Ο Κώστας Κράββας είναι ένας από τους μεγάλους παραγωγούς ρυζιού στον κάμπο της δυτικής Θεσσαλονίκης.
Καλλιεργεί κάθε χρόνο 1.300 στρέμματα με ρύζι μακρύσπερμο και ρύζι μεσόσπερμο. Στην περασμένη 29η Αgrotica ήταν προσκεκλημένος να μιλήσει σε δυο μεγάλα συνέδρια, με το ίδιο αντικείμενο: Τις εμπειρίες ενός αγρότη που εφαρμόζει Γεωργία Ακριβείας(ΓΑ) στην καλλιέργεια ρυζιού.
Το πρώτο, το 9o Πανελλήνιο Συνέδριο της Agrotica, που διοργάνωσαν η ΔΕΘ και η Σχολή Γεωπονίας του ΑΠΘ, εστίασε στις νέες τεχνολογίες στην Γεωργία. Tο δεύτερο, αυτό του τμήματος Γεωπονίας του Διεθνούς Πανεπιστημίου Eλλάδας είχε συμπεριλάβει την παρουσίασή του κ. Κράββα στις «Ορθές πρακτικές εφαρμογής και διαχείρισης γεωργικών εκμεταλλεύσεων στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής» καθώς τα συμπεράσματά του, επιβεβαιώνουν ότι η Γεωργία Ακριβείας είναι μία από τις δυνατές απαντήσεις της γεωργίας απέναντι στην κλιματική αλλαγή.
Ο λόγος που οι διοργανωτές των συνεδρίων συμπεριέλαβαν τον κ Κράββα στο πρόγραμμα τους, δεν είναι άλλος από την παρατηρούμενη εξάπλωση που εμφανίζει τα τελευταία χρόνια η Γεωργία Ακριβείας στους ορυζώνες της δυτικής Θεσσαλονίκης καθώς και στις άλλες καλλιέργειες της περιοχής (βαμβάκι, καλαμπόκι ,σιτηρά) αλλά και το γεγονός ότι υπήρξε ο πρωτοπόρος για την εφαρμογή της στη ριζοκαλλιέργεια.
Ο ίδιος είπε στα δύο συνέδρια ότι είδε τεράστιες διαφορές στο «πριν» και στο «μετά» των καλλιεργειών τους στα εφτά χρόνια που εφαρμόζει την Γεωργία Ακριβείας: 15% αύξηση της παραγωγής στο μ.ο της δεκαετίας και 20% μείωση στις δαπάνες, ποσοστά που εντυπωσιάζουν τόσο για το συνολικό κέρδος για την τσέπη του αγρότη όσο και το μεγάλο κέρδος που εκτιμάται ότι έχει το περιβάλλον.
Φέτος συγκεκριμένα που η χρονιά ήταν καλή και σε καιρικές συνθήκες, η παραγωγή του ρυζιού στο κτήμα του αυξήθηκε κατά 150 τόνους από τους 1.150 τόνους του μ.ο. της ετήσιας παραγωγής. Το αξιοσημείωτο όπως είπε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι ότι η ΓΑ βοηθάει κυρίως τα φτωχά χωράφια να βελτιωθούν και να παράγουν με χαρακτηριστική περίπτωση την περίοδο 2017-2018 που ήταν κακές χρονιές για το ρύζι στον κάμπο της Θεσσαλονίκης αλλά τα χωράφια έδωσαν λόγω εφαρμογών της ΓΑ περισσότερο ρύζι κατά 14,1%. Το σημαντικότερο για τον κ. Κράββα όπως λέει είναι ότι «δύο χρόνια μετά την εφαρμογή κατάφερε να εξαλείψει τελείως το άγχος λήψης αποφάσεων καθώς ήξερε τι ακριβώς να κάνει και πότε στις καλλιέργειες του … »
Το νεότερο όμως που «κατέθεσε» στις τελευταίες συζητήσεις των παραγωγών στα δύο συνέδρια, είναι ο απολογισμός του για την συνεισφορά των ορθών πρακτικών της Γ.Α. στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.
