Οι απάτες σε βάρος ανυποψίαστων πολιτών αυξάνονται και προσαρμόζονται συνεχώς σε νέα δεδομένα. Παλιότερα αλλά ενίοτε και σήμερα, πολλοί εξαπατώνται μέσω τηλεφώνου, με επιτήδειους να υποστηρίζουν ότι συγγενικό πρόσωπο του θύματος ενεπλάκη σε τροχαίο και πρέπει άμεσα να τους δώσουν χρήματα. Συνήθως τα θύματα είναι ηλικιωμένοι που δεν μπορούν εύκολα να αντιληφθούν ότι πρόκειται για απάτη. Ωστόσο, με το διαδίκτυο οι απάτες εξελίχθηκαν και πλέον οι απατεώνες μπορούν με ένα κλικ να λάβουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να αποκτήσουν πρόσβαση σε λογαριασμούς και τραπεζικές καταθέσεις.
«Υπάρχουν πολλών ειδών απάτες στο διαδίκτυο, με θύματα από όλες οι ηλικίες. Στέλνουν από δήθεν ιστοσελίδα τράπεζας και λένε ότι χρειάζονται ανανέωση. Πρόκειται για ψεύτικη ιστοσελίδα που πατάς και εισχωρεί ιός, με αποτέλεσμα να πάρουν όλα τα στοιχεία του λογαριασμού και του email σου. Εκεί τελειώνουν όλα» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο επίκουρος καθηγητής Νομικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και δικηγόρος που ειδικεύεται στο ηλεκτρονικό έγκλημα και την παραβίαση προσωπικών δεδομένων (e-crime / GDPR), Γεώργιος Νούσκαλης. «Υπάρχουν και άλλες απάτες που λένε ότι δήθεν έχουν χακάρει τα προσωπικά σου δεδομένα και θέλουν πληρωμή μέσω bitcoin. Οι συγκεκριμένοι απειλούν και αν δεν ενδώσεις, εξαφανίζονται. Κάποιοι φοβούνται και πληρώνουν, αλλά το πρώτο που πρέπει να κάνουν είναι να πάνε στην αστυνομία» συμπληρώνει ο κ. Νούσκαλης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε τις παραγγελίες που κάνουμε μέσω διαδικτύου, τονίζει ο εμπειρογνώμονας ηλεκτρονικού εγκλήματος Κωνσταντίνος Μαντές, καθώς μέσω αυτών μπορούν να ‘ψαρέψουν’ στοιχεία. «Για το phishing πρέπει να προσέχουμε τις παραγγελίες που κάνουμε. Μπορεί κάποιος να μη θυμάται τι παρήγγειλε από το ίντερνετ, να του στείλουν ένα παρόμοιο μήνυμα από δήθεν παραγγελία και να το ανοίξει. Έχουν χακάρει και τον σέρβερ των ΕΛΤΑ και λαμβάνουν στοιχεία, οπότε ξέρουν πότε και τι έχεις παραγγείλεις. Αν έχεις παραγγείλει μία φορά, μπορεί να είσαι για πάντα παγιδευμένος, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί» αναφέρει.
Σαφώς, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να βοηθά τους απατεώνες να εξαπατούν ακόμη πιο εύκολα τον καθένα. «Μπορούν να σε πάρουν τηλέφωνο, να ηχογραφήσουν για λίγο την φωνή σου και μετά, με ΤΝ, να κάνουν ό,τι θέλουν. Τη χρησιμοποιούν και παίρνουν τηλέφωνα σε γνωστούς μας παριστάνοντας εμάς» τονίζει ο κ. Μαντές.
Ωστόσο, οι εφαρμογές και οι σελίδες για επενδύσεις κρυπτονομισμάτων είναι μία άλλη υπόθεση, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις το θύμα είναι σαν να ασχολείται με τυχερά παιχνίδια, δίνει τα στοιχεία του με πρωτοβουλία του, παίζει, κερδίζει και κάποια στιγμή μπορεί να τα χάσει όλα. «Υπάρχει έξαρση τελευταία με τις απάτες με κρπυτονομίσματα, καθώς υπάρχουν πρόθυμα θύματα. Απορεί κανείς με την ανθρώπινη ματαιοδοξία, που δεν τους αφήνει να υποψιαστούν ότι είναι απάτη. Τους πείθουν λέγοντας ότι μπορούν να κερδίσουν εύκολα χρήματα και απερίσκεπτα καταθέτουν μεγάλα ποσά» τονίζει στη «ΜτΚ» ο δικηγόρος, καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ Ιωάννης Ιγγλεζάκης. «Έχω και εγώ δύο πελάτες που πρόσφατα έπεσαν θύματα από σελίδα με bitcoin. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, κάποιοι έχουν χάσει έως και 70.000 ευρώ» υπογραμμίζει ο κ. Ιγγλεζάκης.
Δεν φτάνουν στις αίθουσες δικαστηρίων
Σύμφωνα με τους νομικούς, οι περισσότερες από τις διαδικτυακές απάτες δεν φτάνουν στις αίθουσες δικαστηρίων, καθώς οι δράστες δεν βρίσκονται ποτέ. «Όλα τα ίχνη τους είναι καλυμμένα και όταν ‘ρίχνουν’ τις σελίδες, δεν μπορείς να βρεις τίποτα. Πολύ δύσκολα φτάνουν αυτές οι υποθέσεις στα δικαστήρια» λέει ο καθηγητής Νομικής του ΑΠΘ Ιωάννης Ιγγλεζάκης.
