Των Θεολόγου Ηλιού - Βιολέτας Φωτιάδη
«Τσουνάμι» καταγγελιών από πρώην φοιτήτριες του ΑΠΘ σε βάρος καθηγητών τους προκάλεσε η εξομολόγηση της Σοφίας Μπεκατώρου την περασμένη εβδομάδα. Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε όταν μία απόφοιτη της Φιλοσοφικής προέτρεψε μέσω Facebook πρώην φοιτήτριες του Ιστορικού - Αρχαιολογικού να γκρεμίσουν τα τείχη της σιωπής και να μιλήσουν επώνυμα για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης από μέλος του διδακτικού προσωπικού.
Αυτό έδωσε το έναυσμα ώστε και άλλες κοπέλες από τη Φιλοσοφική και το Γεωλογικό να σπάσουν την «ομερτά» και να καταθέσουν τις μαρτυρίες τους, ενώ στην επιφάνεια ήρθε ξανά η υπόθεση της σχολής Καλών Τεχνών και του τμήματος Μαιευτικής του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Φοιτήτριες και φοιτητές του ΑΠΘ εξιστορούν στη «ΜτΚ» όσα έζησαν τα προηγούμενα χρόνια πίσω από τις κλειστές πόρτες του πανεπιστημίου.
Φιλοσοφική Σχολή: «Μας εξέθεσε σε έναν ψυχικό βόθρο»
H φοιτήτρια που με την ανάρτησή της παρακίνησε και άλλες κοπέλες να σπάσουν τη σιωπή τους αφηγείται στη «ΜτΚ» το βράδυ που ο καθηγητής της την κλείδωσε στο γραφείο του. «Ήμουν μόλις 22. Πήγα υποψιασμένη στο γραφείο του αλλά κλείδωσε ταχύτατα την πόρτα. Ήταν πολύ επιδέξιος στην κουβέντα ώστε να σε κρατά απασχολημένη. Στο γραφείο πήγα μετά από δική του πρόσκληση καθώς δεν είχα γράψει καλά στο μάθημά του παρόλο που ήμουν πολύ καλή φοιτήτρια. Εκείνος ήθελε να το συζητήσουμε. Μιλήσαμε λίγο για τη βαθμολογία και πρότεινε να μου βάλει μεγαλύτερο βαθμό γιατί με συμπαθούσε. Εγώ επέμεινα στο να ξαναδώσω το μάθημα».
Όπως λέει η ίδια, η εγκυμοσύνη της ήταν η αφορμή για να την πλησιάσει: «Ξεκίνησε τα κομπλιμέντα περί αύρας, που όπως διαπιστώσαμε με τις άλλες κοπέλες ήταν κοινά. Έπαιζε πάντα μία απαλή μουσική στο γραφείο του. Ζήτησα να φύγω γιατί ήταν αργά και ήμουν έγκυος οπότε ήθελα να πάω σπίτι. Τότε με σήκωσε από την καρέκλα για να με αγκαλιάσει και να με συγχαρεί. Κόλλησε πάνω μου και άρχισε να κουνάει το σώμα του μέχρι που τελείωσε. Παρά τις προσπάθειες μου να τον απομακρύνω, δεν τα κατάφερα».
Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο δύσκολη για εκείνη καθώς όπως περιγράφει «δεν μπορείς να διαχειριστείς αυτή την κατάσταση στα 22. Έφυγα από το γραφείο κλαίγοντας και πήγα σε έναν άλλο καθηγητή στον οποίο περιέγραψα τι συνέβη. Έδειξε πολύ ενδιαφέρον αλλά μου είπε ότι είναι χαμηλόβαθμος και δεν μπορεί να κάνει κάτι. Πήγα σπίτι και τηλεφώνησα στην αστυνομία. Έπρεπε να γίνει επώνυμη καταγγελία και μήνυση. Δεν το προχώρησα λόγω φόβου, ανασφάλειας και έλλειψης νομοθετικού πλαισίου».
