Η Γενική Συνέλευση, το ανώτατο όργανο της ΑΕ, καλείται να λάβει σημαντικές, κατά κανόνα, αποφάσεις. Καθώς όμως, κάποιες από αυτές, έχουν αυξημένη βαρύτητα και σημασία, ο νόμος και το καταστατικό αξιώνουν αυξημένα ποσοστά απαρτίας για τη λήψη τους. Αντίστοιχα, όμως, συμβαίνει και με τα ποσοστά πλειοψηφίας. Για τις αποφάσεις που λαμβάνονται ακολουθεί, σε κάθε περίπτωση, η αναγγελία τους. Περί αυτών, το παρόν.
Η Έννοια Της Πλειοψηφίας
Η έννοια της πλειοψηφίας εκφράζει τον απαραίτητο, σύμφωνα με τον νόμο ή το καταστατικό, αριθμό ψήφων που πρέπει να συγκεντρώνει κάθε θέμα της ημερήσιας διάταξης, που τίθεται σε ψηφοφορία. Καθένας που συμμετέχει στη ΓΣ εξοπλίζεται με τις ψήφους που απορρέουν από τις μετοχές κυριότητάς του. Ή, εναλλακτικά, με τις ψήφους που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα δικαιώματα ψήφου (λ.χ., περιπτώσεις ενεχύρου ή επικαρπίας επί μετοχών).
Στις ψήφους που εκπροσωπούνται εμπίπτουν οι λευκές, οι άκυρες αλλά και οι δηλώσεις αποχής. Υπολογίζονται και οι μετοχές που δεν έχουν αποπληρωθεί.
Σε περίπτωση που η ΑΕ έχει εκδώσει μετοχές διαφορετικής ονομαστικής αξίας, ο αριθμός ψήφων ανά μετοχή διαφοροποιείται. Συγκεκριμένα, η διαφοροποίηση είναι ανάλογη με το ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου, το οποίο εκπροσωπεί κάθε μετοχή.
Για τον υπολογισμό (και) της πλειοψηφίας (όπως, εξάλλου, και της απαρτίας) κρίσιμος είναι ο χρόνος, κατά τον οποίο λαμβάνεται απόφαση για καθένα, χωριστά, θέμα της ημερήσιας διάταξης. Ενδιαφέρουν, λοιπόν, οι ψήφοι που εκπροσωπούνται κατά τον χρόνο ψηφοφορίας για καθένα θέμα και όχι εκείνες που υπάρχουν κατά την έναρξη της συνεδρίασης.
Μη Συνυπολογιζόμενες Στην Πλειοψηφία Μετοχές
Υφίστανται περιπτώσεις μετοχών, οι οποίες, υπό προϋποθέσεις, δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της πλειοψηφίας. Επί μη εισηγμένων ΑΕ: (α) Οι ίδιες της ΑΕ μετοχές και (β) όταν οι περισσότεροι δικαιούχοι, επί κοινωνίας μετοχών, παραλείψουν την υποχρεωτική υπόδειξη στην ΑΕ κοινού εκπροσώπου τους.
Μέθοδοι Καταμέτρησης Ψήφων
Η ΓΣ για την καταμέτρηση των ψήφων μπορεί να υιοθετήσει είτε την (περισσότερο χρονοβόρα αλλά ασφαλή) αθροιστική μέθοδο είτε την (ταχύτερη και επιρρεπή σε αυθαιρεσίες) αφαιρετική.
Σύμφωνα με την αθροιστική μέθοδο, αθροίζονται όλες οι ψήφοι επί συγκεκριμένης πρότασης. Όταν οι θετικές συμπληρώνουν τα απαιτούμενα ποσοστά πλειοψηφίας, η απόφαση επί του θέματος γίνεται δεκτό ότι έχει υπερψηφιστεί και θεωρείται ληφθείσα.
Κατά την αφαιρετική, αντίθετα, μέθοδο, η καταμέτρηση περιορίζεται στις ψήφους των ολιγάριθμων ομάδων μετόχων. Το άθροισμά τους αφαιρείται από το σύνολο και τεκμαίρεται ότι η διαφορά ισούται με τις ψήφους της πολυπληθέστερης ομάδας.
Πλειοψηφία: Απλή Ή Αυξημένη (;)
Απλή πλειοψηφία (:50% συν μία ψήφο από εκείνες που εκπροσωπούνται στη ΓΣ) απαιτείται για αποφάσεις επί θεμάτων της ημερήσιας διάταξης που εμπίπτουν στη συνήθη ΓΣ (:ΓΣ που απαιτεί απλή απαρτία).
Για ορισμένα μείζονος σημασίας θέματα, που αφορούν τη λειτουργία της ΑΕ, ο νομοθέτης (ή, δυνητικά, το καταστατικό) αξιώνουν αυξημένα ποσοστά πλειοψηφίας (:2/3 των ψήφων που εκπροσωπούνται στη ΓΣ). Πρόκειται για τα θέματα αρμοδιότητας της καταστατικής ΓΣ.
Σε αντίθεση, πάντως με όσα ισχύουν για την απαρτία, όταν τα απαιτούμενα ποσοστά της απόλυτης πλειοψηφίας δεν επιτευχθούν, δεν προβλέπεται η δυνατότητα διεξαγωγής επαναληπτικής ΓΣ.
