόφηση των τριών ΝΠΔΔ (Πανεπιστημιακή Φοιτητική Λέσχη, Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών, Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Αγροκτήματος) από το ΑΠΘ.
Θεωρούν επίσης, ότι η εξάμηνη αναστολή εφαρμογής αυτής της διάταξης έως την 30η Ιουνίου 2023 «δίνει, απλώς, μία παράταση στα ανυπέρβλητα προβλήματα, που δημιουργήθηκαν». Σημειώνουν ότι «οι ρυθμίσεις αυτές έγιναν χωρίς καμία προηγούμενη συζήτηση και απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου και της Συγκλήτου και χωρίς να υπάρξει καμία σχετική μελέτη σκοπιμότητας.
Συνεπώς, αποτελούν άμεση παρέμβαση στο αυτοδιοίκητο του Πανεπιστημίου μας και δημιουργούν ανυπέρβλητα προβλήματα στη λειτουργία του».
Ζητούν, δε, «την άμεση κατάργηση των διατάξεων του άρθρου 296 ν. 4957/2022, που αφορούν τη συγχώνευση-απορρόφηση των ΝΠΔΔ» και προτείνουν «την έναρξη ενός δημιουργικού διαλόγου των μελών του Πρυτανικού Συμβουλίου, με τις διοικήσεις των ΝΠΔΔ και την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, για την άριστη μελλοντική λειτουργία των εν λόγω ΝΠΔΔ σε συνεργασία με το ΑΠΘ και προς αμοιβαίο όφελος».
Η διατύπωση της ανακοίνωσης του πρυτανικού συμβουλίου και κυρίως, η επανάληψη σε κάθε φράση ότι όλα αυτά αποφασίστηκαν «μειοψηφούντος του πρύτανη» δείχνει και το μέγεθος του χάσματος που χωρίζει τις δύο πλευρές.
«Δεν υπάρχει ανάλογο ιστορικό προηγούμενο στο ΑΠΘ. Σε περιπτώσεις διαφωνιών στα πρυτανικά συμβούλια, έβγαινε ανακοίνωση η οποία έλεγε πως ‘η απόφαση ελήφθη κατά πλειοψηφία’, χωρίς να κατονομάζονται ποιοι μειοψήφησαν. Συνέβη τώρα για πρώτη φορά, έπειτα από επιμονή του ίδιου του πρύτανη, ο οποίος μάλιστα, ήθελε αυτό να υπογραμμίζεται σε όλα τα σημεία της ανακοίνωσης», αναφέρει στη «ΜτΚ», ένας εκ των αντιπρυτάνεων.
Μυστικές επαφές
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι λόγοι που οι τέσσερις αντιπρυτάνεις διαφώνησαν με τη συγκεκριμένη διάταξη, όπως τους περιγράφουν στη «ΜτΚ», ήταν οι εξής:
1. Πριν από την ψήφισή της το καλοκαίρι του 2022, δεν έγινε καμία συζήτηση μεταξύ υπουργείου Παιδείας και ΑΠΘ. «Το θέμα συζητήθηκε ουσιαστικά πρώτη φορά στο πρυτανικό συμβούλιο την περασμένη Δευτέρα», αναφέρει χαρακτηριστικά αντιπρύτανης. Μοιραία ετέθη το ερώτημα «τελικά, ποιανού ιδέα ήταν αυτή η συγκεκριμένη διάταξη;».
Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες της «ΜτΚ» η απάντηση την οποία έδωσε προ ημερών η υπουργός Νίκη Κεραμέως ήταν «μα, εσείς το ζητήσατε!». Η απάντηση αυτή γέννησε πολλά ερωτήματα σχετικά με το ποιοι από το πανεπιστήμιο και για ποιους λόγους κινήθηκαν μυστικά, εν αγνοία των θεσμικών οργάνων, για να ψηφιστεί μία τέτοια διάταξη.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, από την έρευνα η οποία έγινε διαπιστώθηκε ότι υπήρξε συγκεκριμένος κοσμήτορας ο οποίος είχε κάνει τις επαφές με το υπουργείο, επικαλούμενος εξουσιοδότηση από τον ίδιο τον πρύτανη. «Αυτά δεν είναι λόγια του αέρα, υπάρχουν στοιχεία, υπάρχουν έγγραφα», αναφέρει έγκυρη πηγή.
