Της Χιονίας Βλάχου
Το ιστορικό Ζωγράφειο Λύκειο έχει τεράστια παράδοση και πολυκύμαντη πορεία. Φέτος συμπληρώνει 125 χρόνια λειτουργίας και ανάμεσα στους αποφοίτους του συγκαταλέγονται σημαντικές προσωπικότητες του ελληνισμού, ενώ ο πιο διακεκριμένος μαθητής του Ζωγραφείου είναι η Α.Θ.Π. ο οικουμενικός πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.
«Τη χρονιά της ίδρυσης του σχολείου, το σχολικό έτος 1893 - 1894, οι μαθητές που φοιτούσαν σ’ αυτό έφταναν τους 522. Σήμερα συνολικά οι μαθητές μας είναι 53».
Τα παραπάνω αναφέρει χαρακτηριστικά ο διευθυντής του Ζωγραφείου Λυκείου Κωνσταντινούπολης Γιάννης Δεμιρτζόγλου. Και εξηγεί : «Με τις απελάσεις ελαττώθηκε ο αριθμός των μαθητών σ’ όλα τα σχολεία μας κατά 1.400, ενώ το 1974 κατά 700. Ο αριθμός των Ρωμιών τα 1964 φθάνει στους 72.122 από τους 106.600 το 1960. Το 1973 στους 23.000, σήμερα 3.000».
«Παρ’ όλα αυτά, καθημερινά ανακαλύπτω ότι οι Ζωγραφειώτες ήταν και είναι παντού. Σε θέσεις εξέχουσες, στις επιστήμες, στα γράμματα, στις τέχνες, στο επιχειρείν. Ξεχωρίζουν και κάνουν περήφανη τη Μητέρα Σχολή τους!», επισημαίνει ο κ. Δεμιρτζόγλου.
Το σχολείο δίνει καθημερινά το παρών και παρά τις δύσκολες συνθήκες και μικρό αριθμό μαθητών έχει σημαντικές επιτυχίες στις εξετάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια της Τουρκίας, διακρίνεται σε διαγωνισμούς και συνέδρια, ξεχωρίζει ανάμεσα στα σχολεία του Πέραν.
«Πιστεύουμε στη δύναμη του πολιτισμού» λέει ο κ. Δεμιρτζόγλου. «Ένα σχολείο που σέβεται το όνομά του, οφείλει να προσφέρει στους μαθητές του γνώσεις και καλλιέργεια. Να ανιχνεύει τις κλίσεις τους και τα ενδιαφέροντά τους, να διευρύνει τους ορίζοντές του, κάνουν περήφανους τους αποφοίτους του, που βρίσκονται σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης».
Ιδιαίτερη αναφορά ο κ. Δεμιρτζόγλου έκανε στα διεθνή μαθητικά συνέδρια, που πραγματοποιούνται τα τελευταία 7 χρόνια σε συνεργασία με τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με τη συμμετοχή μαθητών και εκπαιδευτικών από 20 - 22 σχολεία της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αιγύπτου, της Αμερικής, της Πόλης και της Ίμβρου καθώς και εκλεκτών εκπροσώπων των γραμμάτων και των τεχνών.
«Ο οικουμενικός πατριάρχης, που κηρύττει κάθε χρόνο την έναρξη του συνεδρίου, κάνει λόγο για μία σπουδαία πρωτοβουλία που φέρει και πάλι εδώ, στην κοιτίδα της παιδείας, ως χελιδόνια κομίζοντα την άνοιξη, μαθητές και μαθήτριες από όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο των συνεδρίων πραγματοποιούνται εκδηλώσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις ζωγραφικής, εκδόσεις καθώς και η αναβίωση του Ζωγράφειου Αγώνα. Ο ‘Ζωγράφειος Αγών’ είχε θεσμοθετηθεί από τον Φιλολογικό Σύλλογο Κωνσταντινουπόλεως, στα τέλη του 19ου αιώνα, για τη βράβευση δέκα εκθέσεων ‘περί ζώντων μνημείων’, δηλαδή εκθέσεων που παρουσίαζαν ‘τις ελληνικές διαλέκτους, τα ήθη και τα έθιμα του ελληνικού λαού’, με τη ‘γενναία χορηγία του αγωνοθέτου και μεγάλου του συλλόγου ευεργέτου Χρηστάκη Εφέντη Ζωγράφου’. Το 2016 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά. Σε μία εβδομάδα λήγει και η προθεσμία του 2ου Διαγωνισμού Διηγήματος με θέμα ‘Στις γειτονιές της Πόλης’.
