Του Νίκου Ασλανίδη
Είναι οικονομολόγος με μεταπτυχιακές σπουδές στα ανθρώπινα δικαιώματα και ταξιδεύει σε όλο τον πλανήτη για να εργαστεί σε ανθρωπιστικά προγράμματα.
Πρόκειται για τον Λορέντζο Νεράντζη, από τη Θεσσαλονίκη, που πέρυσι έγινε γνωστός για το σόλο ορειβατικό ταξίδι στα δώδεκα καταφύγια του Ολύμπου. Μία διαδρομή 92,5 χιλιομέτρων που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του «βουνού των Θεών».
Ο Λορέντζο, γιος του γνωστού δημοσιογράφου Παύλου Νεράντζη, έχει εργαστεί μέχρι τώρα σε διάφορα ανθρωπιστικά προγράμματα στο Μαλάουι, στο Εκουαδόρ, στην Κούβα και τη Βραζιλία.
Σήμερα εργάζεται στα ευρωπαϊκά προγράμματα της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης (ΕΟΔ) και ως εκπαιδευτής στο Τμήμα Έρευνας, Τεχνολογίας και Τηλεπικοινωνιών της ΕΟΔ. Ουσιαστικά, είναι μέλος στην ομάδα που στήνει ραδιοσταθμούς, σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, προσφέροντας τηλεπικοινωνιακή κάλυψη στη συχνότητα 146.500 MHz σε περίπτωση έκτακτων αναγκών (σε θάλασσα, βουνό, φυσικές καταστροφές) και συμμετέχει σε επιχειρήσεις διάσωσης στον Όλυμπο.
Πώς ένας οικονομολόγος βρέθηκε στην Ελληνική Ομάδα Διάσωσης;
Ήταν το 2005, όταν στη διάρκεια των σπουδών μου συμμετείχα ως βιντεογράφος της ΕΟΔ σε μία κοινή ελληνοτουρκική άσκηση στην Αδριανούπολη. Σ’ εκείνη τη συνάντηση διαπίστωσα ότι πρόκειται για μια σοβαρή εθελοντική οργάνωση με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, με ανθρώπους με εμπειρία και μεράκι να προσφέρουν στον συνάνθρωπο. Έτσι αφού παρακολούθησα τη σχολή βασικών γνώσεων για τρεις μήνες, έγινα πλήρες μέλος το 2007.
Και πώς άρχισες να ταξιδεύεις;
Ο εθελοντισμός και τα ταξίδια είναι για μένα μία στάση ζωής. Να προσφέρεις ως εθελοντής και ως εργαζόμενος και να σωρεύεις εμπειρίες από χώρες με διαφορετικές κουλτούρες, συνήθειες και έθιμα. Στην αρχή, στη διάρκεια των σπουδών μου και αμέσως μετά ταξίδεψα σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες όπου και εργάστηκα περιστασιακά. Τότε διαπίστωσα ότι η Ευρώπη είναι εγκλωβισμένη στα γρανάζια μιας γραφειοκρατίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ότι η φωνή της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι είναι αδύναμη, ότι οι δυνατότητες να κάνεις κάτι διαφορετικό είναι περιορισμένες. Και εγώ ήθελα να κάνω κάτι διαφορετικό με βάση ό,τι προανέφερα αξιοποιώντας παράλληλα τις σπουδές μου.