Οι σημειώσεις για ένα μάθημα οδήγησαν την τότε 18χρονη φοιτήτρια στο γραφείο του καθηγητής της. Η κατάσταση κλιμακώθηκε γρήγορα όταν, σύμφωνα με την ίδια, εκείνος ξεκίνησε να την αγγίζει ενώ μιλούσαν για την εξεταστική. «Πήγα μεσημέρι και με το που μπήκα έκλεισε την πόρτα. Επέμενε να καθίσω και παρόλο που έλεγα ότι βιαζόμουν μου έπιασε ψιλοκουβέντα και στη συνέχεια κλείδωσε. Ήμουν αγχωμένη λόγω εξεταστικής και για να με κρατήσει περισσότερο μου έλεγε ότι με καταλαβαίνει γιατί η κόρη του ήταν στην ηλικία μου και σπούδαζε. Μου έπιασε το χέρι και το χάιδευε. Μου έκανε κομπλιμέντα για τα μάτια, τα μαλλιά και την αύρα μου. Με πλησίασε και μου χάιδευε τα μαλλιά. Αναφέρθηκε σε απρεπή θέματα σεξουαλικού περιεχομένου. Μου είπε ότι αν ήθελα θα μπορούσα να έδινα το μάθημα προφορικά. Να είμαστε εγώ και αυτός. Εννοείται ότι δεν πήγα και με έκοψε παρά το καλό γραπτό μου. Δεν ξέρω πόση ώρα του έλεγα ότι πρέπει να φύγω. Έτρεμα. Νομίζω ούρλιαξα το τελευταίο ‘πρέπει να φύγω’. Ξεκλείδωσε αλλά παρέμεινε διπλά στην πόρτα και έκανε να με αγκαλιάσει. Τραβήχτηκα και έφυγα. Έτρεχα κλαίγοντας. Το μόνο που ήθελα ήταν να ξεπλυθώ από αυτό. Μου πήρε πολύ καιρό για να κοιμάμαι ήρεμα και να μη βλέπω εφιάλτες. Αναρωτιόμουν μήπως έφταιγα εγώ. Απέφευγα να ανέβω στον όροφο που ήταν το γραφείο του. Απέφευγα ακόμα και συζητήσεις γύρω από αυτόν. Αργότερα έμαθα ότι υπήρχαν φήμες για εκείνον όπως και για άλλους».
Ο φόβος του διασυρμού και η θέση ισχύος του την απέτρεψαν από το να μιλήσει. «Ήταν ένας άνθρωπος σε ισχυρή θέση και ήμασταν γυναίκες. Δεν υπήρχε φορέας στο ΑΠΘ για να σου εξηγήσει τα δικαιώματά σου. Μπορεί μάλιστα αρκετές να μη ξέραμε τότε την έννοια της σεξουαλικής παρενόχλησης», εξηγεί.
Όπως επισημαίνει, παρά την προσπάθειά της να απωθήσει το γεγονός, δεν κατάφερε ποτέ να ξεχάσει. Οι καταγγέλλουσες ζητούν δικαίωση και αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου ώστε να μην παραγράφεται η σεξουαλική παρενόχληση σε λίγα χρόνια: «Προσπάθησα να το απωθήσω. Ήταν μία βίαιη ενηλικίωση για εμάς. Εξέθεσε παιδιά 18 ετών σε έναν ψυχικό βόθρο. Μπορεί να χρειάστηκαν χρόνια για να το μοιραστούμε αλλά δεν είμαστε μόνες. Ανακαλύψαμε πως ήμασταν θύματα ενός εγκλήματος που συντελούνταν κάτω από τη μύτη μας. Συγκροτήσαμε μία ομάδα με θύματα πρώην και νυν φοιτήτριες της Φιλοσοφικής από Ελλάδα και Κύπρο. Περιμένουμε να μας καλέσει ο εισαγγελέας».
Το σκοτεινό παρελθόν των Καλών Τεχνών
Οι καταγγελίες που συνταράσσουν την κοινή γνώμη ξυπνούν μνήμες από το 1997 και αναβιώνουν τον εφιάλτη επτά φοιτητριών του τμήματος Θεάτρου οι οποίες βρήκαν το σθένος να καταγγείλουν επώνυμα τη σεξουαλική παρενόχληση που δέχονταν από καθηγητή τους. Στο πλευρό τους στάθηκε ο φοιτητικός σύλλογος καθώς δεν μπόρεσαν να δεχθούν ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της ΕΔΕ που διεξαγόταν ο καταγγελλόμενος θα δίδασκε κανονικά. Έκαναν κατάληψη του τμήματος μέχρι το πόρισμα της έρευνας το οποίο απομάκρυνε τον ακαδημαϊκό από τη θέση του.
