Σε αναμονή βρίσκονται γιατροί, νοσηλευτές ακόμα και οι διοικήσεις των νοσοκομείων της χώρας και περιμένουν διευκρινίσεις από την ηγεσία του υπουργείου Υγείας αναφορικά με τα απογευματινά χειρουργεία, τα οποία όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης θα ξεκινήσουν από τις αρχές Μαρτίου.
Σύμφωνα με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου η λειτουργία απογευματινών χειρουργείων στις κλινικές, όπου είναι αυτό δυνατό θα αποσυμφορήσει σημαντικά τις λίστες αναμονής στα νοσοκομεία της χώρας, σε πολλά από τα οποία ασθενείς αναμένουν ακόμα και τρία ολόκληρα χρόνια για να χειρουργηθούν. Αν και πολλές λεπτομέρειες για τον τρόπο λειτουργίας των απογευματινών χειρουργείων -κυρίως με τι προσωπικό θα γίνονται οι επεμβάσεις και πόσο θα κοστίζουν αυτές στους ασθενείς, δεν έχουν γίνει γνωστές αφού δεν έχει υπογραφεί η σχετική κοινή υπουργική απόφαση ήδη υπάρχουν αντιδράσεις τόσο στις τάξεις των εργαζομένων όσο και των ιδιωτών γιατρών, οι οποίοι μιλούν για αθέμητο ανταγωνισμό.
Δεν λείπουν κι εκείνοι, που ενώ εργάζονται στο Εθνικό Σύστημα Υγείας πριν καλά-καλά δουν την απόφαση προαναγγέλλουν πως δεν σκοπεύουν παρά τα επιπλέον χρήματα να κάνουν χειρουργεία το απόγευμα θεωρώντας πως με αυτό τον τρόπο «ιδιωτικοποιείται περαιτέρω η Υγεία».
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» το σχέδιο για απογευματινά χειρουργεία βρίσκεται υπό διαμόρφωση και εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να υπογραφεί η σχετική απόφαση. Όπως εξηγούν στελέχη του υπουργείου Υγείας στόχος είναι η εφαρμογή της απόφασης στα μέσα της άνοιξης στις κλινικές των νοσοκομείων όπου αυτό είναι εφικτό. Όπως εξηγούν ανώτατοι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου οι λίστες αναμονής στα χειρουργεία της χώρας αυξήθηκε λόγω πανδημίας, καθώς την περίοδο της σκληρής καραντίνας και του lockdown πραγματοποιούνταν μόνο οι απαραίτητες χειρουργικές επεμβάσεις. Με αυτό τον τρόπο, εξηγούν οι ίδιοι, θα δοθεί λύσει σε ένα πρόβλημα που ταλανίζει διαχρονικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Οι ίδιες πηγές ανάφεραν επίσης ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί μόνο στα νοσοκομεία που δεν παρουσιάζουν ελλείψεις και διαθέτουν κλινικές που μπορούν να υποστηρίξουν τα απογευματινά χειρουργεία, φέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τον «Ευαγγελισμό» στην Αθήνα. Εξάλλου, και ο ίδιος ο Άδωνις Γεωργιάδης ερωτώμενος για το θέμα δήλωσε πως το μέτρο θα αρχίσει να εφαρμόζεται σταδιακά, θα υπάρχουν αυστηρές προϋποθέσεις ώστε μία κλινική να πραγματοποιεί απογευματινά χειρουργεία εφόσον υποστηρίζει σωστά τα πρωινά χειρουργεία και εφόσον το προσωπικό των κλινικών είναι επαρκές, όπως πάλι ορίζει ο νόμος. Ο κ. Γεωργιάδης μάλιστα, έχει δηλώσει σε συνέντευξή του προ ημερών πως με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί το «φακελάκι».
