Μία από τις σημαντικότερες διατάξεις του Ν. 4482/2017, γνωστότερου ως «νόμου Σπίρτζη» με τον οποίο έγινε η κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ τον Ιούλιο του 2017, προέβλεπε ότι ένας ανεξάρτητος εκτιμητής θα προχωρούσε στην αναλυτική αποτίμηση όλων των περιουσιακών στοιχείων του Οργανισμού ώστε να καθοριστεί στη συνέχεια το ύψος της αποζημίωσης (εφόσον προέκυπτε αποζημίωση) που έπρεπε να καταβληθεί προς τους πρώην μετόχους, ως αντάλλαγμα για την κρατικοποίηση των μετοχών τους. Μάλιστα, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο νόμο, το τότε διοικητικό συμβούλιο του ΟΑΣΘ υπό τον Στέλιο Παππά, στην πρώτη του κιόλας συνεδρίαση θα έπρεπε να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για την επιλογή του ανεξάρτητου εκτιμητή ώστε στη συνέχεια να προχωρήσει η διαδικασία της εκκαθάρισης του Οργανισμού, με καταληκτική ημερομηνία το τέλος του 2019. Κάτι τέτοιο βεβαίως δεν συνέβη. Ο ΟΑΣΘ συνεχίζει να λειτουργεί ως και σήμερα υπό καθεστώς εκκαθάρισης το οποίο, απ' ό,τι φαίνεται, θα επεκταθεί και τουλάχιστον έως το τέλος του 2023.
Ο διαγωνισμός για την επιλογή του ανεξάρτητου εκτιμητή καθυστέρησε, ωστόσο κάποια στιγμή προχώρησε και το έργο ανατέθηκε στην εταιρεία Grant Thornton η οποία ολοκλήρωσε τη διαδικασία αποτίμησης στις αρχές του 2020. Η έκθεσή της, με την αποτίμηση του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων του ΟΑΣΘ βρίσκεται ήδη από τον Φεβρουάριο του 2020 στα χέρια του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, χωρίς κανείς ωστόσο, να γνωρίζει το περιεχόμενό της το οποίο φυλάσσεται σαν επτασφράγιστο μυστικό. Πριν από μερικές ημέρες και έπειτα από δικαστική προσφυγή, η έκθεση παραδόθηκε και σε έναν πρώην μέτοχο, μέλος του σωματείου «Συνεργασία Μετόχων ΟΑΣΘ». Η «ΜτΚ» αποκαλύπτει σήμερα τα βασικότερα σημεία της έκθεσης αποτίμησης της Grant Thornton.
Στο Ν. 4482/2017 προβλέπεται ότι με την κρατικοποίηση «περιέρχεται αυτοδικαίως στο Ελληνικό Δημόσιο το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας του ΟΑΣΘ. Η μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων που η αξία τους έχει αποσβεσθεί γίνεται άνευ ανταλλάγματος. Για τα περιουσιακά στοιχεία που δεν έχουν πλήρως αποσβεσθεί, το Ελληνικό Δημόσιο καταβάλλει στους μετόχους του Ο.Α.Σ.Θ. τη μη αποσβεσθείσα αξία, σύμφωνα με το άρθρο 25 του Ν. 4482/2017». Αυτό ακριβώς ήταν το έργο το οποίο ανέλαβε η Grant Thornton, να προσδιορίσει δηλαδή την αναπόσβεστη αξία του ΟΑΣΘ από την οποία, σε συνδυασμό και με τις υπόλοιπες οικονομικές παραμέτρους (οφειλές του Οργανισμού προς το ελληνικό δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, προμηθευτές κ.λπ.), θα κριθεί το ύψος της ενδεχόμενης αποζημίωσης που πρέπει να καταβληθεί προς τους πρώην μετόχους.
Α. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: 185.879.421 ευρώ
Η αναπόσβεστη αξία των περιουσιακών στοιχείων του ΟΑΣΘ προσδιορίστηκε στο ποσόν των 185.879.421 ευρώ. Αυτό προήλθε ως εξής:
1. Ενσώματα πάγια: 43.510.785 ευρώ. Σε αυτά περιλαμβάνονται:
- Η αξία κάποιων ακινήτων, πέραν αυτών που μισθώνει ο ΟΑΣΘ (σταθμαρχεία, μια μικρή αποθήκη, ένα διαμέρισμα κ.λπ.), ύψους 2.240.005 ευρώ.