Έτσι όταν πληροφορήθηκα ότι η βρεφοκτονία είναι ακόμα και σήμερα κοινή πρακτική ανάμεσα στις αναρίθμητες φυλές της ζούγκλας του Αμαζονίου, ότι ιθαγενείς εκεί θυσιάζουν κάθε χρόνο δεκάδες παιδιά, που παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα υγείας μετά τη γέννησή τους και η κυβέρνηση της Βραζιλίας σιωπά, αρνείται να παρέμβει, αποφάσισα να φύγω για τον Αμαζόνιο. Φτάνοντας στον καταυλισμό της Atini, όπου μία ΜΚΟ πρόσφερε περίθαλψη σε γονείς και παιδιά, άκουσα συγκλονιστικές ιστορίες παιδιών που έζησαν την φρίκη μιας παρολίγον εκτέλεσης. Δυστυχώς η έλλειψη πληροφόρησης, η δυσκολία πρόσβασης στο σύστημα εκπαίδευσης και υγείας βοηθούν στο να διατηρηθεί η παράδοση αυτή. Το θέμα είναι ελάχιστα γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο και είναι απορίας άξιο πώς έχει ξεφύγει της προσοχής των αναρίθμητων ακτιβιστών υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρουσιάζει, όμως, μεγάλο ενδιαφέρον κυρίως λόγο των ερωτημάτων που προκύπτουν σχετικά με το πού σταματάνε τα ανθρώπινα δικαιώματα και πού ξεκινάει η προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς. Τότε αποφάσισα να συνδυάσω τις σπουδές μου στα οικονομικά με ένα μεταπτυχιακό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Μετά την Βραζιλία ποιοι ήταν οι επόμενοι σταθμοί σου;
Η Κούβα και από εκεί το Εκουαδόρ, ο Ισημερινός όπως ονομάζεται επίσημα στην Ελλάδα. Σ’ αυτήν τη μικρή χώρα της Λατινικής Αμερικής εργάστηκα για έναν περίπου χρόνο σε μια εταιρεία που συνεργάζεται με τα Ηνωμένα Έθνη στην υλοποίηση ανθρωπιστικών προγραμμάτων καταπολέμησης της ακραίας φτώχειας σε υποανάπτυκτες χώρες. Ήταν μία ωραία εμπειρία διότι εκτός των άλλων η παραμονή μου εκεί μου έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσω τον τόπο, τους ανθρώπους και τον πολιτισμό των indios, όπως και τα δικαιώματα των ιθαγενών που έχουν συνταγματικά κατοχυρωθεί.
Το Σύνταγμα της χώρας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον καθώς είναι το πρώτο παγκοσμίως που αναγνώρισε «ανθρώπινα δικαιώματα» στη φύση. Έτσι έχουμε μια μοναδική δικαστική υπόθεση στα παγκόσμια χρονικά όπου μια λίμνη μηνύει μια ρυπογόνο βιομηχανία για την μόλυνσή της!
Το Εκουαδόρ είναι ουσιαστικά μια μικρογραφία της Λατινικής Αμερικής αφού συναντάς όλα τα είδη κλίματος και μέσα σε λίγες ώρες μπορείς να βρεθείς από τις ακτές του Ειρηνικού στις επιβλητικές Άνδεις ή στο πυκνό δάσος της ζούγκλας του Αμαζονίου.
Διάβασα κάπου ένα οδοιπορικό σου στο Μαλάουι της Αφρικής, την χώρα που χαρακτήρισες «ζεστή καρδιά της Μαύρης Ηπείρου». Γιατί σ’ εντυπωσίασε τόσο πολύ;
Γιατί αν υπάρχει ένα μέρος στην Αφρική ακόμα ανέγγιχτο από τον δυτικό πολιτισμό, με πανέμορφη φύση, άγρια ζώα της σαβάνας και ανθρώπους απλούς, ειρηνικούς και καλοσυνάτους, τότε αυτό είναι σίγουρα το μαγευτικό Μαλάουι. Εκεί εργάστηκα για περισσότερους από δεκαοκτώ μήνες ως οικονομικός σύμβουλος ενός προγράμματος που είχε στόχο να βοηθήσει τις φτωχότερες οικογένειες στην χώρα. Βίωσα συνεπώς από πρώτο χέρι τόσο τη γραφειοκρατία, όσο και την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων.
Ήδη από την πρώτη στιγμή όταν έφθασα, στη διαδρομή από το αεροδρόμιο προς την πρωτεύουσα Λιλόνγκουε με είχε εντυπωσιάσει η απέραντη φύση, οι αχανείς καταπράσινες κοιλάδες, τα φτωχικά σπίτια στο χρώμα της γης που σχεδόν δεν διακρίνονταν, αλλά και οι άνθρωποι που συγκεντρώνονταν σε μεγάλες παρέες για να ανταλλάξουν τα προϊόντα τους. Οι γυναίκες κυκλοφορούσαν στους δρόμους έχοντας στην πλάτη τα παιδιά τους δεμένα με εκείνα τα φανταχτερά πολύχρωμα υφάσματα, τα chitengie.
Υπήρχε παντού μια ηρεμία και μια πραότητα πρωτόγνωρη για ένα Δυτικό χωρίς στιγμή να διακρίνεται πού σταματά η φύση και πού αρχίζει η πόλη. Να φανταστείτε ότι παρότι έμενα κοντά στο κέντρο της πρωτεύουσας, το βράδυ μας απαγόρευαν να βγούμε με τα πόδια γιατί κυκλοφορούσαν ύαινες. Εκεί η φύση είναι η μεγάλη οικοδέσποινα αφού ο άνθρωπος και τα ζώα συζούν χωρίς διαχωριστικά όρια.