Πάντως, ακόμα κι αν δεν έχουν γίνει γνωστές οι λεπτομέρειες του μέτρου, αυτό βρίσκει αντιδράσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες η συμμετοχή του ασθενούς θα κυμαίνεται περίπου στο 30% του κόστους της επέμβασης, όπως εκτιμά το κόστος του κάθε χειρουργείου ο ΕΟΠΥΥ, ενώ το υπόλοιπο 70% θα καταβάλλεται από το ασφαλιστικό ταμείο του ασθενούς. Αντίστοιχα αναμένεται να καθοριστεί και το ύψος της αμοιβής του χειρουργού, του αναισθησιολόγου αλλά και του νοσηλευτικού προσωπικού που απαιτούνται για την λειτουργία των απογευματινών χειρουργείων.
Οι υπέρμαχοι μάλιστα του μέτρου εκτιμούν πως αυτό θα έχει επιτυχία καθώς το κόστος κάθε επέμβασης θα είναι μικρότερο σε σχέση με μία ιδιωτική κλινική, όπου οι ασθενείς καλούνται να πληρώσουν την διανυκτέρευση στο δωμάτιο, τα αναλώσιμα, την παραμονή σε ΜΕΘ το κόστος της οποίας αγγίζει τα 1.100 ευρώ ημερησίως κ.ά. Οι ίδιοι «βλέπουν» μάλιστα τη συνεισφορά των ασθενών ως κίνητρο για τους γιατρούς προκειμένου να ενισχύσουν το εισόδημά τους.
Χωρίς τέλος οι λίστες χειρουργείων
Πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας είναι να «ξεφρακάρουν» οι λίστες αναμονής των χειρουργείων στα δημόσια νοσοκομεία. Εκτιμάται ότι σε ολόκληρη τη χώρα 90.000 ασθενείς βρίσκονται σε λίστα αναμονής ακόμα και για μία απλή επέμβαση με την αναμονή σε ορισμένες περιπτώσεις να ξεπερνά ακόμα και τα δύο ή τρία χρόνια. Στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης εκτιμάται πως η λίστα αναμονής αγγίζει τους 20.000 ασθενείς.
Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με πληροφορίες, στο νοσοκομείο Ιπποκράτειο η λίστα φτάνει τους 3.500 ασθενείς, στο «Γ. Παπανικολάου» τους 3.000, στο «Γ. Γεννηματάς» τους 2.000 ασθενείς, στο «ΑΧΕΠΑ» τους 1.000, στο «Θεαγένειο» τους 400 κ.ά. Σύμφωνα με γιατρούς στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου η αναμονή για χειρουργεία που σχετίζονται με κάποια ογκολογική πάθηση είναι δύο έως τέσσερις μήνες, ενώ για τα λεγόμενα «ψυχρά» περιστατικά όπως είναι ορθοπεδικά χειρουργεία, καταρράκτες, αφαίρεση χολής κ.τ.λ. ένας ασθενής μπορεί να περιμένει μέχρι και ενάμιση χρόνο για να χειρουργηθεί.
Ο Χ.Ε. αναμένει να χειρουργηθεί για κήλη, όπως καταγγέλλει στη «ΜτΚ» από το 2018. Έξι χρόνια μετά και το χειρουργείο δεν έχει γίνει. «Με κάλεσαν δύο φορές. Την πρώτη την ημέρα της κηδείας του πατέρα μου και τη δεύτερη τέσσερις ημέρες πριν τον γάμο μου και είπα ότι δεν μπορώ να χειρουργηθώ. Με έβγαλαν από την λίστα και ξαναμπήκα για δεύτερη φορά τον Οκτώβριο του 2022. Μάλλον το περιστατικό μου δεν θεωρείται επείγον και γι’ αυτό δεν έχω χειρουργηθεί ακόμα» λέει στη «ΜτΚ». Και συνεχίζει: «Πριν δύο μήνες με κάλεσε κάποιος από την Πάτρα να με ρωτήσει εάν χειρουργήθηκα εντέλει κι αν εξακολουθώ να ενδιαφέρομαι για να χειρουργηθώ στο ‘Παπαγεωργίου’. Ανά περιόδους έχω έντονη ενόχληση» εξηγεί.