- Επενδύσεις σε ακίνητα (αφορούν δύο αγροτεμάχια στους Νέους Επιβάτες και στο δήμο Κασσάνδρας), ύψους 54.394 ευρώ.
- Μηχανολογικός εξοπλισμός, αξίας 304.427 ευρώ.
- Μεταφορικά μέσα. Ο ΟΑΣΘ κατά την ημέρα της κρατικοποίησης 25.7.2017 διέθετε 618 λεωφορεία: 347 συμβατικά, 249 αρθρωτά, 18 μικρά και 4 μεταφοράς ΑμεΑ, συνολικής αναπόσβεστης λογιστικής αξίας ύψους 39.903.288. Η αξία των κλιματιστικών μηχανημάτων των λεωφορείων ήταν 2.489 ευρώ και αυτή των υπηρεσιακών αυτοκινήτων 146.769 ευρώ. Σύνολο 40.025.547 ευρώ.
- Λοιπός εξοπλισμός (έπιπλα, ακυρωτικά μηχανήματα κ.λπ.), ύψους 859.412 ευρώ.
2. Άυλα και λοιπά πάγια στοιχεία: 67.290 ευρώ.
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται άυλα πάγια στοιχεία καθώς και μακροπρόθεσμες απαιτήσεις του Οργανισμού, κυρίως από δοσμένες εγγυήσεις. Συνολικά η αξία των ανωτέρω ανέρχεται στο ποσό των 67.290 ευρώ. Τα άυλα πάγια περιουσιακά στοιχεία αποτιμήθηκαν στην αναπόσβεστη αξία τους.
3. Αποθέματα: 2.408.422 .
Σε αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων μικρά εργαλεία, πετρέλαιο, λοιπά καύσιμα – λιπαντικά, διάφορα αναλώσιμα υλικά, ανταλλακτικά λεωφορείων και υπηρεσιακών ΙΧ, παλιά υλικά κ.ο.κ.
4. Απαιτήσεις αντισταθμιστικής καταβολής: 132.532.277 ευρώ.
Η απαίτηση αντισταθμιστικής καταβολής για την περίοδο 2013 – 2016 που αφορά την απαίτηση του Οργανισμού έναντι του Ελληνικού Δημοσίου από απώλεια Φ.Π.Α. των εισπράξεων αντισταθμιστικής καταβολής, όπως προβλέφθηκαν με το άρθρο 30 του ν. 4313/2014, εξαιτίας της αύξησης του συντελεστή από 13% σε 23% και σε 24%, ανέρχεται σε 1.872.425 ευρώ.
Οι απαιτήσεις του Οργανισμού από αντισταθμιστικές καταβολές για τις χρήσεις 2015, 2016 έως και 25.7.2017 ευρώ υπολογίστηκαν, μετά και την καταβληθείσα αντισταθμιστική καταβολή της κάθε χρήσης, σε 130.659.852 (2015: 43.532.440, 2016: 54.048.106 και 2017: 33.079.306).
