Τι διάολο συνέβη και η Θεσσαλονίκη από «πρότυπο καθαρής» από COVID περιοχής μετατράπηκε σε «τόπο υπερμετάδοσης» του ιού;
Τι δεν κάναμε καλά; Ή για να το πω ακριβέστερα, τι κάναμε τόσο λάθος και πιαστήκαμε... κότσοι;
Απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολο να δοθούν. Ακόμη πιο ριψοκίνδυνο είναι να ιεραρχηθούν οι αιτίες και να αποφανθούμε με βεβαιότητα για το σε ποιο βαθμό έφταιγε το ένα, το δεύτερο και το τρίτο λάθος κοκ.
Όμως δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να κλείσουμε τα μάτια και αφτιά μας στο τι συνέβη και να σιωπήσουμε. Αντιλαμβάνομαι ότι την ώρα που ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη, δεν υπάρχει η πολυτέλεια για ομφαλοσκοπήσεις και αναζήτηση ευθυνών. Αλλά είναι απαραίτητο τώρα που τα πράγματα είναι ακόμη ζεστά και οι θύμησες ζεστές, να αναζητήσουμε απαντήσεις.
Όχι μόνον γιατί πρέπει να καταλογιστούν και να επιμεριστούν οι ευθύνες όπου ανήκουν, αλλά για να βάλουμε μυαλό ώστε να αποφύγουμε την επανάληψη των ίδιων λαθών και παρόμοιων παραλείψεων, που μας οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού.
Τέσσερα είναι τα επίπεδα των…πρωταγωνιστών, που καθόρισαν την πορεία από το «πρότυπο» στο «παράδειγμα προς αποφυγή»:
- Η κυβέρνηση και οι υπηρεσίες της που μας καθησύχασαν και που ξύπνησαν μόνον όταν το κακό είχε συντελεστεί. Και τότε όμως, οι αποφάσεις τους, πάρθηκαν υπό καθεστώς πανικού και αποφυγής ανάληψης ευθυνών, παρά στο πλαίσιο υλοποίησης κάποιου σοβαρού κι εμπεριστατωμένου σχεδίου (Γι αυτό και το αλαλούμ με τα λύκεια, με τα φροντιστήρια, με τα κομμωτήρια, με τα take away κλπ)
- Η τοπική ηγεσία (Αυτοδιοίκηση, επιμελητήρια, διοικήσεις οργανισμών) που αρκέστηκαν στον ρόλο των συμπληρωματικών της κεντρικής εξουσίας. Που δεν πίεσαν για υλοποίηση των δεσμεύσεων-υποσχέσεων, που προσπάθησαν να κάνουν χάρες στους επιχειρηματίες χαλαρώνοντας τα περιοριστικά μέτρα και που κρύφτηκαν όταν η πόλη άρχισε να βράζει από τον κορονοϊό.
Αυτοί έπρεπε να επιβάλλουν στην κυβέρνηση να αποσυμφορήσει τα μέσα μαζικής μεταφοράς αλλά και τα σχολεία. Αυτοί έπρεπε να ελέγχουν αν και σε ποιο βαθμό υλοποιούνται οι δεσμεύσεις για βελτιώσεις του εθνικού συστήματος υγείας σε τοπικό επίπεδο. Αυτοί έπρεπε να διασφαλίσουν ικανό αριθμό τεστ προκειμένου να διαπιστωθεί η διασπορά του ιού, πριν αυτή πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας. Αυτοί αντί να κάνουν πλάτες σε συγκεκριμένα νυχτερινά στέκια, θα έπρεπε να ζητούσαν αυστηροποίηση των ελέγχων και παραδειγματική τιμωρία των παραβατών. Αυτοί έπρεπε να απαιτήσουν μέτρα, όταν από την ανάλυση των λυμάτων προκύπταν δραματικά νούμερα.