Ειδικά όσοι ασχολούνται με κρυπτονομίσματα, έχουν την ικανότητα μέσω του σκοτεινού διαδικτύου να χρησιμοποιούν αληθοφανή εργαλεία και έπειτα να σβήνουν κάθε ίχνος τους. «Χρησιμοποιούν εργαλεία του σκοτεινού διαδικτύου και είναι πολύ δύσκολο να σπάσουν κώδικες για να τους εντοπίσουν» σημειώνει ο επ. καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ Γεώργιος Νούσκαλης.
Οι αριθμοί και οι τράπεζες «φαντάσματα»
Οι επιτήδειοι, ακόμα και αυτοί που έχουν το θράσος να εμφανίζονται δια ζώσης, δίνουν εύκολα αριθμούς τηλεφώνων που δεν αντιστοιχούν σε κανέναν συνδρομητή, καθώς είναι ένα διαδικτυακό κατασκεύασμα. «Έχουν προχωρήσει στη δημιουργία κλώνων αριθμών τηλέφωνου. Το βάζουν σε σέρβερ που εδρεύουν σε άλλες χώρες και μπορούν να δημιουργήσουν ένα νούμερο ίδιο με το δικό μας και να φαίνεται πως εμείς καλούμε τα θύματα. Στην ουσία καλούν μέσω διαδικτύου και εμφανίζουν όποιο νούμερο θέλουν αυτοί» εξηγεί ο εμπειρογνώμονας ηλεκτρονικού εγκλήματος Κωνσταντίνος Μαντές.
Όσο για τις τράπεζες εξωτερικού όπου γίνονται οι καταθέσεις bitcoin, είναι επίσης ένα εικονικό κατασκεύασμα. «Παρουσιάζουν εικονικές τράπεζες που δεν εντάσσονται σε καμία νομοθεσία και αδειοδότηση. Μπορεί ο καθένας να ανοίξει λογαριασμό, να σου ζητήσει να κάνεις κατάθεση 150.000 ευρώ και μία ημέρα μετά να εξαφανιστούν όλα. Δυστυχώς πολλοί πείθονται με δέλεαρ το κέρδος. Αλλά τελικά, ακόμα και όσοι βρίσκονται στην κορυφή της ‘πυραμίδας’, την πατάνε και χάνουν λεφτά. Δεν παύουν όμως να είναι συνεργοί στο έγκλημα» επισημαίνει.
Τι πρέπει να προσέχουμε
«Τα άτομα που γνωρίζετε στο διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτά που συστήνονται και δεν πρέπει να δίνετε ποτέ τα προσωπικά σας στοιχεία. Μην αποκαλύπτετε σε κανέναν τους κωδικούς πρόσβασης που χρησιμοποιείτε και αποφεύγετε συναλλαγές μέσω του διαδικτύου για την αγορά προϊόντων», συμβουλεύει ο δικηγόρος, καθηγητής Νομικής του ΑΠΘ Ιωάννης Ιγγλεζάκης. Όσο γι’ αυτούς που επενδύουν στα κρυπτονομίσματα, τονίζει πως «πρέπει να βασίζεστε μόνος σε ανθρώπους που δουλεύουν σε εταιρείες πιστοποιημένες από την επιτροπή κεφαλαιαγοράς. Μόνο τότε μπορείς να σιγουρευτείς ότι υπάρχει ασφάλεια. Μη βάζετε ενδιάμεσους στη διαχείριση των κρυπτονομισμάτων σας αφού μπορείτε να τα διαχειρίζεστε μόνοι σας, δεν είναι όπως τις μετοχές. Αν κάποιος σας πει ότι μπορεί να διαχειριστεί τα κρυπτονομίσματά σας, είναι αμέσως ύποπτος».
Με τη σκέψη ότι κάποιος μπορεί ανά πάσα στιγμή να έχει πρόσβαση στο κινητό μας, πρέπει να σκεφτόμαστε τα αρχεία που αποθηκεύουμε, συμβουλεύει ο Κωνσταντίνος Μαντές. «Μην βγάζετε ούτε την ταυτότητά σας φωτογραφία για να την έχετε αποθηκευμένη στο κινητό σας. Το κάνουν πολλοί και αν κάποιος αποκτήσει πρόσβαση στη συσκευή, μπορεί να πάρει τα στοιχεία σας. Σε εφαρμογές και ιστοσελίδες να έχετε πάντα διπλή επιβεβαίωση, ώστε ένας επιτήδειος να μη μπορεί να ‘σπάσει’ και τους δύο κωδικούς» τονίζει.
«Πρέπει να υπάρχει οπωσδήποτε καλό φίλτρο, τείχος προστασίας, τα μέτρα προστασίας να ανανεώνονται συνεχώς και να υπάρχουν εφεδρικά τα αρχεία» επισημαίνει ο επ. καθηγητής Νομικής του ΑΠΘ Γεώργιος Νούσκαλης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.10.2024