5. Λοιπές απαιτήσεις: 7.006.130 ευρώ
Αφορούν εμπορικές απαιτήσεις (1.710.044), δεδουλευμένα έσοδα (3.545.365), λοιπές απαιτήσεις (1.749.503), προκαταβολές για αποθέματα (1.218). Οι εμπορικές απαιτήσεις σύμφωνα με τα βιβλία του Οργανισμού κατά την 25.07.2017 ανέρχονταν στο ποσό των 1.724.104 ευρώ και αφορούν τις απαιτήσεις από πελάτες του Οργανισμού, οι οποίες έχουν εισπραχθεί μέχρι την ημερομηνία σύνταξης της έκθεσης αποτίμησης. Στο λογαριασμό περιλαμβάνεται και απαίτηση από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ποσού 1.493.925, η οποία αφορά αποζημίωση που δικαιούται ο Οργανισμός για την ελεύθερη κυκλοφορία ΑμεΑ και δεν έχει εισπραχθεί μέχρι την ημερομηνία σύνταξης της έκθεσης. Από τη Διοίκηση του Οργανισμού κρίνεται ότι η συγκεκριμένη απαίτηση είναι εισπράξιμη και συνεπώς συμπεριλήφθηκε στην αξία εκτίμησης. Ποσό ύψους 14.060 ευρώ των εμπορικών απαιτήσεων δεν έχει εισπραχθεί μέχρι την ημερομηνία σύνταξης της παρούσας με συνέπεια να απομειωθεί ισόποσα το εν λόγω κονδύλι. Ο λογαριασμός «Δουλευμένα έσοδα περιόδου» περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και απαίτηση ποσού 2.676.855 ευρώ έναντι του Ελληνικού Δημοσίου από απώλεια Φ.Π.Α. εσόδων, εξαιτίας της αύξησης του συντελεστή, η οποία εισπράχθηκε στην επόμενη χρήση. Το υπόλοιπο αφορά λοιπά δουλευμένα έσοδα τα οποία και τακτοποιήθηκαν μέχρι την ημερομηνία σύνταξης της έκθεσης, εκτός από ποσό 71.505 για το οποίο διενεργήθηκε πρόβλεψη απομείωσης.
Ο λογαριασμός «Λοιπές απαιτήσεις» αφορά διάφορες απαιτήσεις του Οργανισμού οι οποίες είτε έχουν τακτοποιηθεί μέχρι την ημερομηνία σύνταξης της έκθεσης είτε έχουν ρυθμιστεί. Σημειώνουμε ότι στον ανωτέρω λογαριασμό περιλαμβάνεται και απαίτηση από το Δήμο Συκεών ποσού 889.330 ευρώ, το οποίο ο Οργανισμός είχε καταβάλει στο Δήμο σε παρελθούσες χρήσεις έναντι διαφόρων τελών και με δικαστική απόφαση θα πρέπει να επιστραφεί από το Δήμο ποσό 585.060 ευρώ, ενώ για το υπόλοιπο ποσό 304.270 ευρώ εκκρεμεί η εκδίκασή του.
6. Ταμειακά διαθέσιμα: 354.517 ευρώ.
Το σύνολο των ταμειακών διαθεσίμων του Οργανισμού ανέρχονται στο ποσό των 354.517 και αφορούν χρήματα που βρέθηκαν στα ταμεία, σε λογαριασμό όψεως (227.612) καθώς και φθαρμένα κέρματα (33.777).
Β. ΧΡΕΩΣΕΙΣ: 189.386.450
Στην άλλη πλευρά της ζυγαριάς, αντίθετα από το ενεργητικό, η έκθεση τοποθετεί τις χρεώσεις οι οποίες ανέρχονται σε 189.386.450. Αυτές αναλύονται ως εξής:
1. Προβλέψεις: 31.627.221
Οι προβλέψεις αφορούν κυρίως παροχές σε εργαζομένους που ανήλθαν σε 24.874.484 για 2.286 εργαζομένους. Αφορούν επίσης έξοδα για έκτακτους κινδύνους – ασφαλιστικό κεφάλαιο και ανέρχονται σε 6.411.630. Το «Ασφαλιστικό Κεφάλαιο» έχει να κάνει με την ασφάλιση των περιουσιακών στοιχείων του Οργανισμού κατά κινδύνων πυρός, αστικής ευθύνης λόγω ατυχημάτων με λεωφορεία αυτοκίνητα του ΟΑΣΘ καθώς και για τις ζημίες των αυτοκινήτων. Οι προβλέψεις περιλαμβάνουν επίσης και τόκους-πρόστιμα Δημοσίου ύψους 341.107.
2. Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις: 9.448
Οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις αφορούν κρατικές επιχορηγήσεις, τις οποίες έχει λάβει ο Οργανισμός για την υλοποίηση επενδύσεων και αποτιμήθηκαν κατά την 25.07.2017 στο ποσό των 9.448.
