Ο καθηγητής του τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο την "Ψυχολογία της Εργασίας" μιλάει στη "ΜτΚ" για τους σημερινούς ηγέτες, αλλά και τους επικεφαλής της υγειονομικής κρίσης και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην πρώτη γραμμή της διαχείρισης της πανδημίας. Όπως λέει ο ηγέτης της υγειονομικής κρίσης που βιώνουμε απαιτείται να μιλάει με ευθύ και απλό τρόπο, γιατί "υπάρχει ένα μεγάλο κενό πληροφοριών". Ο ίδιος αναλύει τους παράγοντες που κάνουν έναν ηγέτη πετυχημένο, ενώ εστιάζει στις δεξιότητες που μπορούμε να καλλιεργήσουμε στη διαχείριση ενός ηγετικού ρόλου, μακριά από το άγχος και το στρες που δημιουργεί το εργασιακό περιβάλλον.
Είστε ο εμπνευστής του προγράμματος του ΠΑΜΑΚ «Παιδιά του σήμερα, Ηγέτες του αύριο» όπου έχει ως στόχο να εντοπίσει εφήβους με ευρύτητα πνεύματος και να τους βοηθήσει στην καλλιέργεια των δυνατοτήτων τους, ώστε να αποτελέσουν τους μελλοντικούς, πετυχημένους ηγέτες. Μιλήστε μας για το πρόγραμμα αυτό αλλά για το αν τα εφόδια ενός ηγέτη μπορούν να καλλιεργηθούν στην προσωπικότητα ενός ανθρώπου;
Έχοντας σπουδάσει Ψυχολογία και μέσα από την ενασχόλησή μου με διάφορους Οργανισμούς, ένα από τα πράγματα που έχω συνειδητοποιήσει είναι ότι η πετυχημένη εργασία στηρίζεται στην ευελιξία που έχουμε στις συνεργασίες με τους άλλους. Ας πάρουμε για παράδειγμα μεγάλες εταιρείες όπως η Google, όπου προσελκύουν ανθρώπους από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και δημιουργούν ομάδες με εργαζόμενους με σημαντικά εφόδια. Και αυτές οι εταιρείες αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα στο να δημιουργήσουν μία ηγετική ομάδα που να λειτουργεί σωστά. Ένα από τα πράγματα που συνειδητοποιούμε στα πανεπιστήμια είναι ότι εκπαιδεύουμε τους ανθρώπους με γνώσεις, αλλά όχι με δεξιότητες που σχετίζονται με τη διαχείριση της ηγεσίας. Δηλαδή, όταν οι φοιτητές μετέπειτα αναλάβουν μία θέση εργασίας θα πρέπει να διαχειριστούν τους ρόλους που θα κληθούν και ακόμα περισσότερο του leader και του follower, όπως λέμε στη δική μας ορολογία. Το πρόγραμμα που εφαρμόζουμε στο πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αναγνωρίζει ότι αυτές οι απαραίτητες δεξιότητες, είναι σημαντικές για το μέλλον αυτών των ανθρώπων προκειμένου να μπορούν να ηγηθούν ομάδες εργαζομένων, να πάρουν ηγετικές αποφάσεις, αλλά και να δημιουργήσουν σωστές σχέσεις με τους συναδέλφους και τους προϊσταμένους. Αυτό κάνει το πρόγραμμα και μπορεί να βοηθήσεις αυτούς τους ανθρώπους. Τα παιδιά παίρνουν ένα πτυχίο στο τέλος του προγράμματος. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που πραγματοποιείται με την συμβολή Ελλήνων ψυχολόγων, που όλοι μαζί έχουμε δημιουργήσει μια εξαιρετική ομάδα στην οποία οφείλεται και η επιτυχία που γνωρίζουμε.
«Ακριβώς γιατί υπάρχει ένα κενό ενημέρωσης
και πολύπλοκων
πληροφοριών,
η μεγάλη πρόκληση των ηγετών στις ημέρες μας
είναι να
επικοινωνήσουν αυτές τις πολύπλοκες
και δύσκολες πληροφορίες με απλό και ευθύ τρόπο»
Θα ήθελα να μιλήσουμε για τους ηγέτες εκείνους που στην αντιμετώπιση της πανδημίας κλήθηκαν στην πρώτη γραμμή, προκειμένου να διαχειριστούν την κατάσταση και να πείσουν τους πολίτες να ακολουθήσουν τα μέτρα. Πως βλέπετε τους ηγέτες αυτής της υγειονομικής κρίσης;
Όλη η πίεση στις ημέρες μας πέφτει σε εκείνους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και είναι οι επικεφαλής υγείας αυτής της κρίσης που δημιουργεί η πανδημία. Αυτοί οι άνθρωποι θα λέγαμε ότι πρέπει να είναι ομιλητικοί και παράλληλα σιωπηλοί, καθώς υφίστανται δυο ειδών πιέσεις. Πρόκειται για τη δυσκολία διαχείρισης της πίεσης του περιβάλλοντος εργασίας και για τη δυσκολία της μεγάλης πίεσης ανάμεσα στην ισορροπία του να μη μιλήσει πολύ να μη δώσει συνεντεύξεις στους δημοσιογράφους αλλά να δώσει τις πληροφορίες που απαιτούνται. Η μεγάλη πρόκληση των ανθρώπων αυτών όπως έχω γράψει και στο άρθρο μου για το British Medical Journal είναι να μοιραστούν τις πληροφορίες με τους πολίτες με έναν καθαρό και παράλληλα ελκυστικό τρόπο.