Μάλιστα, για τον λόγο αυτόν επρόκειτο να γίνει ειδική συνεδρίαση του πρυτανικού συμβουλίου κάποια ώρα την Παρασκευή, στην οποία είχε προσκληθεί να συμμετάσχει και ο εν λόγω κοσμήτορας.
2. Οι αντιπρυτάνεις, αλλά και πολλά άλλα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, θεωρούν ότι η επίμαχη διάταξη ψηφίστηκε χωρίς να υπάρχει κανένα σχέδιο και κυρίως, χωρίς καμία αιτιολόγηση ως προς τη σκοπιμότητά της. «Η εφαρμογή της προϋποθέτει μία σειρά από ενέργειες οι οποίες δεν έγιναν.
Για παράδειγμα, θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή του Οργανισμού του πανεπιστημίου προκειμένου να τοποθετηθούν στο νέο οργανόγραμμα οι περίπου εξήντα και πλέον εργαζόμενοι και διευθυντικά στελέχη των προς απορρόφηση τριών ΝΠΔΔ. Επίσης, το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να πουλά προϊόντα τα οποία διαχειρίζονται σήμερα το αγρόκτημα και το δασόκτημα», αναφέρει ενδεικτικά αντιπρύτανης.
«Επιπλέον, δεν έχει απαντηθεί το ερώτημα, ποια είναι η σκοπιμότητα αυτής της αλλαγής, ποιο είναι το σχέδιο, εάν εξυπηρετεί ή όχι τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα του πανεπιστημίου», σημειώνει άλλος αντιπρύτανης.
3. Οι αντιπρυτάνεις θεωρούν ότι η εξάμηνη παράταση δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα. «Καταρχάς στο διάστημα αυτό θα διεξαχθούν οι εκλογές για την ανάδειξη του Συμβουλίου Διοίκησης και του πρύτανη στο ΑΠΘ οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν, ακόμη και δύο με τρεις μήνες.
Συνεπώς, ποιος θα προλάβει να ασχοληθεί με το σοβαρό αυτό θέμα;» διερωτάται ένας εκ των αντιπρυτάνεων. Γι’ αυτό ζητείται η κατάργηση της επίμαχης διάταξης και να ξεκινήσει αμέσως μετά διάλογος μεταξύ πανεπιστημίου, διοικήσεων των τριών ΝΠΔΔ και υπουργείου Παιδείας «ώστε να βρεθεί η καλύτερη λύση για το πανεπιστήμιο, για τους φοιτητές και για την πόλη» όπως υπογραμμίζει ο ίδιος αντιπρύτανης.
«Εγώ δεν υποστηρίζω ότι όλα λειτουργούν ρολόι. Θα μπορούσε ενδεχομένως το αγρόκτημα και τα δασοκτήματα να αξιοποιηθούν καλύτερα, αυτό μπορούμε να το συζητήσουμε, αλλά η λύση της κατάργησής τους και της συγχώνευσης με το πανεπιστήμιο δεν ωφελεί κανέναν», αναφέρει άλλος αντιπρύτανης.
Τι δηλώνει ο πρύτανης
Η «ΜτΚ» απευθύνθηκε προς τον πρύτανη κ. Παπαϊωάννου προκειμένου να λάβει απαντήσεις επί των ζητημάτων τα οποία τίθενται από τους αντιπρυτάνεις καθώς και από μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Ερωτήματα όπως, «πως προέκυψε η επίμαχη διάταξη για την κατάργηση των ΝΠΔΔ», «ποιος τη ζήτησε», «εάν η εξάμηνη παράταση θα λύσει το πρόβλημα», αλλά και άλλα, που αφορούν τις επικείμενες εκλογές στο πανεπιστήμιο.