»Το θέμα του 7ου Διεθνούς Μαθητικού Συνεδρίου Λογοτεχνίας είναι: ‘Αντώνης Σαμαράκης. Ο αιώνιος έφηβος’ και θα γίνει 10 - 14 Απριλίου 2019 στο Ζωγράφειο Λύκειο.
»Αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης των μαθητών είναι και η καλλιτεχνική παιδεία, το θέατρο, η μουσική, τα εικαστικά, ο χορός.
»Το Ζωγράφειο συνεχίζει την πολίτικη παράδοση στο θέατρο. Παράλληλα μεγάλοι έλληνες δημιουργοί και ερμηνευτές έχουν περάσει από το Ζωγράφειο, όπως ο Δ. Σαββόπουλος, η Ευανθία Ρεμπούτσικα, ο Γιώργος Χατζηνάσιος έχουν παίξει και έχουν τραγουδήσει μαζί με τους μαθητές και έχουν χαρίσει μοναδικές μουσικές στιγμές σε όσους είχαν την τύχη να τους παρακολουθήσουν. Επίσης βιβλία τους έχουν παρουσιάσει συγγραφείς Ευγένιος Τριβιζάς, Άλκη Ζέη, Σοφία Ζαραμπούκα, Θωμάς Κοροβίνης, Γιάννης Καλπούζος, Victoria Hislop, Bruce Clark, Μιχάλης Σπέγγος κ.ά.» επισημαίνει ο κ. Δεμιρτζόγλου.
Αβέβαιο το μέλλον παρά τα 125 χρόνια λειτουργίας
Για το μέλλον όμως αυτού του ιστορικού σχολείου, ο διευθυντής του εκφράζει έναν έντονο προβληματισμό.
«Είναι γεγονός ότι με το ισχύον καθεστώς το αύριο των σχολείων μας είναι αβέβαιο. Γίνονται προσπάθειες για να μπορούν να φοιτήσουν στα σχολεία μας και άλλοι, ξένοι υπήκοοι, όπως συνέβαινε και στο μακρινό παρελθόν, Ελλαδίτες, όσοι γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα αλλά και όσοι επιθυμούν να γίνουν κοινωνοί της ελληνικής παιδείας. Βέβαια, για να γίνει αυτό, θα πρέπει να αλλάξει η ισχύουσα νομοθεσία, κάτι που δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαίνεται.
Δεν είναι αδύνατο. Αρκεί να έχουμε πίστη και αποφασιστικότητα, να ενώσουμε όλοι τις δυνάμεις μας προς αυτήν την κατεύθυνση. Τις απόψεις μου αυτές τις μοιράστηκα και με τούρκους πολίτες αλλά και εκπροσώπους της πολιτείας. Όλοι συμφωνούν ότι δεν πρέπει να αφήσουν να κλείσει ένα ιστορικό σχολείο, που ακόμη και σήμερα παράγει πολιτισμό. Θα επιθυμούσα το Ζωγράφειο να παραμείνει εκπαιδευτικό ίδρυμα και να μη γίνει μουσείο, να συνεχίζουν οι παιδικές φωνές να ακούγονται στις αίθουσες του Ζωγραφείου και το κουδούνι του να μη σιγήσει ποτέ. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Δεμιρτζόγλου.
Το Ζωγράφειο Λύκειο και οι μαθητές του:
1893 - 1894 (Έτος Ιδρύσεως) 522 μαθητές.
1923 - 1924 (Συνθήκη Λοζάνης) 438 μαθητές.
1960 - 1961, 712 μαθητές.
1963 - 1964 (Απελάσεις), 653 μαθητές.
1964 - 1965, 498 μαθητές.
1954 - 1955, 522 μαθητές.
1955 - 1956, 554 μαθητές.
1973 - 1974 (Κυπριακό), 382 μαθητές.
1979 - 1980, 156 μαθητές.
1990 - 1991, 88 μαθητές.
2000 - 2001 (21ος Αιώνας), 50 μαθητές.
2018 - 2019 (125 Χρόνια Ζωγράφειο), 53 μαθητές.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18 Νοεμβρίου 2018