Του Γιώργου Τσακούμη
Προέδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ)
Ξεκινώντας μία προσέγγιση για τις προοπτικές της δυτικής Θεσσαλονίκης, ως μηχανικός και πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ δεν μπορώ να μην τοποθετήσω στο επίκεντρο αυτής της προσέγγισης τη φιλοσοφία που ήρθε να αναδείξει το Πανελλήνιο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής που πρόσφατα είχαμε τη χαρά να διοργανώσουμε στη Θεσσαλονίκη, με θέμα «τα Κάστρα της Βιομηχανίας».
Και τι εννοώ με τη χρήση της λέξης «φιλοσοφία»; Τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο, από την υποχρέωση όλων μας, κυβέρνησης, αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού, επιστημονικών και παραγωγικών φορέων, να αξιοποιήσουμε όλα εκείνα τα διαθέσιμα ακίνητα της Θεσσαλονίκης συνολικά και της δυτικής Θεσσαλονίκης ειδικότερα, που μένουν επί δεκαετίες αναξιοποίητα.
Τα ορατά «φαντάσματα», όπως στα ανατολικά οι Μύλοι Αλλατίνη και η ΥΦΑΝΕΤ, ή στα δυτικά της πόλης που -εν προκειμένω εξετάζουμε- όπως το ΦΙΞ και οι καπναποθήκες της Σταυρούπολης, ακόμα και τα «υποαπασχολούμενα» κτίρια και συγκροτήματα όπως η ΒΙΛΚΑ και το Βυρσοδεψείο Νούσια, αποτελούν περιουσιακά στοιχεία, τα οποία «εκλιπαρούν» τη σημασία μας για να μας χαρίσουν την υπεραξία τους. Για να προσδώσουν αναπτυξιακή δυναμική στην ευρύτερη περιοχή, επανεντασσόμενα στην καθημερινότητα της, με ήπιες ή δυναμικές χρήσεις, που θα είναι σε θέση να καλύψουν και τη συντήρησή τους.
Ομοίως, τα παλιά στρατόπεδα της ευρύτερης δυτικής Θεσσαλονίκης αποτελούν ανάλογα περιουσιακά στοιχεία που περιμένουν να αξιοποιηθούν. Το παράδειγμα του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, που ήδη ακολουθεί πορεία μετεξέλιξης σε υπερτοπικό πόλο έλξης και παράγοντα αναβάθμισης της ποιότητας ζωής για χιλιάδες κατοίκους της περιοχής, δείχνει το δρόμο που μπορούμε να ακολουθήσουμε.
Γιατί πρέπει να ανεγερθούν με μεγάλες δαπάνες νέα κτίρια, για να στεγάσουν οικονομικές δραστηριότητες υψηλής οικονομικής ανταπόδοσης, όταν υπάρχουν υποδομές που μπορούν με πολύ μικρότερο κόστος να ενεργοποιηθούν και ταυτόχρονα να στολίσουν ολόκληρες γειτονιές ως ζωντανά τοπόσημα;
Προσθέστε σ’ αυτήν την παρατημένη περιουσία και μία σειρά εκτάσεων δημόσιας ιδιοκτησίας, που ανήκουν σε φορείς οι οποίοι δεν ξέρουν ή δεν ενδιαφέρονται να τις αξιοποιήσουν.
Μία σειρά από εγχειρήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη δείχνουν πως μέσα από τη σύνθεση δυνάμεων, ιδεών και πόρων, η ξεχασμένη περιουσία της δυτικής Θεσσαλονίκης μπορεί να αποτελέσει επίκεντρο μιας προσπάθειας που διακαώς επιθυμούν φορείς και κάτοικοι, για να πάψει η περιοχή να ταυτίζεται μοιρολατρικά με την υποβάθμιση και τη συγκέντρωση δραστηριοτήτων που... δεν θέλουμε αλλού.
Το μεγάλο project του Παραλιακού Μετώπου που περιλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις και δυτικά, είναι τέτοιο καλό παράδειγμα. Η εξυγίανση που έχει ξεκινήσει στο παράκτιο μέτωπο στο ύψος των Αμπελοκήπων, είναι επίσης μία φωτεινή επιγραφή, προς την εξαίρεση που επιθυμεί να γίνει κανόνας.
Αν θέλουμε να μιλάμε για ανάπτυξη και ποιότητα ζωής στη δυτική Θεσσαλονίκη, είναι σαφές πως η πρόκληση περνά από μεγάλες υποδομές, όπως η αναβάθμιση του οδικού δικτύου, η επέκταση του Μετρό της Θεσσαλονίκης προς δυσμάς, η σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού, το όραμα του Προαστιακού Σιδηρόδρομου.
Όλες αυτές οι υποδομές θα προσδώσουν στη δυτική Θεσσαλονίκης την δυναμική να αναπτυχθούν επιχειρηματικές δραστηριότητες που θα μεταμορφώσουν ολόκληρες περιοχές και θα δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Αυτό το τελευταίο είναι το ζητούμενο για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής που ως επακόλουθο θα δώσει τα μέσα στους κατοίκους της δυτικής Θεσσαλονίκης για την βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Πολύ σημαντικός παράγοντας επίσης που μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στην αναβάθμιση της δυτικής Θεσσαλονίκης είναι και το πρώην ΤΕΙ Σίνδου και νυν Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας. Η ενεργός συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας στα δρώμενα των Δυτικών περιοχών της πόλης και η συμβολή της στην έρευνα και την επιχειρηματική ανάπτυξη θα δώσει άλλη δυναμική σε όλη αυτή την προσπάθεια. Πρέπει λοιπόν το ΔΙΠΑΕ να στηριχθεί από την Πολιτεία και να είναι πραγματικά πόλος μετάδοσης της γνώσης και μοχλός ανάπτυξης της περιοχής.
Γι’ αυτό λοιπόν, ας στρέψουμε το βλέμμα μας δυτικά τώρα, όχι αύριο, όχι αργότερα, αλλά τώρα, κι ας προσπαθήσουμε όλοι με την ίδια ζέση να στηρίξουμε προσπάθειες υγιούς και μακρόπνοης ανάπτυξης της περιοχής με σεβασμό στον πολίτη και το περιβάλλον.
*Δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση της "ΜτΚ" για τη Δυτική Θεσσαλονίκη, στις 03.07.2022