Ο πρύτανης αφού δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να απαντήσει σε καμία ερώτηση, ζήτησε να φιλοξενηθεί η ακόλουθη δήλωσή του:
«Σε όλη τη θητεία μου ως πρύτανης προσπαθούσα και προσπαθώ να διαφυλάξω τα συμφέροντα και την εύρυθμη λειτουργία του πανεπιστημίου. Καταθέτω προτάσεις, διεκδικώ νομοτεχνικές βελτιώσεις και ρυθμίσεις, έχοντας ως γνώμονα το συμφέρον του πανεπιστημίου, της ακαδημαϊκής κοινότητας και των φοιτητών μας. Αυτό έκανα και τώρα. Στην αρχική διάταξη για τη συγχώνευση των ΝΠΔΔ στο πανεπιστήμιο υπήρχαν κάποια τεχνικά προβλήματα. Προσπάθησα τον τελευταίο ενάμισι μήνα, καταθέτοντας προτάσεις προς το υπουργείο ώστε να διευθετηθούν αυτά τα ζητήματα. Διαπιστώθηκε ότι ο χρόνος για να τεθεί σε εφαρμογή η εν λόγω διάταξη, από την 1η Ιανουαρίου 2023 όπως προβλεπόταν, δεν αρκούσε. Γι’ αυτό και ζητήθηκε από το υπουργείο να δοθεί εξάμηνη παράταση ώστε να μην θιγεί το πανεπιστήμιο, τα ΝΠΔΔ και βεβαίως και οι εργαζόμενοι σε αυτά».
Οι εκλογές
Πέρα από τις αντικειμενικές δυσκολίες υλοποίησης της διάταξης για την κατάργηση των τριών ΝΠΔΔ και την απορρόφησή τους από το πανεπιστήμιο, παράγοντες της ακαδημαϊκής κοινότητας αναφέρουν ότι η εξάμηνη αναβολή δεν είναι άσχετη και με τις εκλογές οι οποίες πρόκειται να γίνουν λίγο πριν ή λίγο μετά το Πάσχα για την ανάδειξη του Συμβουλίου Διοίκησης και του πρύτανη.
«Προφανώς, ούτε ο πρύτανης, ούτε το υπουργείο ήθελαν αυτό το διάστημα να υπάρξουν και άλλες προστριβές οι οποίες ενδεχομένως θα επηρέαζαν και το εκλογικό αποτέλεσμα», αναφέρει έμπειρος ακαδημαϊκός. Σημειώνει παράλληλα, πως «παρότι οι εκλογές δεν έχουν ακόμη προκηρυχθεί, υπάρχει ήδη μπόλικο παρασκήνιο και τακτικισμοί που προβάλλονται και στη συγκεκριμένη υπόθεση».
Υπενθυμίζεται ότι τις εκλογές για την ανάδειξη του Συμβουλίου Διοίκησης και του πρύτανη τις προκηρύσσει ο νυν πρύτανης και η σχετική προθεσμία είναι έως το τέλος Φεβρουαρίου.
Διέξοδος ή αδιέξοδο;
Του Ανδρέα Γιαννακουδάκη
Αντιπρύτανη ΑΠΘ
Οι ρυθμίσεις του Ν. 4957/2022 για την απορρόφηση από το ΑΠΘ των τριών ΝΠΔΔ («Πανεπιστημιακή Φοιτητική Λέσχη Α.Π.Θ.», «Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» και «Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Αγροκτήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) ουδέποτε ετέθησαν σε διαβούλευση. Με την δημοσίευση του νόμου στις 21-07-2022 πληροφορηθήκαμε για πρώτη φορά την παραπάνω απορρόφηση.