Γεροτζιάφας: «Σε κρίση το Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα»
Με σκεπτικισμό αντιμετωπίζει το μέτρο των απογευματινών χειρουργείων ο καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, Γρηγόρης Γεροτζιάφας. Όπως δηλώνει στη «Μτκ» «στην Ελλάδα το 35% των δαπανών Υγείας είναι ιδιωτική δαπάνη. Ήδη οι πολίτες πληρώνουν πολλά για την Υγεία, την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 15%. Το Σύστημα Υγείας της Ελλάδας είναι σε κρίση και δεν είναι ελκυστικό για το προσωπικό που ήδη δουλεύει σε αυτό, ούτε όμως και σε εκείνους τους γιατρούς ή τους νοσηλευτές που αναζητούν εργασία» λέει ο κ. Γεροτζιάφας. «Αυτά είναι δύο σκληρά δεδομένα» συμπληρώνει.
«Το Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα πάσχει πολύ βαριά στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Αυτό σημαίνει ότι πολλά περιστατικά θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπιστεί θεωρητικά πριν φτάσουν στο νοσοκομείο, όπως σε πολλά περιστατικά θα είχε επιταχυνθεί ο χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο εάν η Ελλάδα διέθετε μετανοσοκομειακή πρωτοβάθμια περίθαλψη. Τρίτον, υπάρχει ένα δομικό πρόβλημα με την υπερσυγκέντρωση νοσοκομείων σε συγκεκριμένες περιοχές και την έλλειψη νοσοκομείων στην περιφέρεια. Στην Ελλάδα παρατηρείται δηλαδή γεωγραφική ανισότητα στην παροχή υπηρεσιών υγείας. Βασική προϋπόθεση για να πετύχεις την 24ωρη λειτουργία των νοσοκομείων όπως εξάλλου συμβαίνει σε κάποιες χώρες θα πρέπει ως κράτος να τα ενισχύσουμε με προσωπικό, χρειάζεται να εξασφαλιστεί καλή αμοιβή στο προσωπικό και φυσικά μία καλή οργάνωση με συγχωνεύσεις νοσοκομείων. Μόνο έτσι μπορεί να πετύχει κανείς επιτάχυνση στις λίστες, χωρίς να επιβαρύνει όμως την ιδιωτική δαπάνη των ασθενών» εξηγεί ο κ. Γεροτζιάφας.
«Ανασυγκρότηση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ανασυγκρότηση των νοσοκομείων, αναδιοργάνωση προσωπικού, πληρωμή με καλούς όρους του προσωπικού, εξασφάλιση επαγγελματικής προοπτικής και φυσικά επιβάρυνση των ασφαλιστικών εταιριών κι όχι των αρρώστων λύνουν το πρόβλημα. Χρειάζεται ένα συνολικό πακέτο κι όχι επιμέρους μέτρα εμβαλωματικού χαρακτήρα που θέλουν να καλύψουν κάποιες τρύπες» εξηγεί ο κ. Γεροτζιάφας. «Το μέτρο κατά την άποψή μου δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει. Και δεν θα μπορέσει γιατί γεννά και έναν ανταγωνισμό σε δεύτερο επίπεδο. Εάν οι χειρουργοί έχουν τη δυνατότητα να κάνουν απογευματινό χειρουργείο πως την άλλη μέρα το πρωί θα δει τον «ιδιωτικό άρρωστο» ένας αιματολόγος για παράδειγμα» λέει. «Επίσης δημιουργούνται συνθήκες αθέμητου ανταγωνισμού μεταξύ του χειρουργού που χειρουργεί ιδιωτικά στο δημόσιο νοσοκομείο και εκείνου που αναζητά ασθενείς στον ιδιωτικό τομέα» εξηγεί. «Υπάρχει μια αντίληψη στην κυβέρνηση. Η ιατρική του 1950 και του 1960, στην ατομική ιατρική. Η μοντέρνα ιατρική καθορίζεται από τις ομάδες, όχι τις μονάδες» λέει ο καθηγητής.
Οι δυσκολίες της Θεσσαλονίκης
Οι περισσότεροι, ακόμα και οι ίδιοι οι διοικητές των νοσοκομείων εκτιμούν ότι ελλείψει αναισθησιολόγων στη Θεσσαλονίκη το μέτρο των απογευματινών χειρουργείων δεν θα μπορέσει να εφαρμοστεί. Το παραδέχτηκε και ο κ. Γεωργιάδης σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξή του εξηγώντας πως είναι προφανές ότι μέχρι να λυθεί το πρόβλημα που υπάρχει στα νοσοκομεία της πόλης δύσκολα θα γίνουν απογευματινά χειρουργεία.