Ποτέ δεν θέλαμε έναν ηγέτη με μεγαλύτερη διαφάνεια από ότι τώρα, γιατί υπάρχει ένα μεγάλο κενό πληροφοριών, ενώ είναι σημαντική η διαχείριση στο τι γνωρίζουμε και τι όχι, τι συμβαίνει στις άλλες χώρες, πότε αλλάζουν τα μέτρα και γιατί, δηλαδή πολλές διαφορετικές πληροφορίες που πρέπει κάποιος με ανοιχτό και σωστό τρόπο να τις μεταδώσει. Και ακριβώς γιατί υπάρχει ένα κενό ενημέρωσης και πολύπλοκων πληροφοριών, η μεγάλη πρόκληση των ηγετών στις ημέρες μας είναι να επικοινωνήσουν αυτές τις πολύπλοκες και δύσκολες πληροφορίες με απλό και ευθύ τρόπο.
Με το βλέμμα στραμμένο στις αμερικανικές εκλογές, είδαμε τους δύο υποψήφιους στο πρώτο ντιμπέιτ να χρησιμοποιούν ύβρεις, προσωπικές επιθέσεις και διαφορετικό λεξιλόγιο...
Και οι δύο Αμερικανοί υποψήφιοι, ο Τζο Μπάιντεν και ο Ντόναλντ Τραμπ έχουν να διαχειριστούν μία παράξενη και δύσκολη κατάσταση. Μπορούμε να πούμε ότι ενδεχομένως είναι μία μορφή κούρασης που προέρχεται από τον COVID-19 και τη διαχείριση στην οποία έχουν εμπλακεί.
Έχοντας ως γνωστικό αντικείμενο την ψυχολογίας της εργασίας, ποιος θα λέγατε ότι είναι ο ρόλος της ψυχολογίας στην επαγγελματική επιτυχία και ποια είναι τα βήματα που μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε το εργασιακό στρες και άγχος;
Θα σας απαντήσω μέσα από κάτι που έχω επιλέξει να κάνω. Υπάρχει η ιδέα που αποδίδεται με τον όρο «αφοσιωμένος ηγέτης» (engaged leadership). Αυτό σημαίνει ότι αν ο ηγέτης είμαι εγώ τότε θα πρέπει να ελέγξω τρεις παράγοντες στους ανθρώπους που πλαισιώνουν το περιβάλλον γύρω μου. Πρώτον, θα πρέπει να αναρωτηθώ αν ως ηγέτης, επικεφαλής που είμαι, κάνω τους γύρω μου να αισθάνονται άνετα. Στα σεμινάρια που κάνω τις περισσότερες φορές καταλαβαίνω ότι δεν το εισπράττουν αυτό οι υφιστάμενοι, που σημαίνει ότι δεν μιλάμε για έναν επιτυχημένο προϊστάμενο. Δεύτερος παράγοντας είναι ο έλεγχος των πραγμάτων. Αν το στιλ του ηγέτη που είμαι δεν σε κάνει να νιώθεις υπεύθυνος έχοντας τον έλεγχο της δουλειάς που έχεις αναλάβει, τότε σημαίνει ότι δεν είμαι πολύ καλός στο ρόλο μου. Ο τρίτος παράγοντας σχετίζεται με την δημιουργικότητα. Δηλαδή, στο αν δημιουργώ ευκαιρίες στους υφιστάμενους σε επίπεδο εργασίας, αλλά και στη δημιουργία συνεργασιών με συναδέλφους.
Αν τα κάνω όλα αυτά τότε είμαι ένας ηγέτης, ένα σωστός εργασιακός υπεύθυνος, ένα πετυχημένο αφεντικό όπως λέμε. Αυτό με κάνει να νιώθω πιο άνετα και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, γιατί οι εργαζόμενοι και οι συνάδελφοι μου κάνουν πράγματα που τους αρέσουν και αυτό με ωριμάζει ως άνθρωπο και μου δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξω την κοινωνικότητα μου και να συνδεθώ μαζί τους, γεγονός που αποτελεί παράγοντας ευτυχίας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25 Οκτωβρίου 2020