Σήμερα, 23 χρόνια μετά, μία από αυτές τις επτά κοπέλες, η Ελένη Δάγκα, περιγράφει στη «ΜτΚ» τα στάδια που ακολουθούσε ο καθηγητής για να τις προσεγγίσει. «Αρχικά μιλούσε για το θέατρο και το ταλέντο που διέκρινε σε εμάς. Έπειτα προσπαθούσε να μας καθοδηγήσει αναφορικά με τις παρέες μας. Ήταν παρατηρητικός και μάθαινε πράγματα για τη ζωή μας τα οποία χρησιμοποιούσε για να μας πείσει ότι ενδιαφέρεται και άρα πρέπει να έχουμε μία διαφορετική σχέση μαζί του. Θεωρούσα ότι η πίεση που μου ασκούσε για να κάνω αυτά που ήθελε ήταν από ενδιαφέρον. Δεν φανταζόμουν ότι ήταν ένα καλά οργανωμένο πλάνο» αναφέρει η κ. Δάγκα.
Σύμφωνα με την ίδια, ο καθηγητής έλεγχε αν ήταν διαθέσιμες να κάνουν τα πάντα για το θέατρο, από γυμνό μέχρι το να ενδώσουν σε σεξουαλικές προτάσεις: «Αν κάποια αρνούνταν μας απειλούσε με τη βαθμολογία και με το ότι θα κατέστρεφε την καριέρα μας. Όταν δεν υπέκυψα στους εκβιασμούς του, βρεθήκαμε απομονωμένοι σε ένα χώρο και μου είπε να πάρω απόφαση το τι θα συμβεί. Άρχισε να ξεντύνεται. Πάγωσα. Κυκλοφορούσε γυμνός. Δε με στρίμωξε αλλά μου έλεγε να το πάρω επιτέλους απόφαση. Αφυπνίστηκα και έφυγα».
Η επόμενη ημέρα ήταν πολύ δύσκολη, ενώ δεν άργησε να συναντήσει κοπέλες που βίωσαν τις ίδιες φρικιαστικές στιγμές. «Όταν τον συναντούσα στους διαδρόμους εξαφανιζόμουν μέχρι που μία κοπέλα μου μίλησε για την αντίστοιχη εμπειρία της. Εκεί φάνηκε ότι έλεγε ακόμα και τις ίδιες ατάκες. Τρομάξαμε και αρχίσαμε να το ψάχνουμε μέχρι που καταλήξαμε να κάνουμε επτά επώνυμες καταγγελίες. Η πρώτη αντίδραση του προέδρου του τμήματος, που εντέλει μας στήριξε, ήταν ότι σοκαρίστηκε αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Όταν απευθυνθήκαμε σε δικηγόρο μας είπε ότι νομικά δεν υπήρχε ο όρος σεξουαλική παρενόχληση. Έτσι κατηγορήθηκε για κατάχρηση εξουσίας και για προσβολή της γενετήσιας ορμής».
Γεωλογικό: Ήταν ένα ευρέως διαδεδομένο κοινό… μυστικό
Ο ένας μετά τον άλλον άρχισαν να σχολιάζουν στην κλειστή ομάδα του τμήματος του Γεωλογικού στο Facebook, στην πρώτη ανάρτηση πρώην φοιτήτριας που κατήγγειλε συνταξιοδοτημένο πλέον καθηγητή για σεξουαλική παρενόχληση. Οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές και μετά από 10 ή ακόμα και 20 χρόνια άρχισαν να σπάνε τη σιωπή τους οι φοιτητές του τμήματος. «Ήταν ένα ευρέως διαδεδομένο κοινό… μυστικό» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο πρώην πρόεδρος φοιτητών του Γεωλογικού Ευάγγελος Τζάμος. «Τον γνώρισα από το 2000 έως και το 2016 που ολοκλήρωσα το διδακτορικό μου στον τομέα που υπηρετούσε και ο ίδιος. Η συμπεριφορά του ήταν συχνό θέμα ιδιωτικών συζητήσεων. Όσο ήμουν πρόεδρος του δ.σ. του συλλόγου φοιτητών δεν λάβαμε γνώση κάποιας καταγγελίας ώστε να τρέξουμε τις διαδικασίες» συμπληρώνει.