Σύμφωνα με τον ίδιο το μέτρο στοχεύει στο να δίνεται η δυνατότητα εάν θέλει μία κλινική να μπορεί να οργανώσει απογευματινά χειρουργεία, δηλαδή μετά τις 15.00, να πραγματοποιούνται σε αυτή επεμβάσεις. Παράλληλα, ο κ. Γεωργιάδης τόνισε πως από το μέτρο ευνοούνται και εκείνοι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν για ένα χειρουργείο αφού η σειρά τους έρχεται πιο μπροστά εάν άλλοι που προηγούνται και μπορούν, πληρώσουν για να χειρουργηθούν το απόγευμα.
Κλειστό το 40% των χειρουργικών αιθουσών
Την εκτίμηση ότι με το μέτρο «θα αυξηθούν περισσότερο οι λίστες αναμονής εξαιτίας της απουσίας προσωπικού» εκφράζει ο γιατρός του ΕΣΥ, Χρήστος Παπαστεργίου. «Για να μπορείς να κάνεις απογευματινά χειρουργεία πρέπει να έχεις ως κράτος τη δυνατότητα να κάνεις πρώτα τα πρωινά χειρουργεία» υποστηρίζει το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ), Πέτρος Κετικίδης. «Και σίγουρα θα πρέπει αυτοί που χειρίζονται τις λίστες να ελέγχονται για να μην κατευθύνουν τους ασθενείς στα απογευματινά χειρουργεία. Στα νοσοκομεία δεν υπάρχει προσωπικό, το μέτρο δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Στη Θεσσαλονίκη έχουμε ελλείψεις σε αναισθησιολόγους, κρατάμε κλειστές χειρουργικές αίθουσες γιατί λείπουν οι αναισθησιολόγοι» τονίζει ο κ. Κετικίδης.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος αναφέρει πως η αναμονή στις λίστες μπορεί να φτάσει μέχρι και τα τέσσερα χρόνια σε συγκεκριμένα νοσοκομεία. Σύμφωνα με τον ίδιο πανελλαδικά η λίστα ξεπερνά τις 90.000 και το 40% των χειρουργικών αιθουσών παραμένει κλειστό. Ενδεικτικά, αναφέρει πως στη Θεσσαλονίκη από τις 70 ανεπτυγμένες χειρουργικές αίθουσες λειτουργούν μόλις οι 43 και αναφέρει ότι η απουσία αναισθησιολόγων στην πόλη έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή λειτουργείας χειρουργείων. «Είναι αδύνατον να εφαρμοστεί το μέτρο με το υπάρχον προσωπικό. Πρέπει να νοσοκομεία να ενισχυθούν. Μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα. Αλλιώς τα απογευματινά χειρουργεία θα λειτουργήσουν σε βάρος των πρωινών» τονίζει ο κ. Γιαννάκος.
Ποιος θα αποφασίζει για το κόστος
Τι θα συμβεί όμως με τις χρεώσεις; Πόσο βαθιά το χέρι στην τσέπη θα κληθούν να βάλουν οι ασθενείς που επιθυμούν να επιταχύνουν το χειρουργείο τους; Τα νοσοκομεία έχουν τιμολογημένες τις ιατρικές τους πράξεις με το μέχρι τώρα λεγόμενο σύστημα των ΚΕΝ (Κλειστά Ελληνικά Νοσήλια). «Από τις αρχές Μαρτίου γίνεται πιο επικαιροποιημένο με το σύστημα αυτό.