Το κτήμα (μας) γέμισε πουλιά…Το περιβάλλον ανέφερε ο κ Κράββας ήταν κaι αυτό ένας μεγάλος κερδισμένος από την εφαρμογή της ΓΑ στην εκμετάλλευσή μας. Η εφαρμογή των αγροχημικών με ακρίβεια και στις σωστές δόσεις κράτησε ζωντανή τη «ζωή» στα νερά των ορυζώνων. Η «ζωή» αυτή αποτελεί τροφή για υδρόβια πτηνά, των οποίων οι επισκέψεις στα χωράφια μας αυξήθηκαν θεαματικά. Και τώρα σε συνεργασία με τον Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα προχωράμε στην περαιτέρω μελέτη του φαινομένου και στην διευκόλυνση της πανίδας και με άλλες παρεμβάσεις…»
Ο κ Κράββας δεν είναι ο μόνος που εφαρμόζει Γ.Α. στην κάμπο της δυτικής Θεσσαλονίκης. Ομάδες αγροτών και μεμονωμένοι καλλιεργητές εκτάσεων άνω των 1.000 στρεμμάτων όπως ο κ Κράββας στη Χαλάστρα, στον Άγιο Αθανάσιο, στα Νέα Μάλγαρα και στα γύρω χωριά την εφαρμόζουν τα τελευταία χρόνια στις καλλιέργειες, έχοντας αφήσει πίσω τους ως ξεπερασμένες πλέον τις μέχρι τώρα γεωργικές πρακτικές και τις παραδοσιακές αντιλήψεις χρήσης των γεωργικών εφοδίων.
Οι περισσότεροι σε συνδυασμό και με χρηματοδοτικά εργαλεία όπως τα σχέδια βελτίωσης και ο αναπτυξιακός νόμος επένδυσαν στην Γ.Α και βλέπουν ήδη σημαντικές διαφορές στην παραγωγή. Η ανανέωση σε σύγχρονα γεωργικά μηχανήματα στρέφει τον αγρότη και στην ΓΑ γιατί έχει πλέον τον εξοπλισμό για να την εφαρμόσει λέει ο κ Κράββας.
Τρακτέρ με GPS, μετεωρολογικοί σταθμοί, δορυφορικοί χάρτες με εδαφολογικά δεδομένα, υπολογιστές, tablet και smart phone, drones που ραντίζουν με ακρίβεια μικρογραμμαρίου, λιπασματοδιανομείς που ρίχνουν όσο χρειάζεται το έδαφος του κάθε χωραφιού είναι ορισμένα από αυτά που αντικατέστησαν ήδη την εικόνα του…μοναχικού αγρότη που «ψάχνεται»μέσα στο χωράφι . Έχει προηγηθεί :Διαμόρφωση ζωνών μέσα στα κτήματα, δειγματοληψίες που αποκαλύπτουν θρεπτικές ελλείψεις και προβλήματα. Γεωχωρική διαχείριση βασικής λίπανσης. Χάρτες για την απορρόφηση του αζώτου και χαρτογράφηση των αποδόσεων κ.α.
«Όταν αποφάσισα να δουλέψω το κτήμα μου με την Γεωργία Ακριβείας επισημαίνει ο κ Κράββας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, επένδυσα σε δύο πράγματα: Στον σύγχρονο εξοπλισμό και στη γνώση. Για το πρώτο χρειάστηκε η ανανέωση μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού. Για το δεύτερο πήγα στους ειδικούς. Σε εξειδικευμένη συμβουλευτική εταιρία της Θεσσαλονίκης , που βλέπει την Γεωργία Ακριβείας από την πλευρά του αγρότη …
Για να φτάσει όμως στα εντυπωσιακά αποτελέσματα και στην αύξηση των εσόδων του από χρόνο σε χρόνο χρειάστηκε να αλλάξει και ο ίδιος τον τρόπο που έβλεπε τα πράγματα στο χωράφι. Να φτιάξει πλάνο ακριβείας που ελαχιστοποιούσε το ρίσκο. Να καλλιεργεί χωρίς να είναι συνέχεια πάνω στο τρακτέρ. Να μειώσει χημικά και λιπάσματα. Να μάθει από τους ειδικούς με λεπτομέρεια και ακρίβεια όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την καλλιέργεια του ρυζιού.