Ωστόσο, πρώην πρόεδρος φοιτητής του τμήματος, που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του, δηλώνει πως κυνήγησε τον συγκεκριμένο καθηγητή αλλά η διεύθυνση της σχολής του ζήτησε πειστήρια. «Έτυχε να είμαι σε μία συζήτηση φοιτητών και άκουσα ότι πήγε στο γραφείο του μία φοιτήτρια και προσπάθησε να την αγκαλιάσει. Μετά από λίγες ημέρες μου ανέφεραν ακόμα δύο παρόμοια περιστατικά και έτσι αποφάσισα να το ψάξω. Πήγα στον πρόεδρο του τμήματος και στον κοσμήτορα και μου ζήτησαν βίντεο και φωτογραφίες για να αρχίσουν να διερευνούν το θέμα. Ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί κάποια φοιτήτρια να το κάνει αυτό και έτσι δεν ασχολήθηκα ύστερα» αναφέρει στη «ΜτΚ».
Ο Μιχάλης Νιάρχος, πρόεδρος φοιτητών του Γεωλογικού το 2004, μπροστά στα μάτια του είδε τον συγκεκριμένο καθηγητή να χαϊδεύει την κοπέλα του. «Πήγαμε με την τότε σύντροφό μου να δώσουμε το μάθημά του. Στα πρώτα λεπτά είδαμε ότι τα θέματα ήταν πολύ δύσκολα και σηκωθήκαμε να φύγουμε. Αν και οι δύο δώσαμε λευκή κόλλα, πλησίασε την κοπέλα μου, την αγκάλιασε από τη μέση και της είπε να περάσει από το γραφείο του για να συζητήσουν για το βαθμό της. Αμέσως αντέδρασα και του είπα ‘τι είναι αυτά που κάνεις, δεν ντρέπεσαι σαν καθηγητής;’» υποστηρίζει ο κ. Νιάρχος, ο οποίος επίσης προσπάθησε να μαζέψει επώνυμες καταγγελίες αλλά δεν είχαν δηλώσει πρόθεση οι συμφοιτήτριες του. «Καμία φοιτήτρια δε δεχόταν να το κάνει αυτό γιατί φοβόταν. Το μάθημά του εγώ το έδωσα 7 φορές, πιστεύω για εκδικητικούς λόγους».
«Με βοήθησε η κολλητή μου και πέρασα το μάθημά του με βαθμό 7, ενώ αυτή την έκοβε και της έλεγε ‘είσαι ωραία κοπέλα, έλα από το γραφείο μου να δούμε τι πάει λάθος’», δηλώνει στη «ΜτΚ» ο Χριστόδουλος Πετρίδης, πρώην φοιτητής Γεωλογικού που εισήχθη στη σχολή το 2000. «Επίσης, θυμάμαι όταν πήγα να ζητήσω τη βοήθεια του και χτύπησα την πόρτα του γραφείο του και δεν μου άνοιξε κανείς. Περίμενα απ’ έξω για μισή ώρα μήπως έρθει και τελικά είδα ότι βγήκε από μέσα μαζί με μία φοιτήτρια. Δεν ξέρω αν είχε γίνει κάτι, αλλά μου φάνηκε περίεργο» αναφέρει.
Ο ίδιος ο καθηγητής σε δηλώσεις του σε τηλεοπτική εκπομπή αρνήθηκε τα πάντα και όπως είπε «παρερμήνευσαν την επιθυμία μου να βοηθήσω». Ωστόσο, ήδη έχει αρχίσει η προκαταρκτική έρευνα από τη Δίωξη Οργανωμένου Εγκλήματος, έπειτα από την εντολή του εισαγγελέα.
Σοκάρουν οι καταγγελίες από το ΤΕΙ Μαιευτικής
Δέκα φέρεται να είναι μέχρι στιγμής οι καταγγελίες για τον καθηγητή μαιευτικής του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης που κατηγορείται για κατάχρηση σε γενετήσια πράξη κατά συρροή. Σύμφωνα με τις καταγγέλλουσες, ο εν ενεργεία καθηγητής και γυναικολόγος καλούσε φοιτήτριες για δωρεάν εξέταση στο ιατρείο του και κατά τη διάρκεια τις παρενοχλούσε σεξουαλικά. Τρεις από τις φοιτήτριες που καταγγέλλουν σεξουαλική παρενόχληση μιλούν στη «ΜτΚ» και σοκάρουν με τις περιγραφές τους.