Έχουμε δηλαδή για την κάθε επέμβαση συγκεκριμένο τιμοκατάλογο, αυτό που πληρώνει ο ΕΟΠΥΥ, αυτό που πληρώνουν στα ιδιωτικά νοσοκομεία. Ο ΕΟΠΥΥ θα πληρώνει το ποσοστό που προβλέπεται στη συμμετοχή του ΕΟΠΥΥ και ο ασθενής θα πληρώνει αυτό που προβλέπεται στην ιδιωτική του συμμετοχή, όπως θα πλήρωνε σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο» έχει δηλώσει ο υπουργός Υγείας. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Με συμμετοχή του ασθενούς 30% στο απογευματινό χειρουργείο για μια επέμβαση στο πάγκρεας που κοστολογείται από τον ΕΟΠΥΥ στα 3.119 ευρώ, ο ασφαλισμένος θα πληρώσει 935,70 ευρώ.
Ο παράγοντας «burn out»
Ένας ακόμα παράγοντας πάντως που προβληματίζει τους επιτελείς του μέτρου είναι το λεγόμενο «burn out» του προσωπικού, δηλαδή η εξάντληση γιατρών και νοσηλευτών την περίοδο της πανδημίας και μετά. Οι καλά γνωρίζοντες το Σύστημα Υγείας εκτιμούν πως δεν θα υπάρχει ενδιαφέρον για εργασία και απογευματινές ώρες. «Το προσωπικό των νοσοκομείων ήδη καλείται να υπερεργάζεται. Δεν επαρκούν οι γιατροί και οι νοσηλευτές. Η λίστα στα χειρουργεία προέκυψε από την υποστελέχωση των νοσοκομείων.
Είναι απαραίτητες οι προσλήψεις, οι αυξήσεις των μισθών. Είμαστε αντίθετοι σε κάθε προσπάθεια να μετατραπούν οι ασθενείς σε πελάτες. Οι ασθενείς δεν πρέπει να πληρώνουν υπηρεσίες που πρέπει να παρέχονται δωρεάν από το κράτος» σημειώνει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης, Χρήστος Καραχρήστος.
Να συμμετέχουν στο εγχείρημα ζητούν οι ιδιώτες
Τη δυνατότητα να πραγματοποιούν απογευματινά χειρουργεία και οι ιδιώτες γιατροί, εκτός ΕΣΥ, ζητά ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος. «Το μέτρο δύσκολα θα επιτύχει. Πρέπει να είναι αμφίπλευρο και όχι μονομερές. Να μπορούν και οι γιατροί εκτός ΕΣΥ να πραγματοποιούν χειρουργεία. Με αυτόν τον τρόπο οι υπηρεσίες θα είναι πιο υψηλές» λέει στη «ΜτΚ» κρίνοντας πως οι προσδοκίες που έχει θέσει το υπουργείο με την εφαρμογή του μέτρου είναι υψηλές και οι δυσκολίες πολλές, όπως υποστηρίζει.
«Υπάρχουν περιπτώσεις που εξαιτίας της απουσίας αναισθησιολόγων δεν έγιναν μεταμοσχεύσεις, πως θα γίνουν τα απογευματινά χειρουργεία» αναρωτιέται ο κ. Εξαδάκτυλος σημειώνοντας πως στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας πλην ελαχίστων εξαιρέσεων είναι ανέφικτη η λειτουργεία απογευματινών χειρουργείων.
«Στην Αγγλία μέσα στο νοσοκομείο λειτουργούν και ιδιωτικές πτέρυγες. Το μόνο που είναι κοινό είναι η χειρουργική αίθουσα. Σύμφωνα με το Σύστημα της Μεγάλης Βρετανίας για κάθε διορισμό γιατρού, διορίζεται και ένας αναισθησιολόγος. Έχουμε πολλές διαφορές με το εξωτερικό» υποστηρίζει ο κ. Εξαδάκτυλος. Από την πλευρά του, ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης έστειλε πρόσφατα επιστολή στον κ. Γεωργιάδη στην οποία υποστηρίζεται μεταξύ άλλων ότι πρέπει να γίνουν πολλά βήματα για την επιτυχία του εγχειρήματος, ενώ βασική προϋπόθεση αποτελεί η πρόσληψη νέου προσωπικού. Τονίζεται, επίσης, ότι θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής όλων των γιατρών -ιδιωτικού και δημοσίου τομέα- σε αυτή τη μεγάλη θεσμική αλλαγή λειτουργίας των νοσοκομείων.