3. Τραπεζικά δάνεια: 5.660.423
Οι υποχρεώσεις από τραπεζικά δάνεια του Οργανισμού αποτιμήθηκαν κατά την 25.07.2017 σε 5.660.423 και αφορούν υπόλοιπο δανειακής σύμβασης που έχει συναφθεί με την Εθνική Τράπεζα Ελλάδος. Η δανειακή υποχρέωση του Οργανισμού αποτιμήθηκε στο αναπόσβεστο κόστος.
4. Εμπορικές υποχρεώσεις: 11.938.519
Ο λογαριασμός «Εμπορικές Υποχρεώσεις» ποσού 11.938.519 αφορά τις ανεξόφλητες υποχρεώσεις του Οργανισμού προς διάφορους προμηθευτές κατά την 25.07.2017. Πρόκειται για προμηθευτές λεωφορείων (5.000.078), συντηρήσεις ανταλλακτικά (1.288.349), ηλεκτρονικές υπηρεσίες (821.085), υπηρεσίες ασφαλείας (834.036), καύσιμα – ελαστικά (2.218.706) και λοιποί (1.776.265).
5. Υποχρεώσεις προς το ελληνικό δημόσιο: 56.290.019
Οι υποχρεώσεις προς το ελληνικό δημόσιο αφορούν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις κυρίως από φόρους-τέλη και ασφαλιστικές εισφορές. Το σύνολο των εν λόγω υποχρεώσεων αποτιμήθηκε σε 56.290.019. Ειδικότερα, οι υποχρεώσεις προς φόρους και τέλη είναι 28.579.686 και προς τα ασφαλιστικά ταμεία 27.710.333.
6. Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις: 35.008.796
Περιλαμβάνουν:
- το «Επιχειρηματικό κέρδος» ποσού 11.620.632 που αφορά ποσό 2.381.591, υποχρέωση του Οργανισμού προς καταβολή στους μετόχους μέρους του επιχειρηματικού κέρδους προηγουμένων χρήσεων και ποσό 9.239.041 υποχρέωση προς καταβολή του αναλογούντος επιχειρηματικού κέρδους της περιόδου 01/01-25/07/2017.
- τις «Λοιπές Υποχρεώσεις» συνολικού ποσού 18.268.443 οι οποίες αναλύονται σε (α) ποσό 5.823.987 οφειλόμενες αμοιβές προσωπικού (β) ποσό 1.243.477 υποχρεώσεις για αποζημιώσεις, για υποχρεώσεις σε δικαιούχους αμοιβών και άλλες βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (γ) ποσό 6.132.196 υποχρεώσεις προς τον Προμηθευτικό Συνεταιρισμό Αυτοκινητιστών Θεσσαλονίκης «Ο ΗΡΑΚΛΗΣ» και (δ) ποσό 5.068.783 υποχρεώσεις προς το Συνδικάτο εργαζομένων του Ο.Α.Σ.Θ. και των φορέων των εργαζομένων του και προκύπτουν από εισφορές των μελών εργαζομένων και δόσεις δανείου προς το ταμείο αρωγής. Οι υποχρεώσεις προς το Συνεταιρισμό «Ο ΗΡΑΚΛΗΣ» αφορούν κατά ποσό 3.231.969 υποχρεώσεις από μίσθωση ακινήτων, ενώ κατά ποσό των 2.900.227 υποχρέωση από δάνειο που είχε ληφθεί βάσει της με αρ. 1/29/03.11.2011 απόφασης του Δ.Σ. του Οργανισμού.
- τα «έξοδα χρήσεως δουλευμένα» συνολικού ποσού 4.680.260 αναλύονται σε (α) ποσό 2.275.091 δουλευμένη μισθοδοσία προσωπικού της περιόδου 01/07/2017-25/07/2017, (β) ποσό 635.169 διάφορα λοιπά δεδουλευμένα έξοδα της περιόδου και (γ) ποσό 1.770.000 πρόβλεψη για φορολογικά και ασφαλιστικά πρόστιμα και προσαυξήσεις.
- τα «έσοδα επόμενων χρήσεων» ύψους 439.461.