Αυτό, όμως, που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση στο Μαλάουι ήταν η δύναμη των ανθρώπων. Όχι μόνο η σωματική μα και η δύναμη της ψυχής τους. Το 85% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, αλλά δεν έχω γνωρίσει άλλον λαό τόσο ευγενικό και τόσο φιλικό. Η χώρα είναι γνωστή σε όλη τη Μαύρη Ήπειρο ως «η Ζεστή Καρδιά της Αφρικής» ακριβώς για την καλοσύνη και τη φιλειρηνικότητα των κατοίκων της. Παρά τον αγώνα που δίνουν καθημερινά, χωρίς ρεύμα και νερό, για να καλύψουν τις βασικότερες ανάγκες τους, δεν χάνουν ποτέ το χαμόγελο και την καλή τους διάθεση. Ζουν ξέγνοιαστα στη φύση και ξέρουν πραγματικά να εκτιμούν τις μικρές χαρές που έχει να προσφέρει η ζωή.
Παρουσίασες μία έκθεση φωτογραφίας από το Μαλάουι και θυμάμαι εικόνες από μια μεγάλη λίμνη όπου υπάρχει μία ελληνική κοινότητα που είναι ιδιαίτερα αγαπητή στους ντόπιους.
Πράγματι η λίμνη των Αστεριών είναι μία «μικρή Μεσόγειος» μέσα στην καρδιά της Αφρικής. Και σ’ αυτή τη λίμνη οι κάτοικοι του Μαλάουι οφείλουν σχεδόν τα πάντα, από τη διατροφή τους έως και το όνομά τους. Το τεράστιο μέγεθός της, τα καταγάλανα νερά, η λεπτή άμμος, τα δένδρα που φτάνουν μέχρι τις ακτές, τα άφθονα και πεντανόστιμα ψάρια μου έδιναν μερικές φορές την αίσθηση ότι βρίσκομαι στο Αιγαίο. Οι εικόνες αυτές δεν ήταν το μοναδικό πράγμα που μου θύμιζε τόσο έντονα την Ελλάδα. Πολύ περισσότερο ήταν η παρουσία μιας ισχυρής και πλούσιας ελληνικής κοινότητας με καταγωγή οι περισσότεροι από την Λήμνο, μια από τις πιο αγαπητές από τους ντόπιους παροικίες ξένων στο Μαλάουι. Κι αυτό που συνεχώς με εξέπληττε ήταν η αγάπη των ντόπιων όταν άκουγαν ότι είσαι από την Ελλάδα. Όπως μου εξήγησαν πολλοί γηγενείς συνάδελφοι στη δουλειά, οι Έλληνες είναι τόσο αγαπητοί γιατί, σε αντίθεση με άλλους λευκούς, «δεν έχουν το ύφος του αποικιοκράτη».
Μετά το Μαλάουι επέστρεψες στην Ελλάδα για λίγο διάστημα. Πώς σου ήρθε η ιδέα να πραγματοποιήσεις το οδοιπορικό στον Όλυμπο, να ενώσεις τα 12 καταφύγια;
Το 2009 όσο ήμουν στην Ισπανία με το πρόγραμμα Εράσμους, στην μικρή μεσαιωνική πόλη της Σαλαμάνκα, γνώρισα περιπατητές που έκαναν το φημισμένο Camino de Santiago. Στο Εκουαδόρ ήρθα σε επαφή με τα αρχαία μονοπάτια των Ίνκας που ξεκινούν από την Κολομβία και φτάνουν μέχρι τη Βολιβία. Ανεξάρτητα από την θρησκευτική τους διάσταση, όλοι οι περιπατητές που γνώρισα περιέγραφαν πόσο όμορφη και πνευματική εμπειρία είναι να περπατάς για εβδομάδες για να φτάσεις σε ένα προορισμό.