- Οι επιχειρηματίες- επαγγελματίες που έπαιξαν κρυφτούλι με τα μέτρα προστασίας, δείχνοντας ότι προκρίνουν το κέρδος από την δημόσια υγεία. Που πίεσαν για ανοιχτά μαγαζιά, που πουλούσαν ουίσκι σε πλαστικό ποτήρι, που προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να ξεφύγουν από τους ελέγχους αδιαφορώντας αν παίζουν το παιχνίδι του κορονοϊού.
- Οι πολίτες που δεν κάναμε όσα έπρεπε για να περιορίσουμε την έκθεσή της κοινότητάς μας στον ιό. Είτε παρασυρμένοι -κάποιοι- από θεωρίες συνομωσίας, είτε αδιαφορώντας για εκείνους που κινδυνεύουν πολύ (ηλικιωμένοι, έχοντες υποκείμενο νόσημα), είτε επιδεικνύοντας αφέλεια κι ανευθυνότητα, ανοίξαμε διάπλατα τις κερκόπορτες για να φτάσει ο ιός παντού.
Πλέον, ο κορονοϊός στην πόλη βρίσκεται παντού. Κι όχι μόνον στην πόλη αλλά σε όλη την Μακεδονία.
Επί του πρακτέου, αυτό που έχουμε να κάνουμε, είναι να κλειστούμε στα σπίτια μας, να περιορίσουμε τις εξόδους μας τηρώντας πάντα όλα τα προστατευτικά μέτρα.
Να αναλογιστούμε όσους βρίσκονται στη δίνη του κυκλώνα (γιατροί, νοσηλευτικό προσωπικό), όσους κινδυνεύουν περισσότερο (νοσούντες ή ευπαθείς ομάδες), όσους χάνουν εισόδημα ή χάνονται κυριολεκτικά στην οικονομική κρίση που συνοδεύει την πανδημία (άνεργοι, πτωχευμένοι).
Ας κάνουμε αυτό που πρέπει τώρα, και ας υποσχεθούμε -στους εαυτούς μας- ότι μόλις περάσει το... τσουνάμι, θα φροντίσουμε αφενός να αποκαταστήσουμε τις ζημιές που θα αφήσει στο διάβα του και αφετέρου να αποδώσουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι…
* Η πανδημία που μπήκε ορμητικά στη ζωή μας τέλη του περασμένου χειμώνα, σάρωσε τα πάντα στο διάβα της και η καταστροφή δεν είναι σ’ εκείνο το παλιό αφηρημένο που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «αγορές». Άλλοι περισσότερο κι άλλοι λίγο λιγότερο είδαν τις ζωές που έχτισαν να διαλύονται και την οικονομική καταστροφή να εισβάλλει στο σπίτι τους, στην τσέπη τους. Με εξαίρεση δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους που δεν έχασαν σε κανένα κύμα της πανδημίας το σταθερό τους εισόδημα (βέβαια κι αυτό μπορεί στην πράξη να συρρικνώθηκε αν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας έμειναν άνεργα ή μπήκαν σε αναστολή), ο ιδιωτικός τομέας είτε μιλάμε για δικηγόρους, γιατρούς και μηχανικούς είτε επιχειρηματίες της εστίασης είτε για απλούς σερβιτόρους όλοι έχασαν τον κόσμο κάτω από τα πόδια τους.
* Σε κάθε κανόνα, όμως, υπάρχουν και εξαιρέσεις -για να τον επιβεβαιώνουν- και στη χώρα μας η εξαίρεση ήταν τα σούπερ μάρκετ. Μπορεί οι Έλληνες να μην έχουμε φτάσει ακόμη στο επίπεδο Αμερικανών και λοιπών «ψεκασμένων» που εξαφάνιζαν και το τελευταίο πακέτο χαρτιού υγείας και ζυμαρικού, αλλά οι εικόνες του Μαρτίου να κάνουν... έφοδο στο σούπερ μάρκετ για προμήθειες και αργότερα να αγοράζουν ό,τι αχρείαστο έβρισκαν μπροστά τους αφού η μοναδική βόλτα που τους επιτρεπόταν με sms ήταν αυτή είναι πραγματικές, όπως και η τεράστια αύξηση των κερδών των συγκεκριμένων επιχειρηματιών. Μάλιστα, ο τζίρος τους αυξήθηκε μέχρι και 50% όπως και τα κέρδη τους.