«Ο εντοπισμός και η διόρθωση διαχρονικών προβλημάτων γονιμότητας, η εξομάλυνση των διαφοροποιήσεων και η βελτίωση απόδοσης και ποιότητας αποτέλεσαν για τον κ Κράββα τρεις βασικοί στόχοι μιας στρατηγικής που έφερε στον ορυζώνα του την εξοικείωση με τις τεχνολογίες της Γ.Α. και στην Ελλάδα, αυτό που σε άλλες χώρες (πχ ΗΠΑ, Ολλανδία) εδώ και 20 χρόνια είναι πλέον σύνηθες σε όλες τις μεγάλες καλλιέργειες: συλλογή πληροφοριών- συμβουλή και γνώση στον παραγωγό- χρήση τεχνολογιών.
«Όταν παίρνει μπρος το τρακτερ (σ.σ. στο ξεκίνημα της καλλιεργητικής περιόδου) η δουλειά έχει τελειώσει» λέει χαρακτηριστικά ο κ Κράββας σχολιάζοντας τις αλλαγές στον προγραμματισμό της καλλιέργειας ρυζιού.
« Όταν το τρακτέρ πάνω στον ηλεκτρονικό χάρτη του χωραφιού κινείται με ακρίβεια δύο εκατοστών από το GPS, όταν ο λιπασματοδιανομέας διανέμει με το λίπασμα με βάση τους ζωνικούς χάρτες και το ψεκαστικό ψεκάζει αυξομειώνοντας τη δόση σύμφωνα με την προσβολή, το αποτέλεσμα είναι οφθαλμοφανές…Ρίχνεις (ιχνοστοιχεία) με ακρίβεια εκεί που χρειάζεται κι όχι παντού και ραντίζεις με ακρίβεια και βάσει των προδιαγραφών αποφεύγοντας την τοξικότητα» σημειώνει.
Η απροθυμία επαγγελματιών του κλάδου να χρησιμοποιήσουν νέες τεχνολογίες (των γεωργών κυρίως λόγω συντηρητισμού κι έλλειψης επιχειρηματικής κουλτούρας) και των προμηθευτών γεωργικών εφοδίων -μηχανολογικού εξοπλισμού, γεωργικών συμβούλων (λόγω διαφορετικής επιχειρηματικής στρατηγικής) εμφανίζονται σήμερα οι κυριότεροι ανασταλτικοί παράγοντες στην ανάπτυξη της Γ.Α. επισημαίνει ο κ Σπύρος Μουρελάτος πρόεδρος της «Οικοανάπτυξης αε» που δραστηριοποιείται στο χώρο της Γ.Α. Ειδικά στην ορυζοκαλλιέργεια, όπως αναφέρει, «η στοχευμένη χρήση λιπασμάτων μέσω αλγορίθμου λιπαντικής συμβουλής σε 5000 στρέμματα ορυζώνων ετησίως λόγω και της 7ετους εμπειρίας μας, προσφέρει μείωση εισροών κι αύξηση αποδόσεων. Ήδη-προσθέτει- η συμβουλευτική στην ΓΑ έχει περάσει πλέον στο επόμενο στόχο: στην αύξηση ποιότητας του τελικού προϊόντος όπως είναι η περίπτωση της αύξησης πρωτεϊνης στο ρύζι, η αύξηση πολυφαινόλης στην ελιά, η αύξηση αντιοξειδοτικών στο κεράσι…