Ειδική Πλειοψηφία & Δικαίωμα Αρνησικυρίας
Για τη νόμιμη λήψη αποφάσεων επί ορισμένων θεμάτων, ο νομοθέτης αξιώνει ειδική πλειοψηφία. Και σε άλλες, δικαίωμα αρνησικυρίας (veto).
Ειδική Πλειοψηφία
(α) Ειδική πλειοψηφία (80% του κεφαλαίου που εκπροσωπείται στη ΓΣ-εκτός από αυξημένη απαρτία απαιτείται για τη νόμιμη λήψη απόφασης της ΓΣ για μη διανομή του ελάχιστου μερίσματος.
(β) Ειδική πλειοψηφία απαιτείται, επίσης, στην εκλογή μελών ΔΣ βάσει καταλόγων. Η ΓΣ εκλέγει από αυτούς ως μέλη ΔΣ, κατά την αναλογία των ψήφων, που λαμβάνει κάθε κατάλογος.
Δικαίωμα Αρνησικυρίας
Απόφαση που συγκεντρώνει τα (κατά τον νόμο και το καταστατικό) αναγκαία ποσοστά πλειοψηφίας είναι ενδεχόμενο -παρά ταύτα- να μην ληφθεί. Τούτο, εφόσον επιφυλάσσεται στον νόμο και ασκηθεί δικαίωμα αρνησικυρίας (:veto) από μετόχους που εκπροσωπούν το απαιτούμενο ποσοστό.
Περισσότερο ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση που έχει καταστεί αρμόδια η ΓΣ σε περίπτωση αδειοδότησης για κατάρτιση συναλλαγής με συνδεδεμένο μέρος (ή προς όφελός του). Όταν σύμβαση με το συνδεδεμένο μέρος συναφθεί πριν την παροχή άδειας ή εγγύησης ή ασφάλειας, η χορήγηση τους από τη ΓΣ μπορεί να ματαιωθεί. Τούτο, εφόσον αντιταχθούν μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/20 του εκπροσωπούμενου στη συνέλευση κεφαλαίου-εκτός κι αν το καταστατικό ορίζει ακόμα μικρότερο ποσοστό (έως 1%). Ακόμα όμως κι όταν επιγενομένως καταστεί αρμόδια η ΓΣ, η από μέρους της χορήγηση άδειας ματαιώνεται αν αντιταχθούν μέτοχοι, που εκπροσωπούν το 1/3 του κεφαλαίου.
Αναγκαστικό Δίκαιο & Καταστατικές Αποκλίσεις
Οι διατάξεις για την πλειοψηφία συνιστούν αναγκαστικό δίκαιο: το καταστατικό δεν μπορεί να αρκείται σε μικρότερα (μπορεί όμως να αξιώνει μεγαλύτερα) ποσοστά πλειοψηφίας σε σχέση με εκείνα που ο νόμος αξιώνει.
Παράβαση Tων Προβλέψεων Περί Πλειοψηφίας
Σε περίπτωση παράβασης είτε των νόμιμων είτε των καταστατικών προβλέψεων για την πλειοψηφία, οι αποφάσεις της ΓΣ θα είναι ακυρώσιμες.
Αναγγελία Αποτελέσματος Ψηφοφορίας
Την ψηφοφορία και την καταμέτρηση των ψήφων ακολουθεί η αναγγελία του αποτελέσματος από τον Πρόεδρο της ΓΣ, μόλις τούτο διαπιστωθεί. Παράλειψη αυτής της αναγγελίας δεν προκαλεί ελάττωμα στη ληφθείσα απόφαση..
Οι εισηγμένες, ωστόσο, ΑΕ υποχρεούνται να δημοσιεύουν στον διαδικτυακό τους τόπο, με ευθύνη του ΔΣ, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας. Και τούτο, εντός πενθημέρου από την ημερομηνία της ΓΣ. Παράλληλα, πρέπει να προσδιορίζουν για κάθε απόφαση, τουλάχιστον: (α) τον αριθμό των μετοχών για τις οποίες δόθηκαν έγκυρες ψήφοι, (β) την αναλογία του κεφαλαίου που εκπροσωπούν αυτές οι ψήφοι, (γ) το συνολικό αριθμό έγκυρων ψήφων, καθώς και (δ) τον αριθμό ψήφων υπέρ και κατά κάθε απόφασης και τον αριθμό των αποχών. Επιβάλλεται, δηλαδή, η αθροιστική μέθοδος καταμέτρησης. Σε κάθε περίπτωση, η αναφορά των ανωτέρω πληροφοριών εξυπηρετεί τον σκοπό πληροφόρησης των μετόχων που δεν παραστάθηκαν στη ΓΣ (βεβαίως και των τρίτων) για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων.
Προκειμένου να διασφαλισθεί το εταιρικό συμφέρον αλλά και τα δικαιώματα των μετόχων μειοψηφίας, ο νόμος και το καταστατικό συχνά αξιώνουν όχι μόνον αυξημένα ποσοστά απαρτίας της ΓΣ, αλλά και, αντίστοιχα, πλειοψηφίας. Παραβίαση όσων ο νόμος και το καταστατικό ορίζουν καταλήγουν σε (πάντοτε) απευκταίες ακυρωσίες. Για τις αποφάσεις που λαμβάνονται (όπως και για τις δυνητικές ακυρότητες και ακυρωσίες), πάντοτε θα προστρέχουμε στα πρακτικά της ΓΣ. Περί αυτών, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-