Συζητώντας μαζί τους μ’ έκανε να αναρωτηθώ γιατί με τόση ιστορία, μύθους και τοπία φυσικής ομορφιάς, δεν έχουμε κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα. Ειδικά για τον Όλυμπο, ένα βουνό-σύμβολο, τόσο μυθικό που εκτός Ευρώπης υπάρχει πολύς κόσμος που νομίζει ότι ήταν στην φαντασία των αρχαίων Ελλήνων. Έχουμε ένα μέρος μοναδικού κάλλους που συνδυάζει μυθολογία, ιστορία, θρύλους, μια άγρια ομορφιά και σχετικά βατές διαδρομές. Γιατί να μην έχουμε και εμείς ένα αντίστοιχο Camino de Olimpo;
Η ιδέα ωρίμασε στη διάρκεια του καραντίνας και στις 22 Σεπτεμβρίου του 2020 ξεκίνησα το εγχείρημα που ονομάστηκε Olympus 12 Refuge Trail. Εκτός από τις πεζοπορικές διαδρομές, στόχος μου ήταν να ευαισθητοποιήσω όσους ασχολούνται με την ορειβασία για τη σημασία της πρόληψης και της σωστής προετοιμασίας, αλλά και να αναδείξω τον ρόλο της ΕΟΔ στην ορεινή διάσωση καθώς και την συχνότητα ανάγκης 146.500 MHz που καλύπτει κάθε γωνιά του Ολύμπου. Και φυσικά τα καταφύγια ανάγκης, που αν και παραγκωνισμένα, έχουν μεγάλη σημασία αφού πολλοί ορειβάτες βρίσκουν προστασία όταν επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
Έμεινα 14 μέρες στο βουνό και σχεδόν σ’ όλη την πορεία ήμουν μόνος. Βέβαια χάρη στον ασύρματο που είχα μαζί μου είχα τη δυνατότητα να έρχομαι σ’ επαφή οποιαδήποτε στιγμή με συνάδελφους στην Θεσσαλονίκη, ενώ το GPS μετέδιδε κάθε δέκα λεπτά την ακριβή θέση όπου βρισκόμουν. Οι δύσκολες καιρικές συνθήκες που συνάντησα στην πορεία και οι απαιτητικές διαδρομές που ακολούθησαν, καθυστέρησαν για μερικές μέρες τον τερματισμό μου, ωστόσο το εγχείρημά ολοκληρώθηκε με επιτυχία, χάρη στην πολύτιμη υποστήριξη από τα μέλη της ΕΟΔ και της ορειβατικής κοινότητας του Ολύμπου.
Οι επόμενος στόχος σου ποιος είναι;
Όλο αυτό το διάστημα δημοσιεύω στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Olympus 12 Refuge Trail (Facebook & Instagram) φωτογραφικό υλικό της πορείας, θέλοντας να αναδείξω τις κρυμμένες ομορφιές του Ολύμπου. Και ειδικά αυτές της νότιας πλευράς, που παρά την υψηλή επισκεψιμότητα του βουνού τα τελευταία χρόνια, είναι κατά πολύ άγνωστες στους περισσότερους επισκέπτες. Σε λίγο διάστημα θα είναι έτοιμη και η ιστοσελίδα του εγχειρήματος www.refugetrail.com με πολλές πληροφορίες για τις πεζοπορικές διαδρομές, τα καταφύγια και τον Όλυμπο. Επίσης, στα τέλη του Σεπτέμβρη θα επαναλάβω την διαδρομή μαζί με έναν φίλο ώστε να καταγράψουμε τις εντυπωσιακές εικόνες του οδοιπορικού σ’ ένα ολιγόλεπτο βίντεο.
Τέλος, μέχρι τις αρχές του επομένου χρόνου θα είναι πλήρως έτοιμη η ορειβατική πρόσκληση που ετοιμάζουμε: Ποιος/α μπορεί να επισκεφθεί τα 12 σημαντικότερα καταφύγια του Ολύμπου; Σε κάθε καταφύγιο ετοιμάζουμε και μια διαφορετική σφραγίδα και μέσα από ένα ειδικό διαβατήριο, που είναι ήδη σχεδόν έτοιμο, ένας/μια πεζοπόρος θα παίρνει μέρος στην πρόσκληση να μαζέψει τις 12 σφραγίδες από κάθε καταφύγιο.
Μέσα από ένα προσωπικό ταξίδι-βίωμα, οι περιπατητές θα έρθουν πιο κοντά με την φύση, θα ξεπεράσουν τα όρια και τις αντοχές τους και θα γοητευτούν από τον άγνωστο Όλυμπο. Μαζί με τον Νεκτάριο Παρμάκη της Enjoy Travel and Tourism και σε συνεργασία με την χαρτογραφική εταιρία ROUTE, στόχος μας είναι να στήσουμε ένα δικό μας «προσκύνημα» στο Βουνό των Θεών και σε ό,τι πρεσβεύει διαχρονικά στην ελληνική και παγκόσμια ιστορία.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 11-12 Σεπτεμβρίου 2021