«Όλη η δουλειά πάντως στην ΓΑ γίνεται τον χειμώνα» επισήμανε χαρακτηριστικά μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ Παναγιώτης Γκούτας επικεφαλής ομάδας αγροτών με 3000 στρεμματα καλλιεργειών που εφαρμόζει επίσης Γεωργία Ακριβείας στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου Θεσσαλονίκης. «Ο παραγωγός μέσα στο χειμώνα παρέχει όλα τα στοιχεία της απόδοσης στην συνεργαζόμενη εταιρία, γίνεται η επεξεργασία των δεδομένων και βγαίνει η «συνταγή» για το κάθε χωράφι έτσι ώστε όταν ξεκινήσεις την ερχόμενη περίοδο και μπεις στο κάθε χωράφι με το GPS ανοιχτό, δεν έχεις παρά να πατήσεις το κουμπί του λιπασματοδιανομέα…»
Η ομάδα των καλλιεργητών προχώρησε πρόσφατα στην αγορά και μιας αλωνιστικής μηχανής ακριβείας, που μετράει ενώ θερίζει απόδοση, ποιότητα, υγρασία και τις εδαφολογικές συνθήκες του χωραφιού ανά μέτρο παρέχοντας χρήσιμα δεδομένα για την παρούσα καλλιεργητική περίοδο αλλά και για τον προγραμματισμό της ερχόμενης χρονιάς.
Η ΓΑ λέει ο κ Γκούτας σώζει τα αδύναμα σε αποδόσεις χωράφια ανακόπτοντας την αναμενόμενη ετησίως- λόγω εξάντλησης του εδάφους- πορείας τους. Επίσης παλιότερα πχ έριχνες 25 κιλά λίπασμα στο στρέμμα αλλά καθώς δεν υπήρχε ακρίβεια, με τα «διπλοπεράσματα» έπεφταν 4-5 κιλά επιπλέον. Σ ένα κτήμα 1000 στρεμμάτων αυτό σημαίνει 4-5 τόνοι λιπασμάτων παραπάνω. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο ράντισμα. Τώρα όμως όλα καταγράφονται και η εφαρμογή είναι στο κινητό σου τηλέφωνο. Κινείσαι με ακρίβεια. Σκεφτείτε μια ομάδα που ρίχνει λιπάσματα κι άλλα εφόδια κόστους 100.000 ευρώ να εξοικονομά με την γεωργία ακριβείας πχ 5% λιγότερο λίπασμα στο χωράφι, 5% από το φάρμακο, 5% από το σπόρο…
Η δυτική Θεσσαλονίκη είναι πρωτοπόρα στη Γεωργία Ακριβείας λέει ο κ Γκούτας. Διαθέτει πολλούς νέους σε ηλικία παραγωγούς που λόγω και της άμεσης επαφής με την μεγάλη αγορά της Θεσσαλονίκης διψάνε για την τεχνολογία , για το καινούργιο, «ψάχνονται» και επενδύουν. Όσο ανεβαίνουν οι δαπάνες τόσο περισσότερο οι αγρότες θα στρέφονται στις λύσεις εξοικονόμησης. Η τελευταία εκτίναξη τιμών στα γεωργικά εφόδια επισημαίνει ο ίδιος φέρνει τους αγρότες περισσότερο κοντά στις λύσεις που προσφέρει η Γεωργία Ακριβείας. Σήμερα στην περιοχή μας δεν υπάρχει παραγωγός που να κάνει ψεκασμό ή λίπανση χωρίς καθοδήγηση GPS. Δεν υπάρχει παραγωγός ρυζιού που να μην ισοπεδώνει τους ορυζώνες του με το σύστημα leaser που έχει ακρίβεια χιλιοστού και προσφέρει τεράστια εξοικονόμηση νερού αλλά και σωτηρία από τις ξηρασίες του καλοκαιριού».