*Στην περίπτωσή τους, όμως, η πανδημία έφερε μονάχα υπέρογκα κέρδη, ενώ η περίφημη εταιρική κοινωνική ευθύνη πήγε περίπατο. Και θα μπορούσαν πολλά να κάνουν χωρίς να χάσουν. Ίσα ίσα που έχοντας μιας στοιχειώδη συμβολή στην εθνική προσπάθεια, θα μπορούσαν να κερδίσουν πολλά παραπάνω από ένα δημόσιο «μπράβο». Τι θα μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά;
Να προχωρήσουν σε μια συμβολική μείωση των τιμών ή μια εμφανή αύξηση προσωπικού που και θα έδινε δουλειά στον κόσμο και θα λειτουργούσε καθοριστικά στον περιορισμό της διασποράς (περισσότεροι υπάλληλοι, καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση, μικρότερος συνωστισμός και συγχρωτισμός). Ακόμα ακόμα κι ένα κουπόνι ή ένα καλάθι με τα βασικά προϊόντα στους εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους που έμειναν άνεργοι ή βγήκαν σε αναστολή στην αρχή κάθε μήνα.
* Αντ’ αυτού και με τα κέρδη στο... Θεό προχώρησαν σε ανατιμήσεις και αυξήσεις όχι μόνο των «αχρείαστων» προϊόντων αλλά και στα βασικά, τα πρώτης ανάγκης αλλά και εκείνα που σχετίζονται με τον κορονοϊό (αντισηπτικά, μαντιλάκια, μάσκες) και δε γίνεται να μην τα αγοράσουμε, έχουμε δεν έχουμε λεφτά. Απαράδεκτες πρακτικές κι ας ελπίσουμε να το καταλάβουν έστω και τώρα και σ’ αυτό το δεύτερο και πιο καταστροφικό lockdown να αλλάξουν τροπάρι και να βοηθήσουν εάν όχι τον συνάνθρωπο, την πραγματική οικονομία.
* Και για να φύγουμε λίγο από τα δικά μας χάλια και να δούμε και των άλλων, οι πλέον αλλοπρόσαλλες και αμφίρροπες εκλογές στις ΗΠΑ, χαρακτηρίστηκαν ιστορικές και είναι και για έναν επιπλέον λόγο. Πώς για πρώτη φορά οι Αμερικανοί, ο πιο απολιτίκ λαός του πλανήτη, κατάλαβε πως τα πάντα είναι πολιτική και η ζωή δεν είναι μόνο instagram, , Χαλοούιν και γκατζετάκια για το Ιphone.
Διχασμένοι βαθιά από πάντα αλλά χωρίς να το καταλαβαίνουν ούτε οι ίδιοι, οι Αμερικανοί για πρώτη φορά σοβαρά με την πολιτική όπως το καταλαβαίνουμε στην Ελλάδα – καφενείο, καυγάς, φασαρία, πανηγυρισμοί εκατέρωθεν κ.λπ.
Η επόμενη ημέρα μιας τόσο έντονης και αμφίρροπης μάχης θα τους βρει ακόμη πιο βαθιά διχασμένους και οι πληγές θα αργήσουν να επουλωθούν, αφού ο Τραμπ είναι βέβαιο πως δε θα φύγει ήσυχα και το ίδιο θα κάνουν και οι φανατικοί του, την ώρα που η πανδημία θερίζει. Όμως, όταν όλα περάσουν μπορεί η «πρώτη» τους γνωριμία με την πολιτική και η συνείδηση πως χωρίς πολιτική δεν υπάρχει δημοκρατία αλλά χάος, να τους κάνει σοφότερους και να αποφεύγουν τις παγίδες των ακραίων δημαγωγών, όπως αυτός που παραλίγο να τους ξαναπείσει...
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 8 Νοεμβρίου 2020