7. Αποθεματικό ανανέωσης στόλου: 48.852.023
Το αποθεματικό αποσβέσεων αναπροσαρμογής αξίας λεωφορείων και κινητήρων, σύμφωνα με τις διατάξεις της κάθε φορά ισχύουσας Οικονομικής Συμφωνίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Οργανισμού χρησιμοποιείται για την ανανέωση του στόλου. Δεδομένου ότι το ποσό που αντιστοιχεί στο αποθεματικό, όπως αναφέρεται και στην Έκθεση Ελέγχου του τακτικού Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή δεν βρίσκεται κατατεθειμένο σε ειδικό τραπεζικό λογαριασμό, αναταξινομήθηκε στις Οικονομικές Καταστάσεις και εμφανίζεται πλέον στο κονδύλι των Υποχρεώσεων.
Μηδενική αποτίμηση
Με βάση όλα τα ανωτέρω, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «ως εκ τούτου, η τελική αξία της αποτίμησης καταλήγει μηδενική». Μάλιστα, αν αφαιρέσει κανείς από τις χρεώσεις οι οποίες ανέρχονται σε 189.386.450 το ενεργητικό που είναι 185.879.421 προκύπτει και μια διαφορά της τάξης των 3.507.029 η οποία είναι σε βάρος των πρώην μετόχων. Εν ολίγοις, με βάση αυτήν την έκθεση αποτίμησης της Grant Thornton, οι πρώην μέτοχοι, όχι μόνον δεν πρόκειται να πάρουν ούτε ευρώ για τις μετοχές τις οποίες κατείχαν έως τον Ιούλιο του 2017, αλλά βγαίνουν και χρεωμένοι από πάνω, έστω με αυτό το μικρό ποσόν των περίπου τριών εκατομμυρίων ευρώ.
Γιατί δεν προχωρά η εκκαθάριση;
Όπως προαναφέρθηκε, η έκθεση αποτίμησης της αξίας του ΟΑΣΘ την οποία συνέταξε η Grant Thornton βρίσκεται στα χέρια του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, εδώ και σχεδόν δυόμισι χρόνια, από τον Φεβρουάριο του 2020. Σύμφωνα με όσα προβλέπει ο Ν. 4482/2017 η περαιτέρω διαδικασία προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση του Οργανισμού, προβλέπει την αποδοχή της έκθεσης από τους μετόχους του ΟΑΣΘ, δηλαδή από τα συναρμόδια υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών και το Οικονομικών, τα οποία εν συνεχεία θα πρέπει να την καταθέσουν στο Πρωτοδικείο Αθηνών ώστε να βγει η απαιτούμενη δικαστική απόφαση η οποία θα προσδιορίζει το ύψος της τελικής αποζημίωσης των πρώην μετόχων το οποίο, εν προκειμένω, είναι μηδενικό. Ευλόγως προκύπτει το ερώτημα για ποιο λόγο ο υπουργός Κώστας Καραμανλής δεν προχώρησε αυτή τη διαδικασία από τη στιγμή, μάλιστα, που ο νόμος προέβλεπε αυτή να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2019.
Αντ' αυτού, με τροπολογίες δίνονται συνεχώς παρατάσεις στο σημερινό καθεστώς εκκαθάρισης εν λειτουργία του ΟΑΣΘ. Άλλη μια τέτοια τροπολογία αναμένεται να έρθει προς ψήφιση το επόμενο διάστημα η οποία θα προβλέπει παράταση του σημερινού καθεστώς ως και το τέλος του 2023.
Παράλληλα, τις δικές τους κινήσεις σχεδιάζουν και οι πρώην μέτοχοι. Σύμφωνα με πληροφορίες τις ημέρες αυτές οι νομικοί τους σύμβουλοι καθώς και οικονομολόγοι αξιολογούν την έκθεση αποτίμησης η οποία έχει περιέλθει πλέον και στα δικά τους χέρια και εξετάζουν όλα τα νομικά εργαλεία προκειμένου να την προσβάλουν. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες έχουν ήδη εντοπίσει πολλά σημεία της έκθεσης τα οποία οι ίδιοι θεωρούν τουλάχιστον προβληματικά, αλλά οι όποιες κινήσεις τους θα ξεδιπλωθούν από το τέλος Αυγούστου και μετά.
Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση ΕΔΩ
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 31.07.2022