Οι ρυθμίσεις αυτές έγιναν χωρίς καμία προηγούμενη συζήτηση και απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου και της Συγκλήτου και χωρίς να υπάρξει καμία σχετική μελέτη σκοπιμότητας. Συνεπώς, αποτελούν άμεση παρέμβαση στο αυτοδιοίκητο του Πανεπιστημίου μας και δημιουργούν ανυπέρβλητα προβλήματα στη λειτουργία του. Αμέσως μετά ζητούσαμε επίμονα να συζητηθεί το θέμα στη Σύγκλητο. Πλην όμως, μέχρι σήμερα ουδέποτε ετέθη σχετικό θέμα στις ημερήσιες διατάξεις της.
Μόνη σιγή μεταμέλειαν ου φέρει…
Η εφαρμοστική υπουργική απόφαση της Υ.Π. (στις 15-12-2022) μας έφερε εμπρός στα προβλήματα, που δημιουργούνταν στο Πανεπιστήμιό μας. Το Π.Σ. αποφάσισε ομόφωνα την άσκηση Αίτησης ακύρωσης (και Αίτησης αναστολής), που είχε καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης ενώπιον του ΣτΕ την 13-2-2023.
Εξέπνευσε χωρίς να κατατεθούν (παρόλο που ο Πρύτανης είχε αναλάβει να εφαρμόσει τη σχετική ληφθείσα απόφαση του Π.Σ.), λόγω του ότι κρίθηκε μονομερώς από τον ίδιο ότι, μετά την τροπολογία, που είχε κατατεθεί την 10-02-2023 για αναστολή εφαρμογής του άρθρου 296 του ν. 4957/2022 μέχρι 30-06-2023, δεν υπήρχε λόγος άσκησής τους. Πλην όμως, η παράταση της εφαρμογής του νόμου δεν αποτελούσε όρο υπό τον οποίο θα ασκούνταν η Αίτηση ακύρωσης. Και τούτο διότι η παράταση δεν επιλύει τα προβλήματα, απλώς τα μεταθέτει χρονικά.
Όλη αυτή την τελευταία περίοδο το σφάλμα του Υ.Π. ήταν να εμπιστεύεται «παρατρεχάμενους», που δρούσαν κατ’ εξουσιοδότηση του Πρύτανη (είτε αυτή υπήρχε, είτε όχι, είτε ήταν ενήμερος, είτε όχι), χωρίς να υπάρχουν αποφάσεις των αρμόδιων συλλογικών οργάνων του ΑΠΘ.
Σήμερα η Υ.Π. και σύμβουλοί της δηλώνουν ότι: «εσείς ζητήσατε αυτές τις αλλαγές», δηλαδή «εμείς». Οφείλουν να δώσουν διευκρινήσεις. Ποιους εννοούν στους «εσείς».
Εξ όσων πολύ καλά γνωρίζω κανένα Συλλογικό Όργανο, το Π.Σ., η Σύγκλητος, τα παραπάνω ΝΠΔΔ δεν γνώριζαν τίποτα, ούτε ποτέ εξέφρασαν άποψη για τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις.
Η αδιέξοδη αυτή κατάσταση, στην οποία οδηγηθήκαμε ουσιαστικά με την εν τοις πράγμασι κατάργηση του αυτοδιοίκητου του Πανεπιστημίου μας, είναι επόμενο να προκαλεί την αγανάκτηση όσων ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ νοιάζονται για τα συμφέροντα του Πανεπιστημίου μας και αποφασίζουν προτάσσοντας μόνο αυτά.
Η σημερινή αντίδρασή μου, που συμπίπτει και με αυτή των συναδέλφων μου, είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής επιμονής μου να μη συμβιβαστώ με τέτοιες «αναχρονιστικές νοοτροπίες διοίκησης».
Αρχής τετευχώς, ίσθι ταύτης άξιος.(μετ. Αν σου τύχει αξίωμα να είσαι αντάξιός του).
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19.02.2023