«Μου ζήτησε να γδυθώ από πάνω μέχρι κάτω για την εξέταση. Το έκανα γιατί εκείνη την στιγμή δεν πίστευα ότι ο καθηγητής μου θα ασελγήσει σε βάρος μου. Μόλις μου έκανε τη λήψη του κολπικού επιχρίσματος, σηκώθηκα λίγο για να δω τι κάνει και συνειδητοποίησα ότι δεν φορούσε ούτε γάντια» ισχυρίζεται η 27χρονη. «Στη συνέχεια, έκατσε στην κλίνη του ασθενή ο ίδιος, μου είπε να κάτσω μπροστά του και με τράβηξε αιφνίδια από τον καρπό, γυρίζοντας με πλάτη προς αυτόν. Έπειτα με έβαλε να καθίσω στα γεννητικά του όργανα. Άκουγα την ηδονή στην ανάσα του. Βούρκωσα ολόκληρη αλλά δεν αντέδρασα. Με έπιασε ταχυκαρδία. Το μόνο που σκεφτόμουν είναι ότι ας τελειώσει να σηκωθώ να φύγω και δεν θα πατήσω ποτέ ξανά εδώ μέσα».
Την ίδια μεθοδολογία καταγγέλλει και μία πρώην φοιτήτρια μαιευτικής. «Του είπα να σταματήσει αλλά δεν σταματούσε. Με τράβηξε πάνω του, με πήρε αγκαλιά και με φίλησε στο στόμα χωρίς τη θέληση μου» υποστηρίζει. «Μου ζήτησε να βγάλω όλα τα ρούχα σχεδόν προστάζοντας με» αναφέρει στη «ΜτΚ» τρίτη φοιτήτρια. «Αφού ολοκλήρωσε τη γυναικολογική εξέταση θέλησε να εξετάσει το στήθος μου, κάθισε στο γυναικολογικό κρεβάτι και με τράβηξε αιφνίδια πάνω του. Πιάνοντας με από τους λεμφαδένες σχεδόν ακινητοποίησε το κεφάλι μου και κόλλησε τα χείλη του στα δικά μου για κάποια δευτερόλεπτα. Δεν μπορούσα να αντιδράσω από το φόβο, έκανα αιφνίδια κίνηση προς τα πίσω και από εκεί μου είπε τελειώσαμε».
Πρόκειται για μία υπόθεση που έχει πάρει ήδη τη νομική οδό από τις 13 Οκτωβρίου του 2017, όταν ο φοιτητικός σύλλογος της συγκεκριμένης σχολής έστειλε ανυπόγραφο έγγραφο στον εισαγγελέα καταγγέλλοντας καθηγητές του τμήματος. Ανάμεσα σε όσα ανέφεραν υπήρχαν και οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση από τον συγκεκριμένο καθηγητή. «Αυτεπάγγελτα ξεκίνησαν όλες οι διαδικασίες, με τον εισαγγελέα να διατάσει προκαταρκτική εξέταση το 2018. Ξεκίνησε μία σειρά καταθέσεων στην ασφάλεια Θεσσαλονίκης, με φοιτητές που επιλέχθηκαν τυχαία από καταλόγους της σχολής. Από τις καταθέσεις προέκυψαν κοινές καταγγελίες για τον κατηγορούμενο» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο Παναγιώτης Λογγινίδης, δικηγόρος φοιτητριών που καταγγέλλουν τον καθηγητή.
Από την πλευρά του ο καθηγητής διαψεύδει τις κατηγορίες και μάλιστα έχει καταθέσει αγωγή για ηθική βλάβη. «Οι κατηγορίες είναι ψευδείς και ανυπόστατες. Πρόκειται για έναν καταξιωμένο επαγγελματία που έχει εξετάσει χιλιάδες ασθενείς. Οι καταγγελίες αυτές έγιναν τέσσερα χρόνια μετά κατά τους ισχυρισμούς τους γεγονότα και θα διαψευστούν στο δικαστήριο» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο δικηγόρος του καθηγητή, Θεόδωρος Σιμόπουλος.
Στις 16 Σεπτεμβρίου ήταν προγραμματισμένη η δική για τις συγκεκριμένες καταγγελίες, αλλά αναβλήθηκε για τις 8 Δεκεμβρίου. Όμως, λόγω της πανδημίας αναβλήθηκε εκ νέου και αναμένεται να οριστεί νέα δικάσιμος. Για την υπόθεση στις αρχές έχουν καταθέσει ήδη 9 φοιτήτριες και έχει κληθεί ακόμα μία στο ποινικό δικαστήριο, ενώ την τελευταία εβδομάδα ακόμα τρεις κοπέλες έχουν εμφανιστεί στον δικηγόρο Παναγιώτη Λογγινίδη και ετοιμάζονται να καταθέσουν νέες μαρτυρίες για την υπόθεση.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 24 Ιανουαρίου 2021